ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024 / ΝΕΟΕΛ. ΓΛΩΣΣΑ (ΓΠ) – ΘΕΜΑ: Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΝ - ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

Πτυχιούχου Κλασσικῆς Φιλολογίας Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
MSc Ἐφηρμοσμένης Παιδαγωγικῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
Ὑπ. Δρος(Dph) Κλασσικῆς Φιλολογίας Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Aristippus of Cyrene, c. 435 – c. 356 BC

ΣΧΟΛΙΟ 1

ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΤΕ;

το όνομα του Αρίστιππος ... από την Κυρήνη. Ποιός ήταν ε; Μεγάλη μορφή... Ανακάλυψε ότι ευτυχία είναι η ΗΔΟΝΗ.... 

που να ψάχνεις τώρα τον μόχθο και την εργασία, και τις αρετές και τί είναι στην ουσία η αρετή και τα τοιαύτα.... Ωχουυυυ... μη βασανίζεσαι αγόρι μου... Ζήσε την στιγμή... ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΑΡΕΤΗ... 

Και ο Αριστοτέλης που μόχθησε να βρεί τί είναι αρετή ή αρετές και τις διέκρινε σε διανοητικές ή ηθικές τί ήταν;.... Ο τέλειος Τέλης ήταν ανόητος... 

ΑΡΕΤΗ = ΗΔΟΝΗ τελεία και παύλα...

• Ο Αρίστιππος ο Κυρηναίος, ιδρυτής της Κυρηναϊκής σχολής, είχε μια διαφορετική άποψη για την ευδαιμονία σε σχέση με τον Σωκράτη και άλλους φιλοσόφους. 
• Σύμφωνα με τον Αρίστιππο, η ευδαιμονία επιτυγχάνεται μέσω της ηδονής. 
• Ο Αρίστιππος θεωρούσε ότι η ευδαιμονία είναι ένα στιγμιαίο ηδονικό συναίσθημα, αντί για μια διαρκή ηρεμία και υγεία της ψυχής, όπως πίστευε ο Σωκράτης 
• Ο Αρίστιππος θεωρούσε ότι οι υλικές ηδονές (προκαλούνται από τα αισθητήρια) είναι ανώτερες από τις ηθικές, επειδή είναι άμεσες. Επιπλέον, οι ηθικές ηδονές δεν είναι στιγμιαίες, αλλά διαρκείς. 
• Κατά τον Αρίστιππο, η αρετή δεν είναι τίποτα αλλά παρά μια όσο το δυνατόν πιο έντονη στιγμιαία ηδονή

ΠΡΟΣΈΞΤΕ την Α παράγραφο από το φετινό θέμα των Πανελληνίων στην Έκθεση ........

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε ποιο είναι το πολυτιμότερο συστατικό της ευτυχίας, η πεμπτουσία* της ζωής που αξίζει να παλέψουμε για να κατακτήσουμε, έτσι ώστε να

φτάσουμε έστω κι ένα βήμα πιο κοντά στην πολυπόθητη ευδαιμονία.

Αν και η ευτυχία είναι κάτι εντελώς υποκειμενικό !!!!!!!!! για τον κάθε άνθρωπο, οι περισσότεροι τουλάχιστον από εμάς !!!!!!!!!!! θα συμφωνούσαμε πως ευτυχία είναι αδιαμφισβήτητα μια ευρεία συλλογή στιγμών...στιγμών ιδιαίτερων και ξεχωριστών για τον καθένα από εμάς.!!!!!!

......

ΖΗΣΤΕ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ ΣΑΣ 

Μα ας αφήσουμε τον τέλειο Τέλη και τον Σωκράτη... Ας πιάσουμε τον Άλλον, τον Μεσσία. Τι εννοούσε ο Ιησούς όταν έλεγε, ‘σήκωσε τον σταυρό σου και ακολούθησέ με’ (Ματθαίος 16:24, Μάρκος 8:34, Λουκάς 9:23); 

«σήκωσε τον σταυρό σου και ακολούθησέ με» σημαίνει να είμαι πρόθυμος να πεθάνω προκειμένου ν’ ακολουθήσω τον Ιησού. Αυτό αποκαλείται «πεθαίνω ως προς τον εαυτό μου». Είναι πρόσκληση για απόλυτη παράδοση. Αφού ο Ιησούς έδωσε την εντολή να σηκώνουμε τον σταυρό μας, πρόσθεσε, «Γιατί όποιος θέλει να σώσει τη ζωή του θα την χάσει, και όποιος χάσει τη ζωή του για χάρη μου, αυτός θα την σώσει. Τι ωφελείται επομένως ο άνθρωπος έστω κι αν κερδίσει όλο τον κόσμο αλλά χαθεί ο ίδιος ή ζημιωθεί;» (Λουκάς 9:24-25, Ματθαίος 16:26, Μάρκος 8:35-36). Αν και η πρόσκληση είναι σκληρή, η ανταμοιβή είναι ασύγκριτη. Αφοσίωση στον Χριστό σημαίνει να σηκώνεις καθημερινά τον σταυρό σου, να εγκαταλείπεις τις προσδοκίες σου, τα όνειρά σου, τα υπάρχοντά σου, ακόμη κι αυτήν την ζωή σου, αν τούτο απαιτείται για την υπόθεση τού Χριστού. Μόνον αν είσαι πρόθυμος να σηκώσεις τον σταυρό σου μπορείς ν’ αποκληθείς μαθητής Του (Λουκάς 14:27)... 

ΔΕΝ ΕΙΠΕ Ο ΣΩΤΗΡ ΖΗΣΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΣΟΥ ΑΓΟΡΙ ΜΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΜΕ... ΓΙΑ ΣΤΑΥΡΟ ΜΙΛΗΣΕ

ΑΠΟΡΩ πως παιδιά που διαβάσανε Αριστοτέλη στην Γ Λυκείου και που ορίσανε την ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ - Ευδαιμονία, σύμφωνα με τη δική του φιλοσοφική θέση, είναι η ψυχική κατάσταση που έρχεται σε συμφωνία με την τελειότερη αρετή - θα γράψανε φέτος και θα αποδέχθηκαν

α) ότι η ευδαιμονία είναι ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ

β) ότι η ευδαιμονία είναι συλλογή ηδονιστικών στιγμών

***

ΣΧΟΛΙΟ: 2

Odysseus and Nausicaa

Λέει το φετινό θέμα της έκθεσης των Πανελληνίων 2024:

"θα συμφωνούσαμε πως ευτυχία είναι αδιαμφισβήτητα μια ευρεία συλλογή στιγμών στιγμών ιδιαίτερων και ξεχωριστών για τον καθένα από εμάς. Πολύτιμες και ανεξίτηλες στη μνήμη στιγμές μπορούν να μας χαρίσουν πολλά και διαφορετικά πράγματα στη ζωή. (ΣΗΜ. Αλήθεια; Ποιά είναι αυτά; !!!!!) Ένα από αυτά είναι και τα ταξίδια. Η αξία των ταξιδιών είναι από κάθε άποψη ανεκτίμητη. Κι αυτό, γιατί τα ταξίδια έχουν το μοναδικό χάρισμα να συνδυάζουν όλα αυτά τα συστατικά στοιχεία που χρειάζεται πραγματικά ο άνθρωπος προκειμένου να εξελιχθεί πνευματικά και ψυχικά, να ολοκληρωθεί και τελικά να ευτυχήσει. Πνευματικές κατακτήσεις για όσους «ορέγονται φύσει του ειδέναι», απεριόριστη ψυχαγωγία, αλλά και ψυχική και σωματική υγεία είναι τα οφέλη που μπορεί κανείς να αποκομίσει από ένα απλό ταξίδι.

Εγώ λέω πως ο Οδυσσέας που επί 10 χρόνια ταξίδευε δεν θα συμφωνούσε... 

Υπάρχει πιο ταξιδεμένος από αυτόν; Υπάρχει άλλος άνθρωπος στον πλανήτη που "Γνώρισε πολιτείες πολλές," και "έμαθε πολλών ανθρώπων τις βουλές" σαν αυτόν; 

Ποιό ήταν το κατάληγμά του; Ριγμένος από τα κύματα στην αμμουδιά στο νησί των Φαιάκων τον βρήκαν μέσα στα φύκια κουλουριασμένο γυμνό η Ναυσικά με τις βάγιες της...

"κι έζησε, καταμεσής στο πέλαγος, πάθη πολλά που τον σημάδεψαν"

ένα ανθρώπινο ράκος ΛΟΙΠΌΝ...

prooimion odysseias

Μα έγινε τετραπέρατος - θα πεί κάποιος - από τα ταξίδια του αφού γνώρισε τόσων ανθρώπων τις βουλές... 

Πολύτροπος... έγινε... (ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον) ... ένας άνθρωπος με πολλούς τρόπους να ξεγλιστράει από τις συμφορές... ένας καταφερτζής για να σώσει το τομάρι του...

ΕΥΔΑΙΜΩΝ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ ΠΟΤΕ

provoli pseudoeudaimonismou

***

ΣΧΟΛΙΟ: 3

ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ 

Η ερώτηση αν η ευδαιμονία είναι η συλλογή στιγμών είναι μια φιλοσοφική ερώτηση που μπορεί να έχει διάφορες απαντήσεις ανάλογα με την προσέγγιση και την φιλοσοφική σχολή που ακολουθεί κανείς.

Για παράδειγμα, στην Αριστοτελική φιλοσοφία, η ευδαιμονία (ή ευτυχία) είναι η υψηλότερη αγαθή και τελική έκβαση της ανθρώπινης ζωής. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι απλά μια συλλογή στιγμών, αλλά μια κατάσταση που επιτυγχάνεται μέσω της αρετής και της σοφίας.

Από την άλλη πλευρά, στην Κυρηναϊκή Σχολή (η οποία ήταν ηδονιστική), η ευδαιμονία μπορεί να θεωρηθεί ως μια συλλογή ηδονικών στιγμών, καθώς η ηδονή θεωρείται το υπέρτατο αγαθό.

Ωστόσο, αυτές είναι μόνο δύο από τις πολλές προσεγγίσεις στην ερώτηση της ευδαιμονίας. Η απάντηση μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τις προσωπικές πεποιθήσεις, τις αξίες και τις εμπειρίες κάποιου. Είναι μια ερώτηση που αξίζει να την εξερευνήσει κανείς σε βάθος.

ΔΙΑΛΕΓΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΡΝΕΙΣ

***

ΣΧΟΛΙΟ 4:

Hegesias of Cyrene (fl. 290 BC)

ΗΓΗΣΙΑΣ Ο ΠΕΙΣΙΘΑΝΑΤΟΣ

(*Φάτε από το σύστημα ανεκπλήρωτες επιθυμιες... Ζήσε στιγμές... Δεν μπορείς να τίς αποκτήσεις; Τότε ψόφα... )

Ο Ηγησίας ο Πεισιθάνατος ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος της Κυρηναϊκής Σχολής, που έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ. Έδρασε στην Αλεξάνδρεια όπου παρωθούσε τους ακροατές των παραδόσεών του στην αυτοκτονία. Ο βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεμαίος Α΄ απαγόρευσε τα μαθήματα του Ηγησία, γι΄αυτό το λόγο.

Οι διδασκαλίες του Ηγησία ήταν βασισμένες στην θεωρία του ηδονισμού. Δίδασκε ότι σκοπός της ζωής είναι να ζούμε χωρίς κόπους και λύπες. Επειδή όμως αυτό είναι ανέφικτο, το φρονιμότερο είναι, κατά τον Ηγησία, με τη θέλησή μας να διακόψουμε τη ζωή μας. Επίσης, επειδή τα πάθη του σώματος στα οποία δεν μένει αμέτοχη και η ψυχή, μαζί με τις συγκυρίες της τύχης συμβάλλουν στο να πλεονάζει η λύπη, αλλά και τα υλικά αγαθά δεν εξασφαλίζουν την ευτυχία αφού και οι πλούσιοι δυστυχούν όχι λιγότερο από τους φτωχούς και επειδή πλεονάζει ο πόνος για της ανεκπλήρωτες επιθυμίες.

Με το σύγγραμμά του «Αποκαρτερείν» ο Ηγησίας απέκτησε πολλούς οπαδούς, που τους απεκάλεσαν Ηγησιακούς, ενώ ο ίδιος επονομάσθηκε Πεισιθάνατος.