Μα δεν έχεις λίγο φιλότιμο ;

Ζιώγου Καλλιόπη,
θεολόγος

« Λίγο τσίπα δεν έχεις πάνω σου;; Ντροπή σου! »..φράση χιλιοειπωμένη και χιλιοακουσμένη, από γονείς, δασκάλους κτλ. ιδιαίτερα στη νεότητα, όταν κάναμε κάτι επονείδιστο και έπρεπε να συναισθανθούμε τι πράξαμε. Και μετά κατεβάζαμε το κεφάλι και ζητούσαμε συγγνώμη… μμμ μάλλον.. διότι επιλέγαμε κάποιες φορές να απαντούμε με αυθάδεια, να αντιμιλάμε, να μην υποχωρούμε. Και τότε θέριευε ο εγωισμός και ούτε που μας περνούσε από το μυαλό να κάνουμε ένα βήμα πίσω, το απαραίτητο βήμα για να έρθει η συγχώρηση και η ψυχή να βρει την ηρεμία της. Κακώς όμως θέτω το θέμα σε χρόνο παρελθοντικό. Και σήμερα το ίδιο κάνουμε. Απλά το πράγμα είναι πιο δύσκολο, όταν έχουμε ανατραφεί, χωρίς να έχουμε μάθει να ζητάμε συγγνώμη, όταν φταίμε, τότε το φιλότιμο είναι μιαν άγνωστη λέξη για μας. Αυτό το ρημάδι το φιλότιμο..σώζει ποικιλοτρόπως, ειδικά στο πνευματικό μετερίζι. 

Τι σημαίνει να έχω φιλότιμο πνευματικά; Να λέω: « Ας είναι καλά, δεν πειράζει, έχει πολλά στο κεφάλι του » σε αυτόν που με λοιδορεί, σε αυτόν που φωνάζει νευριασμένα εναντίον μου, σε αυτόν που αρνήθηκε να με βοηθήσει, ενώ μπορούσε, σε αυτόν που υποκρίνεται τον φίλο μου κτλ. Μα θα μου πείτε: « Για κορόιδα ψάχνεις; »..όχι διότι ούτως ή άλλως ανέκαθεν η πίστη στον Χριστό θεωρούνταν « μωρία », χαζομάρα ( Α’ Κορ. 1,23: « ἡμεῖς δὲ κηρύσσουμε Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν » ), δηλαδή : « Εμείς όμως κηρύσσουμε σε όλον τον κόσμο Χριστό, που έχει σταυρωθεί. Και αυτός ο εσταυρωμένος Χριστός και σωτήρας, για μεν τους Ιουδαίους, που περίμεναν ένδοξο βασιλιά τον Μεσσία τους, είναι σκάνδαλο, επάνω στο οποίο σκοντάφτουν· για δε τους Έλληνες είναι μωρία και αδυναμία, αφού δεν κατόρθωσε να αντιπαραταχθεί και να νικήσει τους εχθρούς του ». 

Το αγαπάει ο Χριστός το φιλότιμο. Δείχνει διάθεση να αγωνιστεί κάποιος, να παλέψει πρώτα με τον εαυτό του, να ειρηνεύσει με τον Θεό και έπειτα και με τον εαυτό του κι άμα κάνουμε εμείς, έστω και μισό βήμα προς Εκείνον, τότε Εκείνος κάνει άλματα για να μας συναντήσει. Καμιά φορά το φιλότιμο με την αδικία και την εκμετάλλευση πάνε πακέτο. Τί εννοώ..όταν κάποιος καταλάβει πως είσαι καλοπροαίρετος, πρόθυμος να βοηθήσεις όσο μπορείς, όταν βλέπει πως είσαι άνθρωπος δοτικός και αγαπάς, τότε άνετα εκμεταλλεύεται αυτό που είσαι, αυτό που δίνεις και καπηλεύεται και την τελευταία στάλα της προσφοράς σου κι εκεί ακριβώς είναι η μαγκιά, η πνευματική αρχοντιά..επειδή είσαι φιλότιμος, αφήνεις τον άλλο να νομίζει πως κάνει τη δουλειά του και πως σε έχει ξεγελάσει, κι εσύ συνεχίζεις να αγαπάς και να δίνεις, επειδή απλά αγαπάς χωρίς ανταλλάγματα, γίνεσαι ο ίδιος θυσία για όλους, επειδή Τον αγαπάς και θέλεις κι Εκείνος να σε αγαπάει και τότε όλα τα άλλα δεν έχουν την παραμικρή σημασία. Απλά τους αφήνεις… κι αφήνεσαι στην αγάπη Του. Για να θυμηθούμε εδώ και τα λόγια του Αγίου Παΐσιου: « Ο φιλότιμος βομβαρδίζεται από ευλογία, ενώ ο γκρινιάρης γεννά κακομοιριά. Η καρδιά δεν καθαρίζεται με απορρυπαντικό, αλλά με φιλότιμο ». 

Σε ανυψώνει το φιλότιμο πνευματικά γιατί δεν νοιάζεσαι για τον εαυτούλη σου, δεν νοιάζεσαι για το βόλεμά σου κι αυτό Του αρέσει και τότε εισέρχεται μυστικά μέσα σου, το έλεός Του. Οι άλλοι, οι απ’ έξω μπορεί και να σε αποκαλούν « κορόιδο » ή να νομίζουν πως σε κάνουν ό,τι θέλουν ή να νομίζουν πως δεν έχεις καταλάβει πως σε χρησιμοποιούν. Μα όσο εσύ αγαπάς τους πάντες και θυσιάζεσαι για όλους, μόνον κέρδος πνευματικό έχεις.. αλλά και για τους άλλους είσαι μιαν ευκαιρία να σου φερθούν το ίδιο κι όχι να σε εκμεταλλεύονται, είσαι μια δοκιμασία, στην οποία όμως υποκύπτουν και σε βλέπουν ωφελιμιστικά. Κρίμα..όχι για σένα, για κείνους όμως..; Τα αποστάγματα του φιλότιμου στην πνευματική πορεία κάποιου είναι η χαρά, η αγάπη κτλ. Γράφτηκε πολύ απλά η προηγούμενη πρόταση, φαίνεται κοινότυπη, μα δεν φαντάζεσαι τι νόημα αποκτά η ζωή σου, όταν νιώσεις αυτήν τη χαρά που έρχεται μετά από το έλεός Του. Δεν μοιάζει με την χαρά του μικρού παιδιού που του χαρίζουν ένα καινούριο παιχνίδι, δεν μοιάζει με την χαρά σου που βρήκες δουλειά, δεν μοιάζει με τη χαρά που βρήκες τον άνθρωπο της ζωής σου. Αυτή η χαρά , η χαρά από το φιλότιμο κάνει την ψυχή σου να πετάει ακόμη κι αν στερείσαι υλικών και άλλων αγαθών, λάμπεις ολόκληρος, ακτινοβολείς ειρήνη και φλέγεσαι από θείο έρωτα, βιώνεις ανεκλάλητα συναισθήματα και δεν θέλεις με τίποτα να σταματήσεις να νιώθεις έτσι. 

Έλα λοιπόν, ζήτα συγγνώμη από αυτόν που πλήγωσες, τώρα, σήμερα, όχι αύριο, μην απαντάς θυμωμένα και μην σκέφτεσαι εκδικητικά σε αυτόν που σε πρόσβαλε, βάλε καλό λογισμό για όλους, κοίτα τρυφερά, όποιον σε φροντίζει, μη βαρυγκομάς που πέρασε η ώρα και ακόμη τρέχεις να προλάβεις τις δουλειές σου, μη γογγύζεις στους Σταυρούς που ήρθαν, πες « καλό κι ευλογημένο » και πιάσε τον Θεό στο φιλότιμο..θα δεις, όλα τότε είναι που θα φτιάξουν, εκεί που δεν το περιμένεις. 

Βιβλιογραφία: « Ο Όσιος Παΐσιος και το φιλότιμο » από την Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους.