Ήθος Αντιγόνης
Το ήθος της Αντιγόνης διαγράφεται από την αρχή ως ανήσυχης προσωπικότητας που γνωρίζει κάτι παραπάνω από όσα έχουν μόλις συμβεί και αντιδρά αμέσως. Η περίφραση «ὦ κοινὸν αὐτάδελφον Ἰσμήνης κάρα» (στ. 1) , που χρησιμοποιεί απευθυνόμενη στην αδελφή της, δείχνει την τιμή της προς την αδελφική αγάπη αλλά και την επίγνωση της ηθικής απόστασης του χαρακτήρα τους. Η αναφορά του Κρέοντα ως στρατηγού υπενθυμίζει τη συμμετοχή του στον εμφύλιο πόλεμο της Θήβας ως στρατηγού δίπλα στον Ετεοκλή αλλά και δείχνει πως η Αντιγόνη δεν αναγνωρίζει την πολιτική του εξουσία.
Διάνοια Αντιγόνης
«φίλη μετ᾽ αὐτοῦ κείσομαι, φίλου μέτα, ὅσια πανουργήσασα» (στ. 74): Η παρανομία της Αντιγόνης είναι ιερή γιατί ο θεϊκός νόμος υπερβαίνει τα ανθρώπινα όρια υπενθυμίζοντάς τα. Η Αντιγόνη παραβλέποντας το διάταγμα του Κρέοντα παραβλέπει και την αλαζονεία του και δεν επιτρέπει την απανθρωποποίηση του αδελφού της από έναν κυβερνήτη που διαπράττει υπέρτατη κατάχρηση εξουσίας και που στο όνομα της πατρίδας θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να επιτρέψει ή να απαγορεύσει διαδικασίες που αρμόζουν σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους.
Ήθος Ισμήνης
Η Ισμήνη εμφανίζεται εξαρχής με αμφιλεγόμενη στάση υπονοώντας πως είναι χαρούμενη με την ήττα των Αργείων άρα και του αδελφού της προοικονομώντας την έμμεση ταύτισή της με τον Κρέοντα αλλά και την άμεση ταύτισή της με τον Χορό όπως θα εμφανιστεί στην Πάροδο. Η Ισμήνη δεν παραδέχεται την άποψή της και παρουσιάζει στη θέση της επιχειρήματα που η Αντιγόνη κατονομάζει ως προφάσεις. Το χωρίο (στ.58-68) είναι χαρακτηριστικά διαχρονικό ως προς την παθητική στάση των πολιτών απέναντι στην πολιτική εξουσία.
Διάνοια Ισμήνης
«τὸ γὰρ περισσὰ πράσσειν οὐκ ἔχει νοῦν οὐδένα» (στ.68) : Η Ισμήνη δηλώνει ευθαρσώς πως θεωρεί ανόητο το να προσπαθεί να υπερβεί κανείς το προσωπικό του συμφέρον.
Συναισθήματα
Αντιγόνη
Θλίψη: Για τη μοίρα της οικογένειάς της και για τον χαμό των δύο αδελφών της.
Φόβος: Απέναντι στους θεούς που υπενθυμίζει την ανθρώπινη φύση των ηρώων.
Οργή: Απέναντι στην εξουσία και αδελφή της για τη στάση της.
Αγάπη: Για όλα της τα αδέλφια ανεξαιρέτως. Την αδελφική αγάπη για την Ισμήνη την εκφράζει η Αντιγόνη εξαρχής από τους πρώτους στίχους της τραγωδίας ασχέτως των διαφορών του χαρακτήρα τους, ενώ με τη στάση της απέναντι στον Πολυνείκη αποδεικνύει πως δεν ξεχωρίζει κανέναν αδελφό της λόγω των πολιτικών εξελίξεων που οδήγησαν στον πόλεμο.
Ισμήνη
Θλίψη: Για τον χαμό των γονιών της και ύστερα και των δύο αδελφών της.
Φόβος: Απέναντι στην εξουσία αλλά και απέναντι στις κοινωνικές συμβάσεις, όπως η αναφορά στο ρόλο των γυναικών.
Αντιπαράθεση Αντιγόνης - Ισμήνης
Η Ισμήνη με την φιλήσυχη και συγκαταβατική της στάση μπορεί να δίνει την εντύπωση αρχικά πως εκείνη πρεσβεύει την εικόνα που έχουμε για τον καλοσυνάτο και γεμάτο αγάπη άνθρωπο. Στην πραγματικότητα όμως η Αντιγόνη με την αληθινά αντιδραστική της στάση και με την εκδήλωση όλων των ανθρωπίνων συναισθημάτων τόσο της οργής όσο και της θλίψης αλλά και του φόβου είναι εκείνη που στην πραγματικότητα εκφράζει όλες τις διαστάσεις του δεσμού των ανθρωπίνων σχέσεων και που τελικά υπηρετεί όχι μόνο την αδελφική αλλά και την πανανθρώπινη αγάπη. Αυτό εκφράζεται ολοκληρωτικά στο στ. 5 23 του Β` επεισοδίου «οὔτοι συνέχθειν, ἀλλὰ συμφιλεῖν ἔφυν: γεννήθηκα για να αγαπώ και όχι για να μισώ» (Δεύτερη Διάνοια Αντιγόνης). Η Αντιγόνη φοβάται, απλώς δεν μένει στο φόβο. Η Αντιγόνη δεν είναι τέλεια, είναι αληθινή.
Προτεινόμενες ερωτήσεις κρίσεως
1) Συγκρίνετε τις δύο αδελφές. Ποιες είναι οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές τους;
2) Τι πρεσβεύει το ήθος της Αντιγόνης για τη στάση των πολιτών απέναντι στην εξουσία αλλά και απέναντι στους συμπολίτες τους στο πλαίσιο ενός εμφυλίου πολέμου;
3) Πώς διαγράφεται το ήθος του Κρέοντα μέσα από τις αναφορές των δύο άλλων ηρωίδων της τραγωδίας, Αντιγόνης και Ισμήνης;
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου