Γιατί κάνουν «γκράφιτι»;

Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος

Ὅταν βλέπεις τὸ κομμάτι σου νὰ ταξιδεύει στὴν πόλη, τρελαίνεσαι

Ἀπὸ ἀρχαιοτάτων χρόνων οἱ ἄνθρωποι ἔγραφαν στοὺς τοίχους. Ἐκεῖ στὶς σπηλιὲς οἱ πρωτόγονοι προσπαθοῦσαν νὰ ἐκφραστοῦν, νὰ μεταδώσουν τὶς γνώσεις τους στοὺς ἄλλους, νὰ συνεννοηθοῦν ἔστω! Ἆραγε γιατί αὐτὸ συμβαίνει ἀκόμη καὶ σήμερα, ποὺ τὰ μέσα ἔκφρασης πλήθυναν σὲ ἀριθμὸ καὶ πολλαπλασιάστηκαν ἀπείρως σὲ δυνατότητες; Στ’ ἀλήθεια γιατί τὸ κάνουν αὐτὸ οἱ «γκραφιτάδες»;

α. Γιὰ νὰ βγοῦν ἀπ’ τὴν ἀνωνυμία τους!

Εἶναι γεγονὸς ὅτι τὰ περισσότερα φαινόμενα συμπεριφορᾶς τῆς σημερινῆς νεολαίας ἔχουν ὡς ἐπίκεντρό τους τὴν ἀνωνυμία. Προέρχονται ἀπὸ μία τάση νὰ βγοῦν ἀπ’ τὸ πέλαγος τῆς μάζας «τῶν ἄλλων», ἀκόμη δὲ καὶ τῶν συνομηλίκων, προκειμένου νὰ εἶναι γνωστοί, ἐπώνυμοι, κάποιοι τέλος πάντων!

Δημοσκόπηση, μάλιστα, ποὺ ἔγινε στοὺς νέους 16 – 20 ἐτῶν τῆς Εὐρώπης μὲ σκοπὸ νὰ ἐντοπίσει τὰ σπουδαιότερα προβλήματά τους, ἔδειξε πὼς γιὰ ὁ 80% τῶν ἐρωτηθέντων (καὶ τῶν δύο φύλων), ἦταν ἡ ἀνωνυμία!

Ἡ μεγάλη μαζικοποίηση τῆς σύγχρονης κοινωνίας, συνθλίβει τὸ πρόσωπο καὶ δημιουργεῖ μεγάλο πρόβλημα στὸ σύγχρονο νέο. Τὸν κάνει νὰ ἔχει τὴν ἐντύπωση ὅτι «χάνεται» καὶ «πνίγεται» στὸ πλῆθος, ἀκόμη καὶ αὐτῶν τῶν συνομηλίκων του. Καὶ στὴν προσπάθειά του γιὰ νὰ βγεῖ ἀπ’ αὐτό, χρησιμοποιεῖ δικούς τους τρόπους καὶ μεθόδους, ποὺ πολλὲς φορὲς εἶναι ἀκραῖοι καὶ ἐξεζητημένοι, ποὺ τὸν ὁδηγοῦν κατ’ εὐθεῖαν στὸ περιθώριο καὶ τὸν ὄλεθρο ἢ τοῦ πληθαίνουν τὰ ἀδιέξοδα, στὴν καλύτερη περίπτωση.

Ὅποτε ἄλλοι ντύνονται ἢ γδύνονται προκλητικά, ἄλλοι βάφονται ἀποκρουστικὰ ἢ ἐκκεντρικά, ἄλλοι προκαλοῦν τὸν μεγαλύτερο δυνατὸ θόρυβο μὲ τὶς «μηχανές» τους, ἄλλοι δημιουργοῦν ἔντεχνα ἐπεισόδια στὸ σπίτι, τὸ σχολεῖο ἢ τὴ γειτονιὰ κι ἄλλοι – ἀποβλέποντας στὴν ἐσωτερικὴ ἀποξένωση ἀπ’ τὸ πρόβλημα – καταφεύγουν στὰ ναρκωτικά, ἐγκαταλείπουν τὰ σπίτι τους, προσχωροῦν σὲ καταστροφικὲς αἱρέσεις καὶ λατρεῖες, ἐντάσσονται σὲ ὁμάδες περιθωριακῶν!

Ἔτσι, στὴν προσπάθειά τους νὰ βγοῦν ἀπ’ τὴν ἀνωνυμία, γίνονται δακτυλοδεικτούμενοι καὶ καταλήγουν στὴν αὐτοκαταστροφή!

Κάπου ἐδῶ βρίσκεται καὶ τὸ κύριο πρόβλημα τῶν «γκραφιτάδων»!

Ρώτησαν ἕναν ἀπ’ αὐτούς: «Γιατί τέτοια μανία νὰ ζωγραφίζεις ἀκαταλαβίστικα γιὰ τοὺς περαστικοὺς στοὺς τοίχους, ἀντὶ νὰ καθίσεις στὸ σπίτι σου χαλαρὰ καὶ νὰ σκιτσάρεις σ’ ἕνα μπλὸκ ἀκουαρέλας;»

Προσέξτε τὴν ἀπάντηση: «Γιατί ἕνας ἄσπρος τοῖχος εἶναι ἄψυχος[1], ἡ πόλη εἶναι ἄδεια, θέλει χρῶμα, γιατί ἔχει ρίσκο καὶ γιατί στὸν τοῖχο θὰ τὰ δεῖ ὅλος ὁ κόσμος»!

Κι ἄλλος «γκραφιτᾶς» εἶπε τὸ ἑξῆς: «Ἐμεῖς δὲν θέλουμε νὰ καταστρέψουμε τίποτα, ἀλλὰ θέλουμε νὰ ἀφήσουμε ἕνα κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ μας πάνω στὸν τοῖχο καὶ νὰ κάνουμε τὴν πόλη πιὸ ὡραία, «σκιάζοντας» ἕνα tag…»!

«Κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ τοῦ» μπορεῖ νὰ ἀφήσει κανεὶς καὶ πάνω σ’ ἕνα χαρτί, μία ἀκουαρέλα κ.λπ., γιατί ὅμως αὐτοὶ ἐπιλέγουν τὸν τοῖχο; Μὰ γιὰ τὸ «tag», δηλαδὴ τὴν ὑπογραφή, τὸ ὄνομά τους, μὲ τὰ ὁποία ἡ πόλη γίνεται πιὸ ὡραία, ἐνῷ χωρὶς αὐτὰ δὲν εἶναι!

Μάλιστα αὐτὰ τὰ «tags» εἶναι τὸ μεγαλύτερο περιεχόμενο τῶν «γκράφιτι», τόσο ἔντονα, ἐκκεντρικὰ καὶ μὲ μεγάλα «γράμματα» δοσμένα, ποὺ μοιάζουν σὰν τὴν ἐκκωφαντικὴ ἐξάτμιση τῆς μοτοσικλέτας ἢ τὴ σειρῆνα τοῦ περιπολικοῦ, λὲς καὶ θέλει νὰ ἐκβιάσει τὴν προσοχή μας στὸ νὰ τὸ δοῦμε!

Ἐξάλλου ἡ αἴσθηση ποὺ δημιουργοῦν τὰ γκράφιτι εἶναι, κατ’ ἀρχήν, αὐτὴ τῆς ἐπιθετικότητας. Λὲς πὼς πρόκειται γιὰ κάποιες ὀπτικὲς γροθιές! Βομβαρδίζουν σαφῶς τὸ βλέμμα, προσπαθώντας νὰ τὸ ἔχουν μόνιμα στραμμένο πάνω τους, ἀποσπώντας τὸ ἀπ’ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ!

Δὲν εἶναι τυχαῖο ποὺ τὰ «tag» καὶ τὰ «γκράφιτι» γενικά, τὰ βρίσκει κανεὶς στὰ πλέον ἐμφανῆ σημεῖα τῆς πόλης, ἐκεῖ ποὺ ἀπαιτεῖται νὰ τὰ δοῦν οἱ πολλοί!

Ρώτησαν, πάλι, κάποιον «γκραφιτά»: «Γιατί θεωρεῖται ὅτι ἂν δὲν ἔχεις “γράψει” τρένο δὲν ἀξίζεις τίποτα;» Κι ἐκεῖνος ἀπάντησε ὡς ἑξῆς: «Ὅταν βλέπεις τὸ κομμάτι σου νὰ ταξιδεύει στὴν πόλη, τρελαίνεσαι»!

Μελετητὲς τοῦ φαινομένου τῶν «γκράφιτι» τὰ χαρακτήρισαν ἀκριβῶς ἔτσι! Ὡς «μορφὴ διαμαρτυρίας ἀπέναντι στὴν ἀνωνυμία καὶ τὸ συνωστισμὸ τῶν μεγαλουπόλεων». Καὶ τὸ πλέον χαρακτηριστικό: «Κραυγὴ τοῦ ἐγὼ μέσα στὴν πόλη»!

Δέστε κι αὐτὴ τὴν ἐρώτηση δημοσιογράφου πρὸς «γκραφιτάδες»: «Γιατί ἐκτονώνεστε στοὺς τοίχους;» Νὰ ποιὲς ἦταν οἱ ἀπαντήσεις ποὺ ἔδωσαν:

• «Οἱ μεγάλοι, μπλεγμένοι ὅπως εἶναι μέσα στὴν καθημερινότητά τους, τὸ κυνῆγι τῆς καριέρας, τὶς δουλειές τους καὶ τόσα ἄλλα, ξεχνοῦν πὼς ὑπάρχουμε»!
• «Χρωματίζουμε τοὺς τοίχους γιατί θέλουμε νὰ μᾶς προσέξουν. Οἱ μεγάλοι ἔχουν κλειστὰ τὰ’ ἀφτιά τους καὶ δὲν μᾶς ἀκοῦνε»!
• «Βλέποντας κάποιοι τὸ ὄνομά σου στὸν τοῖχο, ἀσχολοῦνται μαζί σου»!!

Συνεπῶς, εἶναι σὰν νὰ λένε αὐτὰ τὰ παιδιά: «Εἶμαι κι ἐγὼ ἐδῶ, προσέξτε μέ»!

Αὐτὰ ἂς τὰ προσέξουν καλά, πάρα πολὺ καλά, καὶ ὅλοι οἱ μεγάλοι!

Κι ἐμεῖς, παιδιά, τοῦτο: Δὲν γίνεται κάποιος ἐπώνυμος μὲ τὶς ἀρνητικὲς μεθόδους συμπεριφορᾶς, ἀλλὰ μὲ τὶς θετικές. Ὅσο βοηθήσει κανεὶς στὴ σωστὴ ἀνάδειξη τῆς προσωπικότητάς του, τόσο ἐξέρχεται ἀπ’ τὴ μᾶζα καὶ τόσο γίνεται γνωστὸς στὸ πλῆθος! Καὶ «φαίνεται» γιὰ τὰ καλά, ὅποιος μάχεται γιὰ τὸ πραγματικὰ ἀνώτερο στὴ ζωή του!

β. Γιὰ νὰ ἐκφραστοῦν!

Οἱ «γκραφιτάδες» μὲ τὴ ζωγραφική του εἴδους αὐτοῦ, ἔχουν βρεῖ τὸν τρόπο ἢ καὶ τὴ διέξοδο γιὰ νὰ ἐκφράσουν ἐκεῖνο ποὺ τοὺς καίει! Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ «γκράφιτι» εἶναι μία ὑπόθεση ἄκρως προσωπική!

Γιὰ τοὺς περισσότερους ἀπ’ αὐτοὺς τὸ εἶδος τῆς τέχνης τοὺς εἶναι μία ἀναζήτηση ταυτότητας. Ἡ μεγαλύτερη πρόκληση εἶναι νὰ σχεδιάζεις μὲ ὕφος τόσο προσωπικό, ποὺ νὰ σοὺ ἐπιτρέπει νὰ ἐκφράζεις τὰ συναισθήματα καὶ ὅ,τι ἔχεις μέσα σου! Νὰ ἐξωτερικεύεις τὴν ψυχή σου ὅλη. Γι’ αὐτὸ καὶ κάθε λεπτομέρειας τοῦ γκράφιτι, παραπέμπει στὸ δημιουργό του! Μέσα ἀπ’ τὸ προσωπικό του στίλ, ἐξωτερικεύεται. Μία κατάσταση ποὺ θυμίζει τὸ δικό μας ρεμπέτικο τραγοῦδι…

Ἐπ’ αὐτοῦ εἶπαν τὰ ἑξῆς χαρακτηριστικά:

«Τὰ χρώματα ἀλλάζουν ἀνάλογα μὲ τοὺς χαρακτῆρες τῶν ἀνθρώπων, οἱ καμπύλες ποὺ χρησιμοποιεῖ κάθε writer εἶναι ἀνάλογες μὲ τὰ βιώματα καὶ τὶς ἐμπειρίες του. Δὲν ὑπάρχουν ὄροι. Τὸ γκράφιτι πρέπει νὰ τὸ βιώσεις, νὰ τὸ κάνεις δικό σου, νὰ τὸ κάνεις στάση ζωῆς, νὰ γίνει ἕνα μὲ σένα. Ὅταν βλέπεις ἕνα ἔργο εἶναι σὰν νὰ βλέπεις τὸν ἴδιο τὸν καλλιτέχνη».

Οἱ «γκραφιτάδες» τὸ λένε καθαρά: «Θέλουμε νὰ ἀφήσουμε ἕνα κομμάτι τοῦ ἑαυτοῦ μας πάνω στὸν τοῖχο»!

γ. Ὑπὸ ἀνία καὶ πλήξη!

Ο 17χρονος Ἑλληνοαμερικανὸς Τάκης (Δημήτρης) ἐκεῖ στὰ 1970 γέμισε τοὺς δρόμους τῆς Νέας Ὑόρκης μὲ τὴν ὑπογραφὴ τοῦ «Taki 183»[2] προκαλώντας τότε «γκραφιτομανία» καὶ θωρεῖται, μάλιστα, πὼς ξεκίνησε μ’ αὐτὸ ἡ ἴδια ἡ ἱστορία τοῦ «γκράφιτι».

Ὅταν ρωτήθηκε ἀπ’ τοὺς «New York Times» γιατί τὸ ἔκανε αὐτό, ἀπάντησε ὡς ἑξῆς: «Ἤθελα νὰ σκοτώσω τὴν πλήξη μου γιατί δὲν εἶχα τί νὰ κάνω»!!! Τί νὰ ποῦμε, λοιπόν; Πῶς τὸ γκράφιτι ξεκίνησε ἀπὸ πλήξη ἢ εἶναι ἡ ἔκφρασή της;

Ἔρευνα ποὺ ἔγινε σὲ λύκειό της Ἀθήνας μὲ θέμα «Τὸ γράψιμο στοὺς τοίχους καὶ τὰ θρανία» ἄφησε ἄναυδους ὄχι μόνο τοὺς καθηγητές, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἴδιους τους μαθητές. Τὸ 74% τῶν μαθητῶν ἀπάντησε πὼς ἐπιδίδεται σ’ αὐτὸ τὸ σπόρ! Καὶ τὸ 55% δήλωσε ὅτι τὸ κάνει ἐπειδή… βαριέται!



ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Καὶ ἡ ἀκουαρέλα τέτοια δὲν εἶναι;
[2] Μ’ αὐτὴ τὴν ὑπογραφὴ δηλώνεται τὸ ψευδώνυμο, τὸ ὑποκοριστικὸ καὶ ὁ ἀριθμὸς τῆς ὁδοῦ τοῦ σπιτιοῦ του!

ΠΗΓΗ