Διαγώνισμα Λατινικῶν Θ’ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2018)

Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών
9ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΘΕΜΑΤΑ
(ΚΕΦ. 25-45)

 

 

Α. 

Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:
Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit. Quod ut praedones animadverterunt, abiectis armis ianuae appropinquaverunt et clara voce Scipioni nuntiaverunt (incredibile auditu!) virtutem eius admiratum se venisse. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Nonnulli sunt in hoc ordine, qui aut ea, quae imminent, non videant, aut ea, quae vident, dissimulent: qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt; quorum auctoritatem secuti multi, non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent. Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateatur. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit. Μονάδες 40 

 

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 

 

1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: praesidium: την ονομαστική του πληθυντικού ianuae: την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό voce: τη γενική του πληθυντικού virtutem: την κλητική του ενικού ordine: την αιτιατική του ίδιου αριθμού spem: την δοτική του ενικού
hunc: την ονομαστική του πληθυντικού στο θηλυκό γένος
iste: την ίδια πτώση στο ουδέτερο γένος neminem: τη γενική του ενικού στο ίδιο γένος coniurationem: την κλητική του ενικού 

Μονάδες 10 

 

1.β. 

Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται από τα παρακάτω επίθετα και επιρρήματα: clara: την αιτιατική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ουδέτερο γένος mollibus: την ίδια πτώση στον υπερθετικό multi: τη γενική πληθυντικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος stultum : τη γενική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος crudeliter: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό 

Μονάδες 5

2. 

Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

• animadverterunt: το απαρέμφατο του μέλλοντα στην παθητική φωνή.
• abiectis: το β΄ ενικό της οριστικής του ενεστώτα και του μέλλοντα στην
• ίδια φωνή
• admiratum: το απαρέμφατο του μέλλοντα (να λάβετε υπ’ όψιν το γένος και τον αριθμό του υποκειμένου) aluerunt: το απαρέμφατο του μέλλοντα της παθητικής φωνής nascentem: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα και τον παρακείμενο credendo: το γ΄ πληθυντικό του συντελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή
• factum esse: το β΄ ενικό της υποτακτικής του παρατατικού στην ίδια φωνή και την αιτιατική ενικού του γερουνδιακού στο ουδέτερο γένος
• intellego: το απαρέμφατο παρακειμένου της ίδιας φωνής
• pervenerit: το γ΄ ενικό του ενεργητικού υπερσυντελίκου στην ίδια έγκλιση
• intendit: το απαρέμφατο παρακειμένου της ενεργητικής φωνής
• fateatur: το α΄ ενικό της υποτακτικής μέλλοντα (να λάβετε υπ’όψιν το γένος του υποκειμένου) vixit: το β΄ πληθυντικό της προστακτικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή

Μονάδες 15 

 

3.α. 

Quod ut praedones animadverterunt: Να ξαναγράψετε την πρόταση με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποδίδεται μια σχέση αιτίου – αιτιατού ανάμεσα στην κύρια και τη δευτερεύουσα πρόταση, 

Μονάδες 2 

 

3.β 

(praedones), abiectis armis ianuae appropinquaverunt: Να αναλύσετε την υπογραμμισμένη μετοχή στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση εισαγόμενη α) με τον χρονικό σύνδεσμο postquam, β) με τον ιστορικό διηγηματικό cum. 

Μονάδες 4 

 

3.γ. 

α) Quod ut praedones animadverterunt, … ianuae appropinquaverunt 

β) quam Metellus, dum vixit, multum amavit: Να συμπτύξετε τις υπογραμμισμένες προτάσεις σε μετοχές Μονάδες 3 

 

3.δ. coniurationem nascentem confirmaverunt: Να αναλύσετε τη μετοχή σε α) αναφορική πρόταση, β) χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον χρονικό σύνδεσμο dum , γ) χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό διηγηματικό cum 

Μονάδες 4 

 

4.α. 

Si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent: Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον ξαναγράψετε έτσι ώστε να εκφράζει υπόθεση πιθανή -δυνατή 

Μονάδες 4

4.β. 

qui non videat coniurationem esse factam: Να αναγνωρίσετε συντακτικά την πρόταση (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία). 

Μονάδες 4 

 

4.γ. 

clara voce (nuntiaverunt): Να αντικαταστήσετε τον επιθετικό προσδιορισμό με δευτερεύουσα πρόταση Μονάδες 3 

 

4.δ. 

Domesticos praedones animadvertere debuerunt: Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική Μονάδες 4 

 

4.ε. 

qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem … confirmaverunt: να ξαναγράψετε την περίοδο συμπτύσσοντας την πρώτη πρόταση σε μετοχή που να δηλώνει το προτερόχρονο 

Μονάδες 2

Καλή επιτυχία

Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών
9ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
(ΚΕΦ. 25-45)

Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Τότε ο Σκιπίωνας επειδή νόμισε ότι αυτοί είχαν έρθει για να συλλάβουν αυτόν τον ίδιο, εγκατέστησε στο σπίτι φρουρά από δούλους του σπιτιού (οικιακούς). Μόλις παρατήρησαν αυτό οι ληστές, αφού πέταξαν μακριά τα όπλα, πλησίασαν την πόρτα και με δυνατή φωνή ανήγγειλαν στον Σκιπίωνα (απίστευτο στο άκουσμα!) ότι αυτοί είχαν έρθει για να θαυμάσουν την ανδρεία του. ………………………………………………………………………………………………………………………………………
Υπάρχουν μερικοί σε αυτήν την τάξη (των Συγκλητικών), που (ώστε) είτε αυτά, τα οποία πλησιάζουν απειλητικά, δεν (τα) βλέπουν, είτε αυτά, τα οποία βλέπουν, προσποιούνται (ότι δεν τα βλέπουν). Αυτοί εξέθρεψαν την ελπίδα του Κατιλίνα με επιεικείς αποφάσεις και ενίσχυσαν τη συνωμοσία, που (ενώ, τη στιγμή που) γεννιόταν, με το να μην πιστεύουν (στην ύπαρξή της). Υπό την επιρροή αυτών ενεργώντας πολλοί, όχι μόνο φαύλοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω ότι αν αυτός φθάσει στο στρατόπεδο του Μάνλιου, όπου κατευθύνεται, κανείς δεν θα είναι τόσο ανόητος, που (ώστε) να μην βλέπει ότι έγινε η συνωμοσία, κανείς (δεν θα είναι) τόσο αχρείος, που (ώστε) να μην το ομολογήσει. ………………………………………………………………………………………………………………………………………
Πέθανε δηλαδή η Καικιλία, την οποία ο Μέτελλος, όσο ζούσε, την αγαπούσε πολύ· αργότερα αυτός νυμφεύθηκε την κοπέλα (οδήγησε την κοπέλα σε γάμο).
(Μονάδες 40)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. 

• praesidium: praesidia
• ianuae: ianuis
• voce: vocum
• virtutem: virtus
• ordine: ordinem
• spem: spei
• hunc: hae
• iste: istud neminem: nullius
• coniurationem: coniuratio

(Μονάδες 10)

1.β. 

• clara: clarius
• mollibus: mollissimis
• multi: plurium
• stultum: stultioris
• crudeliter: crudelissime 

(Μονάδες 5)

2. 

• animadverterunt: animadversum iri
• abiectis: abiceris /-re, abicieris /-re
• admiratum: admiraturos esse
• aluerunt: al(i)tum iri
• nascentem: nascituram, natam
• credendo: crediderint
• factum esse: fieres, faciendum
• intellego: intellexisse
• pervenerit: pervenisset
• intendit: intendisse
• fateatur: fassurus sim
• vixit: vivitote 

(Μονάδες 15)

3.α. Quod cum praedones animadvertissent.
(Μονάδες 2)

3.β. α) Postquam praedones abiecerunt/-ere [abiecerant] arma.
β) Cum praedones abiecissent arma. 

(Μονάδες 4)

3.γ. 

α) Quo animadverso, praedones… ianuae appropinquaverunt. β) quam viventem Metellus multum amavit 

(Μονάδες 3)

3.δ. 

α) quae nascebatur β) dum nascitur γ)cum nasceretur
(Μονάδες 4)

4.α. 

Si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent
O υποθετικός λόγος ανήκει στο β΄ είδος, το μη πραγματικό ή το αντίθετο προς την πραγματικότητα. Πιο συγκεκριμένα, η υπόθεση εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (animadvertissem) και επομένως αναφέρεται στο παρελθόν, ενώ η απόδοση εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (dicerent) και αναφέρεται στο παρόν.
Si in hunc animadvertam, crudeliter et regie id factum esse dicant.
(Μονάδες 4)

4.β. 

qui non videat coniurationem esse factam: δευτερεύουσα αναφορική επιρρηματική συμπερασματική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία qui non ( = ut is non ) που βρίσκεται μετά τη λέξη tam (το tam βοηθά στον εντοπισμό της αναφορικής συμπερασματικής), είναι αρνητική και έχει ως όρο αναφοράς το neminem. Εκφέρεται με υποτακτική, διότι το συμπέρασμα στη λατινική είναι μία υποκειμενική κατάσταση και συγκεκριμένα με υποτακτική χρόνου ενεστώτα (videat), διότι εξαρτάται από το ρήμα της κύριας πρότασης (intellego) που είναι αρκτικού χρόνου (ενεστώτας) και επομένως αναφέρεται στο παρόν. Υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, διότι το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του (συγχρονισμός κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση). Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το intellego.

(Μονάδες 4)

4.γ. 

voce, quae clara erat
(Μονάδες 3)

4.δ. 

Domestici praedonibus animadvertendi fuerunt/ -ere,
(Μονάδες 4)

4.ε. 

qui spe Catilinae mollibus sententiis al(i)ta coniurationem nascentem … confirmaverunt 

(Μονάδες 2)

 

• Τα θέματα επιμελήθηκε ο Πλακίδας Γεώργιος.
• Ο επιστημονικός έλεγχος πραγματοποιήθηκε από τις Βενούτσου Μαριάννα και Κεκροπούλου Μαρία