Διαγώνισμα Λατινικῶν Ζ’ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2018)

Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών
7ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΘΕΜΑΤΑ
(ΚΕΦ. 36-42)

Commodus the Roman Emperor

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:

Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent,ut eo uteretur , vultum risu solvit…. . …………………………………………………………………………………………………………………………………….. Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen. Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur. Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: “ego libenter tibi mea sede cedo”. Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit.
Μονάδες 40

Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. 

Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

• scamno: την ονομαστική του πληθυντικού
• cenantem: τη γενική του πληθυντικού
• paupertatem: την κλητική του ενικού
• vultum: τη γενική του πληθυντικού
• quodam (2ο κείμενο): την αιτιατική του ενικού στο ίδιο γένος
• congruens: την αφαιρετική του ενικού στο ίδιο γένος
• nocte: τη γενική του πληθυντικού
• aliqua: την αφαιρετική του πληθυντικού στο ίδιο γένος
• mea: την κλητική του ενικού στο αρσενικό γένος
• sede: τη γενική του πληθυντικού

Μονάδες 10

1.β. 

Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω επίθετα και επιρρήματα:

• maxima: την αιτιατική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ουδέτερο γένος
• facilius: τον ίδιο τύπο στους άλλους δυο βαθμούς
• longa: τη γενική ενικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος
• libenter: τον ίδιο τύπο στον υπερθετικό

Μονάδες 5

2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

• utebatur: το απαρέμφατο του μέλλοντα (να ληφθεί υπ’ όψιν το γένος του υποκειμένου).
• contemnere:το β΄ ενικό της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
• posset: το απαρέμφατο του παρακειμένου
• assidentem: το β΄ ενικό της οριστικής του μέλλοντα στην ίδια φωνή
• spectandum: το γ΄ πληθυντικό του μέλλοντα στην ίδια φωνή
• mirati sunt: το β΄ ενικό της οριστικής του μέλλοντα και του παρατατικού
• attulissent: τα απαρέμφατα ενεστώτα και μέλλοντα της μέσης φωνής
• solvit: τη γενική πληθυντικού θηλυκού γένους της μετοχής του μέλλοντα
• petit: το απαρέμφατο παρακειμένου της ενεργητικής φωνής
• standi: το α΄ενικό της υποτακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή
• cederet: το ίδιο πρόσωπο της ίδιας έγκλισης στον υπερσυντέλικο
• dixit : το β΄ ενικό της προστακτικής ενεστώτα και μέλλοντα στην ίδια φωνή

Μονάδες 15

3.α. quo facilius divitias contemnere posset:
Να αναγνωρίσετε πλήρως την πρόταση (είδος, συντακτική λειτουργία, εισαγωγή, εκφορά, ακολουθία χρόνων)
Μονάδες 5

3.β Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit:
Να κάνετε αναλυτική σύνταξη της πρότασης.
Μονάδες 6

3.γ. Manius divitias Samnitium contemnere debuit:
Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική (με τη χρήση παθητικής περιφραστικής συζυγίας)
Μονάδες 3

4.α. α) (Samnites) cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent,
vultum risu solvit
β) Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae
sororis, ipsa fecit omen.
Να συμπτύξετε τις δευτερεύουσες προτάσεις σε μετοχές
Μονάδες 6

4.β. Manius Curius Dentatus Samnitium divitias contempsit:
Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική
Μονάδες 3

4.γ. ut eo uteretur:
Να εκφράσετε τον σκοπό με όλους τους δυνατούς τρόπους
Μονάδες 7

Καλή επιτυχία

Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών
7ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
(ΚΕΦ. 36-42)

Α. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Μάνιος Κούριος Δεντάτος ήταν πάρα πολύ ολιγαρκής, για να μπορεί να περιφρονεί ευκολότερα τα πλούτη. Κάποια μέρα ήρθαν σ΄ αυτόν απεσταλμένοι των Σαμνιτών. Εκείνος παρουσιάστηκε σ΄ αυτούς για να τον δουν να κάθεται σε ένα σκαμνί δίπλα στη φωτιά και να τρώει από (ένα) ξύλινο πιάτο. Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών και οι Σαμνίτες θαύμασαν τη φτώχια του. Όταν δηλαδή σ΄ αυτόν είχαν προσφέρει (ή προσέφεραν) πολύ χρυσάφι (ή μεγάλο βάρος χρυσού), σταλμένο από το δημόσιο ταμείο, για να το χρησιμοποιήσει, χαλάρωσε το πρόσωπό (του) με γέλιο… . ………………………………………………………………………………………………………………………………………
Η Καικιλία, η σύζυγος του Μετέλλου, ενώ επιδίωκε την εμφάνιση κάποιου γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδελφής της σύμφωνα με τις πατροπαράδοτες συνήθειες, δημιούργησε η ίδια οιωνό. Μια νύχτα δηλαδή καθόταν με την κόρη της αδελφής (της) σε κάποιο μικρό ιερό και περίμενε μέχρις ότου ακουστεί κάποια φωνή που να ανταποκρινόταν στον σκοπό τους. Τελικά η κοπέλα, κουρασμένη από την πολλή ορθοστασία, ζήτησε από τη θεία (της) να της παραχωρήσει για λίγο τη θέση της. Τότε η Καικιλία είπε στην κοπέλα: «εγώ ευχαρίστως σου παραχωρώ τη θέση μου». Αυτόν τον λόγο λίγο αργότερα επιβεβαίωσε η ίδια η πραγματικότητα.
(Μονάδες 40)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.α. 

scamno: scamna 

cenantem: cenantium 

paupertatem : paupertas 

vultum: vultuum
quodam: quoddam 

congruens: congruenti
nocte : noctium 

aliqua: aliquibus mea: meus/mi
sede : sedum 

Μονάδες 10 

1.β. 

maxima: maius 

facilius: facile, facillime 

longa: longioris 

libenter: libentissime 

Μονάδες 5 

2. utebatur: usurum esse contemnere: contemne posset: potuisse assidentem: assidebis spectandum: spectabuntur mirati sunt:miraberis/-re, mirabaris/-re
attulissent: afferri, allatum iri
solvit: soluturarum petit: petivisse /petisse
standi: stem
cederet: cessisset
dixit : dic,dicito 

Μονάδες 15

3.α. 

quo facilius divitias contemnere posset: δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης με ρήμα το utebatur. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο quo, διότι ακολουθεί επίρρημα συγκριτικού βαθμού (facilius) και εκφέρεται με υποτακτική, καθώς το περιεχόμενό της δηλώνει κάτι το επιθυμητό. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική παρατατικού (posset), διότι εξαρτάται από ρήμα ιστορικού χρόνου (utebatur: παρατατικός) και αναφέρεται στο παρελθόν. Υπάρχει ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση 

Μονάδες 5 

3.β. 

praebuit: ρήμα. ille: υποκείμενο του ρήματος praebuit. se: άμεσο αντικείμενο του ρήματος praebuit και άμεση αυτοπάθεια. eis: έμμεσο αντικείμενο (σε δοτική) του ρήματος praebuit. spectandum: αιτιατική γερουνδιακού που δηλώνει τον σκοπό στο ρήμα praebuit. Λειτουργεί ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στο άμεσο αντικείμενο του ρήματος praebuit “se”. assidentem [et] cenantem: κατηγορηματικές μετοχές εξαρτώμενες από τον ρηματικό τύπο αίσθησης spectandum (άμεση αντίληψη ) συνημμένες στο “se”, στο οποίο λειτουργούν ως κατηγορούμενα (μέσω του spectandum) . in scamno: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στη μετοχή assidentem. apud focum: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει τη στάση σε τόπο και συγκεκριμένα το πλησίον στη μετοχή assidentem. ex catillo: εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει την (τοπική) προέλευση στη μετοχή cenantem. ligneo: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη catillo. 

Μονάδες 6 

3.γ. Divitiae Samnitium Manio contemnendae fuerunt 

Μονάδες 3 

4.α. 

α) Αd eum magno pondere auri publice misso allato a Samnitibus vultum risu solvit. 

β) Caecilia, uxor Metelli, more prisco omen nuptiale petens filiae sororis ipsa fecit omen. 

Μονάδες 6 

4.β. A Manio Curio Dentato Samnitium divitiae contemptae sunt 

Μονάδες 3

4.γ. qui eo uteretur eo usum ad eo utendum eo utendi causa/gratia Μονάδες 7

• Τα θέματα επιμελήθηκε ο Πλακίδας Γεώργιος.
• Ο επιστημονικός έλεγχος πραγματοποιήθηκε από τους, Βενούτσου Μαριάννα και Κεκροπούλου Μαρία.