Διαγώνισμα Λατινικῶν Α’ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2018)

1o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών
1ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΘΕΜΑΤΑ
(ΚΕΦ. 3-7)

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα:
Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba forma sua, cum
Nymphis se comparat.
Silius animum tenerum habebat. Gloriae Vergili studebat ingeniumque eius fovebat.
Eum ut puer magistrum honorabat. Monumentum eius, quod Neapoli iacebat, pro
templo habebat.
In ea civitate, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est
fundamentum libertatis, fons aequitatis. Mens et animus et consilium et sententia
civitatis posita est in legibus.
Legatos omnes frumentum in castra importare iubet. Milites his verbis admonet:
«Hostes adventare audio; speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium
cavere debetis; hostes enim de collibus advolare solent et caedem militum perpetrare
possunt».
Μονάδες 40

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

• filiam: δοτική πληθυντικού
• Silius: κλητική ενικού
• Ingenium: γενική ενικού
• magistrum: ονομαστική ενικού
• quod: αιτιατική πληθυντικού στο ίδιο γένος
• Neapoli : αιτιατική ενικού
• templo: ονομαστική πληθυντικού
• viri: γενική πληθυντικού
• mens: αφαιρετική ενικού
• civitatis: αιτιατική πληθυντικού
• caedem: γενική πληθυντικού
• militum: δοτική ενικού

Μονάδες

Β1.β. Να μεταφέρετε τις κλιτές λέξεις της παρακάτω πρότασης στον άλλο αριθμό:
«speculatores nostri eos prope esse nuntiant»
Μονάδες 4

Β1.γ. his verbis: Η συνεκφορά να κλιθεί στις πλάγιες πτώσεις στον άλλο αριθμό
Μονάδες 4

Β2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
studebat: το β΄πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του Ενεστώτα στην ενεργητική φωνή
iacebat: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του Μέλλοντα στην ενεργητική φωνή
continent: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής Παρατατικού στην ενεργητική φωνή
iubet: το β΄ ενικό της οριστικής του μέλλοντα
admonet: το απαρέμφατο του Ενεστώτα στην ενεργητική φωνή
solent: το β΄ενικό της οριστικής του Ενεστώτα
Μονάδες 6

Β2.β. possunt: Να γράψετε το β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του Ενεστώτα και του Παρατατικού.
Μονάδες 4

Γ1.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων: forma, Gloriae, Neapoli, pro templo, libenter, aequitatis, hostium, de collibus, militum.
Μονάδες 9

Γ1.β. Monumentum eius / superba forma sua: Να αντικαταστήσετε το eius με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας suus,-a,-um και το sua με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας is, ea, id (Μονάδες 2) και να προσδιορίσετε τη συντακτική (Μονάδες 2) και τη σημασιολογική διαφορά (Μονάδες 2).
Μονάδες 6

Γ1.γ. esse, advolare : Να αναγνωρίσετε το συντακτικό ρόλο των απαρεμφάτων (Μονάδες 2), να δηλώσετε το υποκείμενό τους (Μονάδες 2) και να δικαιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου τους (Μονάδες 2).
Μονάδες 6

Γ2.α Silius animum tenerum habebat: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους όρους της πρότασης.
Μονάδες 4

Γ2.β. admonet: Να δηλώσετε την αλληλοπάθεια για όλα τα πρόσωπα με το ρήμα στον Ενεστώτα.
Μονάδες 3

Γ2.γ. Eum ut puer magistrum honorabat: να εντοπίσετε την δευτερεύουσα πρόταση της περιόδου και να γράψετε το ρήμα που εννοείται.
Μονάδες 2
Κάθε επιτυχία

1ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
(ΚΕΦ. 3-7)

Α.ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν κόρη την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νύμφες (= Νηρηίδες).
Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Τη δόξα του Βιργιλίου επεδίωκε και περιέβαλε με αγάπη το πνεύμα του. Αυτόν τιμούσε, όπως ο μαθητής (τιμά)τον δάσκαλο. Το μνημείο του , το οποίο βρισκόταν στη Νεάπολη, το θεωρούσε σαν ναό.
Σε αυτήν την πολιτεία, την οποία συγκρατούν οι νόμοι , οι καλοί άνδρες (πολίτες) πρόθυμα τηρούν τους νόμους. Γιατί ο νόμος είναι το θεμέλιο της ελευθερίας , η πηγή της δικαιοσύνης. Ο νους και η ψυχή και η σκέψη και η κρίση της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους.
Δίνει εντολή σ’ όλους τους διοικητές των λεγεώνων να μεταφέρουν σιτάρι στο στρατόπεδό (τους). Συμβουλεύει τους στρατιώτες (του) με αυτά τα λόγια: «Πληροφορούμαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν’ οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι αυτοί είναι κοντά. Οφείλετε να φυλάγεστε από τη δύναμη των εχθρών ‘ γιατί οι εχθροί συνηθίζουν να (εξ)ορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάξουν τους στρατιώτες (μας)».
(Μονάδες 40)

Β.1.α.

• filiam: filiis/filiabus
• Silius : Sili
• ingenium : ingenii /ingeni
• magistrum : magister
• quod : quae
• Neapoli : Neapolim
• templo : templa
• viri : virorum
• mens : mente
• civitatis : civitates/ civitatis
• caedem : caedium
• militum : militi

(Mονάδες 12)

Β.1.β
Speculator noster eum prope esse nuntiat.
(Mονάδες 4)

Β.1.γ.

• Singularis: numerus
• Genetivus: huius verbi
• Dativus: huic verbo
• Accusativus: hoc verbum
• Ablativus: hoc verbo

(Mονάδες 4)

Β.2.α.

• studebat: studetis
• iacebat: iacui
• continent: continebatis
• iubet: iussum
• admonet: admonere
• solent: soles

(Μονάδες 6)

Β.2.β.

• Β’ ενικό Ενεστώτα: potes
• Β΄πληθυντικό Ενεστώτα: potestis
• Β’ ενικό Παρατατικού: poteras
• Β΄πληθυντικό Παρατατικού: poteratis

(Mονάδες 4)

Γ.1.α.

• forma: αφαιρετική της αιτίας στο superba ως ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός.
• gloriae: αντικείμενο του ρήματος studebat ( συντάσσεται με δοτική).
• Neapoli: απρόθετη τοπική αφαιρετική ( επειδή είναι όνομα πόλης) που δηλώνει στάση σε τόπο στο ρήμα iacebat.
• pro templo: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της παραβολής που λειτουργεί ως κατηγορούμενο στη λέξη monumentum.
• libenter: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ρήμα servant.
• aequitatis: γενική υποκειμενική στο fons.
• hostium: γενική υποκειμενική /γενική κτητική στο vim.
• de collibus: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπo στο advolare.
• militum: γενική αντικειμενική στο caedem.

(Μονάδες 9)

Γ.1.β.
Monumentum eius : monumentum suum .
Η κτητική αντωνυμία λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στο monumentum
Monumentum suum : σημασιολογικά υπάρχει κτήση με αυτοπάθεια γιατί έχουμε κτητική αντωνυμία που λειτουργεί αυτοπαθητικά, η κτήση επομένως αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος της πρότασης, στο μνημείο δηλαδή του Σίλιου. superba forma sua: superba forma eius. Η επαναληπτική αντωνυμία λειτουργεί ως γενική κτητική στο forma. superba forma eius : Σημασιολογικά υπάρχει κτήση χωρίς αυτοπάθεια , η κτήση επομένως δεν αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος της πρότασης, δηλ. στην Κασσιόπη.
(Μονάδες 6)

Γ.1.γ.
esse: ειδικό απαρέμφατο , αντικείμενο του ρήματος nuntiant. To υποκείμενό του είναι η λέξη «eos» , το οποίο τίθεται σε πτώση αιτιατική, γιατί υπάρχει ετεροπροσωπία (υποκείμενο του nuntiant είναι το speculatores)
advolare: τελικό απαρέμφατο , αντικείμενο του ρήματος solent. Το υποκείμενό του είναι η λέξη «hostes» , το οποίο τίθεται σε πτώση ονομαστική , γιατί υπάρχει ταυτοπροσωπία (το hostes είναι υποκείμενο και του ρήματος solent)
(Moνάδες 6)

Γ.2.α.

• habebat : ρήμα
• Silius : υποκείμενο του ρήματος habebat
• animum : αντικείμενο του ρήματος habebat
• tenerum: ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη animum.

(Μονάδες 4)

Γ.2.β.
inter nos admonemus
inter vos admonetis
inter se admonent
(Μονάδες 3)

Γ.2.γ. ut puer magistrum: δευτερεύουσα απλή παραβολική/ συγκριτική πρόταση του τρόπου. Εννοείται το ρήμα honorat.
(Μονάδες 2)

• Τα θέματα επιμελήθηκε η Λάμπρη-Μπατσούλη Αγγελική, Φιλόλογος, ΓΕΛ Αγίων Θεοδώρων, Ν. Κορινθίας.
• Ο επιστημονικός έλεγχος πραγματοποιήθηκε από τους Αργυροπούλου Μαρία, Κεκροπούλου Μαρία και Πλακίδα Γεώργιο.