Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΤΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΜΑΣ 

Πρεσβύτερος Γεώργιος Προμπονάς*

Θα πρέπει να καμαρώνουμε σαν έλληνες και σαν χριστιανοί, γιατί η αρχαία ελληνική φιλοσοφία και η χριστιανική διδασκαλία μοιάζουν σαν δίδυμες σιαμαίες αδελφές, αφού στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και των δυο δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ψυχή και μόνο η ψυχή του ανθρώπου, ο εξαγνισμός της, η πραγμάτωση της ανώτερης φύσης της και η αποκατάσταση της μέσα στο Θαύμα της δημιουργίας. 

Για τον εξαγνισμό της, δηλαδή την απαλλαγή της από τον εγωισμό και τα παιδιά του ονομαζόμενα ψυχικά πάθη που σα φαρμακερά φίδια κατασπαράζουν τα σωθικά της ψυχης του. Όπως είναι το μίσος η κακία ο φθόνος η έπαρση η αλαζονεία η εκδίκηση τα άγρια κτηνώδη ένστικτα και άλλα, για την καταπολέμηση των οποίων η αρχαία ελληνική φιλοσοφία εκφρασμένη κυρίως μέσα από την πυθαγόρεια αυτοπειθαρχία και αυτοκάθαρση, ανέπτυξε μια ολόκληρη μεθοδολογία, για να το επιτύχει μέσα από τον φιλοσοφικό διαλογισμό.

Επειδή αυτός ο τρόπος δεν ήταν εύκολο, να γίνει κατανοητός με φιλοσοφικά σχήματα στις απλές λαϊκές μάζες, επινόησε την μέθοδο του διδακτικού παραδείγματος. Πιο απλά την μυθολογία δηλαδή τα παραμύθια. "Ετσι δημιούργησε την απαραμίλλου φανταστικού κάλους αρχαία ελληνική μυθολογία, όχι για να ψυχαγωγεί τους ανθρώπους, αλλά για να τους διδάσκει, να τους παιδαγωγεί με συμβολικό διδακτικό και πρακτικό τρόπο. Όχι για να ψυχαγωγεί η δασκάλα τα παιδιά και να περνά η ώρα τους, ούτε η γιαγιά για να νανουρίζει τα εγγόνια της, αλλά για να υποδεικνύει στον άνθρωπο διαχρονικά την αλληγορική σημασία των κατορθωμάτων των ηρώων της μυθολογίας. Να τους μιμηθεί και να καταπολεμήσει με υπομονή και επιμονή όπως εκείνοι τα ψυχικά πάθη του. Για παράδειγμα όλοι γνωρίζουμε τα κατορθώματα του Ηρακλή λίγο πολύ. "Ενα υπό αυτά είναι η πολυκέφαλη Λερναία "Υδρα, που της έκοβε ένα-ένα τα κεφάλια και αυτά ξαναφυτρώνανε, μέχρι που στο τέλος κατάφερε να τα κόψει όλα και μην φυτρώσει κανένα. Όπως εκείνος κατάφερε να αποκεφαλίσει εκείνο το γιγαντιαίο θηρίο κόβοντας τα κεφάλια του ένα-ένα έτσι και ο άνθρωπος σε όλη του την ζωή πρέπει να αγωνίζεται να κόβει ένα-ένα τα πάθη του, ώστε να παραδώσει την ψυχή του στο θεό καθαρή σαν τον ήλιο απαλλαγμένη από όλα αυτά τα φαρμακερά κεφάλια. Άλλο παράδειγμα είναι εκείνο του Οδυσσέα, ο οποίος μετά από τόσους κόπους περιπλανήσεις δυσκολίες προκλήσεις τελικά κατάφερε να επιστρέψει στην Ιθάκη του. Οι πολυποίκιλες σε πνευματικό επίπεδο περιπέτειες του είναι ο αγώνας κατά των παθών και η Ιθάκη είναι η πατρίδα της ψυχής. Η παραδεισένια χωρίς πόνους χωρίς λύπες χωρίς στεναγμούς ευτυχισμένη αιωνία ζωή που υπόσχεται ο Χριστός μέσω της εκκλησίας.

Τι άλλο θα έκανε ο Χριστός, από το να χρησιμοποιήσει την ίδια σοφή μέθοδο, δηλαδή την χρήση μικρών ιστοριών από την καθημερινή ζωή απύθμενης συμβολικής σημασίας, τις ονομαζόμενες από τους ευαγγελιστές παραβολές, ανάμεσα στις οποίες είναι και αυτή του άσωτου υιού, που περιληπτικά έχει ως εξής:

Σε κάποια χώρα κατοικούσε μια τετραμελής καλοστεκούμενη οικογένεια. Κάποια στιγμή ο νεότερος γιος παρασυρμένος ίσως υπό κακές παρέες, όπως συμβαίνει συνήθως, απαίτησε από τον πατέρα του, να του δώσει το μερίδιο της περιουσίας που του ανήκε, με σκοπό να την πουλήσει να πάρει τα χρήματα και να φύγει για κάποια ξελογιάατρα κοσμοπολίτικη χώρα που είχε ακουσει, δηλαδή ας πούμε τη σημερινή Μύκονο και εκεί να γλεντήσει τη ζωή του, όπως αυτός ήθελε χωρίς ηθικούς φραγμούς και εμπόδια. Ο καημένος ο πατέρας του ίσως υπό την αφορητη πίεση και την καθημερινή γκρίνια του γιου αναγκάστηκε, να υποκύψει στις απαιτήσεις του και ο απερίσκεπτος νέος πήρε το βιός του και αναχώρησε για αυτή την ξακουστή χωρά. Όταν έφτυσε εκεί, Θαμπώθηκε πραγματικά από την λάμψη της. Βρήκε πολύ σύντομα ανυποψίαστος εφήμερους και πονηρούς φίλους και μυζι τους κατασπατάλησε σε λίγο καιρό ό,τι είχε και δεν είχε. Αλλά όπως για όλους μας τα έτοιμα τελειώνουν σύντομα, έτσι και για εκείνον κάποια στιγμή τελείωσαν και οταν το διαπίστωσαν οι φίλοι του, τον εγκατέλειψαν έρημο και μόνο στην ξενιτιά. Για να επιβιώσει, μιας και εκείνη η χώρα σαν την δική μας σήμερα ξαφνικά πτώχευσε, κατάντησε να γίνει χοιροβοσκός χωρίς αμοιβή, απλά και μόνο για να χορταίνει την πείνα του από τα κουντουρίδια που έτρωγαν οι χοίροι. Κάποια στιγμή καθισμένος πάνω σε ένα βράχο κουρελιάρης ξυπόλυτος πεινασμένος καταφρονεμένος απομονωμένος από τους ανθρώπους στην ερημία με μόνη συντροφιά τους χοίρους, αναλογιζόταν με αβάσταχτα κλάματα και απαρηγόρητος μονολογούσε λέγοντας. «Πόσα φαγητό περισσεύουν αυτή τη στιγμή στο σπίτι μου και εγώ κοντεύω να πεθάνω από την πεινά;». Πάνω στην αποκορύφωση της απόγνωσης του με σφιγμένη την καρδία πήρε την μεγάλη απόφαση, να γυρίσει στο σπίτι του και να παρακαλέσει τον πατέρα του, να τον πάρει σαν ένα απλό υπηρέτη. Ξεκίνησε λοιπόν το δρόμο του γυρισμού και ενώ κάποτε έφυγε με χρυσοστόλιστη άμαξα, τώρα γυρίζει με γυμνά πόδια. Μετά από πολλές μέρες περιπλάνησης σε βουνά και λαγκάδια με μύριους όσους κινδύνους, κάποια στιγμή από την κορυφή ενός λόφου αντίκρισε από μακριά τη χώρα του και όσο πλησίαζε διέκρινε και το σπίτι του. Ο στοργικός του πατέρας είχε χάσει τον ύπνο του, με το να σκέπτεται που να βρίσκετε άραγε το παιδί του. Στεκόταν στο μπαλκόνι αγνάντευε τον ορίζοντα και παρακαλούσε να ξεπρόβαινε υπό κάπου. Και ω!!! του θαύματος διέκρινε εκεί μακριά στην άκρη της πόλης ένα ταλαίπωρο ετοιμόρροπο άνθρωπο, να πλησιάζει και δεν πίστευε στα μάτια του, όταν άρχισε να διαπιστώνει, ότι αυτός δεν ήταν άλλος από το γιο του. Κατέβηκε γρήγορα-γρήγορα τις σκάλες προς συνάντηση του και μόλις τον πλησίασε, τον άρπαξε στην αγκαλιά του και ο μετανιωμένος γιος, ακούστηκε με αδύναμη φωνή πνιγμένη μέσα στα δάκρυα, να τον παρακαλεί λέγοντας «γλυκέ μου πατέρα αμάρτησα απέναντι σου και απέναντι στο Θεό και δεν είμαι άξιος να λέγομαι γιος σου, πάρε με σε παρακαλώ σαν υπηρέτη και μόνο, στο σπίτι σου».Ο φιλεύσπλαχνος πατέρας όχι μόνο σαν υπηρέτη δεν τον πήρε, αλλά έδωσε εντολή να σφάξουν το καλύτερο μοσχάρι και να στηθεί ένα ατελείωτο γλέντι γιατί Θεωρούσε το γιό του πεθαμένο και αυτός ζει και χαμένο και βρέθηκε. Ο μεγάλος γιος όμως δεν δέχτηκε με τόση χαρά την επιστροφή του αδελφού του και ίσως είχε δίκιο σε κάποιο βαθμό, γιατί αυτός στάθηκε πιστός στον πατέρα του.

Η συμβολική και αλληγορική σημασία αυτής της καταπληκτικής ιστοριούλας μπορεί να ταιριάξει όχι μόνο με άτομα αλλά και με κοινωνίες και με λαούς και με έθνη και με κράτη. Με αυτή την έννοια αναλογιζόμενοι όλοι μας σήμερα από τη μια τον εκφυλισμό και τη διαστρέβλωση που έχουμε προκαλέσει στην χριστιανική μας πίστη και από την άλλη την τραγωδία τον εξευτελισμό την ταπείνωση τη δυστυχία τη φτώχια την απόγνωση την αβεβαιότητα της έρημης πατρίδας μας και του λαού μας, βρίσκουμε ότι, ταιριάζει σαν κουστούμι ραμμένο στα μέτρα της. Ας τα πάρουμε με τη σειρά: Ο πατέρας είναι ο ΟΕΟΣ και η ΠΑΤΡΙΔΑ μας αντίστοιχα. Ο άσωτος είναι ο καθένας μας και όλοι μαζί. Ο πλούτος που σπατάλησέ εκείνος για μας είναι: η αληθινή ορθόδοξη πίστη και οι αρετές μας τα πολιτισμικά πνευματικά ηθικά και υλικά χαρίσματα μας οι αξίες μας τα ήθη τα έθιμά μας η τιμιότητα η εργατικότητα οι δεξιότητες η αδελφοσύνη η συγγένεια η φιλία η αλληλεγγύη η γλυκύτατη γλώσσα μας η γη μας ναι η γη μας που την πουλάμε στους ξένους όσο-όσο, για να έχουμε να σπαταλούμε. Οι κακές και υστερόβουλες παρέες του, είναι υποτίθεται οι ευρωπαίοι εταίροι μας, που αφού μας εξαθλίωσαν, με τη κύρια ευθύνη πάντα δική μας βέβαια, μας εγκατέλειψαν. Ο άκαρδος αδελφός είναι όλοι αυτοί οι δήθεν ομόδοξοί μας συνευρωπαίοι, που επιμένουν να μην Θέλουν να κατανοήσουν, ότι δεν είμαστε ένα ξένο σώμα με αυτούς, αλλά ο ισότιμος σύμμαχος τους, ο ομόδοξος αδελφός τους, ο πολιτισμικός ευεργέτης τους, ο οικονομικός πελάτης τους και αντί να μας συμπεριφέρονται σαν τέτοιους, μας αντιμετωπίζουν σαν ψυχρούς λογιστικούς αριθμούς, χωρίς λύπηση χωρίς συμπόνια χωρίς αλληλεγγύη χωρίς αγάπη.

Αλήθεια Ωρέ νεοέλληνες πως καταντήσαμε έτσι, εμείς οι απόγονοι εκείνων που έχτισυν Παρθενώνες, που επινόησαν τη δημοκρατία, που θεμελίωσαν τις επιστήμες, που καλλιέργησαν το ωραίο μέσω των καλών τεχνών, που θέσπισαν το δίκαιο, που οραματίστηκαν την ευγενή άμυλα μέσω του αθλητικού ιδεώδους να δώσουμε σήμερα το δικαίωμα σε αυτούς, που τότε κατοικούσαν ακόμα στις σπηλιές, να διαλαλούν σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, ότι οι σημερινοί έλληνες είναι ΑΣΩΤΟΙ απατεώνες άτιμοι αναξιόπιστοι απάτριδες σπάταλοι τεμπέληδες αχάίρευτοι και ανεπρόκοποι; Την απάντηση θα την πάρουμε, αν κοιτάξουμε τα πρόσωπα μας κατάματα στον καθρέφτη και ρωτήσουμε τον εαυτό μας. Αν είμαστε ειλικρινείς Θα δεχτούμε ότι μοιάζουμε σαν δυο σταγόνες νερό ο καθένας μας και όλοι μαζί με τον άσωτο. Συγκεκριμένα πρέπει να δεχτούμε ότι, σε όλα αυτά τα χρόνια της επίπλαστης εικονικής ψεύτικης απατηλής με δανεικά χλιδής ξεχάσαμε πρώτα-πρώτα το Θεό πατέρα η αιτία όλων των κακών. Πάθαμε αυτό που παρακαλούσε ο Δαβίδ να μην του συμβεί «Θεέ μου μην μου δώσεις πολλά για να μην σε ξεχάσω». Αλαζονικά πιστέψαμε ότι αφού βρέθηκαν δυο δεκάρες στην τσέπη μας, αυτονομηθήκαμε και νομίζαμε ότι γίναμε κύριοι του κόσμου. Διαμορφώσαμε ένα Θεό πρώτα εμείς οι κληρικοί και μετά εσείς που τον βρίζουμε υπό το πρωί μέχρι το βράδι' τόσο με λόγια μας αλλά περισσότερο με τα έργα μας. Τον κοροϊδεύουμε, τον εμπαίζουμε, τον εμπορευόμαστε και τον εκμεταλλευόμαστε όλοι μας. Απογυμνώσαμε τη σωτήρια ορθόδοξη πίστη μας από το πραγματικό νόημά της που είναι ο συνεχής αγώνας για την ψυχοσωματική μας τελείωση, τη Θεία μέθεξη, τη Θέωση, την πραγμάτωση της ανώτερης φύσης μας και την καταντήσαμε σε μια μαγεία επί χρήμασι. Πιο απλά όλα τα εξαντλούμε στο θέμα της υγείας και τίποτα παραπέρα. Καταντήσαμε τον εκκλησιασμό μια κοινωνική συνάθροιση στερώντας του το βαθύτερο νόημα. Πάμε στις κηδείες και τα μνημόσυνα για να τιμήσουμε το δημιούργημα άνθρωπο και όχι το δημιουργό Θεό. Μεταβάλλαμε τους γάμους και τα βαφτίσια σε τηλεοπτικά σόου σαν ευκαιρία επίδειξης πλούτου και προβολής, με το να μετατρέψουμε τους ναούς σε στούντιο με πρωταγωνιστές τους νεόνυμφους και τα μωρά αντίστοιχα, σκηνοθέτες τους παπάδες και κομπάρσους τους καλεσμένους. Κόψαμε και ράψαμε στα μέτρα μας μια Θρησκεία, που για να την Θεμελιώσει ο ιδρυτής της μαρτύρησε πάνω στο σταυρό, όσο δεν έχει βασανιστεί άνθρωπος ποτέ. Απαξιώσαμε τον λατρευτικό ρόλο των ιερών εικόνων ξεκρεμώντας τις υπό το εικονοστάσι του σπιτιού όπου τις φώτιζε το ακοίμητο κανδήλι, με την άοκνη φροντίδα της μάνας καλώντας όλη την οικογένεια για προσευχή και τις μετατρέψαμε σε νεκρά διακοσμητικά στοιχεία με τα οποία στολίζουμε το σαλόνια μας.

Όσο για τον πατέρα ΠΑΤΡΙΔΑ εκεί και αν δεν φερθήκαμε άσωτα από τους εθνοπατέρες μας και τους κάθε λογής αξιωματούχους μέχρι τον τελευταίο πολίτη. Είδαμε την πατρίδα ο καθένας μας από όποιο πόστο και αν βρισκότανε, σαν ένα πτώμα και πέσαμε πάνω της με νύχια και με δόντια να κατασπαράξουμε τις σάρκες της. Οι εθνοπατέρες σαν λιοντάρια την μερίδα του λιονταριού και εμείς σαν μυρμήγκια τη μερίδα του μύρμηγκα. Και θα μου πει κάποιος «μα εγώ δεν κατασπάραξα δεν έκλεψα την πατρίδα». Όχι αδελφέ μου κοροϊδεύεις τον εαυτό σου αν πιστεύεις κάτι τέτοιο. Για ψάξου λίγο και Θα δεις ότι, όταν πουλάς τα προϊόντα σου και δεν δίνεις στην πατρίδα αυτό που της αναλογεί. τι κάνεις; Όταν δεν ζητάς επίμονα την απόδειξή σου τι κάνεις; Όταν δεν αποδίδεις το φπα στην πατρίδα τι κάνεις; Όταν κρύβεις το πραγματικό σου εισόδημα από την πατρίδα τι κάνεις; Όταν εγώ δε δηλώνω σαν εισόδημα στο κράτος ό,τι μου δίνετε για κάθε ιεροτελεστία που τελώ, τι κάνω; Κλέβω την πατρίδα. Κακά τα ψέματα οι λίγοι έκλεψαν πολύ την πατρίδα και οι πολλοί την κλέψαμε από λίγο. Και τώρα τι κάναμε; Καταντήσαμε την πιο περήφανη χώρα του κόσμου, να περιφέρεται αα ζητιάνα με λαβωμένη την περηφάνια της ανά τον κόσμο και να παρακαλεί για λίγα ψίχουλα προκειμένου να Θρέψει τα παιδιά της. Την κατακλέψαμε την προδώσαμε την περιφρονήσαμε την ταπεινώσαμε την αρνηθήκαμε. Ξεχάσαμε τις παραδόσεις της τις αξίες της την πίστη της τον πολιτισμό της. Καίμε τη σημαία της και ποδοπατούμε τα σύμβολά της. «Επί τον ποταμό Βαβυλώνας εκεί εκαθίσαμε και εκλάψαμε εν τω μνησθείναι σου Σιών» μας ταιριάζει να πούμε σαν κάποτε οι εβραίοι. Σας διαβεβαιώνω δεν υπάρχει κανένας δρόμος σωτηρίας για να απαλλαγούμε από τους αιμοσταγείς και αιμοδιψείς τοκογλύφους εταίρους μας. Όσο ποιο πολύ τους παρακαλούμε τόσο ποιο πολύ αίμα και δάκρυα Θα τρέχουν. "Ενας μόνο τρόπος υπάρχει, να γυρίσουμε μετανιωμένοι ταπεινωμένοι και εξαθλιωμένοι όπως είμαστε στον πατέρα ΘΕΟ και ΠΑΤΡΙΔΑ και να αναφωνήσουμε σαν τον άσωτο. Αμαρτήσαμε ενωπιόν σας και δεν είμαστε άξιοι να είμαστε παιδιά σας. Για να δείξουμε έμπρακτα την μεταμέλεια μας, θα πρέπει να επανέλθουμε στη σωστή ορθόδοξη πίστη σαν χριστιανοί και σαν έλληνες να αφυmίσουμε και να βάλουμε σε δράση όλες τις αρετές τις ικανότητες και τις δεξιότητες που έχουμε. Να Θέσουμε ατην ζωή μας σαν ύψιστη προτεραιότητα την αγάπη και το συμφέρον της πίστης και της πατρίδας.



----


*Πρεσβύτερος της Γ' Αρχιερατικής Περιφέρειας Νάξου, Τραγαίας - Δρυμαλίας. Συγγραφεὐς κατά το πάλαι και στο ΙΕΡΟ ΚΑΘΙΔΡΥΜΑ «ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΟΥ» στο Φιλώτι Νάξου