Αγάθη Γεωργιάδου
Προτεινόμενη διάρκεια: 12-14 διδακτικές ώρες
Εισαγωγή
Η διδακτική ενότητα «Ποιητικές φωνές» προτείνεται για το δεύτερο δίμηνο του σχολικού έτους και συνομιλεί με την ενότητα «Λογοτεχνικοί χαρακτήρες». Όπως και στην πεζογραφία, με τη συγκεκριμένη πρόταση οι μαθητές θα μελετήσουν στην ποίηση τις ποικίλες εναλλαγές των ποιητικών φωνών, μέσα από τις κειμενικές τους λειτουργίες, προσπαθώντας να ανασυγκροτήσουν τις ταυτότητες που υποβάλλονται.
Κι ενώ οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες είναι πιο ευδιάκριτοι στην πεζογραφία, η σκιαγράφηση των «φωνών» στα ποιητικά κείμενα είναι δυσκολότερη. Οι χαρακτήρες αναδύονται στην ιστορία μέσα από τις πράξεις τους ή τα σχόλια και τις περιγραφές του συγγραφέα. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και σε ένα ποίημα αφηγηματικό ή δραματικό. Στα λυρικά, όμως, ποιήματα, η φωνή του ποιητικού υποκειμένου, η ταυτότητά του, δεν είναι άμεσα ορατή. Ωστόσο, υπάρχει ένα πρόσωπο που βλέπει, αισθάνεται, σχολιάζει, σκέφτεται. Είτε μιλάει επίμονα με το «εγώ» ή με το «εσύ», είτε με το «εμείς» ή «εσείς», υποβάλλει την παρουσία μιας περσόνας, μιας πιθανόν επινοημένης μορφής που μένει να ανιχνευθεί.
Με την αναζήτηση αυτή οι μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη χαμηλόφωνη, μελαγχολική ποίηση των νεορομαντικών και νεοσυμβολιστών ποιητών του μεσοπολέμου (γενιά του ’20) στην οποία δεσπόζει το «εγώ» και το «εσύ». Επίσης, θα έρθουν σε επαφή με τον ιδιότυπο λυρισμό της γενιάς του 1930 όπου παρατηρείται μετάβαση από το «εγώ» στο συλλογικό «εμείς». Οι ποιητές, ενίοτε χρησιμοποιώντας μυθικά προσωπεία, μιλούν σε πρώτο ή τρίτο πρόσωπο, κρύβοντας καλά την ταυτότητά τους. Άλλες φορές πάλι, απευθύνονται σε ένα άλλο πρόσωπο, ένα αόριστο «εσύ», προσδίδοντας στο ποίημα δραματικό λυρισμό.
Οι μαθητές της Β΄ Λυκείου, έχοντας ήδη διδαχθεί στην Α΄ Λυκείου την ενότητα «Παράδοση και Μοντερνισμός», θα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα βασικά γνωρίσματα των ποιητικών ρευμάτων και θα έχουν μελετήσει χαρακτηριστικά ποιήματα κάθε ρεύματος. Με τη διδακτική ενότητα «Ποιητικές φωνές» θα εστιάσουν κυρίως σε ποιήματα λυρικά και θα έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν για τον λυρισμό, όπως διαμορφώνεται στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και στις πρώτες του 20ου. Όπως είναι γνωστό, ο λυρισμός ως όρος παραπέμπει στον «αρχαϊκό λυρισμό», στην αρχαία ποίηση που συνοδευόταν από τη λύρα και περιέγραφε συνήθως σε πρώτο πρόσωπο μια εικόνα ή μια κατάσταση[1]. Η λυρική ποίηση είναι ποίηση προσωπική, ποίηση συναισθημάτων, τα οποία απελευθερώνει ο ποιητής. Όταν αντίθετα τα τιθασεύει, η ποίηση αποκτά τόνο πεζολογικό. Θα πρέπει βέβαια να επισημάνουμε ότι πολλά ποιήματα που περιέχουν πεζολογικά στοιχεία και έχουν αφηγηματικό ρυθμό δεν αποκλείεται να περιέχουν και λυρισμό. Στόχος είναι οι μαθητές να ανακαλύπτουν τα λυρικά στοιχεία που εμπεριέχονται στο ποίημα και να εντοπίζουν τις διαφορές μεταξύ ενός αφηγηματικού και ενός λυρικού ποιήματος.
Επειδή τα ανθολογημένα ποιητικά κείμενα της Β΄ Λυκείου εστιάζουν στο λυρισμό του μεσοπολέμου, για να μπορέσουν οι μαθητές να παρακολουθήσουν διαχρονικά την εξέλιξη του νεοελληνικού λυρισμού από τον Σολωμό στον Ελύτη μέχρι τον φθίνοντα μεταπολεμικό λυρισμό μπορούν να αξιοποιούν κείμενα και από τα άλλα δύο τεύχη των Κ.Ν.Λ. αλλά και από άλλες πηγές, όπως το Ανθολόγιο της Νεότερης Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας και το Ανθολόγιο της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης. Με αυτή τη διαχρονική εποπτεία οι μαθητές θα παρατηρήσουν τις μεταβολές των ποιητικών φωνών και θα αισθανθούν την ευαισθησία, τη συγκινησιακή φόρτιση και την εικονοποιητική δύναμη των λυρικών ποιητών, εμβαθύνοντας στο λυρισμό του «εγώ» και του «εμείς».
Σκοποθεσία
Με τη διδασκαλία του σεναρίου επιδιώκουμε οι μαθητές και οι μαθήτριες:
- Να κατανοήσουν οι μαθητές την έννοια του λυρισμού και να εντοπίζουν τα βασικά γνωρίσματα ενός λυρικού ποιήματος.
- Να αναζητήσουν τις ποικίλες φωνές μέσα στα ποιήματα και να διερευνήσουν τις ταυτότητες και τις διαθέσεις που εκφράζουν.
- Να μελετήσουν τη λειτουργία των ρηματικών προσώπων στα ποιητικά κείμενα και να ανιχνεύουν τις ψυχικές καταστάσεις που αποτυπώνουν.
- Να κατανοήσουν τη χρήση των ποιητικών προσωπείων.
- Να παρακολουθήσουν το πέρασμα από το μοναχικό «εγώ» της γενιάς του ’20 στο συλλογικό «εμείς» της γενιάς του ’30 και στο φθίνοντα λυρισμό της μεταπολεμικής γενιάς και να συσχετίσουν τις μεταβολές της ταυτότητας με το χώρο και το χρόνο.
Δεξιότητες
Με την ολοκλήρωση της διδασκαλία του σεναρίου επιδιώκουμε οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση:
- Να είναι σε θέση οι μαθητές να διακρίνουν ένα λυρικό από ένα αφηγηματικό ποίημα.
- Να αναγνωρίζουν τα κυριότερα χαρακτηριστικά ενός λυρικού ποιήματος και τα γενικότερα μοτίβα του λυρισμού (τη μουσικότητα, τις εσωτερικές αναζητήσεις, τις τάσεις φυγής, τη στροφή προς τα πράγματα, την εκφραστική ανανέωση και την ειλικρίνεια του βιώματος, τη συλλογική αφύπνιση, τη σχέση του μυθικού προσωπείου και της ποιητικής ταυτότητας κ.ά.).
- Να συγκρίνουν δύο ή περισσότερα ποιήματα ως προς το λυρισμό τους και να τα κατατάσσουν ως προς το βαθμό λυρικότητάς τους.
- Να μετατρέπουν τα ρηματικά πρόσωπα στα ποιήματα (από το «εγώ» στο «εσύ» ή «εμείς» και αντίστροφα) και να παρακολουθούν τις μεταβολές της ταυτότητας. Στο σημείο αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να συζητηθεί αν το «εγώ» ταυτίζεται απολύτως με το ατομικό, αν το συλλογικό εμπεριέχει και το ατομικό κ.λπ.
- Να αναγνωρίζουν τα ποιητικά προσωπεία και να τα ερμηνεύουν.
- Να δοκιμάζουν την εναλλαγή «φωνών» και «προσωπείων» για να εκφράζονται οι ίδιοι σε ποιητικά ή πεζά κείμενα.
Περιεχόμενο (ενδεικτικά και με επιλογή από τον διδάσκοντα)
Κ.Ν.Λ. Α΄ Λυκείου:
- Ιωάννης Βηλαράς, «Σαν πεταλούδα στη φωτιά…»
- Ανδρέας Κάλβος, «Ο Φιλόπατρις»
- Διονύσιος Σολωμός, «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», Σχεδίασμα Α΄
- Κωστής Παλαμάς, «Το πανηγύρι στα σπάρτα»
- Κ.Π. Καβάφης, «Η σατραπεία», «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον»
- Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, «Ήρθες»
- Λάμπρος Πορφύρας, «Το θέατρο»
- Άγγελος Σικελιανός, «Πνευματικό εμβατήριο», «Ιερά οδός»
- Κώστας Βάρναλης, «Το πέρασμά σου»
- Φραγκίσκος Πετράρχης, «Σονέτο»
Κ.Ν.Λ. Β΄ Λυκείου:
- Απόστολος Μελαχρινός, «Πάλι βρέχει»
- Ρώμος Φιλύρας, «Madona Mia»
- Ναπολέων Λαπαθιώτης, «Νυχτερινό»
- Κ. Καρυωτάκης, [Είμαστε κάτι…]
- Τέλλος Άγρας, «Αμάξι στη βροχή»
- Μαρία Πολυδούρη, «Κοντά σου»
- Γιώργος Σεφέρης «Ο Βασιλιάς της Ασίνης», «Τελευταίος Σταθμός»
- Ανδρέας Εμπειρίκος, «Τρία αποσπάσματα», «Ηχώ»
- Γ.Φ. Βαφόπουλος, «Η ελεγεία των αδελφών»
- Γιώργος Σαραντάρης, «Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει…»
- Γιάννης Ρίτσος, «Ανυπόταχτη πολιτεία»
- Μελισσάνθη, «Στη νύχτα που έρχεται»
- Οδυσσέας Ελύτης, [Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα…]
- Νικηφόρος Βρεττάκος, «Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές», «Ο Κορυδαλλός του πρωινού»
Κ.Ν.Λ. Γ΄ Λυκείου:
- Κώστας Μόντης, «Νύχτες»
- Μίλτος Σαχτούρης, «Ο στρατιώτης ποιητής»
- Νίκος-Αλέξης Ασλάνογλου, «Το βράδυ»
- Μαρία Λαϊνά, «Δ΄ Θριαμβικό»
- Πωλ Ελυάρ, «Από τα εφτά ποιήματα της αγάπης στον πόλεμο»
- Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντιεθ Μεχίας»
Άλλα προτεινόμενα κείμενα (που μπορούν να τα αναζητήσουν οι εκπαιδευτικοί στο Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού[2], στο Ψηφιακό Σχολείο[3] και στην Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα[4]):
- Παλαμάς, «Αγνάντια το παράθυρο»
- Σικελιανός, «Γυρισμός», Αλαφροΐσκιωτος
- Καβάφης, «Φωνές», «Μακρυά», «Για να ’ρθουν», «Θυμήσου, Σώμα», «Γκρίζα», «Επέστρεφε», «Κεριά»
- Κώστας Καρυωτάκης, «Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα»
- Μαρία Πολυδούρη, «Μόνο γιατί μ’ αγάπησες»
- Τέλλος Άγρας, «Ποίημα Ερωτικό»
- Οδυσσέας Ελύτης, «Ο Έρωτας. το Αρχιπέλαγος» (Προσανατολισμοί), «Μικρή Πράσινη Θάλασσα»,
- Ανδρέας Εμπειρίκος, «Ο Κορυδαλλός»
- Μανόλης Αναγνωστάκης, «Δρόμοι παλιοί[5]»
Μέθοδος
Α΄ φάση: Πριν από την ανάγνωση (ενδεικτικός χρόνος: 2-4 διδακτικές ώρες)
Η πρόταση που παρουσιάζεται είναι ενδεικτική. Οι εκπαιδευτικοί μπορεί να επιλέξουν τη δική τους διδακτική πορεία για να υλοποιήσουν τους στόχους της ενότητας. Η εισαγωγή στο θέμα μπορεί να γίνει βιωματικά: οι μαθητές θα μπορούσαν να ακούσουν και να διαβάσουν ένα σύγχρονο τραγούδι (που αφορά τα δικά τους ακούσματα, τις δικές τους μουσικές επιλογές, τη δική τους αισθητική) και να «παίξουν» με τις φωνές, τα ρηματικά πρόσωπα, το/τα πρόσωπο/α που «μιλούν»/«τραγουδούν». Οι ερωτήσεις-απαντήσεις που θα προέκυπταν από τη συζήτηση αυτή θα βοηθούσαν τους μαθητές να περάσουν στην επόμενη φάση.
Εναλλακτικά, μπορεί να γίνει με την ανάγνωση ή ακρόαση ενός καθαρά αφηγηματικού ποιήματος λ.χ. του ποιήματος του Καβάφη, «Ηγεμών εκ δυτικής Λιβύης». Ακολούθως, οι μαθητές μπορούν να ερωτηθούν σχετικά με την ποιητική αφήγηση:
- Ποιος αφηγείται;
- Σε ποιο πρόσωπο γίνεται η ποιητική αφήγηση;
- Σε ποιο χώρο και χρόνο εξελίσσεται;
- Ποιο είναι το θέμα και ο προβληματισμός που κατατίθεται;
Στη συνέχεια γίνεται ανάγνωση ή η ακρόαση του μελοποιημένου ποιήματος του Κωστή Παλαμά «Ρόδου μοσκοβόλημα[6]»:
Eφέτος άγρια μ’ έδειρεν η βαρυχειμωνιά
που μ’ έπιασε χωρίς φωτιά και μ’ ηύρε χωρίς νιάτα,
κι ώρα την ώρα πρόσμενα να σωριαστώ βαριά
στη χιονισμένη στράτα.
Mα χτες καθώς με θάρρεψε το γέλιο του Mαρτιού
και τράβηξα να ξαναβρώ τ’ αρχαία τα μονοπάτια,
στο πρώτο μοσκοβόλημα ενός ρόδου μακρινού
μού δάκρυσαν τα μάτια.
(Άπαντα, Ε΄, Μπίρης χ.χ.)
Οι μαθητές καλούνται στη συνέχεια να συγκρίνουν το ποίημα αυτό με του Καβάφη ως προς το ποιητικό υποκείμενο, το περιεχόμενο και το ύφος και να επισημάνουν κάποιες διαφορές. Με το ερώτημα αυτό επιδιώκεται οι μαθητές να εντοπίσουν τον έντονο συναισθηματισμό και την έλλειψη ρητορείας στο ποίημα του Παλαμά, τον απλό ποιητικό λόγο από άποψη ύφους και λεξιλογίου, την περιορισμένη θεματική και τη μουσικότητα που αναδεικνύεται στη μελοποίηση με τη συνοδεία του πιάνου, σε αντίθεση με το ρητορισμό, τη δράση, την πλοκή, τον διδακτισμό του καβαφικού ποιήματος, αλλά και τη χρήση ιστορικού σκηνικού για το σχολιασμό μιας πιθανόν διαχρονικής ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Στόχος μας δεν είναι οι μαθητές να καταλήξουν σε μια μηχανική σχηματοποίηση του τύπου Παλαμάς-λυρισμός vs Καβάφης-πεζολογική ποίηση, αλλά να κατανοήσουν τη διαφορετική αισθητική αντίληψη που υιοθετεί κάθε ποιητής, καθώς και τις διαφορετικές εκδοχές της λυρικότητας.
Ο εκπαιδευτικός καλό θα ήταν να έχει υπόψη του κατά τη συνεξέταση των ποιημάτων τις κυριότερες διαφορές μεταξύ ενός αφηγηματικού/πεζολογικού ποιήματος και ενός λυρικού ποιήματος, τις οποίες μπορεί να συνδιαμορφώσει με τους μαθητές στο τέλος της Β΄ φάσης.
Ενδεικτικά:
Αφηγηματικό/Πεζολογικό ποίημα
Λυρικό ποίημα
- Περιέχει εκτενή συνήθως ποιητική αφήγηση
- Είναι συνήθως σύντομο και μικρό
- Εκφέρεται συνήθως σε τρίτο πρόσωπο
- Εκφέρεται συνήθως σε πρώτο πρόσωπο
- Εστιάζει σε συγκεκριμένο θέμα
- Χαρακτηρίζεται από εννοιολογική ρευστότητα και περιορισμένη θεματολογία
- Έχει κάποια δράση και πλοκή
- Εκφράζει κυρίως μοναχική περισυλλογή
- Έχει συνήθως δραματική μορφή
- Καταγράφει κυρίως μια υποκειμενική διάθεση ή μια συναισθηματική κατάσταση
- Αναφέρεται σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο
- Αναδεικνύει το ξεχωριστό, το στιγμιαίο και το αόριστο
- Βασικά γνωρίσματά του είναι η συνειρμική γραφή, η σαφήνεια των συναισθημάτων, η συνοχή, η αφηγηματικότητα
- Γνωρίσματά του η ένταση, η μουσικότητα και η ποιητική συγκίνηση που πηγάζει από μια υπαινικτική και υποβλητική διαδοχή λέξεων και εικόνων
- Ο ρυθμικός πεζολογικός τόνος Ο χαμηλόφωνος εξομολογητικός τόνος
Ως άσκηση για το σπίτι οι μαθητές μπορούν να μελετήσουν ένα άλλο ποίημα του Παλαμά από τις Εκατό φωνές (Η Ασάλευτη Ζωή), στο οποίο τους ζητάμε να παρατηρήσουν και να σχολιάσουν τη διαφορά στο πρόσωπο της ποιητικής αφήγησης (δηλαδή τη μετατόπιση από το γ΄ ενικό πρόσωπο στο α΄ πληθυντικό) και να σκεφτούν την ερώτηση: «Ποιοι υπονοούνται πίσω από το α΄ πληθυντικό «αράξουμε», «πάμε»;
Οι απαντήσεις τους θα λειτουργήσουν ως αφόρμηση για τη Β΄ φάση, την κυρίως αναγνωστική:
Κωστής Παλαμάς, Εκατό φωνές
Πάει το ταξίδι, φτάσαμε. Τ’ ωραίο νησάκι νά το!
Διπλά ακρογιάλια. Τ’ ανοιχτό, φως όλο, το χιονάτο,
με τα γραμμένα ερείπια και με τα μαυροπούλια·
και τ’ άλλο. Ω δάση από μυρτιές, ω κήποι από ζουμπούλια,
και κάτω από της νεραντζιάς της φουντωτής τα κλώνια,
ω ίσκιοι ! οι έρωτες μιλούνε, αντιμιλούν τ’ αηδόνια.
με ! Να Εδώ! μας λέει, τ’ άλλο ακρογιάλι Το έν’ ακρογιάλι
Βαρκούλα, πού θ’ αράξουμε; Βαρκάρη, πού θα πάμε;
Η Ασάλευτη Ζωή
Β΄ Φάση: Κυρίως ανάγνωση (περίπου 8-10 διδακτικές ώρες)
Δίνονται στους μαθητές επιλεγμένα ποιήματα από τα τρία τεύχη ΚΝΛ στα οποία γίνεται προσπάθεια να εκπροσωπούνται ποικίλες ποιητικές φωνές και στο πρώτο δίωρο τους ζητείται να τα κατατάξουν σε ομάδες με βάση το δεσπόζον ποιητικό πρόσωπο. Έτσι διαμορφώνονται οι ομάδες: α. του «εγώ», β. του «εσύ» και γ. του «εμείς».
Ενδεικτικά:
Η ομάδα του «εγώ»:
- Ιωάννης Βηλαράς, «Σαν πεταλούδα στη φωτιά…»
- Κ.Π. Καβάφης, «Για να’ρθουν»,
- Ναπολέων Λαπαθιώτης, «Νυχτερινό»
- Μανόλης Αναγνωστάκης, «Δρόμοι παλιοί»
Η ομάδα του «εσύ»:
- Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, «Ήρθες»
- Απόστολος Μελαχρινός, «Πάλι βρέχει»
- Ρώμος Φιλύρας, «Madona Mia»
- Κώστας Μόντης, «Νύχτες»
Η ομάδα του «εμείς»:
- Άγγελος Σικελιανός, «Πνευματικό εμβατήριο»
- Κ. Καρυωτάκης, [Είμαστε κάτι…]
- Γιώργος Σεφέρης «Ο Βασιλιάς της Ασίνης»
- Γιώργος Σαραντάρης, «Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει…»
Στον υπόλοιπο χρόνο οι μαθητές αναλαμβάνουν να μελετήσουν στις ομάδες τους τα ποιήματά τους απαντώντας, προφορικά ή γραπτά, στις εξής ενδεικτικές ερωτήσεις:
- Ποιος «μιλάει» στο ποίημα και σε ποιον/ποιους απευθύνεται;
- Πώς σκέφτεται ή πώς νιώθει; Τι είδους άτομο φαίνεται να είναι;
- Ποιο είναι το θέμα του;
- Σε ποια ψυχική διάθεση βρίσκεται το ποιητικό υποκείμενο και πώς τον βοηθάει το ρηματικό πρόσωπο που επιλέγει να την εκφράσει;
- Έχουν κοινά χαρακτηριστικά τα ποιήματα που διαβάσατε; Σε τι διαφέρουν μεταξύ τους;
- Έχει σημασία η εποχή στην οποία γράφεται το ποίημα για την επιλογή της «φωνής»;
- Σε κάθε εποχή η φωνή αυτή «ακούγεται» διαφορετικά από τους αναγνώστες. Πώς «ακούγεται» σε εσάς σήμερα;
- Ποιος είναι ο χώρος και το σκηνικό που στήνεται στο ποίημα;
- Ποιος ο ρόλος του χώρου στη διαμόρφωση της εσωτερικής διάθεσης του ποιητικού υποκειμένου;
- Σε ποια ποιήματα ο ποιητής μιλάει με κάποιο προσωπείο και γιατί κατά την άποψή σας;
- Σε ποια λογοτεχνικά ρεύματα μπορούν να ενταχθούν τα ποιήματα της ομάδας σας;
Στα τρία επόμενα δίωρα κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της: αναφέρεται σε γενικά χαρακτηριστικά όλων των ποιημάτων που μελέτησε αλλά μπορεί να επιλέξει να παρουσιάσει ένα-δύο ποιήματα πιο αναλυτικά. Το/ τα ποιήματα που θα παρουσιάσουν τα διαβάζουν με επιτονισμένη ανάγνωση έτσι ώστε να αναδειχθούν οι ποιητικές φωνές.
Το τέταρτο δίωρο διατίθεται για τη σύνθεση στην ολομέλεια των βασικών γνωρισμάτων των λυρικών ποιημάτων και των διαφορών τους με τα αφηγηματικά. Μερικά θέματα που θα μπορούσαν επίσης να διερευνηθούν και να συζητηθούν στην ολομέλεια είναι αν τα λυρικά ποιήματα έχουν όλα έμμετρο στίχο και ομοιοκαταληξία, αν ανήκουν στην παραδοσιακή ή και τη μοντέρνα ποίηση, ποιο είναι το συνηθέστερο ρηματικό πρόσωπο το οποίο αξιοποιούν, ποια τα αγαπημένα θέματα των λυρικών ποιητών κ.ά.
Γ΄ Φάση: Μετά την ανάγνωση (2 διδακτικές ώρες)
Οι μαθητές εργάζονται ατομικά ή ομαδικά σε ποικίλες δραστηριότητες:
- Αναζητούν ένα έργο τέχνης (τραγούδι, πίνακα ζωγραφικής, κινηματογραφική ταινία) το οποίο να θεωρούν ιδιαιτέρως «λυρικό», το παρουσιάζουν και το συνδέουν με ποιήματα της ομάδας τους ή με ένα ποίημα της αρεσκείας τους (αν εργάζονται ατομικά). Αναφέρονται ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο συνομιλούν τα έργα.
- Προσπαθούν να μελοποιήσουν ή να εικονοποιήσουν ένα ποίημα.
- Γράφουν ένα δικό τους με παρόμοιο θέμα, αλλάζοντας το ρηματικό πρόσωπο κ.ά.
Αξιολόγηση
Οι μαθητές αξιολογούνται από τη συμμετοχή τους στην ομάδα και στις ομαδικές εργασίες. Ατομικά, κατά την παραγωγή γραπτού λόγου, αξιολογούνται από την ικανότητά τους:
- να διακρίνουν σε ένα ποίημα τα λυρικά του στοιχεία
- να περιγράφουν όσα συγκροτούν την ταυτότητα μιας ποιητικής φωνής: τα συναισθήματα, τις διαθέσεις, τους στοχασμούς της και να αναζητούν το πολιτισμικό πλαίσιο (εποχή, λογοτεχνικό κίνημα) μέσα στο οποίο αυτή εντάσσεται
- να παράγουν ένα δικό τους ποιητικό κείμενο μεταβάλλοντας το ρηματικό πρόσωπο
Βιβλιογραφία
- Abrams, M.H. (2005). Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων. Θεωρία, Ιστορία, Κριτική Λογοτεχνίας, μτφρ. Γ. Δεληβοριά, Σ. Χατζηιωαννίδου. Αθήνα: Πατάκης, 218-220.
- Αναγνωστάκης, Μανόλης (1990). Η χαμηλή φωνή. Αθήνα: Νεφέλη.
- Αράγης, Γιώργος (2006). Η μεταβατική περίοδος της Ελλαδικής ποίησης. Η σταδιακή της εξέλιξη από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους έως το 1930. Αθήνα: Σοκόλης.
- Έλιοτ, Τ. Σ. (1982). «Οι τρεις φωνές της ποίησης», Επτά δοκίμια για την ποίηση, μτφρ. Μ. Λαϊνά. Αθήνα: Γράμματα.
- Τζιόβας, Δημήτρης (2005). Από τον Λυρισμό στον Μοντερνισμό. Αθήνα: Νεφέλη.
Ιστοσελίδες
- Eισαγωγικά για τη Λυρική Ποίηση[7]
- Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση[8] (από τον Κόμβο για την υποστήριξη των διδασκόντων την ελληνική γλώσσα)
- Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού: http://www.snhell.gr/
- Ανθολογίες Νεοελληνικής Ποίησης[9] (από τον Κόμβο για την υποστήριξη των διδασκόντων την ελληνική γλώσσα)
ΣΧΟΛΙΑ
[1] Οι λέξεις λυρικός (ενν. ποιητής) και λυρική ποίηση πρωτοεμφανίζονται στην Αλεξανδρινή εποχή (1ος ή 2ος αι, π.Χ.) και χρησιμοποιούνται για τους ποιητές που συνόδευαν τα τραγούδια τους με τη λύρα.
[2]snhell.gr
[3]digitalschool
[4]greek-language.gr
[5]youtube
[6]youtube
[7]greek-language.gr
[8]komvos
[9]greek-language.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου