Αρχαία Α΄ Γυμνασίου - Κριτήρια Αξιολόγησης με Απαντήσεις



Χριστίνας Σμαραγδάκη
- Φιλολόγου


ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΝΟΤΗΤΑ 1
Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο...
Οι Έλληνες και η ελληνική γλώσσα
Η καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου
Οι διάλεκτοι της Αρχαίας Ελληνικής – Από τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους στη Νέα Ελληνική
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα (Πλάτων, Πρωταγόρας 325c-326c, ελεύθερη διασκευή)
Α. Κείμενο
Β. Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες;
Γ. Φθόγγοι και γράμματα
ΕΝΟΤΗΤΑ 3
Επαγγέλματα των αρχαίων Αθηναίων (Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα 2.7.6, ελεύθερη διασκευή)
Α. Κείμενο
Β. Ετυμολογικά: Η ετυμολογία των λέξεων – Παραγωγή και Σύνθεση
Γ. Γραμματική: 1. Τόνοι και πνεύματα 2. Μέρη του λόγου 3. Τα παρεπόμενα των πτωτικών 4. Τα παρεπόμενα του ρήματος
ΕΝΟΤΗΤΑ 4
Ένα ταξίδι επιστημονικής φαντασίας (Λουκιανός, Ἀληθὴς Ἱστορία 2.3-4, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἡ φωνή
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (α΄ μέρος): – υποκοριστικά – περιεκτικά – τοπικά
Γ. Γραμματική: 1. Το άρθρο 2. Β΄ κλίση ουσιαστικών 3. Προσωπικές αντωνυμίες
ΕΝΟΤΗΤΑ 5
Ο πλούτος της αττικής γης (Ξενοφῶν, Πόροι 1.1-5, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἡ γῆ
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή ουσιαστικών από ουσιαστικά (β΄ μέρος): παρώνυμα – εθνικά – πατρωνυμικά – γονεωνυμικά
Γ. Γραμματική: 1. Οριστική ενεστώτα ρ. εἰμί 2. Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα ε.φ. βαρύτονων ρημάτων 3. Oριστική μέλλοντα ε.φ. αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων
ΕΝΟΤΗΤΑ 6
Η ομορφιά δεν είναι το παν (Μύθος του Αισώπου, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: πίνω
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα (α΄ μέρος): ουσιαστικά που δηλώνουν το πρόσωπο που ενεργεί, ενέργεια, πάθος, κατάσταση, το αποτέλεσμα ενέργειας
Γ. Γραμματική: Α΄ κλίση ουσιαστικών
ΕΝΟΤΗΤΑ 7
Η λύση του γόρδιου δεσμού (Ἀρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις 2.3.1-8, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ζευγνύω (και ζεύγνυμι)
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα (β΄ μέρος): ουσιαστικά που δηλώνουν όργανο ή μέσο, τόπο
Γ. Γραμματική: 1. Η αύξηση 2. Οριστική παρατατικού ρ. εἰμί 3. Οριστική παρατατικού και αορίστου ε.φ. βαρύτονων ρημάτων 4. Οριστική αορίστου ε.φ. αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων
ΕΝΟΤΗΤΑ 8
Ένα μοιραίο λάθος (Λουκιανός, Νεκρικοὶ Διάλογοι 17, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἐλεύθερος
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή ουσιαστικών από επίθετα
Γ. Γραμματική: 1. Δευτερόκλιτα επίθετα 2. Η δεικτική αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο
ΕΝΟΤΗΤΑ 9
Ανυπέρβλητα πρότυπα (Ἰσοκράτης, Εὐαγόρας 1-6, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ὁ πατήρ
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή ρημάτων (α΄ μέρος): παραγωγή ρημάτων από ονόματα
Γ. Γραμματική: 1. Ο αναδιπλασιασμός 2. Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου ε.φ. βαρύτονων ρημάτων 3. Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου ε.φ. αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων
ΕΝΟΤΗΤΑ 10
Ο Σωκράτης για τη φιλία (Ξενοφῶν, Ἀπομνημονεύματα 2.4.1-7, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: κτάομαι, κτῶμαι
Β2. Ετυμολογικά: Επαναληπτικές ασκήσεις
Γ. Γραμματική: Επαναληπτικές ασκήσεις
ΕΝΟΤΗΤΑ 11
Η αγάπη του Αλεξάνδρου για τον Βουκεφάλα (Ἀρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις 5.19.4-6, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἡ πόλις
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή ρημάτων (β΄ μέρος): παραγωγή ρημάτων από άλλα ρήματα, επιρρήματα και επιφωνήματα
Γ. Σύνταξη: Οι βασικοί όροι μιας απλής πρότασης: υποκείμενο και κατηγόρημα
ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Αθήνα και Ατλαντίδα (Πλάτων, Τίμαιος 25a-d, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: κρατέω, κρατῶ
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή επιθέτων από ουσιαστικά (α΄ μέρος): επίθετα τα οποία σημαίνουν αυτόν που ανήκει σε εκείνο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη ή έχει σχέση με αυτό, ύλη ή (σπάνια) χρώμα, τον κατάλληλο για εκείνο που δηλώνει η πρωτότυπη λέξη
Γ1. Γραμματική: Γ΄ κλίση ουσιαστικών: α. καταληκτικά διπλόθεμα φωνηεντόληκτα σε -ις (γεν. -εως) β. καταληκτικά μονόθεμα φωνηεντόληκτα σε -εύς (γεν. -έως) – ουδέτερα ακατάληκτα μονόθεμα οδοντικόληκτα σε (γεν. -ατος)
Γ2. Σύνταξη: Τα είδη των προτάσεων ως προς τους όρους τους: απλές, σύνθετες, ελλειπτικές, επαυξημένες
ΕΝΟΤΗΤΑ 13
Δάμων και Φιντίας (Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη 10.4.3-6, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ὁ τύραννος
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή επιθέτων από ουσιαστικά (β΄ μέρος): επίθετα τα οποία σημαίνουν πλησμονή, χρόνο ή μέτρο
Γ1. Γραμματική: Απαρέμφατα και μετοχές ε.φ. βαρύτονων ρημάτων
Γ2. Σύνταξη: 1. Το απαρέμφατο 2. Η μετοχή
ΕΝΟΤΗΤΑ 14
Ένα άδικο παράπονο (Μύθος του Αισώπου, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἄρχω
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή επιθέτων από ρήματα (α΄ μέρος): κυρίως ρηματικά επίθετα με καταλήξεις -τέος, -τος
Γ. Γραμματική: 1. Γ΄ κλίση ουσιαστικών: α. ακατάληκτα διπλόθεμα οδοντικόληκτα σε -ων (γεν. -οντος) β. καταληκτικά μονόθεμα οδοντικόληκτα σε -ας (γεν. -αντος) 2. Οριστική ενεστώτα και μέλλοντα μ.φ. βαρύτονων ρημάτων 3. Οριστική μέλλοντα ρ. εἰμί
ΕΝΟΤΗΤΑ 15
Η μεταμόρφωση του Λευκίππου (Ἀντωνῖνος Λιβεράλις, Μεταμορφώσεων Συναγωγή 17, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: φύω
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή επιθέτων από ρήματα (β΄ μέρος)
Γ. Γραμματική: Οριστική παρατατικού και αορίστου μ.φ. βαρύτονων ρημάτων
ΕΝΟΤΗΤΑ 16
Το θλιβερό τέλος ενός τυράννου (Αἰλιανός, Ποικίλη Ἱστορία 6.12, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἡ θάλαττα / θάλασσα
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή επιθέτων από επιρρήματα
Γ. Γραμματική: Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου μ.φ. βαρύτονων ρημάτων
ΕΝΟΤΗΤΑ 17
Ένα διδακτικό παράδειγμα από τη φύση (Μέγας Βασίλειος, Ὁμιλίαι εἰς τὴν Ἑξαήμερον 7.3)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἡ σάρξ
Β2. Ετυμολογικά: Παραγωγή επιρρημάτων: τοπικά, τροπικά, ποσοτικά, χρονικά
Γ1. Γραμματική: Απαρέμφατα και μετοχές μ.φ. βαρύτονων ρημάτων
Γ2. Σύνταξη: 1. Το υποκείμενο του απαρεμφάτου: ταυτοπροσωπία – ετεροπροσωπία 2. Το υποκείμενο της μετοχής: συνημμένη – απόλυτη
ΕΝΟΤΗΤΑ 18
Η ειλικρίνεια ανταμείβεται (Μύθος του Αισώπου, διασκευή)
Α. Κείμενο
Β1. Λεξιλογικός Πίνακας: ἡ δίκη
Β2. Ετυμολογικά: Επαναληπτικές ασκήσεις
Γ. Γραμματική – Σύνταξη: Επαναληπτικές ασκήσεις
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
I. Παράλληλα κείμενα
ΙΙ. Το λεξιλόγιο των κειμένων
ΙΙΙ. Αρχικοί χρόνοι ρημάτων
ΙV. Συγκεντρωτικοί πίνακες φαινομένων (Γραμματική – Σύνταξη – Ετυμολογία)