Η Γλώσσα Διαμορφώνει το Ήθος του Κοινωνικού Ανθρώπου


Κωνσταντίνου Λουκά
 
επιμελεία 
Νικολάου Γεωρ. Κατσούλη
- φιλολόγου


Αι ανάγκαι εις τας οποίας εκ φύσεως είναι καθυποβεβλημένοι οι άνθρωποι, κατηνάγκασαν αυτούς να μένουν στο αυτό μέρος συζώντες προς αμοιβαίαν βοήθειαν. Αλλά δυσκολώτατον και σχεδόν αδύνατον θα ήταν να λαμβάνωσι οι άνθρωποι παρ’ αλλήλων ταύτην την βοήθειαν, εάν δεν είχον σημεία τινά, δια των οποίων θα εδύναντο να φανερώσωσι προς αλλήλους τας διαθέσεις της ψυχής των και τας χρείας των. Η ανάγκη λοιπόν αύτη καθυποχρέωσεν αυτούς, πρώτον μεν να μεταχειρισθώσιν ανάρθρους τινάς φωνάς, έπειτα δε διάφορα του σώματος σχήματα και τελευταίον τας λέξεις, αίτινες είναι ο άριστος διερμηνεύς των εννοιών και των της ψυχής βουλευμάτων. Ούτος δε ωνομάσθη «Γλώσσα», διότι αύτη είναι το κυριώτερον αυτού όργανον.

Ώστε δια να βοηθώνται αμοιβαίως οι άνθρωποι, δια τούτο συζώσιν ομού, είτε συνιστάνουσι τας κοινωνίας. Η δε αμοιβαία αύτη βοήθεια καταντά εις το αδύνατον να εκπληρωθή, μη υπαρχούσης μεταξύ των συζώντων ανθρώπων γλώσσης προς έκφρασιν των ενδιαθέτων λόγων. Έπεται άρα ότε η γλώσσα, ούσα το μόνον καταλληλότατον όργανον της εκθέσεως των αναγκών και ιδεών των ανθρώπων, κρατεί αυτούς αναποσπάστως συνεσφιγμένους, ώστε να αποτελώσι μίαν και την αυτήν πολιτικήν ομήγυρη, ήτις ονομάζεται Έθνος. Η γλώσσα λοιπόν συνδέουσα κλάσιν τινά ανθρώπων εις έθνος ιδιαίτερον και διακρίνουσα αυτήν απ’ άλλας τοιαύτας οποιασδήποτε κλάσεις, είναι το διακριτικόν είτε το χαρακτηριστικόν σημείον εκάστου έθνους.

Αλλά την αλήθειαν ταύτην διαβεβαιοί και η ιστορία, καθότι οι εις διάφορα της γής μέρη αποικήσαντες προπάτορες ημών Έλληνες, εις την Ασίαν, λέγω, Αφρικήν, Ιταλίαν, Σικελίαν και πολλάς άλλας νήσους, εν όσω μεν διεφύλαττον την πάτριαν αυτών ελληνικήν γλώσσαν, εχαρακτηρίζοντο με το όνομα Έλληνες. Καθώς δε την έχασαν, πάραυτα μετ’ αυτής εστερήθησαν και το περικλεές αυτών όνομα, μετασχηματισθέντες εις άλλα διάφορα έθνη.

Τούτο δε βεβαιούται πληρέστατα και παρ’ αυτής της Αγίας Γραφής, εξιστορούσης ότι εν όσω ήτον επί της γής μία μόνη γλώσσα, οι λαλούντες αυτήν άνθρωποι, όντες δι’ αυτής ως διά τινος αδιαρρήκτους δεσμού ισχυρώς συνδεδεμένοι, απετέλουν έν μόνον έθνος. Αλλ’ ότε ο θεός απεφάσισε δια την ασέβειαν αυτών να τους διασκορπίση, άλλο μέσον δεν μετεχειρίσθη ειμή την σύγχυσιν της γλώσσης των, είτε διέκοψε τον σύνδεσμον της συγκοινωνίας αυτών, όστις τους εκράτει αχωρίστως συνηνωμένους. Ούτω δε διασκορπισθέντες οι άνθρωποι, διότι δεν είχον πλέον την αυτήν γλώσσαν, απετέλεσαν εις το μετέπειτα διάφορα έθνη (Γενέσεως, κεφ. 11)

Επαπειλείται λοιπόν η τοιαύτη τρομερά διαίρεσις καθ’ οποιουδήποτε έθνους, του οποίου τα μέλη παραμελήσαντα την πάτριον γλώσσαν των δοθώσιν αώρως και απερισκέπτως άλλα μεν εις άλλην ξένην γλώσσαν, άλλα δ’ εις άλλην.

Επειδή δε δια της γλώσσης όχι μόνον τας των άλλων γνώσεις μανθάνομεν, αλλ’ ευκολώτερον μνημονεύομεν και τας οποίας ημείς δι’ ιδίας ημών παρατηρήσεως και πείρας αποκτώμεν. Και μέγα μέρος εξ αυτών έμελλεν από την μνήμην να εξαλείφεται, εάν δεν είχομεν την γλώσσαν. Η δε αρετή και κακία ούσαι αφηρημένα όντα είναι αδύνατον να συλληφθώσιν εις την ψυχήν σαφώς και διακεκριμένως άνευ της γλώσσης. Μορφούνται δε τα ήθη υπό των διαφόρων γνώσεων και της κατανοήσεως της αρετής και κακίας. Συνάγεται εκ τούτων ότι η γλώσσα ενσπείρουσα εις τους λογικούς της ψυχής αγρούς ή την γλυκύτατον και σωτήριον της αρετής σίτον ή τα πικρότατα και ολέθρια της κακίας ζιζάνια και βλαστάνουσα ή της Ηθικής τους καλούς και ωραίους στάχυας, ή της κακοηθείας την δυσειδή και μανιώδη αίραν, είναι το διαμορφούν όργανον του κοινωνικού ανθρώπου τα ήθη, εν οίς υπερνοείται εμπεριεχομένη και η θρησκεία. «Ως ο ενδιάθετος λόγος» μορφώνει τον προφορικόν, παρόμοια πάλιν ο προφορικός «κανονίζει τον ενδιάθετον» λέγει ο αγαθός ημών συμπολίτης, ο σεβάσμιος Κοραής (Γεν. Εφ. Αριθ. 76, σελ.4)

Ώστε επειδή η γλώσσα διαμορφώνει τα ήθη, έπεται αναντιρρήτως ότι τοιαύτην ηθικήν διαμόρφωσιν τα μέλη εκάστου έθνους μέλλουν να έχωσιν, οποία είναι και η γλώσσα, την οποίαν πρωτοδιδαχθώσιν ως μητρικήν των. 

(Συνεχίζεται)
Εν Αιγίνη 12 Μαρτίου 1828 
(Γενική Εφημερίς της Ελλάδος)
DMCA.com Protection Status


author image

About the Author

This article is written by: Φιλόλογος Ερμής - He has already written over 2.200 articles for Φιλόλογος Ερμής. He has Graduate Diploma in Classical Philology, Postgraduate Diploma in Applied Pedagogic, and is Candidate Doctor(Dph) of Classical Philology. Stay touch with him or email him