ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

ΤΗΣ ΒΙΚΥΣ ΣΙΑΜΑΝΤΑ

Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς σε μια τάξη τάξη ίσως είναι ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί, μέσα στις πολυπληθείς και ανομοιογενείς μαθητικούς πληθυσμούς όπου διδάσκουν.

Βιβλιογραφικά και ερευνητικά οι πιο συνηθισμένες συμπεριφορές που παρατηρούνται είναι η παρορμητικότητα, η υπερκινητικότητα και η επιθετικότητα. Περίπου 10% - 20% των παιδιών προσχολικής ηλικίας έχει αποδειχθεί ότι εμφανίζουν αυτές τις συμπεριφορές σε σημαντικά επίπεδα είτε στο σπίτι είτε στο νηπιαγωγείο. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο εκπαιδευτικός στην τάξη οφείλονται τόσο στην ανικανότητα του σχολείου να ανταποκριθεί στις ανάγκες του μαθητή όσο και τη μη κατάλληλη κοινωνικοποίηση των μαθητών. Παράγοντες, επίσης, όπως η οργάνωση του περιβάλλοντος του νηπιαγωγείου, η γενική ατμόσφαιρα που επικρατεί, οι σχέσεις που αναπτύσσει ο παιδαγωγός με τους μαθητές και τις οικογένειές τους, όπως και οι σχέσεις μεταξύ των μαθητών επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το βαθμό και τη συχνότητα εμφάνισης τέτοιου είδους συμπεριφορών.

Γενικότερα, αξίζει να σημειωθεί ότι η οριοθέτηση αποτελεί κάτι συλλογικό. Αφορά τη διαχείριση μιας συμπεριφοράς και όχι την τιμωρία αυτής. Διευκολύνει τόσο την ακαδημαϊκή όσο και την κοινωνικο-συναισθηματική μάθηση, αφού μέσω αυτής οι μαθητές μαθαίνουν και κοινωνικοποιούνται. Παρακάτω γίνεται προσπάθεια να κατηγοριοποιηθούν τεχνικές που συμβάλλουν στην οριοθέτηση της συμπεριφοράς, οι οποίες φυσικά διαφοροποιούνται από τάξη σε τάξη ανάλογα με τη σύσταση της ομάδας.

Δημιουργία κανόνων:

Οι μαθητές αποτελούν μέρος των κανόνων, αφού συμμετέχουν στην ανάπτυξή τους, ενώ αυτοί συνδέονται άμεσα με τις συνθήκες που αναπτύσσονται κατά τη σχολική ζωή. Οι κανόνες είναι σαφείς και ξεκάθαροι. Είναι σύντομοι και οι μαθητές οφείλουν επίσημα να τους αποδεχτούν.

Εκμάθηση τεχνικών αυτοελέγχου και ελέγχου της συμπεριφοράς:

Μαζί με τους μαθητές συζητούμε τη συμπεριφορά, προσπαθούμε να εξηγήσουμε για ποιο λόγο προκλήθηκε, τι συναισθήματα τη χαρακτηρίζουν και με ποιους τρόπους μπορούμε να το χειριστούμε την επόμενη φορά που θα μας συμβεί. Η οπτικοποίηση βοηθά στην κατανόηση αυτών των τεχνικών.

Ανάπτυξη αποτελεσματικού λεξιλογίου και αναγνώριση συναισθημάτων για καλύτερη κατανόηση του εαυτού του και άλλων:

Όταν τα παιδιά μπορούν να επικοινωνήσουν τις ανάγκες τους, έχει αποδειχτεί ότι διαχειρίζονται πιο εύκολα τις συμπεριφορές τους και τη συμπεριφορά των άλλων.

Ενίσχυση της θετικής αυτοεκτίμησης και αποτελεσματικών κοινωνικών σχέσεων:

Πολλά παιδιά ερχόμενα στο νηπιαγωγείο πολλές φορές θέλουν να κάνουν φίλους, αλλά δε ξέρουν πώς να τους κάνουν. Παιχνίδια ανάπτυξης της αυτοεικόνας, αλλά και κοινωνικο-συναισθηματικής αγωγής ενισχύουν αυτόν το σκοπό.

Δημιουργία γωνιών ηρεμίας θετικών προς το παιδί:

Μέσα στην τάξη η ύπαρξη γωνιών με μαξιλάρια, παραμύθια, γαντόκουκλες κλπ μπορούν να αποτελέσουν μέρη όπου κάποιο παιδί να μπορεί να πάει ώστε να ελέγξει τα συναισθήματά του και στη συνέχεια να επανέλθει στην ομάδα. Οι γωνιές αυτές αποτελούν μέρος της καθημερινότητας των παιδιών, δε φέρουν αρνητικό πρόσημο και μπορούν να αποτελέσουν την ιδανική λύση και για μαθητές με αναπηρία.

Ενίσχυση συνεργασίας και ομαδικού κλίματος:

Στο πλαίσιο της ομάδας, το άτομο μπορεί να αναγνωρίσει τόσο τις προσωπικές του δυνατότητες όσο και πώς αυτές μπορούν να συμφέρουν στο κοινό σκοπό. Κατά αυτόν τον τρόπο αναπτύσσεται η αυτοπεποίθησή τους και οριοθετείται η συμπεριφορά τους, καθώς ενεργούν με βάση αυτό που είναι καλό για την ομάδα.

Ο εκπαιδευτικός ως πρότυπο συμπεριφοράς:

Ο τρόπος και το περιεχόμενο των όσων ειπώνονται από έναν εκπαιδευτικό είναι θετικό να συμφωνούν με αυτά που ζητά από τους μαθητές του. Πολλές φορές, στο πλαίσιο της ρουτίνας και των λειτουργικών δυσκολιών των νηπιαγωγείων μπορεί να μη συμβαίνει, αλλά όταν γίνεται συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στον τρόπο διαμόρφωσης των συμπεριφορών στο πλαίσιο της τάξης του.

Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς είναι ένα ζήτημα που δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο τη σχολική μονάδα, αλλά και την οικογένεια. Κοινοί κοινωνικοί κανόνες βοηθούν στην αποφυγή σύγχυσης εκ μέρους του παιδιού και στην ομαλότερη κοινωνικο-συναισθηματική του ανάπτυξη. Οι παραπάνω τεχνικές μπορούν να εφαρμοστούν και στο πλαίσιο του σπιτιού, όπου πια το παιδί καλείται να έρθει αντιμέτωπο με ενήλικες για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Για να επιτευχθεί αυτό είναι σημαντική η συνεργασία οικογένειας και εκπαιδευτικών και η συνεχή ανατροφοδότηση μεταξύ τους. Εξάλλου, κοινός στόχος είναι η δημιουργία παιδιών ικανών να διαχειριστούν τον εαυτό τους, αλλά και τις συνθήκες που πιθανόν να προκύψουν στην καθημερινότητά τους.

Η αίσθηση εμπιστοσύνης και της αποδοχής, της κατανόησης και του ανήκειν, η ανάπτυξη ισχυρών δεσμών, η δημιουργία αμοιβαίων σχέσεων αναπτύσσει μια οριοθετημένη συμπεριφορά και συναισθηματικά δυναμικά παιδιά!!!!