Στο μυαλό του αποξενωτή γονιού

της Δρος Αριστονίκης Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου

<Σε παντρεύτηκα κύριε, οφείλεις να σεβαστείς το στεφάνι σου. Να σεβαστείς ότι δεσμευτήκαμε να είμαστε μαζί. Τι σημασία έχει που δεν τα πάμε καλά μεταξύ μας; Που δεν τα βρίσκουμε. Νομίζεις πως οι άλλοι τα βρίσκουν και συνεχίζουν να είναι μαζί; Δεν θα σου περάσει έτσι εύκολα αυτό που μου έκανες; Γίναμε γονείς, τα παιδιά μας είναι πάνω από όλα. Θα σε κάνω να μετανιώσεις πικρά. Γιατί μόνο αυτό σου αξίζει>

<Από την ώρα που δώσανε στην γυναίκα αξία σήκωσε μπαϊράκι και μου τσαμπουνά χωρισμούς και διαζύγια. Που θα πας μωρή; Σε τάιζα, σε πότιζα σε είχα βασίλισσα και τώρα μου επαναστατείς; Θα σου δείξω εγώ. Θα κάνεις μαύρα μάτια να δεις τα παιδιά. Θα σε κάνω να έρθεις πίσω γονατιστή. Και να πούμε και του στραβού το δίκαιο με τέτοια μάνα σαν και σένα καλύτερα να μην έχουν επαφές τα παιδιά μου μαζί σου. Ώσπου να βάλεις μυαλό δεν είσαι άξια να είσαι μάνα τους. Πάνω απ’όλα για μια μάνα πρέπει να είναι τα παιδιά της και όχι η ζωή της>

Αυτές είναι δύο μόνο περιπτώσεις γονιών που χρησιμοποιούν τα παιδιά τους προκειμένου να εκδικηθούν τον άλλο γονιό που επιζητεί το διαζύγιο. Οι αποξενωτές γονείς χρησιμοποιούν διάφορες τακτικές προκειμένου να εκδικηθούν τον άλλο γονέα, όπως τις παρακάτω:

• Ο αποξενωτής γονέας δυσχεραίνει κάθε δυνατότητα επικοινωνίας και επαφής του παιδιού με τον αποξενωμένο γονέα
• Ενθαρρύνει είτε άμεσα είτε έμμεσα το παιδί να διαγράψει τον αποξενωμένο γονιό καθώς θεωρεί πως με τα παιδιά είναι μια ομάδα και συνηθίζει να λέει: <εμάς μας εγκατέλειψε ο άντρας/γυναίκα μου, έβαλε άλλες προτεραιότητες>
• Προβαίνει σε συκοφαντική δυσφήμιση του άλλου γονέα μπροστά στο παιδί
• Εμποδίζει την επικοινωνία του παιδιού με τον άλλο γονέα καθότι τον θεωρεί ανεπαρκή και το δηλώνει αυτό με κάθε ευκαιρία
• Εκδηλώνει παθητικό-επιθετικές συμπεριφορές απέναντι στον άλλο γονέα όπως (άρνηση εχθρικής διάθεσης, αρνείται την ευθύνη ή το γεγονός με τρόπο αληθοφανή και εύλογο, δείχνει καλός ενώ δεν έχει ενεργήσει ανάλογα, καθυστερεί ή βρίσκει άλλα εμπόδια, παίζει το θύμα, χτίζει επικοινωνιακούς τοίχους, δηλαδή, σταματά να ανταποκρίνεται και αρνείται να δώσει απαντήσεις ή να συνεργαστεί, χειρίζεται τους άλλους ελέγχοντας τους ανθρώπους χωρίς να τους το γνωστοποιεί και ενεργεί έξω από τα πλαίσια αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αποσύρεται παθητικά χωρίς ενημέρωση, δεν ανταποκρίνεται, δεν συνεργάζεται, υπονομεύει και εκδικείται με καλυμμένο τρόπο.
• Ψυχολογικοποιεί τον αποξενωτή γονέα (μιλάει για την προσωπικότητα του και όχι για τη συμπεριφορά του)

Αυτός ο γονιός στην ουσία έχει πείσει τον εαυτό του και τους οικείους του πως όλα αυτά που καταλογίζει στον άλλο γονέα ισχύουν και παρουσιάζει συμπεριφορές που δημιουργούν τον φαύλο κύκλο της γονεικης αποξένωσης. Ο αποξενωτής γονέας ασκεί τον ρόλο του θύτη καθώς επιμένει να ορίζει αυτός πότε και που θα συναντά τον αποξενωμένο γονιό το παιδί τους, που θα πηγαίνουν. Ακόμη αλλάζει το πρόγραμμα του παιδιού την τελευταία στιγμή προκειμένου να μην συναντά το παιδί τον άλλο γονέα, καταστρέφει τα δώρα που του κάνει ο αποξενωμένος γονιός. Συνηθίζει, επίσης, να μην ενημερώνει τον άλλο γονέα για τις δραστηριότητες του παιδιού με αποτέλεσμα ο αποξενωμένος γονιός να μην είναι παρών/παρούσα σε αυτές τις εκδηλώσεις. Ο αποξενωτής γονέας επικρίνει τον τρόπο ζωής και τις επιλογές του άλλου γονιού μπροστά στο παιδί. Σε κάποιες δε περιπτώσεις επιδιώκει με διάφορα τεχνάσματα ο νέος σύντροφος του άλλου γονέα να μην έχει καθόλου επαφή με τα παιδιά.

Ο αποξενωτής γονέας υποφέρει στη σιωπή του κατασκευάζοντας μια δική του πραγματικότητα καθώς φορτώνεται με πικρία. Κατόπιν, δικαιολογεί την αντεκδίκηση προς τον άλλον, περιμένοντας να λάβει προσοχή, συμπόνια ή σωτηρία για το δράμα του. Στην ουσία παίζει το ρόλο του θύματος επικαλούμενος/η αδυναμία, προσποιούμενος/η την απουσία επιλογών και αρνούμενος/η την ευθύνη που του αναλογεί: «τι άλλο μπορούσα να κάνω!». Ακόμη, στην δημόσια σφαίρα, παίζει τον μάρτυρα επιλέγοντας μια αρνητική εκδοχή προκειμένου να δικαιολογήσει την όποια εκδικητική συμπεριφορά του ή για να διεγείρει την συμπόνια: «εγώ που έχασα τον άντρα/γυναίκα μου!»

Ο αποξενωτής γονέας προβαίνει σε πολλαπλές επιθετικόπαθητικές συμπεριφορές εναντίον του άλλου γονέα για να θρέψει μια δική του πραγματικότητα που έπλασε στο μυαλό του. Αγνοεί ωστόσο, πως όλη αυτή η στάση του, κατακρεουργεί την ψυχολογία του παιδιού, που τόσο ασυναίσθητα ισχυρίζεται ότι προασπίζεται.