ΠΑΙΖΕΙΣ ΣΕ ΔΙΠΛΟ ΤΑΜΠΛΟ, Ε;;

Καλλιόπη Ζιώγου

Το 1875 ο Παπαδιαμάντης έγραψε σε μιαν επιστολή του: « Εις την ανθρώπινην φύσιν υπάρχει μία ροπή, μία τάσις προς την διαφθοράν. Θέλει κανείς να χαλασθή και δια τούτου χαλνιέται ». Άκρως επίκαιρο.. Σήμερα πλέον η τάση για διαφθορά έχει γίνει πράξη και αποδεικνύεται αυτό κάθε ώρα και στιγμή. Αρχής γενομένης από την υποκρισία σε όλες, μα όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας.

Άλλα σκεφτόμαστε, άλλα θέλουμε να πούμε, άλλα λέμε, άλλα καταλαβαίνει ο συνομιλητής μας, αναλόγως τη διάθεσή του.. Οπότε επιλέγουμε την εύκολη λύση, λέμε όχι αυτό που σκεπτόμαστε αλλά αυτό που θέλει να ακούσει ο άλλος. Τι ωραία..τι αληθινά..Η ειλικρίνεια, η ευθύτητα, η ακεραιότητα του χαρακτήρα έχουν καταντήσει να είναι μειονεκτήματα πλέον και όταν τις αντιμετωπίσουμε, δυσαρεστούμαστε, επειδή ζούμε ήδη σε ένα γλυκό ψέμα και η αλήθεια, όντας πικρή, μας είναι δυσάρεστη. Και αυτομάτως κάποιος στοχοποιείται και αποκτά την ταμπέλα του « κακού » της παρέας, των συναδέλφων, των συνεργατών κτλ, όταν αποφασίζει να πει αλήθειες. Τον αποκαλούν ακόμη και αγενή, εάν τολμήσει να πει τα πράγματα με το όνομά τους..Να διευκρινιστεί σε αυτό το σημείο πως μιλάμε για την ειλικρίνεια που εκφράζεται ευπρεπώς και χωρίς να θίξει πρόσωπα αλλά ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, ο άνθρωπος που τόλμησε να μιλήσει καθαρά και ξάστερα πάλι δακτυλοδεικτούμενος είναι.

Κι επειδή η υποκρισία περισσεύει σε αυτές τις περιπτώσεις, έρχεται και η κατάκριση για να ολοκληρωθεί το εργάκι που παίζεται και όλοι έχουμε πάρει μέρος. Αφού λοιπόν υποκριτικά μιλήσαμε ευγενικά στον διπλανό μας και ανταλλάξαμε φιλοφρονήσεις, έπειτα εκμεταλλευόμενοι την απουσία του, συνεχίζουμε ακάθεκτοι το καταστροφικό, για την ψυχή μας, έργο, και κατακρίνουμε. Ο Χριστός όμως είναι ξεκάθαρος. Στην Καινή Διαθήκη και στο Ευαγγέλιο κατά Ματθαίον ( Ματθ. 7, 1-5 ) διευκρινίζει ο Κύριος: « 1. Μή κρίνετε, ίνα μη κριθήτε· 2. εν ώ γάρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε και εν ώ μέτρω μετρείτε μετρηθήσεται υμίν. 3. τι δε βλέπεις το κάρφος το εν τώ οφθαλμώ τού αδελφού σου, την δε εν τώ σώ οφθαλμώ δοκόν ου κατανοείς; 4. ή πώς ερείς τώ αδελφώ σου, Άφες εκβάλω το κάρφος από τού οφθαλμού σου, και ιδού η δοκός εν τώ οφθαλμώ σού; 5. υποκριτά, έκβαλε πρώτον την δοκόν εκ τού οφθαλμού σού, και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ τού οφθαλμού τού αδελφού σου ».

Μεταφρασμένο: « Μην κατακρίνεται για να μην κατακριθείτε, 2 γιατί με όποιο τρόπο κρίνεται μ’ αυτόν θα κριθείτε και μ’ όποιο μέτρο μετράτε μ’ αυτό θα μετρηθείτε κι εσείς. 3 Γιατί βλέπεις το αγκαθάκι μέσα στο μάτι του αδελφού και δε νοιώθεις το δοκάρι που έχεις μέσα στο δικό σου μάτι; 4 Ή πως θα πεις στον αδελφό σου: “ Άσε με να σου βγάλω το αγκάθι από το μάτι σου ”, ενώ φαίνεται το δοκάρι μέσα στο δικό σου μάτι; 5 Υποκριτή βγάλε πρώτα το δοκάρι από το μάτι σου και τότε θα δεις καθαρά για να βγάλεις και το αγκάθι από το μάτι του αδελφού σου ».

Πολύ σοφά λοιπόν ο Παπαδιαμάντης αναφέρει πιο πάνω « Θέλει κανείς να χαλασθή και δια τούτου χαλνιέται » που σημαίνει πως μόνη μου επιτρέπω στον εαυτό μου να πέσει πνευματικά, διότι δεν είμαι ειλικρινής με κανέναν, ούτε με τον εαυτό μου, ούτε με τους συνανθρώπους μου, μα κυρίως ούτε με τον Θεό. Είναι δύσκολο να συγκρατηθούμε και να μην σχολιάσουμε τον διπλανό μας και θέλει πνευματικά κότσια για να μην υποπέσουμε στην υποκρισία και στην κατάκριση. Υπάρχει όμως τρόπος, αφ’ ενός μεν να προλάβουμε μια τέτοιου είδους παγίδα, αφ’ ετέρου δε να προστατευτούμε από αυτή. Ποιος; Η προσευχή..και πιο συγκεκριμένα η ανάγνωση Ψαλμών του Δαυίδ και η εκ βαθέων αναζήτηση βοήθειας από τον Θεό, μέσω αυτών. Ο άγιος Παΐσιος έλεγε για τους ψαλμούς: « Ευλογημένη ψυχή, τίποτε δεν είναι αδύνατο στο Θεό. Ζήτα του με ευγένεια αυτό που θέλεις. Εάν δυσκολεύεσαι, διάβασε τους ψαλμούς του Δαβίδ. Θα δεις εκείνος με τι τρόπο ζητούσε από το Θεό και ελάμβανε αυτό που ποθούσε ». Οι ακόλουθοι ψαλμοί είναι χαρακτηριστικοί: 

« Φησίν ὁ παράνομος τοῦ ἁμαρτάνειν ἐν ἑαυτῷ, οὐκ ἔστι φόβος Θεοῦ ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ· ὅτι ἐδόλωσεν ἐνώπιον αὐτοῦ τοῦ εὑρεῖν τὴν ἀνομίαν αὐτοῦ καὶ μισῆσαι. τὰ ῥήματα τοῦ στόματος αὐτοῦ ἀνομία καὶ δόλος, οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι τοῦ ἀγαθῦναι· ἀνομίαν διελογίσατο ἐπὶ τῆς κοίτης αὐτοῦ, παρέστη πάσῃ ὁδῷ οὐκ ἀγαθῇ, κακίᾳ δὲ οὐ προσώχθισε. Κύριε, ἐν τῷ οὐρανῷ τὸ ἔλεός σου, καὶ ἡ ἀλήθειά σου ἕως τῶν νεφελῶν· ἡ δικαιοσύνη σου ὡς ὄρη Θεοῦ, τὰ κρίματά σου ὡσεὶ ἄβυσσος πολλή· ἀνθρώπους καὶ κτήνη σώσεις, Κύριε. ὡς ἐπλήθυνας τὸ ἔλεός σου, ὁ Θεός· οἱ δὲ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων ἐν σκέπῃ τῶν πτερύγων σου ἐλπιοῦσι. μεθυσθήσονται ἀπὸ πιότητος οἴκου σου, καὶ τὸν χειμάῤῥουν τῆς τρυφῆς σου ποτιεῖς αὐτούς· ὅτι παρὰ σοὶ πηγὴ ζωῆς, ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς. παράτεινον τὸ ἔλεός σου τοῖς γινώσκουσί σε καὶ τὴν δικαιοσύνην σου τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ. μὴ ἐλθέτω μοι ποὺς ὑπερηφανίας, καὶ χεὶρ ἁμαρτωλοῦ μὴ σαλεύσαι με. ἐκεῖ ἔπεσον πάντες οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν, ἐξώσθησαν καὶ οὐ μὴ δύνωνται στῆναι ». ( Ψαλμός 35 )

Δηλαδή: « Λέγει από μέσα του ο παράνομος, που έχει πάρει πλέον την απόφασιν να αμαρτάνει· Δεν υπάρχει φόβος Θεού ενώπιον του. Δεν φοβάται την δίκαια κρίση του Θεού. Διέστρεψε δολίως και θόλωσε τα πάντα ενώπιον του, ώστε δεν είναι δυνατόν πλέον να διακρίνει αυτός την αμαρτία και να την αποστραφεί με αποτροπιασμό. Οι λόγοι, οι οποίοι βγαίνουν από το στόμα του, είναι παρανομία και δολιότητα. Δεν θέλησε να συνέλθει, να συνετισθεί και να πράξει κάτι το αγαθό. Και κατά την νύκτα ακόμη, που βρίσκεται επάνω στην κλίνη του, σκεπτόταν παρανομίες. Σε κάθε κακό δρόμο ήταν παρών. Ουδέποτε απετροπιάσθη και μίσησε το κακό. Κύριε, μέχρι του ουρανού απλώνεται το μέγα έλεός σου και η αλήθεια των λόγων σου και η αξιοπιστία των υποσχέσεών σου φθάνει έως τα νέφη του ουρανού. Η δικαιοσύνη σου είναι ασάλευτη και αιωνία, όπως τα όρη του Θεού. Οι κρίσεις σου και αι δίκαιες αποφάσεις σου είναι ανεξερεύνητες, όπως τα βάθη των ωκεανών. Συ, Κύριε, σώζεις ανθρώπους και ζώα. Πόσο μέγα, συνεχές και ακατάληπτο έδειξες το έλεός σου, Θεέ μου! Όλοι οι άνθρωποι έχουν τις ελπίδες τους στην σκέπη των πτερύγων σου. Θα χορτάσουν αυτοί και θα μεθύσουν από την πλουσιότατη τράπεζα των αγαθών του οίκου σου. Θα τους ποτίσεις με την απερίγραπτη τρυφή των πνευματικών σου απολαύσεων, οι οποίες ρέουν πλούσιες ως άλλος χείμαρρος. Διότι συ είσαι η πηγή της ζωής και με το δικό σου φως θα δούμε το αληθινό φως. Άπλωσε και να εξακολουθείς να παρέχεις πάντοτε πλούσιο το έλεός σου σε όλους, όσοι σε γνωρίζουν. Δώσε την δικαιοσύνη σου στους ανθρώπους, τους ευθείς και ειλικρινείς κατά την καρδιά. Ιδού, εκεί κατεκρημνίσθησαν όλοι όσοι εργάζονται την ανομία. Απωθήθηκαν και διώχθηκαν, ώστε να μη μπορούν πλέον να σταθούν όρθιοι εις τα πόδια των ».

Και: « Τι εγκαυχά ἐν κακίᾳ, ὁ δυνατός, ἀνομίαν ὅλην τὴν ἡμέραν; ἀδικίαν ἐλογίσατο ἡ γλῶσσά σου· ὡσεὶ ξυρὸν ἠκονημένον ἐποίησας δόλον. ἠγάπησας κακίαν ὑπὲρ ἀγαθωσύνην, ἀδικίαν ὑπὲρ τὸ λαλῆσαι δικαιοσύνην. ἠγάπησας πάντα τὰ ρήματα καταποντισμοῦ, γλῶσσαν δολίαν. διὰ τοῦτο ὁ Θεὸς καθέλοι σε εἰς τέλος· ἐκτίλαι σε καὶ μεταναστεύσαι σε ἀπὸ σκηνώματός σου καὶ τὸ ρίζωμά σου ἐκ γῆς ζώντων. ὄψονται δίκαιοι καὶ φοβηθήσονται καὶ ἐπ᾿ αὐτὸν γελάσονται καὶ ἐροῦσιν· ἰδοὺ ἄνθρωπος, ὃς οὐκ ἔθετο τὸν Θεὸν βοηθὸν αὐτοῦ, ἀλλ᾿ ἐπήλπισεν ἐπὶ τὸ πλῆθος τοῦ πλούτου αὐτοῦ καὶ ἐνεδυναμώθη ἐπὶ τῇ ματαιότητι αὐτοῦ. ἐγὼ δὲ ὡσεὶ ἐλαία κατάκαρπος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ Θεοῦ· ἤλπισα ἐπὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. ἐξομολογήσομαί σοι εἰς τὸν αἰῶνα, ὅτι ἐποίησας, καὶ ὑπομενῶ τὸ ὄνομά σου, ὅτι χρηστὸν ἐναντίον τῶν ὁσίων σου ». ( Ψαλμός 51 )

Δηλαδή: « Γιατί αλαζονεύεσαι για την κακία σου συ, ω δυνατέ, ώστε να διαπράττεις ανομίες με θρασύτητα και να παραβαίνεις όλη την ημέρα τον νόμο του Θεού; Αδίκους λογισμούς της καρδιάς σου λάλησε το απύλωτο στόμα σου· σαν με ξυράφι ακονισμένο δια της γλώσσας σου εργάστηκες δολίως προς καταστροφή του πλησίον. Αγάπησες την κακία και όχι την αγαθότητα. Προτίμησες την δολιότητα και συκοφαντία από του να λαλείς την αλήθεια και την δικαιοσύνη. Προτίμησες να λέγεις λόγους, οι οποίοι φέρουν καταποντισμό και όλεθρο, και να έχεις γλώσσα δόλια και συκοφαντική εναντίον των άλλων. Γι’ αυτό ο Θεός θα σε κατακρημνίσει, θα σε ξεριζώσει εντελώς, θα σε μαδήσει και θα σε γυμνώσει από όλα όσα έχεις. Θα σε εκδιώξει και θα σε εξορίσει από την πατρίδα σου, και αυτές ακόμη τας ρίζες των απογόνων σου θα εξαφανίσει εκ μέσου των ζώντων. Θα δουν οι δίκαιοι την δίκαιη εκ μέρους του Θεού τιμωρία σου και θα φοβηθούν. Κατόπιν όμως θα γελάσουν με ικανοποίηση και χαρά, διότι απεδόθη η πρέπουσα δικαιοσύνη και θα πουν· Ιδού ο άνθρωπος αυτός, ο οποίος δεν θέλησε τον Θεό ως συμπαραστάτη και βοηθό του, αλλά ήλπισε στον πολύ πλούτο του. Στήριξε και μεγάλωσε την δύναμή του επί ματαίων και εφήμερων πραγμάτων. Εγώ όμως αντιθέτως θα είμαι μέσα στον οίκον του Κυρίου, όπως η κατάκαρπη ελιά. Εγώ στήριξα τις ελπίδες μου στο έλεος του Θεού μου πάντοτε, στους αιώνας των αιώνων. Κύριε, σε δοξολογώ και θα σε δοξολογώ πάντοτε, διότι έκαμες και θα κάμεις δεκτά τα αιτήματά μου. Σε κάθε δε δυσκολία της ζωής μου θα περιμένω την δικήν σου επέμβαση, διότι αυτή είναι πάντοτε αγαθοποιός και ευεργετική στους αφωσιωμένους προς σέ ».

Οπότε είναι στο χέρι μου σε πόσα ταμπλό παίζω..προτιμώ σε ένα κι αληθινό. Νιώθω όμως πως συνήθως μπερδεύουμε την ευθύτητα με την αγένεια. Όταν κάποιος λέει αλήθειες πρέπει να τις ομολογεί με αγάπη και διάκριση προς τον άλλο και να μην διακατέχεται από εκδικητική διάθεση και να του απευθύνεται σε επικριτικό κι εξευτελιστικό τόνο. Δεν σημαίνει πως κάποιος που μιλάει τσεκουράτα, το κάνει από αγνή διάθεση φιλαλήθειας, διότι καραδοκεί το ύπουλο πάθος της υπερηφάνειας, τουτέστιν..: « Μπράβο μου..τι ωραία που τα λέω, τον έκανα σκόνη, τον ξεμπρόστιασα!! »..κτλ. Έτσι όχι μόνον θα μιλώ αληθινά, μα θα ζω κιόλας την αλήθεια, γιατί θα εκφράζεται με αγάπη και με διάθεση, πρώτα αυτοκριτικής κι έπειτα εξέτασης των λαθών του άλλου και τυχόν συμβουλών και παραινέσεων..