της Δρος Αριστονίκης Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου
Ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της εφηβείας είναι να ανακαλύψει ο/η έφηβος/η και να αποκτήσει μια αίσθηση ταυτότητας. Αυτό συνεπάγεται ότι οι έφηβοι αναζητούν τις δικές τους πεποιθήσεις και αξίες αλλά και της προσωπικότητας που θα ήθελαν η ίδιοι να γίνουν. Κατά την διάρκεια αυτής της διεργασίας οι έφηβοι εξετάζουν τις αξίες που έχουν πάρει από τους γονείς τους και εξετάζουν αν αξίζουν, οι αξίες αυτές, να εισαχθούν στον ενήλικο βίο τους. Οι έφηβοι γνοιάζονται περισσότερο για την εικόνα που δείχνουν στους συνομηλίκους τους. Αυτός είναι συχνά και ένας λόγος που τα κορίτσια στο Γυμνάσιο επιθυμούν να έχουν αγόρι.
Η αφύσικη πίεση ή αλλιώς φρενίτιδα εξωσχολικών δραστηριοτήτων που περιβάλλει τους εφήβους, όπώς μαθήματα, φροντιστήρια που έχουν ως στόχο την προετοιμάσια για τα τεστ προαγωγης στην επόμενη τάξη στερούν από τους εφήβους την ανεμελιά και την χαρά του να ζουν την παιδική τους ηλικία. Μέσα από αυτή την πίεση καθίσταται ανέφικτο πολλές φορές να έχει η έφηβη το χρόνο για να ασχοληθεί με το ουσιαστικό της έργο, που είναι η ανάπτυξη της δικής της ταυτότητας.
Ο χρόνος για ενδοσκόπηση είναι ανύπαρκτος. Πολλά κορίτσια προσκολλούνται σε κάποιο αυτάρεσκο αγόρι που μπορεί να τους επιβεβαιώνει την σημαντικότητα τους η οποία δικαιολογεί το γεγονός του ότι τις επέλεξαν για κορίτσια τους. Το αγόρι τους φαίνεται να επιβεβαιώνει για το πόσο όμορφες είναι ή για το ποια είναι η ταυτότητα τους. Ο Έρικσον χαρακτήρισε την αναπτυξιακή αυτή φάση της εφηβείας ως στάδιο ταυτότητας-σύγχυση ρόλων. Η ανάπτυξη μιας αισθησης ταυτότητας είναι πολύ σημαντική για την επίτευξη του σημαντικού έργου της οικειότητας στην πρώτη φάση της ενηλικίωσης. Όταν ο έφηβος νιώθει ασφάλεια με το ποιος είναι, με την ταυτότητα του, μπορεί να αφεθεί σε μια ουσιαστική αμοιβαιότητα με ένα άλλο πρόσωπο. Ωστόσο αν δεν μπορεί να υπάρξει οικειότητα και αμοιβαιότητα μεταξύ των εφήβων που διατηρούν σχέση τότε νιώθουν απομονωμένοι. Το συναίσθημα της απομόνωσης είναι πολύ δύσκολο να το βιώνουν κορίτσια που είναι στην εφηβεία. Το σ'αγάπώ από το στόμα ενός έφηβου αγοριού λειτουργεί ως δόλωμα για την έφηβη.
Είναι γνωστό ότι οι έφηβοι εκδηλώνουν έντονο ναρκισσισμο και θεωρούν ότι είναι άτρωτοι. Αγόρια στην εφηβεία που έχουν την τάση να κακοποιούν ψυχολογικά τα κορίτσια τους στην ουσία εκμεταλλεύονται τις ανασφάλειες που διαφαίνεται ότι έχουν τα κορίτσια τους. Από την άλλη πλευρά οι έφηβες επειδή δεν αντιλαμβάνονται ακόμη ποιες είναι πραγματικά εκλαμβάνουν τα σχόλια των αγοριών τους ως υποτιμητικά και αυτό επηρεάζει πολύ την διάθεση τους. Η συμπεριφορά κακοποίησης ξεκινά στην παιδική ηλικία. Συνήθως οι έφηβοι θύτες έχουν οι ίδιοι υποστεί σωματική ή ψυχολογική κακοποίηση ως παιδιά. Μπορεί ακόμη να έχουν δει τους γονείς τους να έχουν συγκρουσιακές σχέσεις ή να έχουν αυταρχική συμπεριφορα απέναντι σε άλλους. Ακόμη σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδια-θύτες έχουν γονείς που κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Τα παιδιά μαθαίνουν αυτό που βιώνουν! Ο έφηβος-θύτης χάνει συχνότερα την αυτοκυριαρχία του. Συχνά, αγόρια που κακοποιούν μοιάζουν σαν να έχουν διπλή προσωπικότητα αφού κάποιες φορές δεικνύουν έναν εαυτό που είναι καλός και ευγενικός με τους άλλους ενώ κάποιες άλλες φορές φαίνονται σκληρά και παρουσιάζουν αλλόκοτες συμπεριφορές. Αυτή την εναλλαγή της συμπεριφοράς τους την γυρίζουν με τέτοιο τρόπο που καθιστούν υπαίτιες τις κοπέλες τους. Αυτή τους η συμπεριφορά κάνει την κοπέλα τους να νιώθει ότι αυτή ευθύνεται για αυτή τους την μετάλλαξη και έτσι απολογείται για την συμπεριφορά της και νιώθει ενοχές. Πολλά κορίτσια που επιλέγουν να έχουν σχέση με ένα αγόρι που έχει βίαιη συμπεριφορά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Παρακατώ είναι κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις που αν αληθεύουν για την/τον έφηβη/ο δεικνύουν χαμηλή αυτοεκτίμηση:
Πιο κάτω είναι μερικές ιδέες για το πώς μπορεί η έφηβη να προστατέψει τον εαυτό της:
Ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα της εφηβείας είναι να ανακαλύψει ο/η έφηβος/η και να αποκτήσει μια αίσθηση ταυτότητας. Αυτό συνεπάγεται ότι οι έφηβοι αναζητούν τις δικές τους πεποιθήσεις και αξίες αλλά και της προσωπικότητας που θα ήθελαν η ίδιοι να γίνουν. Κατά την διάρκεια αυτής της διεργασίας οι έφηβοι εξετάζουν τις αξίες που έχουν πάρει από τους γονείς τους και εξετάζουν αν αξίζουν, οι αξίες αυτές, να εισαχθούν στον ενήλικο βίο τους. Οι έφηβοι γνοιάζονται περισσότερο για την εικόνα που δείχνουν στους συνομηλίκους τους. Αυτός είναι συχνά και ένας λόγος που τα κορίτσια στο Γυμνάσιο επιθυμούν να έχουν αγόρι.
Η αφύσικη πίεση ή αλλιώς φρενίτιδα εξωσχολικών δραστηριοτήτων που περιβάλλει τους εφήβους, όπώς μαθήματα, φροντιστήρια που έχουν ως στόχο την προετοιμάσια για τα τεστ προαγωγης στην επόμενη τάξη στερούν από τους εφήβους την ανεμελιά και την χαρά του να ζουν την παιδική τους ηλικία. Μέσα από αυτή την πίεση καθίσταται ανέφικτο πολλές φορές να έχει η έφηβη το χρόνο για να ασχοληθεί με το ουσιαστικό της έργο, που είναι η ανάπτυξη της δικής της ταυτότητας.
Ο χρόνος για ενδοσκόπηση είναι ανύπαρκτος. Πολλά κορίτσια προσκολλούνται σε κάποιο αυτάρεσκο αγόρι που μπορεί να τους επιβεβαιώνει την σημαντικότητα τους η οποία δικαιολογεί το γεγονός του ότι τις επέλεξαν για κορίτσια τους. Το αγόρι τους φαίνεται να επιβεβαιώνει για το πόσο όμορφες είναι ή για το ποια είναι η ταυτότητα τους. Ο Έρικσον χαρακτήρισε την αναπτυξιακή αυτή φάση της εφηβείας ως στάδιο ταυτότητας-σύγχυση ρόλων. Η ανάπτυξη μιας αισθησης ταυτότητας είναι πολύ σημαντική για την επίτευξη του σημαντικού έργου της οικειότητας στην πρώτη φάση της ενηλικίωσης. Όταν ο έφηβος νιώθει ασφάλεια με το ποιος είναι, με την ταυτότητα του, μπορεί να αφεθεί σε μια ουσιαστική αμοιβαιότητα με ένα άλλο πρόσωπο. Ωστόσο αν δεν μπορεί να υπάρξει οικειότητα και αμοιβαιότητα μεταξύ των εφήβων που διατηρούν σχέση τότε νιώθουν απομονωμένοι. Το συναίσθημα της απομόνωσης είναι πολύ δύσκολο να το βιώνουν κορίτσια που είναι στην εφηβεία. Το σ'αγάπώ από το στόμα ενός έφηβου αγοριού λειτουργεί ως δόλωμα για την έφηβη.
Είναι γνωστό ότι οι έφηβοι εκδηλώνουν έντονο ναρκισσισμο και θεωρούν ότι είναι άτρωτοι. Αγόρια στην εφηβεία που έχουν την τάση να κακοποιούν ψυχολογικά τα κορίτσια τους στην ουσία εκμεταλλεύονται τις ανασφάλειες που διαφαίνεται ότι έχουν τα κορίτσια τους. Από την άλλη πλευρά οι έφηβες επειδή δεν αντιλαμβάνονται ακόμη ποιες είναι πραγματικά εκλαμβάνουν τα σχόλια των αγοριών τους ως υποτιμητικά και αυτό επηρεάζει πολύ την διάθεση τους. Η συμπεριφορά κακοποίησης ξεκινά στην παιδική ηλικία. Συνήθως οι έφηβοι θύτες έχουν οι ίδιοι υποστεί σωματική ή ψυχολογική κακοποίηση ως παιδιά. Μπορεί ακόμη να έχουν δει τους γονείς τους να έχουν συγκρουσιακές σχέσεις ή να έχουν αυταρχική συμπεριφορα απέναντι σε άλλους. Ακόμη σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδια-θύτες έχουν γονείς που κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. Τα παιδιά μαθαίνουν αυτό που βιώνουν! Ο έφηβος-θύτης χάνει συχνότερα την αυτοκυριαρχία του. Συχνά, αγόρια που κακοποιούν μοιάζουν σαν να έχουν διπλή προσωπικότητα αφού κάποιες φορές δεικνύουν έναν εαυτό που είναι καλός και ευγενικός με τους άλλους ενώ κάποιες άλλες φορές φαίνονται σκληρά και παρουσιάζουν αλλόκοτες συμπεριφορές. Αυτή την εναλλαγή της συμπεριφοράς τους την γυρίζουν με τέτοιο τρόπο που καθιστούν υπαίτιες τις κοπέλες τους. Αυτή τους η συμπεριφορά κάνει την κοπέλα τους να νιώθει ότι αυτή ευθύνεται για αυτή τους την μετάλλαξη και έτσι απολογείται για την συμπεριφορά της και νιώθει ενοχές. Πολλά κορίτσια που επιλέγουν να έχουν σχέση με ένα αγόρι που έχει βίαιη συμπεριφορά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Παρακατώ είναι κάποιες ενδεικτικές ερωτήσεις που αν αληθεύουν για την/τον έφηβη/ο δεικνύουν χαμηλή αυτοεκτίμηση:
- Νιώθω κατώτερος/η από τους άλλους
- Έχω την συνήθεια να αποδοκιμάζω τον εαυτό μου για τα λάθη και τα ελαττώματα μου
- Με απασχολεί ιδιαίτερα το τι λένε και σκέφτονται οι άλλοι για μένα
- Νιώθω έντονη την ανάγκη για αναγνώριση και αποδοχή
- Συχνά ενδίδω στους άλλους
- Έχω την τάση να μειώνω τα ταλέντα και τα επιτεύγματα μου
- Νιώθω ευάλωτος στις γνώμες, στα σχόλια και στις διαθέσεις των άλλων
- Φοβάμαι να εκθέσω τον πραγματικό μου εαυτό
- Συνήθως αποφεύγω τα νέα εγχειρήματα εξαιτίας του φόβου που έχω για τα λάθη ή την αποτυχία
Πιο κάτω είναι μερικές ιδέες για το πώς μπορεί η έφηβη να προστατέψει τον εαυτό της:
- Μην αφήνεις τους άλλους να μαντεύουν τις επιθυμίες σου
- Να εμπιστεύεσαι τα ένστικτα σου
- Μείνε μακριά από αγόρια που σε ταπεινώνουν και δεν ζητούν την γνώμη σου
- Όταν βγαίνεις ραντεβού να έχεις τον έλεγχο της κατάστασης και να μην βασίζεσαι αποκλειστικά στο αγόρι σου για την επιστροφή σου στο σπίτι
- Να φροντίζεις εσύ τον εαυτό σου, μην απαιτείς από το αγόρι σου να το κάνει αυτό
- Στις κοινωνικές σου εξόδους προτίμησε να μην πιεις αλκοόλ
- Μην ενδώσεις σε σεξουαλικές συμπεριφορές που δεν είσαι έτοιμη να κάνεις.Βάλε ξεκάθαρα όρια
- Αν νιώσεις ότι απειλείσαι ζήτησε βοήθεια ΆΜΕΣΑ!
Τα κρούσματα βίας στις εφηβικές σχέσείς έχουν δυστυχώς αυξηθεί. Αν παρατηρήσετε κάποια από τα παρακατω σημάδια στην έφηβη κόρη σας ζητήστε βοήθεια:
- κλαίει συχνά
- καταθλιπτική διάθεση
- ξαφνική αλλαγή συμπεριφοράς
- πτώση σχολικής επίδοσης
- όταν της στείλει μήνυμα ο φίλος της πρέπει να τον πάρει αμέσως τηλέφωνο
- του ζητάει συνεχώς συγνώμη και νιώθει ό,τι φταίει για όλα
- έχει μώλωπες που αρνείται ή ταράζεται όταν προσπαθεί να εξηγήσει πώς τους απέκτησε
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου