Διαγώνισμα Λατινικῶν Β’ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2017)

«ΛΑΤΙΝΙΚΑ»
2o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

Λατινικά Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών
2ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΘΕΜΑΤΑ
(ΚΕΦ. 11-15)

των

Αργυροπούλου Μαρίας

Πλακίδα Γεωργίου

Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα :

Ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat.Tum Sulpicius Gallus de caeli ratiōne et de stellārum lunaeque statu ac motibus disputāvit eōque modo exercitum alacrem in pugnam misit. Sic liberāles artes Galli aditum ad illustrem illam Pauliānam victoriam dedērunt.
.............................................................................................
Ibi vix animum sollicitum somno dederat, cum repente apparuit ei species horrenda. Existimāvit ad se venīre hominem ingentis magnitudinis et facie squalidā, similem effigiēi mortui. Quem simul aspexit Cassius, timōrem concēpit nomenque eius audīre cupīvit. Respondit ille se esse Orcum.

Μονάδες 40

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β1α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: 

• militum: ονομαστική ενικού 
• exercitus: δοτική πληθυντικού 
• caeli: ονομαστική πληθυντικού 
• eōque: δοτική πληθυντικού ίδιου γένους 
• alacrem: γενική πληθυντικού ίδιου γένους 
• somno: ονομαστική ενικού 
• species: δοτική ενικού ingentis 
• magnitudinis: αφαιρετική ενικού 
• quem: γενική ενικού ίδιου γένους και στους δυο αριθμούς 
• nomenque: ονομαστική πληθυντικού 

Μονάδες 11

Β1β. Να μεταφέρετε τις κλιτές λέξεις της παρακάτω πρότασης στον άλλο αριθμό:

Quem simul aspexit ille, timōrem concēpit nomenque eius audīre cupīvit

Μονάδες 4

Β2α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

• amiserat: ίδιο πρόσωπο μέλλοντα
• disputāvit: α΄ ενικό συντελεσμένου μέλλοντα
• dedērunt: ίδιο πρόσωπο ενεστώτα
• apparuit: α΄ πληθυντικό παρατατικού
• venīre: α΄ ενικό μέλλοντα
• aspexit: β΄ ενικό ενεστώτα
• concēpit: γ΄ πληθυντικό ενεστώτα
• cupīvit: β΄ ενικό ίδιου χρόνου
• respondit: β΄ πληθυντικό υπερσυντελίκου
• esse: γ΄ πληθυντικό μέλλοντα

Μονάδες 10

Β2β. Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας τον σωστό από τους δυο τύπους που δίνονται στην παρένθεση:

Το β΄ ενικό της οριστικής μέλλοντα του invaserat είναι………….(invades, invadebis)
Το β΄ πληθυντικό της οριστικής παρατατικού του misit είναι……………………….(missebatis, mittebatis)
Το α΄ ενικό της οριστικής παρακειμένου του respondet είναι………….( respondi, responsi)
Το γ΄ ενικό της οριστικής ενεστώτα του concepit είναι………….( concipit, concapit)
Το γ΄ πληθυντικό της οριστικής μέλλοντα του dederat είναι………….(dabunt, dent) 

Μονάδες 5

Γ1α.Να αναγνωρίσετε συντακτικά τους ακόλουθους τύπους: 

ob monstrum, de ratiōne, stellārum, alacrem, ad se, venīre, magnitudinis, effigiēi, Quem, se. 

Μονάδες 10 

Γ1β. Να αναγνωρίσετε συντακτικά την ακόλουθη πρόταση:

cum repente apparuit ei species horrenda.

Μονάδες 5 

Γ2α. nomenque eius, se esse 

Να αντικαταστήσετε τα eius και se με τους κατάλληλους τύπους των αντωνυμιών suus,-a,-um και is-ea-id αντίστοιχα (Μον. 2) και να προσδιορίσετε τη συντακτική (Μον. 4) και τη σημασιολογική διαφορά (Μον. 3)

Μονάδες 9 

Γ2β. Να αναλυθούν οι επιθετικοί προσδιορισμοί σε δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις:

a. Ob repentīnum monstrum terror animos militum invaserat
b. cum repente apparuit ei species horrenda

Μονάδες 6

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Εξαιτίας του ξαφνικού παράξενου και φοβερού θεάματος, τρόμος είχε καταλάβει τις ψυχές των στρατιωτών και ο στρατός είχε χάσει την αυτοπεποίθησή του (το ηθικό του). Τότε ο Σουλπίκιος Γάλλος μίλησε για τη φύση του ουρανού και τη στάση και τις κινήσεις των αστεριών και της σελήνης, και μ’ αυτό τον τρόπο έστειλε τον στρατό στη μάχη με αναπτερωμένο το ηθικό (ή πρόθυμο). Έτσι οι ελευθέριες τέχνες του Γάλλου άνοιξαν τον δρόμο για εκείνη τη λαμπρή νίκη του Παύλου.
.............................................................................................
Εκεί, μόλις είχε παραδώσει την ταραγμένη ψυχή του στον ύπνο, (όταν) ξαφνικά του εμφανίστηκε μια φρικτή μορφή. Νόμισε ότι ερχόταν προς αυτόν ένας άνθρωπος με πελώριο μέγεθος και με βρόμικο πρόσωπο, όμοιος με εικόνα (ή μορφή) νεκρού. Μόλις τον είδε ο Κάσσιος, τον έπιασε φόβος και θέλησε να πληροφορηθεί το όνομά του. Εκείνος απάντησε ότι ήταν ο Πλούτωνας.

(Μονάδες 40)

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Β.1α.
miles, exercitibus, caeli, eisque(iisque, isque), alacrium, speciei, ingenti magnitudine, cuius, quorum, nominaque

(Μονάδες 11)

Β.1β.

Quos simul aspexerunt/-ere illi, timores conceperunt/-ere nominaque eorum audire cupiverunt/-ere

(Μονάδες 4)

Β.2α.

amittet, disputavero, dant, apparebamus, veniam, aspicis, concipiunt, cupivisti/ cupisti, responderatis, erunt

(Μονάδες 10)

Β.2β. invades, mittebatis, respondi, concipit, dabunt

(Μονάδες 5)

Γ.1α.

• ob monstrum: εμπρόθετος προσδιορισμός του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο invaserat
• de ratione: εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο disputavit
• stellarum: γενική υποκειμενική στα statu και motibus
• alacrem: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο exercitum λόγω του ρήματος δράσης misit.
• ad se: εμπρόθετος προσδιορισμός της κίνησης σε πρόσωπο στο venire (έμμεση αυτοπάθεια
• venire: αντικείμενο στο existimavit, ειδικό απαρέμφατο.
• magnitudinis: γενική της ιδιότητας στο hominem.
• effigiei: δοτική αντικειμενική (ως συμπλήρωμα) στο similem.
• Quem: (= eum) αντικείμενο στο aspexit. [πρόταξη του αντικειμένου]
• se: υποκείμενο απαρεμφάτου (ταυτοπροσωπία, λατινισμός).

(Μονάδες 10)

Γ.1β.

• cum repente apparuit ei species horrenda: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της κύριας πρότασης 
• «Ibi vix animum sollicitum somno dederat». Εισάγεται με τον αντίστροφο σύνδεσμο cum, γιατί δηλώνει αιφνίδιο γεγονός (ονομάζεται αντίστροφος, γιατί το κύριο νόημα βρίσκεται στη δευτερεύουσα και το δευτερεύον στην κύρια), εκφέρεται με οριστική παρακειμένου και σε σχέση με την προσδιοριζόμενη κύρια πρόταση δηλώνει το υστερόχρονο στο παρελθόν. Μετά τον αντίστροφο cum υπάρχει το επίρρημα repente, ενώ στην κύρια πρόταση (σε υπερσυντέλικο το ρήμα της) υπάρχει το επίρρημα vix.

(Μονάδες 5)

Γ.2 α .

α) suum, eum

β) το suum θα είναι επιθετικός προσδιορισμός αντί γενικής κτητικής στο nomenque, ενώ το eum θα είναι πάλι υποκείμενο του esse,αλλά θα έχουμε ετεροπροσωπία

γ) nomen eius= το όνομα της τρομερής μορφής (κτήση χωρίς αυτοπάθεια), ενώ nomen suum =το δικό του όνομα (του Κάσσιου) (κτήση με αυτοπάθεια) / se esse= ότι είναι αυτός, η τρομερή μορφή (Ο Πλούτωνας δηλαδή) ενώ eum esse = ότι είναι κάποιος άλλος, όχι ο Πλούτωνας.

(Μονάδες 9)

Γ.2β.

a. ob monstrum, quod repentīnum erat terror animos militum invaserat
b. cum repente apparuit ei species quae horrenda erat

(Μονάδες 6)