Ὁ Γοργοπόδης Ἀχιλλεύς

ἐπιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-Πτυχιούχου Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-Μεταπτυχιακοῦ Ἐφηρμοσμένης Παιδαγωγικῆς
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-Ὑποψηφίου Διδάκτορος Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Στην Ελληνική μυθολογία, ο Αχιλλέας, γιος του Πηλέα και εγγονός του Αιακού (Αχιλλεύς Πηλείδης ή Αχιλλεύς Αιακίδης) ήταν ο μεγαλύτερος και ο κεντρικός αλλά και ο γενναιότερος ήρωας της Ιλιάδας του Ομήρου. Ο Όμηρος κάνει 504 αναφορές στο πρόσωπό του Αχιλλέα και το όνομά του συνοδεύεται από πολλά επίθετα, δηλωτικά της παρουσίας του (ή επιθετικούς προσδιορισμούς), τα οποία τον χαρακτηρίζουν ως πρόσωπο. Ο Αχιλλέας είναι : διος, φίλος Διός, διογενής, ποδάρκης, πόδας ωκύς, ποδώκης, θεοείκελος(θεόμορφος), Πηλείων, Πηλείδης, Αιακίδης… εντύπωση μας κάνει βέβαια η συχνή εμφάνιση των επιθέτων (και των προσδιορισμών) που αναφέρονται στην ταχύτητά του, ως κυρίαρχο γνώρισμά του, τα οποία συνοδεύουν το όνομά του 71 φορές ! Εμείς θα μείνουμε σε αυτήν την ταχύτητά του. Ο Αχιλλέας ήταν κατά τον Όμηρο γοργοφτεροπόδαρος.

Από την άλλη ο Έκτορας ήταν γιος του Πριάμου και της Εκάβης και είναι ένα απ' τα κεντρικά πρόσωπα της Ιλιάδας και αρχηγός των Τρώων και των συμμάχων τους κατά την υπεράσπιση της Τροίας. Μετά τον θάνατο του Πατρόκλου, επιστήθιου φίλου του, ο Αχιλλέας αποφασίζει να γυρίσει στη μάχη. Με τρομερές πολεμικές κραυγές κυνηγάει πολλούς Τρώες. Η ταχύτητα του Αχιλλέα και η ορμή του είναι χαρακτηριστική. Δεν διστάζει να κυνηγήσει ακόμα και τον θεό Απόλλωνα, περνώντας τον για Τρώα που έχει ξεμείνει έξω από την πόλη, έτσι ώστε αναγκάζει αυτόν να του απευθύνει τον λόγο προκειμένου να πάψη να τον κυνηγά (Χ, 7 κ.ε)

αὐτὰρ Πηλείωνα προσηύδα Φοῖβος Ἀπόλλων·
τίπτέ με Πηλέος υἱὲ ποσὶν ταχέεσσι διώκεις
αὐτὸς θνητὸς ἐὼν θεὸν ἄμβροτον; οὐδέ νύ πώ με
ἔγνως ὡς θεός εἰμι, σὺ δ᾽ ἀσπερχὲς μενεαίνεις. 10
ἦ νύ τοι οὔ τι μέλει Τρώων πόνος, οὓς ἐφόβησας,
οἳ δή τοι εἰς ἄστυ ἄλεν, σὺ δὲ δεῦρο λιάσθης.
οὐ μέν με κτενέεις, ἐπεὶ οὔ τοι μόρσιμός εἰμι.

Και ο Φοίβος τότε ομίλησεν αυτού στον Αχιλλέα:
«Πηλείδη, τι με κυνηγάς με τα γοργά σου πόδια
με τον αθάνατον θεόν εσύ θνητός και ακόμη
που’μαι θεός δεν ένιωσες, και ακράτητα μανίζεις.
Των Τρώων, όπου σκόρπισες, ο αγώνας δεν σε μέλει,
και αφού συ ξέμεινες εδώ, στην πόλην εκλεισθήκαν.
Με δεν φονεύεις, ότι εμέ ο θάνατος δεν πιάνει.».

Ο Έκτορας αποφασίζει να βγει έξω και να αντιμετωπίσει τον Αχιλλέα αλλά στην αρχή διστάζει να πολεμήσει. Ο μύθος λέει ότι ο Τρώας πρίγκιπας δείλιασε και ο Αχιλλέας τον κυνήγησε τρεις φορές γύρω από τα τείχη.!!!! Ιδού τι έκανε βλέποντας τον Αχιλλέα να έρχεται κατά πάνω του: (Χ, 136 κ.ε)

Ἕκτορα δ᾽, ὡς ἐνόησεν, ἕλε τρόμος· οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔτ᾽ ἔτλη
αὖθι μένειν, ὀπίσω δὲ πύλας λίπε, βῆ δὲ φοβηθείς·
Πηλεΐδης δ᾽ ἐπόρουσε ποσὶ κραιπνοῖσι πεποιθώς.
ἠΰτε κίρκος ὄρεσφιν ἐλαφρότατος πετεηνῶν
ῥηϊδίως οἴμησε μετὰ τρήρωνα πέλειαν, 140

Άμα τον είδε ετρόμαξεν ο Έκτωρ και να μείνει
στην πύλην δεν του βάσταξεν, αλλ’ έφυγεν εμπρός του
και θαρρετός στα πόδια του του εχύθηκε ο Πηλείδης
καθώς στα όρη με ορμήν που άλλο πουλι δεν έχει
χύνεται στην δειλόψυχην τρυγόνα το ξεφτέρι.

Ο Δίας από ψηλά που βλέπει το κυνηγητό λέγει τα εξής: (Χ, 168 κ.ε)

ὢ πόποι ἦ φίλον ἄνδρα διωκόμενον περὶ τεῖχος
ὀφθαλμοῖσιν ὁρῶμαι· ἐμὸν δ᾽ ὀλοφύρεται ἦτορ
Ἕκτορος, ὅς μοι πολλὰ βοῶν ἐπὶ μηρί᾽ ἔκηεν 170
Ἴδης ἐν κορυφῇσι πολυπτύχου, ἄλλοτε δ᾽ αὖτε
ἐν πόλει ἀκροτάτῃ· νῦν αὖτέ ἑ δῖος Ἀχιλλεὺς
ἄστυ πέρι Πριάμοιο ποσὶν ταχέεσσι διώκει.

«Αχ! άνδρα βλέπω, αγαπητόν κακά κυνηγημένον
εκεί στα τείχη ολόγυρα, και την καρδιά μου σφάζει
του Έκτορος ο κίνδυνος που τόσα μόχει κάψει
μόσχων μηριά στες κορυφές της Ίδης και άλλα επάνω
εις την ακρόπολην και ιδού τον κατατρέχει τώρα
ο γοργοπόδης Αχιλλεύς ολόγυρα εις την Τροίαν.

ἀλλ᾽ ἄγετε φράζεσθε θεοὶ καὶ μητιάασθε
ἠέ μιν ἐκ θανάτοιο σαώσομεν, ἦέ μιν ἤδη 175
Πηλεΐδῃ Ἀχιλῆϊ δαμάσσομεν ἐσθλὸν ἐόντα.

Τώρα σκεφτείτε το, ω θεοί, να σώσωμεν αν πρέπει
τον Έκτορα απ’ τον θάνατον, ή εξαίσιος όπως είναι
θενά τον υποτάξωμεν στην λόγχην του Αχιλλέως.».

Το ερώτημα που σχεδόν αβίαστα ανακύπτει είναι πόσον λοιπόν ταχύπους ήταν ο Αχιλλέας, ώστε να καταντήσει να κυνηγήσει τρείς φορές τον Έκτορα γύρω από την πόλη και δεν μπόρεσε ποτέ να τον φθάσει, παρά μόνον όταν εκείνος από ντροπή σταμάτησε να τρέχει και έκατσε να τον αντιμετωπίσει; Μήπως ο Έκτορας ήταν ακόμα πιο ταχύπους;

Η απάντησις ίσως είναι, ότι ο Αχιλλέας ποτέ δεν κυνήγησε στα αλήθεια τον Έκτορα, και το όλον δεν είναι παρά μια επινόησις του Ομήρου προκειμένου να κάνει πιο δραματικόν τον φόνο του Τρώα.