Το χρυσωμένο δισκίο της ύπαρξης.

 Της Μαριλένας Κουγιού.

 

Κάθε φορά που προφέρεται το καρτεσιανό «cogito ergo sum» ή το ηρακλείτειο «τὰ πάντα ῥεῖ» η ανθρωπότητα παραπαίει. Καταδικαστική η απόφανση του Ηράκλειτου που αποστερεί από τον άνθρωπο κάθε ελπίδα σταθερότητας. Έκτοτε η ρευστότητα των πάντων έχει γίνει το επίκεντρο μιας αναζήτησης με στόχο την λυτρωτική κάθαρση από αυτήν.

Από την άλλη η ταύτιση της ύπαρξης με τη σκέψη εδραιώνει την πρωτοκαθεδρία του homo cogitans αποκαθηλώνοντας τον homo sentimentalis. Cogito ή sentio; H μήπως sentio και cogito; Cogito και sentio για να ικανοποιηθούν και οι υποστηριχτές της κατά σειρά αξιολογικής προτεραιότητας…

Βέβαια, μια πιο φαινομενολογική προσέγγιση της ύπαρξης μας προσφέρει το είδωλο του καθρέφτη. Και πάλι εύκολη η διάψευση. Τι θα συνέβαινε σ’ έναν κόσμο χωρίς καθρέφτες και κάθε είδους γυάλινο αντικατοπτρισμό; Αν η ύπαρξη στηρίζεται στον καθρέφτη, είναι τόσο εύθραυστη και άδεια όσο ένα καταθρυμματισμένο και κενό από ανθρώπινη παρουσία κάτοπτρο.

Ίσως η ύπαρξη να προϋποθέτει μια πίστη λοιπόν. Πίστη σε κόκκινες ιδέες, μαύρες ιδέες, ιδέες όλου του χρωματικού φάσματος και των προσανατολιστικών κατευθύνσεων, ιδέες αριστερές, δεξιές, δυτικές, ανατολικές. Για αυτήν εδώ την εκδοχή της ύπαρξης θα δανειστώ μια ρήση του Βίλχεμ Ραΐχ: «πιστεύουμε στα πράγματα τόσο πιο απόλυτα, όσο λιγότερο καταλαβαίνουμε». Η ελάχιστη δραστηριότητα του νου ισούται με την μέγιστη δογματικότητα των απόλυτων αξιών.

Αφού το πρόβλημα είναι η απουσία ύπαρξης, τότε ίσως όσο περισσότερο μιλάμε τόσο περισσότερη ύπαρξη θα υπάρξει. Μήπως και αυτό όμως δεν είναι παρά ο εκκωφαντικός θόρυβος της ανικανότητας της ύπαρξης να υπάρξει;

Πολλά τα χρυσωμένα παραισθησιογόνα δισκία της κοινωνίας κατά την αναζήτηση της ύπαρξης μας: η ενθουσιώδης σύγχυση του εαυτού με την βαπτιστική επωνυμία, με το όνομα της οδού διαμονής μας, με τον τίτλο σπουδών μας. Κίβδηλος θρίαμβος του ποσοτικού των τετραγωνικών μέτρων της κατοικίας μας, των εργασιακών απολαβών μας, του αριθμού των πτυχίων μας.

Όλα αυτά μετονομάζονται σε ελευθερίες. Η ελευθερία να διαλέξουμε το χρυσωμένο δισκίο που η κατάποση του θα αποκαταστήσει την ύπαρξη μας.