Η δημιουργική ελευθερία είναι ένα δώρο οδυνηρό.

Η δημιουργική ελευθερία είναι ένα δώρο οδυνηρό.

Νικόλαος Ματσούκας καθηγητής Δογματικής στο Α.Π.Θ.

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Η καλή πράξη πρέπει να γίνεται δίχως ωφελιμιστικό υπολογισμό και δίχως φόβο, αλλά μόνο και μόνο γιατί είναι καλή. Και αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά δημιουργικότητα, και επομένως πνευματική ζωή.

Ο άνθρωπος διαφέρει από τα ζώα κατά τη δυνατότητά του να γίνει δημιουργικός. Να νικήσει το μηδέν, την ανία του τίποτε και να δημιουργήσει προσωπική και κοινωνική ζωή. Η δημιουργικότητα αυτή δεν είναι προνόμιο μόνο των ταλαντούχων. Αποτελεί προνόμιο του κάθε ανθρώπου που μπορεί να καρποφορήσει και στις πιο απλές και καθημερινές πράξεις της ζωής.

Πολλές φορές όμως ο άνθρωπος, συνειδητά ή ασυνείδητα χάνει αυτή τη δημιουργικότητα με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνει τυραννικά τις ίδιες μη δημιουργικές πράξεις. Θέλοντας να απελευθερωθεί από την τυραννία αυτή οδηγείται στην κατάσταση του ζώου.

Η δημιουργική ελευθερία είναι ένα δώρο τόσο οδυνηρό, ώστε ο άνθρωπος, όσες φορές αισθάνεται εξαντλημένος, τείνει να την ξεπουλήσει αντί πινακίου φακής σε κάθε είδους αυθεντία και τυραννία: ηθική, κοινωνική, επιστημονική και πολιτική.

Η μεγαλύτερη δυστυχία του ανθρώπου είναι να υποδύεται τον άνθρωπο. Η θεατρική αυτή παράσταση γίνεται με την εφαρμογή απρόσωπων, τυπικών και συμβατικών καθηκόντων. Και στην προκειμένη περίπτωση εισβάλλει κυριαρχικά η υποκριτική ηθική που γίνεται κακούργος και τύραννος. Η ηθική είναι νόμισμα που παραχαράσσεται και κυκλοφορεί με τη μεγαλύτερη δυνατή ευχέρεια.

Στη δημιουργική ζωή δεν υπάρχει κανένας κώδικας ηθικής και καμιά τυπική σύγκρουση καθηκόντων. Γιατί αυτή η ζωή είναι προϊόν πορείας, οδύνης, υπακοής, εξόδου από το εγώ μας και ανόδου στην κορυφή του προσωπικού μας όρους.

Με άλλα λόγια οι κώδικές ηθικής δεν πρέπει να ρυθμίζουν την ηθική συμπεριφορά, αλλά η δημιουργική συμπεριφορά τους κώδικες ηθικής.

Από ορθόδοξη πλευρά λοιπόν η ηθική βλασταίνει σε ένα περιβάλλον, είναι προϊόν μιας σχέσης και έχει συνεχή δυναμική πορεία. Τούτη η πορεία είναι το απόλυτον.

Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr / αέναη επΑνάσταση - Νικολάου Ματσούκα, «Το πρόβλημα του κακού. Δοκίμιον Πατερικής Θεολογίας», Επιστημονική Επετηρίς Θεολογικής Σχολής, Θεσσαλονίκη, 1976. 

Σύντομο Βιογραφικό

Ο Νίκος Ματσούκας γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1934. Σπούδασε θεολογία και φιλοσοφία στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Χαϊδελβέργης. Επί 42 χρόνια υπηρέτησε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ως καθηγητής της Δογματικής και της Ιστορίας της Φιλοσοφίας στη Θεολογική Σχολή του ίδιου Πανεπιστημίου. Έγραψε εκτενή έργα, μονογραφίες και άρθρα θεολογικού και φιλοσοφικού περιεχομένου. Ασχολήθηκε και με τη λογοτεχνία, ενώ μετέφρασε στην ελληνική γλώσσα Κάφκα, Έσσε, Πασκάλ, Μπερδιάγιεφ, Ευδοκίμοφ, Ράιχ και Στανιλοάε. Πέθανε το 2006.