Γιατί ἡττήθησαν οἱ Ρωμαῖοι στην Γερμανία;

Επέκτασις και εμβάθυνσις και προτροπή σε δραστηριότητα για το κεφάλαιο
Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.)

τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-Πτυχιούχου Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-Μεταπτυχιακοῦ Ἐφηρμοσμένης Παιδαγωγικῆς
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-Ὑποψηφίου Διδάκτορος Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Από τις πρώτες περιοχές που ο Αύγουστος προσάρτησε στο ρωμαϊκό κράτος ήταν η Αίγυπτος. Την κατέλαβε, αφού συνέτριψε τον Αντώνιο στο Άκτιο. Με προσωπικές εκστρατείες υπέταξε πολεμικούς λαούς στην περιοχή των Άλπεων και ολοκλήρωσε την κατάκτηση της Ισπανίας, επεκτείνοντας τα δυτικά όρια του κράτους μέχρι τον Ατλαντικό.

Προς βορρά κατέλαβε εδάφη που αντιστοιχούν στις σημερινές περιοχές της Β. Βουλγαρίας, της Αυστρίας μέχρι και τη Ν. Γερμανία. Σύνορα του κράτους έγιναν τότε ο Δούναβης και ο Ρήνος. Για μικρό διάστημα επεκτάθηκαν οι κατακτήσεις μέχρι τον Έλβα ποταμό· οι επαναστάσεις όμως και η αντίσταση των γερμανικών φυλών οδήγησαν τον Οκταβιανό στην απόφαση να ορίσει ως σύνορο το Ρήνο.

Για τις ήττες του Αυγούστου στην Γερμανία ο Σουητώνιος (Σουητώνιος, Ο αποθεωμένος Αύγουστος, XXIII. μετ. Ν. Πετρόχειλος, ΜΙΕΤ.) γράφει:

«Υπέστη δύο σοβαρές και ταπεινωτικές ήττες, και τις δύο στη Γερμανία. ... Όταν του αναγγέλθηκε η είδηση, έδωσε διαταγή να λειτουργήσουν στην πόλη νυχτερινές φρουρές, και τούτο για να μην αρχίσουν τυχόν ταραχές, ενώ παράλληλα επιμήκυνε τη θητεία των στρατιωτικών διοικητών των επαρχιών, αποβλέποντας στο να συγκρατήσει τους συμμάχους με ανθρώπους διοικητικά έμπειρους, οι οποίοι είχαν κιόλας κάποια γνωριμία και φιλική επαφή μαζί τους. Υποσχέθηκε επίσης, αν η κατάσταση του ρωμαϊκού κράτους μεταβάλλονταν προς το καλύτερο να αφιερώσει τους Μεγάλους Αγώνες στον Αριστο και Μέγιστο Δία, πράγμα που είχε γίνει στον κιμβρικό και στον μαρσικό πόλεμο. Λένε ακόμα ότι ήταν τόσο πολύ στενοχωρημένος, ώστε για πολλούς μήνες δεν έκοψε ούτε τα γένια ούτε τα μαλλιά του, και πολλές φορές χτυπούσε το κεφάλι του στις πόρτες ουρλιάζοντας: «Κοϊντίλιε Βάρε, δώσε μου πίσω τις λεγεώνες μου!». Και διατήρησε κάθε χρόνο την ημέρα εκείνη ως ημέρα πένθους και θρήνου.»



Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Οι Ρωμαίοι επί Αυγούστου ήσαν κύριοι όλου σχεδόν του τότε γνωστού κόσμου – orbis terrarum το Ρωμαϊκόν κράτος. Ουδείς λαός τον οποίον προσέβαλον, ηδυνήθη ν’ αντισταθή εις αυτούς, των Πάρθων ίσως εξαιρουμένων

2. Και η πολύ ολίγον κατοικουμένη Γερμανία αντέστη δια των έτι αγροίκων και αμορφώτων λαών της. Ο Ρήνος και ο Δούναβης έμειναν τα όριά των. Προσπάθειαι να προχωρήσουν απέτυχον. – Δύναται τις πολύ να θαυμάση, που κείται η αιτία.


Β. ΤΙ ΕΜΠΟΔΙΣΕ ΤΟΥΣ ΡΩΜΑΙΟΥΣ

1. Η ποιότης του τόπου

1.1 Η ποιότης του εδάφους.

α) Μεγάλα, πυκνά, αδιάσχιστα δάση άνευ οδών

β) Μεγάλοι, βαθείς και ορμητικοί ποταμοί άνευ γεφυρών. – Αλλά το να κατασκευάζουν δρόμους απήτει πολλά έξοδα και χρόνον

γ) Έλη. Οι Γερμανοί ήσαν εις ταύτα συνηθισμένοι κατά τας εκστρατείας, οι Ρωμαίοι όχι.

1.2 Η ποιότης του κλίματος.

α) Υγρόν, δριμύ, ψυχρόν, ομιχλώδες, εν ώ απεναντίας το της Ιταλίας πολύ διάφορον.

β) Εντεύθεν μικρά ή ουδεμία γεωργία, ολίγα μέσα προς τροφήν. Ο προσβάλλων εχθρός ώφειλεν να φέρη μεθ’ εαυτού πάντα τα αναγκαία. Εν τη Γερμανία δεν ηδύνατο ο πόλεμος να τρέφη τον πόλεμον


2. Οι κάτοικοι αυτής

α) Σώματα μεγάλα και ισχυρά.

Ο Ρωμαίος ήτο μικρός και αδύνατος, τρέμων και εις την θέαν των γιγάντων εκείνων. – Οι εν ταις μάχαις ολολυγμοί

β) Σκληραγωγία και έξις εις το να υποφέρουν παντός είδους κόπους, προερχομένους εκ του κλίματος και του εδάφους, εκ της ενασχολήσεως εις το κυνήγιον και εις τον πόλεμον, εκ της απλότητος των αναγκαίων προς την ζωήν μέσων. – Οι Ρωμαίοι απεναντίας τότε είχον γίνει μαλθακοί

γ) Αγάπη της ελευθερίας.

Η ελευθερία το μέγιστον αγαθών των Γερμανών. Το αίσθημα της ελευθερίας παρά τοις Ρωμαίοις από των χρόνων των Καισάρων είχεν εξηφανισθή.

δ) Γενναιότης και καταφρόνησις του θανάτου.

Τιμωρία των δειλών. Αυταί αι γυναίκες προέτρεπον εις τον αγώνα, και αυταί ηγωνίζοντο. Αγάπη του πολέμου, αν και έλειπεν εισέτι η τέχνη του πολεμείν. Ωφελίμως επενήργει το έθιμον του να μάχωνται φίλοι και γνωστοί πλησίον αλλήλων. Τούτο ηρέθιζεν την άμιλλαν. Νέοι Γερμανοί υπηρέτησαν εις τα ρωμαϊκά στρατεύματα, εκεί έμαθον, επέστρεψαν και εδίδαξαν πάλιν ό,τι έμαθον. – Και η αγάπη του πολεμείν παρά τοις Ρωμαίοις είχεν εκλίπει. Ούτοι ηγωνίζοντο, όπως δούλοι εργάζονται υπέρ των δεσποτών των.

ε) Αφοσίωσις εις την πατρικήν των γλώσσαν και τα ήθη των

Οι Ρωμαίοι εις τους κατακτωμένους λαούς εισήγον ρωμαϊκήν γλώσσαν και ήθη, ρωμαϊκούς νόμους και δικαστήρια. Οι Γερμανοί είδον πως απέβη τούτο εις τους γείτονάς των τους Γάλλους.

στ) Η επιρροή των ιερέων


Γ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ούτω δύναται να εξηγηθή, ότι ο Δούναβης κι ο Ρήνος επί πολύν καιρόν έμειναν τα σύνορα και ότι αι προσπάθειαι του να προχωρήσουν είτε εματαιώθησαν είτε είχον μόνον συνεπείας ολιγοχρονίους