Το Ἂγνωστον Κείμενον τῶν Εὐαγγελίων: Ζ ́ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Εὐαγγέλιον: Κυρ. ζ΄ ἑβδ. Ματθ. (Μτθ. θ΄ 27 - 35)

τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-Πτυχιούχου Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-Μεταπτυχιακοῦ Ἐφηρμοσμένης Παιδαγωγικῆς
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-Ὑποψηφίου Διδάκτορος Κλασσικῆς Φιλολογίας
Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Αι ευαγγελικαί περικοπαί που προηγήθησαν, όπως και η σημερινή, μας παρουσιάζουσι μια σειρά από θαύματα, άτινα χαρακτήρισαν την δημόσιαν δράσιν του Κυρίου.

Καὶ παράγοντι ἐκεῖθεν τῷ Ἰησοῦ ἠκολούθησαν αὐτῷ δύο τυφλοὶ κράζοντες καὶ λέγοντες· ἐλέησον ἡμᾶς, υἱὲ Δαυΐδ. ἐλθόντι δὲ εἰς τὴν οἰκίαν προσῆλθον αὐτῷ οἱ τυφλοί, καὶ λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι; λέγουσιν αὐτῷ· ναί, Κύριε. τότε ἥψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων· κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν. καὶ ἀνεῴχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί· καὶ ἐνεβριμήσατο αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς λέγων· ὁρᾶτε μηδεὶς γινωσκέτω. οἱ δὲ ἐξελθόντες διεφήμισαν αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ. Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων ἰδοὺ προσήνεγκαν αὐτῷ ἄνθρωπον κωφὸν δαιμονιζόμενον· καὶ ἐκβληθέντος τοῦ δαιμονίου ἐλάλησεν ὁ κωφός, καὶ ἐθαύμασαν οἱ ὄχλοι λέγοντες ὅτι οὐδέποτε ἐφάνη οὕτως ἐν τῷ Ἰσραήλ. οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἔλεγον· ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονίων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια. Καὶ περιῆγεν ὁ Ἰησοῦς τὰς πόλεις πάσας καὶ τὰς κώμας διδάσκων ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν καὶ κηρύσσων τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας καὶ θεραπεύων πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν ἐν τῷ λαῷ.


ΣΧΟΛΙΑ - ΕΡΜΗΝΕΙΑ:

27 Καὶ παράγοντι ἐκεῖθεν τῷ Ἰησοῦ ἠκολούθησαν αὐτῷ δύο τυφλοὶ κράζοντες καὶ λέγοντες· ἐλέησον ἡμᾶς, υἱὲ Δαυΐδ.

Παράγοντι

• μετοχή ενεργητικής φωνής του ενεστώτα, αρσενικού γένους στην δοτική ενικού του ρ. παράγω.
• Χρονική αντικατάσταση: παράγοντι, παράξοντι, παράξαντι, παραγαγόντι, παρηχότι, παραγηοχότι.
• Παρακάτω έχει το ρήμα περιῆγεν ήτοι εκ του ρήματος περί–άγω. Παρακάτω άγων ο Ιησούς εαυτόν, τουτέστι προ-άγων, προπορευθείς, προπορευόμενος. Άρα ο παράγων του κάθε τόπου είναι εκείνος, όστις ηγείται, προπορεύεται. Όταν δε παρακάτω θα είπη περιῆγεν, δηλοί ότι ήγεν εαυτόν στα πέριξ. περιαγωγή= περιφορά, περιστροφή
• Το ότι η μετοχή ενθάδε δεν είναι Δοτική απόλυτος το έχομεν ειπεί και άλλοτε. (πρβλ και προηγούμενον κείμενον, «Το Ἂγνωστον Κείμενον τῶν Εὐαγγελίων: ΣΤ ́ ΜΑΤΘΑΙΟΥ» )
• Η μετοχή αναλύεται εις χρονικήν δευτερεύουσαν πρότασιν, «ἀφ’ οὗ παρ-ἂγη ὁ Ἰησούς». Εις τα νεοελληνικά θα μεταφράσωμεν πως ούτως… «κι αφού από κεί προχωρά παρακάτω ο Ιησούς, τότε τον συνάντησαν …».
• Παρατηρητέα και η αλλαγή χρόνου. Δηλαδή θα έπρεπε ή να συνεχισθή ο ιστορικός Ενεστώς, και στο «συνάντησαν» ή εξ αρχής να μιλά με ιστορικόν χρόνον. Τουτέστιν ή θα έπρεπε να είπη «κι αφού από κεί προχωρά παρακάτω ο Ιησούς, τότε τον συναντούν δύο τυφλοί» ή από την αρχή «κι αφού από κεί προχώρησεν παρακάτω ο Ιησούς, τότε τον συνάντησαν δύο τυφλοί». Όμως η αλλαγή χρόνου δικαιολογείται εκ του γεγονότος, ότι ο δρόμος του Ιησού ήτο πολύς εν ώ οι τυφλοί μόνον κάποιαν στιγμήν τον είδον και τον ηκολούθησαν. Από ένα σημείο και μετά.

Κράζοντες

• Εκ του «κράζω»= κραυγάζω για κάτι κι όχι «κραυγάζοντες» εκ του κραυγάζω= φωνάζω δυνατά, ουρλιάζω. Αι διαφοραί ασήμανται, ωστόσο το δεύτερον υπονοεί καλύτερα την ανθρώπινην φωνήν. Απεναντίας ενθάδε οι δύο τυφλοί φαίνεται πως απλώς ετσίριζον, έβγαζαν άναρθρας κραυγάς που δεν θύμιζαν τίποτα το ανθρώπινον.. δια τούτο και αμέσως λέγει «και λέγοντες»… μετά τα κρωξίματα εδύναντο και να είπουν τι θέλουν.

ἐλέησον

• ἐλεῶ (ἐλεέω): Στα συνηρημένα ρήματα σαν το ποιέω- ποιῶ γίνονται οι ακόλουθες συναιρέσεις φωνηέντων: ο χρονικός χαρακτήρας ε όπου συναντά ε συναιρείται σε ει, όπου ο σε ου και όπου μακρόχρονο φωνήεν ή δίφθογγο στο ίδιο μακρόχρονο φωνήεν ή δίφθογγο.

28 ἐλθόντι δὲ εἰς τὴν οἰκίαν προσῆλθον αὐτῷ οἱ τυφλοί, καὶ λέγει αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι; λέγουσιν αὐτῷ· ναί, Κύριε.

ἐλθόντι

• όχι Δοτική Απόλυτος. Ιδέ κι ανωτέρω το Παράγοντι.
• Αναλύεται εις δευτερεύουσαν χρονικήν πρότασιν. «Ὅτε ἦλθεν ὁ Ἰησούς εἰς τὴν οἰκίαν» και δηλοί το προτερόχρονον. Πρώτα εισήλθεν ο Ιησούς εν τη οικία και ύστερον ήλθον προς αυτόν οι τυφλοί.

προσῆλθον

• Προσέξατε το ρήμα. Οἱ τυφλοί προσῆλθον. Απεναντίας παρακάτω «προσήνεγκαν αὐτῷ ἄνθρωπον κωφὸν». Ενθάδε δηλ. οι τυφλοί οικοιοθελώς έρχονται προς Αυτόν, χάριν της ιδίας αυτών πίστεως. Τούτο δηλούται και εκ του συντόμου διαλόγου του Ιησού μετά τούτων: «πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι; λέγουσιν αὐτῷ· ναί, Κύριε». Τον κωφόν εν αντιθέσει τον έφερον άλλοι, δεν ήλθεν εξ ιδίας θελήσεως. Τον έφεραν άλλοι που είχον πίστη. (πρβλ και προηγούμενον κείμενον, «Το Ἂγνωστον Κείμενον τῶν Εὐαγγελίων: ΣΤ ́ ΜΑΤΘΑΙΟΥ» ένθα το αυτό εγένετο με τον παράλυτον)
• λέγουσιν αὐτῷ· ναί, Κύριε. Το «ναί, Κύριε» εις ευθύν λόγον αντί του «λέγουσιν αὐτῷ, ότι πιστεύουσι»

29 τότε ἥψατο τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν λέγων· κατὰ τὴν πίστιν ὑμῶν γενηθήτω ὑμῖν.

ἥψατο

 

• οριστική Αορίστου, γ ενικό εις μεσ. φων του ρήμ ἅπτομαι. Όχι εις την ενεργητικήν ἧψεν. Τα μέσα ρήματα δηλώνουν και αυτά ότι το υποκείμενο ενεργεί, αλλά επιπλέον στην περίπτωσή τους η ρηματική ενέργεια συνδέεται με το υποκείμενο με μια ιδιαίτερη σχέση. Η ιδιαιτερότητα αυτής της σχέσης υποδηλώνεται από τη σημασία του ίδιου του ρήματος ή από τα συμφραζόμενα. Ενθάδε πρόκειται για μέσον δυναμικόν ρήμα. Μέσα δυναμικά είναι τα ρήματα που δηλώνουν τη συναισθηματική συμμετοχή του υποκειμένου στη ρηματική σημασία, ότι το υποκείμενο ενεργεί ενεργοποιώντας όλες του τις δυνάμεις, π.χ. πολιτεύμαι = συμμετέχω ενεργά στην πολιτική ζωή (ενώ πολιτεύω = είμαι πολίτης), πόλεμον ποιοῦμαι = διεξάγω πόλεμο (ενώ πόλεμον ποιῶ = είμαι ο αίτιος πολέμου), ἄρχομαι λόγου = αρχίζω τον λόγο μου (ενώ ἄρχω λόγου = παίρνω πρώτος τον λόγο). Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν ρήματα όπως στρατεύομαι, θηρεύομαι, βουλεύομαι, σκοποῦμαι, χαίρομαι, λυποῦμαι, φοβοῦμαι κ.ά. Ενθάδε δεικνύει την συναισθηματική συμμετοχή του Ιησού στην ενέργειαν προς το πονεμένο πλάσμα που λέγεται άνθρωπος. Και με ένα ρήμα μόνον δηλούται και η ενανθρώπησις του Κυρίου. Αφού είχεν συναισθήματα ο Ιησούς δεν ήτο μόνον θεός, αλλά και άνθρωπος.

Γενηθήτω

 

• προτροπή. Ας γίνη σύμφωνα με την πίστιν σας. Αν δεν επίστευον απλώς δεν θα εθεραπεύοντο.

30 καὶ ἀνεῴχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί· καὶ ἐνεβριμήσατο αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς λέγων· ὁρᾶτε μηδεὶς γινωσκέτω.

ἀνεῴχθησαν

 

• παθητικός αόριστος, οριστική, στην μ.φ του ρημ ἀνοίγω.
• Χρονική αντικατάσταση: ἀνοίγνυνται / ἀνοίγονται, ἀνεῴγοντο, ἀνοίξονται, ἀνοιχθήσονται, ἀνοιγήσονται, ἀνεῴχθησαν / ἠνοίχθησαν, ἠνοίγησαν, ἀνεῳγμένοι εἰσί, ἀνεῳγμένοι ἦσαν, ἀνεῴξονται
• Εγκλιτική αντικατάσταση: ἀνεῴχθησαν / ἠνοίχθησαν, ἀνοιχθῶσι / ἀνοιχθῶσιν, ἀνοιχθέντων / ἀνοιχθήτωσαν, ἀνοιχθείησαν / ἀνοιχθεῖεν, ἀνοιχθῆναι, ἀνοιχθείς

ἐνεβριμήσατο

 

• αόριστος, οριστική, στην μ.φ του ρημ ἐμβριμῶμαι. Με αὐστηρότητα τούς πρόσταξε.
• Το ρήμα έχει ως εξής: βριμοῦμαι / βριμῶμαι, βριμοῖ / βριμᾷ, βριμοῦται / βριμᾶται, βριμούμεθα / βριμώμεθα, βριμοῦσθε / βριμᾶσθε, βριμοῦνται / βριμῶνται
• Χρονική αντικατάσταση: ἐμβριμᾶται, ἐνεβριμᾶτο, ἐμβριμήσεται, ἐνεβριμήσατο, ἐνεβριμήθη.
• Η μετοχή στον Παθ Αορ είναι ἐμβριμηθείς. Παρόμοιος τύπος είναι το επίθετον ἐμβριθής όπως το Λατ. gravis, βαρύς, σοβαρός, σπουδαίος, από το ρήμα βρίθω < αρχ. < θ. βρι-. Αρα η ρίζα βρι-δηλοί την σπουδαιότητα, αυστηρότητα.

γινωσκέτω

 

• Αντί για γιγνωσκέτω. Παρατηρητέον το γεγονόνος ότι εχάθη το «γ» εις την εποχήν της Κοινής.
• Χρονική αντικατάσταση: γιγνωσκέτω, γνώτω, ἐγνωκώς ἔστω

31 οἱ δὲ ἐξελθόντες διεφήμισαν αὐτὸν ἐν ὅλῃ τῇ γῇ ἐκείνῃ. 32 Αὐτῶν δὲ ἐξερχομένων ἰδοὺ προσήνεγκαν αὐτῷ ἄνθρωπον κωφὸν δαιμονιζόμενον·
 

διεφήμισα

 

• Του ρημ φημίζω, αόρ. αʹ ἐφήμισα, Δωρ. ἐφάμιξα· (φήμη), διαδίδω φήμη, λέω είδηση, προφητεύω.

ἐξελθόντες - ἐξερχομένων

• και τα δύο μετοχές του ἐξέρχομαι. Το πρώτον όμως είναι εις Αορ ενώ το δεύτερον εις Ενεστ. Και οι τυφλοί εξήλθον εκ της οικίας ένθα εθεραπεύθησαν και ήρχισαν να διατυμπανίζουν, να διαδίδουν την φήμην για Εκείνον. Την ώραν όμως που εξήρχοντο, ήρχοντο άλλοι. Ο ενεστώς ενθάδε δηλοί την ενέργειαν της εξόδου. Ο Αόρ διακόπτει μιαν ενέργειαν εις κίνησιν και με διάρκειαν.

Προσήνεγκαν

• Βλ ανωτέρω «προσῆλθον»

κωφὸν

• κωφός < αρχ., πιθ. συνδέεται με το κηφήν= φυγόπονος, χαραμοφάης (κι ο κωφάλαλος αφού δεν εκπληροί τα του ανθρώπου κριτήρια ήτοι του ομιλείν ομοιάζει με κηφήνα, μιαν μέλιττα που δεν παράγει τίποτα το αγαθόν) από το ρημ κόπ-τω= αμβλύς, εξασθενημένος, ανίσχυρος, ανόητος. Εις τον Όμηρον με μεταφορικήν χροιά «κύματι κωφῷ», με κύμα αθόρυβο, βουβό, δηλ. που δεν έχει «σκάσει». Γενικώς κουφός και άλαλος

Δαιμονιζόμενον

• Αιτιολογική μετοχή, επειδή κατείχετο εκ δαιμονίου. Το δαιμόνιον ήτο η αιτία της κώφωσης. Ξεκάθαρη περίπτωσις ένθα γίνεται λόγος δια το γεγονός δια όποιαν κακοδαιμονία, αρρώστια, ασθένεια και μαλακίαν ευθύνην φέρει ο Διάβολος. Ο θεός είναι η πηγή της ζωής. Απεναντίας δια όποιαν κάκωσιν ακόμη και του σώματος αίτιος είναι ο αρχέγονος όφις. Ας μην λησμονούμε ότι ο θάνατος προήλθεν εξ αυτού, ενώ ο άνθρωπος είχεν πλασθεί αθάνατος.

33 καὶ ἐκβληθέντος τοῦ δαιμονίου ἐλάλησεν ὁ κωφός, καὶ ἐθαύμασαν οἱ ὄχλοι λέγοντες ὅτι οὐδέποτε ἐφάνη οὕτως ἐν τῷ Ἰσραήλ.

ἐκβληθέντος

• αναλύεται εις δευτερεύουσαν χρονικουποθετικήν πρότασιν «ὃταν ἐκβληθῇ το δαιμόνιον». Χρησιμοποιούμε το όταν, χρονικουποθετικόν σύνδεσμον διότι τούτο γίνεται κάθε φορά, ήτοι κάθε φορά ένθα ένα δαιμόνιον εκβάλλεται, τότε ο άνθρωπος θεραπεύεται. Το αντίθετον πράξαμε εισάγοντας χρονική πρότασιν ανωτέρω με το «Ὅτε» … «Ὅτε ἦλθεν ὁ Ἰησούς εἰς τὴν οἰκίαν». Εκεί δεν εμβαίνει κάθε φορά ο Ιησούς εν τη οικία

ἐλάλησεν

• Ο κωφός αποκτά την λαλιάν του κι την ακοήν του ξανά μόνον όταν το δαιμόνιο εκβάλλεται, ρίπτεται έξω απ’ αυτόν.

ἐθαύμασαν

• θαυμάζω, μένω έκθαμβος, είμαι έκπληκτος

ἐφάνη

• παθητικός αόριστος β του ρήμ φαίνομαι.
• Χρονική αντικατάσταση: φαίνεται, ἐφαίνετο, φανεῖται, φανθήσεται, φανήσεται, ἐφήνατο, ἐφάνθη, ἐφάνη, πέφανται, πέφηνε / πέφηνεν, ἐπέφαντο, ἐπεφήνει

34 οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἔλεγον· ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονίων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια.

ἐν τῷ ἄρχοντι

• ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ ἄρχοντος τῶν δαιμονίων σχήμα καθ’ όλον και μέρος

35 Καὶ περιῆγεν ὁ Ἰησοῦς τὰς πόλεις πάσας καὶ τὰς κώμας διδάσκων ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν καὶ κηρύσσων τὸ εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας καὶ θεραπεύων πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν ἐν τῷ λαῷ.

περιῆγεν

• Βλ ανωτέρω «Παράγοντι»