Ἡ Ἀττική Δευτέρα Κλίσις

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Tα ουσιαστικά

 

Εις την Β’ Κλίσιν υπάγονται τα εις –ως αρσενικά και θηλυκά και τα εις –ων ουδέτερα, ουσιαστικά και επίθετα, τα οποία εις όλας τας πτώσεις φυλάττουσι το –ω-, εις το οποίον και υπογράφουσι το –ι-, οσάκις κατά τον κοινόν σχηματισμόν τούτο ή προσγράφεται ή υπογράφεται.

Λέγεται δε Αττικός ο σχηματισμός ούτος, διότι, όσα ονόματα σχηματίζονται και κατά ταύτην και κατά την κοινήν κλίσιν, εκείνων οι Αττικοί προτιμώσι να μεταχειρίζωνται τον εδώ κλινόμενον.

1.    Τα εις –ειος και –αος τρέπουσι και το –ει- και το –α- εις –ε.

Π.χ εὒγειος –εὒγεως & λαός – λεώς

2.    Όσα κατά τον κοινόν σχηματισμόν προπαροξύνονται και κατά τον Αττικόν σχηματισμόν προπαροξύνονται εναντίον του κανόνος όστις λέγει ότι όταν η λήγουσα είναι μακρά η προπαραλήγουσα δεν τονίζεται

Παραδείγματα:

ΑΡΣΕΝΙΚΟΝ

ὁ εὒγε ως

τοῦ εὒγε ω

τῷ εὒγε ω

τὸν εὒγε ων

ὦ εὒγε ως

----

οἱ εὒγε ῳ

τῶν εὒγε ων

τοῖς εὒγε ῳς

τούς εὒγε ως

ὦ εὒγε ῳ

----

τὼ εὒγε ω

τοῖν εὒγε ῳν

ὦ εὒγε ω

 ΘΗΛΥΚΟ

ἡ εὒγε ως

τῆς εὒγε ω

τῇ εὒγε ω

τὴν εὒγε ων

ὦ εὒγε ως

----

αἱ εὒγε ῳ

τῶν εὒγε ων

ταῖς εὒγε ῳς

τας εὒγε ως

ὦ εὒγε ω

----

τὼ εὒγε ω

τοῖν εὒγε ῳν

ὦ εὒγε ω

ΟΥΔΕΤΕΡΟΝ

τὸ εὒγε ων

τοῦ εὒγε ω

τῷ εὒγε ω

τὸ εὒγε ων

ὦ εὒγε ων

 ----

τὰ εὒγε ω

τῶν εὒγε ων

τοῖς εὒγε ῳς

τὰ εὒγε ω

ὦ εὒγε ω

----

τὼ εὒγε ω

τοῖν εὒγε ῳν

ὦ εὒγε ω

3.    Τα οξύτονα δεν περισπούν την ενικήν γενικήν παρά τον κανόναν όστις ως γνωστόν λέγει ότι η μακροκατάληκτος γενική και δοτική τονιζομένη εις την λήγουσα περισπάται

ὁ λε ώς

τοῦ λε ώ

τῷ λε ῷ

τὸν λε ών

ὦ λε ὼς

----

οἱ λε ῴ

τῶν λε ῶν

τοῖς λε ῷς

τούς λε ώς

ὦ λε ῴ

----

τὼ λε ώ

τοῖν λε ῷν

ὦ λε ώ

4.    Της αιτιατικής το –ν ενίοτε παραλείπεται και μάλιστα εις τα κύρια ονόματα

ἡ ἓ ως – τὴν ἓ ω

ὁ ἀγήρ ως – τὸν ἀγήρ ω

ἡ Κέ ως – τὴν Κέ ω

ἡ Κώς – τὴν Κώ

ὁ Ἂθ ως – τὸν Ἂθ ω

5.    Εις την κλίσιν ταύτην κλίνονται μάλιστα τα εξής:

·        Τα εκ του γέα, γήρας, κέρας, κρέας σύνθετα

·        Τα επίθετα ἂνεως, ἀξιόχρεως, λεώς, πλέως, σῶς και τα ουσιαστικά ἡ γάλως και γαλόως, ἡ ἓως, ὁ κάλως, ὁ λαγώς, ὁ ὀρφώς

·        Πολλά κύρια ονόματα, όσα μάλιστα κατά τον κοινόν τύπον καταλήγουν εις –αος ή –εος καθώς Μενέλεως – Μενέλαος, Ἀνδρόγεως - Ἀνδρόγεος