Ἀλλοίμονο ἢ ἀλίμονο;

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Σχετικά με την λέξη αυτήν έχουν δοθεί αι κατωτέρω εξηγήσεις:

Α) Η λέξη αλίμονο προέρχεται είτε από το αλί + μόνον

Στην περίπτωση αυτήν το αλίμονο προέρχεται από  το επιφώνημα πόνου και απόγνωσης αλί, το οποίο είναι μετεξέλιξη του ηλί (=Θεέ μου), από την ευαγγελική φράση «ηλί, ηλί λαμά σαβαχθανί» του Ιησού Χριστού και από το επίθετο μόνον, τα οποία μαζί έφτιαχναν τη φράση "αλί μόνον του τάδε". !!!!!(τα σημεία στίξεως δικά μου) Έτσι πέρασε με τα χρόνια η φράση "αλίμονο".

Το περί «ηλί, ηλί λαμά σαβαχθανί» θα το εξηγήσω κατωτέρω

Β) Η λέξη αλίμονο προέρχεται είτε από το ἀλλ΄ εἰ μόνον.

Στην δεύτερη περίπτωση αυτήν το αλίμονο προέρχεται από την αρχαία φράση "αλλ’ ει μόνον" που σημαίνει "αλλά εάν μόνο". Έχει προταθεί για τούτο και η γραφή «ἀλλεἰμόνον»!!!!!!!!! Τα σημεία στίξεως πάλι δικά μου. Βγαίνει σημασιολογική αντιστοιχία του «αλλά εάν μόνο» με το «αλλοί» το επιφώνημα πόνου και οδύνης;

Γ) Η λέξη αλλοίμονο προϋποθέτει να προέρχεται από την αρχαία ελληνική έκφραση "αλλ' οἴμοι". Το οἴμοι ήταν επιφώνημα θλίψης στα αρχαία. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι μελετητές απορρίπτουν αυτό στην πλειοψηφία τους και την θεωρούν παρωχημένη γραφή της λέξης αλίμονο. Ήδη από το 1933 λένε (Λεξικό της Πρωίας) οι μελετητές έχουν υιοθετήσει τη γραφή "αλίμονο".

Ενστάσεις πολλές σε αυτό το ανωτέρω. Πρωτίστως αυτό το οι περισσότεροι μελετητές εις εμέ φαντάζει πολύ γενικόλογον. Και δεύτερον όσοι πολλοί κι αν είναι, αυτή η αφηρημένη έννοια «μελετητής» προδικάζει και το ορθόν του πράγματος; Από την άλλη πάλι τι είναι τούτο το «παρωχημένη γραφή»; Τι σημαίνει; Παληοκαιρισμένο; Σκουριασμένο; Απαρχαιωμένο; Δηλαδή υπάρχει και εκμοντερνισμός των λέξεων; Το Λεξικό της Πρωίας ούτε που το χω ματακούσει αλλά φαντάζομαι είναι απόνερο της επελάσεως της δημοτικής μεταρρυθμίσεως των φιλελευθέρων του Βενιζέλου από τους βαλκανικούς κι έπειτα.

Εγώ θα σας δώσω μια πειστικότερη ερμηνεία. Ας δούμε τα κατωτέρω μαζί…

Πιστεύω ακράδαντα ότι η λέξις είναι «ἀλλοίμονο» και προέρχεται από το αρχαίο «οἴμοι» αποκλειστικώς και τίποτα άλλο. Ιδού γιατί:

1.    Στον Όμηρο πάντοτε το «οἴμοι» απαντάται ως «ὤ μοι» κάτι που αγγλιστί μεταφράζεται σε «Oh me» που ακούγεται «ὀϊμί»(= oimi) και δεν είναι τίποτα άλλο από το γνωστό σε όλους «οϊμέ» και καλλίτερα «ωιμέ» (ὠϊμέ και ὀϊμέ κατά τον 20ο αιώνα < αρχαία ελληνική φράση ὦ - ὤ και ἐμέ αλλα ίσως και από επίσης αρχαία ελληνική οἴμοι) δηλαδή «αλλοίμονον σε μένα»

2.    Ευρίσκεται και σκέτο «οἴ»

3.    Αν σε αυτό το σκέτο μπροστά έχουμε το «ἀλλά» τότε λαμβάνουμε το «ἀλλ’ οἴ» αυτό που είναι γνωστό σε όλους «αλί και τρισαλί» - και που έπρεπε κανονικώς να το γράφουμε «ἀλλοί και τρισαλλοί» και που σε καμιά περίπτωσι δεν είναι βέβαια εκ του «ηλί, ηλί λαμά σαβαχθανί» αφού αυτό αμέσως ερμηνεύεται υπό του ευαγγελιστού σε «τουτέστιν, Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλειπες;» και σε καμιά περίπτωσι «Αλλοίμονον(ἀλλ’ οἴ), Αλλοίμονον(ἀλλ’ οἴ) γιατί με εγκατέλειψες»

4.    Γιατί μπήκε το «ἀλλά»; H κλητική προσφώνησις «ὤ» εχάθη και στην περίπτωσιν του «ὤ μοι» έμβηκε το «ἀλλά» όχι σαν αντιθετικόν αλλά ως εμφατικόν (ιδέ και κατωτέρω το 5). Και αν αγγλιστί διετηρήθη το προσφωνηματικό «ὤ» (=Oh me) εμείς βάλλαμε το «ἀλλά» για να πούμε το «βέβαια εγώ τι να πώ τώρα;»

5.    Το «ἀλλ’ οἴ» ή καλλίτερα «ἀλλ’ οἴμοι» ή σύμφωνα με τον Όμηρο «ἀλλ’ ὤ μοι»  δεν σημαίνει τίποτα άλλο από το «αλλά ὤ εγώ», «ὤ συμφορά μου», «ὤ τι να πώ εγώ», «ἀλλ’ οἴ μου(αλί μου)».. αυτό το τελευταίο το «ἀλλ’ οἴ» με γενική είναι πολύ διαφωτιστικό αφού κι ο Σοφοκλής με γενική της αιτίας το συνοδεύει π.χ «οἴμοι τῶν κακῶν» (=ἀλλοἴ σε μένα εξαιτίας των συμφορών μου)

6.    τώρα αυτό το «ἀλλ’ οἴμοι» στην ερασμιακή προφορά ήθελεν ακούγεσθαι κάτι σαν σε «αλοϊμοϊ»(=al oimoi). Αν χάριν ευφωνίας και αποφυγήν χασμωδίας προσετέθη το – ν - (ο κανών λέγει: This ν was mostly used to avoid a hiatus where a vowel follows) μεταξύ των δύο φωνηέντων στο τέλος έχουμε πάραυτα «αλοϊμονϊ»(=al oimoni). Η χασμωδία πάλι στο «ἀλλ’ – οϊ» ηξαφανίσθη με αφαίρεση του – ο – και έτσι λάβαμε το τελικό (al – imon – i)… ένθα και στο τέλος χάριν ομοιώσεως των δύο τελευταίων φωνηέντων έχουμε τροπή του - ϊ σε – ο .

Έρρωσθε.