ἐπιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
 |
| Οι Ευμενίδες (Ερινύες) κυνηγούν τον Ορέστη |
Α. Απ’ τον βίον του Αισχύλου
Εγεννήθη τω 525 στην Σαλαμίνα. Είκοσι και πέντε ετών ενεμφανίσθη δια πρώτην φοράν ως ποιητής. Η πρώτη του νίκη σε δραματικό αγώνα επήλθε το 484 π.Χ.
Πολέμησε στον Μαραθώνα τω 490 και μετά από 10 χρόνια και στην Σαλαμίνα. Εις ηλικίαν 50 ετών τω 472 εδίδαξεν τους Πέρσες τραγωδία που αντικατοπτρίζει την μεγάλη νίκη των ελλήνων στην ναυμαχία που καθόρισε και την ζωή του.
Απ’ το 472-458 είναι η λαμπρή σταδιοδρομία του. Διδάσκει κορυφαία έργα που έμειναν αθάνατα όπως τους «Πέρσες» τω 472, τους «Επτά επί Θήβας» τω 467, τις «Ικέτιδες» τω 463, την «Ορέστεια» τω 458, τον «Προμηθέα Δεσμώτη» μετά το 458.
Πέθανε στην Σικελία τω 456. Εκεί έγραψεν και κάποια τραγωδία «Αιτνέες». Έγραψε συνολικά περί τις 70 τραγωδίες
Β. Η έμπνευσίς του
Δύο όψεις του βίου καθορίζουν την πορείαν του. Η πρώτη είναι η πολιτική και η δεύτερη η θρησκευτική βιοτή. Βιώνοντας τις συνθήκες του πολέμου περιέγραψε αρκετά παραστατικά μάχες, πολιορκίες, θανάτους πολεμιστών.
Ωστόσο ο πόλεμος του Αισχύλου ήταν δίκαιος και ηρωικός. Δια τούτο στα έργα του υπάρχουν ήρωες οι οποίοι αντιπροσωπεύουν μέσα στον πόλεμο το αίσθημα της δικαιοσύνης, της αντίστασης, της ελευθερίας και της γενναιότητος, ακόμη κι αν γνωρίζουν εξ αρχής πως θα πεθάνουν. Η πόλις σαν σύνολον κι αυτή συμβαδίζει για τον Αισχύλον με την μοίρα των ηρώων.
Ο Αισχύλος έδειξεν την τυραννίαν, την αυτοκυριαρχίαν της πόλεως και τα προβλήματα αυτής δίδοντας γνώμες, όπως το να υπάρχη σεβασμός στην τάξιν και άρνησις των εμφυλίων πολέμων. Όμως καθόλου δια τούτο δεν πρέπει να ερμηνευθή ως στρατευμένος στην πολιτικήν επικαιρότητα της εποχής του. Ο ποιητής είναι εκείνος που πρώτος από όλους δεν επιθυμεί την ύβριν της κατακτήσεως, την ύβριν των τυράννων, ούτε και την ύβριν ενός απείθαρχου λαού. Εντός του βιώνει το παλαιό ιδεώδες το οποίο και στην εποχή του απειλείται από τις νέες μεταρρυθμίσεις της καινοφανούς δημοκρατίας.
Ο Αισχύλος είναι πεπεισμένος ότι την ύβριν απ’ όπου κι αν εκδηλώνεται δεν την καταδικάζει η ανθρώπινη φύσις μα το θείο. Οι θεοί εμφανίζονται στα έργα του με πρωταγωνιστικόν ρόλον. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι αντιπρόσωποι του Δία, ώστε εν τέλει αυτός και να εμφανίζεται ως ο παντοδύναμος θεός. Η παντοδυναμία του Δία φοβίζει, καθώς έχει την δύναμιν να καταστρέψη τους πάντες. Η θεία οργή όμως θα ήταν πρόκλησις απελπισίας αν δεν εβασίζετο επί του δικαίου. Υπάρχει πάντα μία τάξις στην τιμωρία του Δία.
Η δικαιοσύνη δεν καθίσταται νοητή από τους θνητούς διότι ξεφεύγει από το πλαίσιο του ενός ατόμου. Τα αμαρτήματα ανάγονται σε πολλές γενεές πίσω τα οποία καλούνται να πληρώσουν οι επίγονοί τους. αυτοί οι τελευταίοι όμως αντί να εξευμενίσουν το θείο κάμνουν βαρύτερη την τιμωρία που επέρχεται κάνοντας νέα αμαρτήματα δικά τους που συσσωρεύονται επί των παλαιών.
Η δικαιοσύνη ταυτόχρονα στα έργα του Αισχύλου καλύπτεται με μυστήριο. Δεν νοείται υπό των θνητών καθώς επέρχεται σιγά σιγά και λάθρα και με πλάνην και με στοιχεία που παγιδεύουν αυτούς. Οι θεοί δεν μέμφονται, ούτε βέβαια ζηλοτυπούν, τις υπερβολικές ευδαίμονες καταστάσεις των θνητών αλλά μέμφονται και απεχθάνονται τις ανόσιες σκέψεις.
Ο άνθρωπος είναι τρομερά υπεύθυνος δια το ό,τι επισύρει κατά πάνω του, μα ταυτόχρονα είναι και έρμαιο της Μοίρας, όπως η Κλυταιμήστρα. Η ύπαρξις δικαιοσύνης εν τέλει, η ύπαρξις ηθικής, ο φόβος δια την μη εξόργισιν του θείου λειτουργεί ως κατευθυντήρια αρετή.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου