Αἰτίαι συγκεντρώσεως πληθυσμοῦ (ΑΣΤΥΦΙΛΙΑ)

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

 

Αστυφιλία θεωρείται η τάση των επαρχιακών πληθυσμών να συρρέουν στα μεγάλα αστικα κεντρα αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης.Η κυριολεκτικη σημασία σημαίνει φίλος της πόλης(άστυ+φιλία) Όμως δεν αναλογίζονται τι συνέπειες μπορεί να εκει αυτή η κίνηση τους και ετσι ακολούθουν την εύκολη δίοδο που είναι να μετακινούνται στις πόλεις. Οπότε η αστυφιλία ή αλλιώς αστικοποιήση ειναι άμεσα συνυφασμένη με τα οικονομικά ή κοινωνικα προβλήματα που δημιουργούνται.Στοιχεία μας αποκαλύπτουν ότι τα πρώτα ίχνη της αστιφυλίας τα συναντούμε απο την βιομηχανικη επανάσταση και ύστερα.

 

***

Ἡ κατανομὴ τῶν κρατικῶν ἀρχῶν καὶ ὀργανισμῶν ὡς καὶ τῶν κοινωνικῶν ὑπηρεσιῶν εἰς τὰς διαφόρους πόλεις μιᾶς ἐπικρατείας ἐπηρεάζει τὴν οἰκονομικὴν κίνησιν καὶ τὴν αὔξησιν τοῦ πληθυσμοῦ πολλῶν πόλεων καὶ τὴν διαμόρφωσιν τῆς φυσιογνωμίας αὐτῶν.

Τὰ τεχνικὰ μέσα καλλιεργείας τοῦ ἐδάφους, θερισμοῦ καὶ ἁλωνισμοῦ, ἀφῄρεσαν τὴν ἐργασίαν ἀπὸ πολλοὺς ἐργάτας γεωγραφικῶν περιφερειῶν, οἱ ὁποῖοι παραμείναντες ἄνευ ἐργασίας συνεκεντρώθησαν εἰς τὰ βιομηχανικὰ κέντρα πρὸς ἀνεύρεσιν ἐργασίας. Πολλαὶ μικραὶ βιομηχανίαι τῶν ἐπαρχιῶν ἀνέστειλαν τὴν λειτουργίαν των, λόγῳ τῆς κατὰ μεγάλας μάζας εὐθηνῆς παραγωγῆς τῶν μεγαλυτέρων συναφῶν ἐργοστασίων τῶν πόλεων, εἰς τὰ ὁποῖα ὁ ἀριθμὸς τῶν ἐργαζομένων αὐξάνει συνεχῶς, ἐφ᾽ ὅσον βεβαίως ἡ μεγάλη κατανάλωσις τῶν παραγομένων βιομηχανικῶν εἰδῶν ἀπαιτεῖ αὔξησιν τῶν ἐργατικῶν χειρῶν τῶν ἐργοστασίων. Ὁ κάτοικος τοῦ χωρίου ἢ μικρᾶς κωμοπόλεως, ἐὰν δὲν εἶναι ἰδιοκτήτης γαιῶν, ἔστω καὶ ὀλίγων στρεμμάτων, προτιμᾷ νὰ ἐργάζηται εἰς ἐργοστάσιον πόλεώς τινος ὡς ἐργάτης, παρὰ νὰ εἶναι ἐργάτης εἰς ἀγροτικὰς ἐργασίας ξένης ἰδιοκτησίας.

Ἡ ἐργατικὴ ζωὴ τῶν μεγάλων πόλεων, ὅπου συνήθως εἶναι συγκεντρωμένα τὰ μεγάλα ἐργοστάσια, παρουσιάζει τὰ ἑξῆς πλεονεκτήματα ἔναντι τῆς ἐργατικῆς ἀγροτικῆς ζωῆς: 

α) Ὑπάρχει σχεδὸν σταθερὸν ἐργατικὸν εἰσόδημα καὶ τὸ ἡμερομίσθιον εἶναι ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον μεγαλύτερον τοῦ ἀγροτικοῦ ἡμερομισθίου.

β) Ἡ κοινωνικὴ καὶ ὑγιεινὴ πρόνοια ἀσκεῖται εὐκολώτερον εἰς τὰς μεγάλας πόλεις ἢ τὰ χωρία (Νοσοκομεῖα κλπ.).

γ) Αἱ οἰκονομικαὶ δυνατότητες ἱδρύσεως οἰκογενείας καὶ ἐκπαιδεύσεως τῶν τέκνων τοῦ ἐργάτου εἶναι πολὺ μεγαλύτεραι εἰς τὰς μεγάλας πόλεις.

δ) Ἡ ψυχαγωγία (θεάματα παντὸς εἴδους κλπ.) εἶναι μεγαλυτέρα εἰς τὰς πόλεις ἢ τὰ χωρία καὶ ἡ ἐν γένει διαβίωσις τοῦ ἐργάτου εἰς τὰς πόλεις εἶναι ἀνετωτέρα τῆς διαβιώσεως τοῦ ἀγρότου.

Ὁ τεχνικὸς πολιτισμὸς ἐκδηλοῦται κατὰ πρῶτον εἰς τὰς πόλεις, πολὺ δὲ βραδύτερον καὶ εἰς μικρότερον βαθμὸν ἐκδηλοῦται οὗτος εἰς τὰ χωρία καὶ τὰς κωμοπόλεις. Τὰ μειονεκτήματα τὰ ὁποῖα παρουσιάζει ἡ ἐργατικὴ ζωὴ τῶν πόλεων εἶναι τὰ ἑξῆς: 

α) Πιθανότης στερήσεως τῆς ἐργασίας λόγῳ οἰκονομικῆς κρίσεως τοῦ ἐργοδότου ἢ γενικωτέρας τοιαύτης.

β) Ἡ ζωὴ εἰς τὰς μεγάλας πόλεις εἶναι ἀκριβωτέρα τῆς ζωῆς εἰς τὰ χωρία καὶ τὰς κωμοπόλεις, καὶ κατὰ συνέπειαν πολλοὶ ἐργάται διαβιοῦσιν ὑπὸ συνθήκας ἀνθυγιεινάς, τόσον ἀπὸ ἐπόψεως κατοικίας, ὅσον καὶ ἀπὸ ἐπόψεως τροφῆς καὶ ἐνδυμασίας.

γ) Γενικῶς ἡ ζωὴ τῶν ἐργατῶν εἰς τὰς μεγάλας πόλεις ἀπὸ ἐπόψεως ὑγιεινῆς ὑστερεῖ τῆς ζωῆς τοῦ ἀγρότου.

Ἀλλὰ δὲν εἶναι μόνον οἱ ἐργάται, οἱ ὁποῖοι συγκεντρώνονται εἰς τὰς μεγάλας πόλεις. Εἰς πλείστας περιπτώσεις οἱ παντὸς εἴδους βιοτέχναι ἐγκαταλείπουσι τὰ χωρία ἢ τὰς κωμοπόλεις καὶ συγκεντροῦνται εἰς τὰς πρωτευούσας τῶν ἐπαρχιῶν ἢ τῶν νομῶν ἢ εἰς τὰς μεγάλας ἐν γένει πόλεις, ὅπου αἱ δυνατότητες εὑρέσεως ἐργασίας ἢ ἀσκήσεως τοῦ ἐπαγγέλματος εἶναι εὐνοϊκώτεραι. Εἰς τὰς μεγάλας πόλεις δημιουργοῦνται καὶ ἐπαγγέλματα, τὰ ὁποῖα δὲν ὑπάρχουσιν εἰς τὰ χωρία καὶ τὰς μικρὰς πόλεις. Ἀναφέρομεν ἐνδεικτικῶς τὴν πυροσβεστικὴν ὑπηρεσίαν, τοὺς χρηματομεσίτας, τοὺς σταθμοὺς πρώτων βοηθειῶν, τὸ σῶμα τῶν ἀδελφῶν νοσοκόμων κλπ.

Ἡ γεωγραφικὴ θέσις μιᾶς πόλεως ἐπηρεάζει τὴν αὔξησιν τοῦ πληθυσμοῦ αὐτῆς. Αἱ ἡμίσειαι περίπου τῶν μεγαλοπόλεων τῆς γῆς εἶναι ἐκτισμέναι παρὰ τὴν θάλασσαν καὶ τοὺς ποταμούς. Ἡ πολιτικὴ σημασία τῆς πόλεως ἐπηρεάζει ἐπίσης τὴν αὔξησιν τοῦ πληθυσμοῦ αὐτῆς. Τὸ ἓν τρίτον τῶν μεγαλοπόλεων τῆς γῆς εἶναι πρωτεύουσαι κρατῶν. Ἡ πρωτεύουσα εἶναι ἡ ἕδρα τοῦ Ἀνωτάτου Ἄρχοντος, τῆς Κυβερνήσεως, τοῦ Νομοθετικοῦ Σώματος, τῶν Ἀνωτάτων Ἐκπαιδευτικῶν Ἱδρυμάτων καὶ Δικαστηρίων, ὡς καὶ τῶν πάσης φύσεως ὀργανισμῶν πολιτιστικῆς ἐκδηλώσεως καὶ κοινωνικῆς προνοίας. Ἕνεκεν τῶν ἰδιοτήτων ἃς κέκτηται ἡ πρωτεύουσα ἑνὸς κράτους, προκαλεῖται πρὸς αὐτὴν μεγάλη συγκέντρωσις ἀνθρώπων.

Ἡ συγκέντρωσις τῶν ἀνθρώπων εἰς τὰς μεγάλας πόλεις ἔχει ἐπηρεασθῆ εἴς τινας περιπτώσεις καὶ ἐξ εἰδικῶν λόγων. Οὕτω, οἱ μετανάσται τῆς Ἀμερικῆς καὶ τῆς Αὐστραλίας μεταβαίνοντες ἐκεῖ, προετίμων νὰ ἐγκαθίστανται συνήθως εἰς τὰ παραθαλάσσια μέρη, παρὰ νὰ μεταβαίνωσιν εἰς τὸ ἐσωτερικὸν τῶν χωρῶν τούτων. Ἕνεκα τοῦ λόγου τούτου πολλαὶ μεγάλαι πόλεις τῆς Ἀμερικῆς καὶ τῆς Αὐστραλίας κεῖνται εἰς παραθαλάσσια μέρη.