Θέματα πανελλαδικών 2015
*
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
***
***
Λίγα λόγια για τον
συγγραφέα:
O Bασίλης Λαμπρινουδάκης είναι ομότιμος
Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και αντεπιστέλλον
μέλος της Ακαδημίας Επιγραφών και Γραμμάτων των Παρισίων και της Ακαδημίας
Επιστημών της Βιέννης. Γεννήθηκε στη Χίο το 1939 και σπούδασε στα Πανεπιστήμια
της Αθήνας, του Μονάχου και της Βόννης. Διετέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος
Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος του Κεντρικού
Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Είναι μέλος του Δ.Σ. του Ελληνικού Ιδρύματος
Πολιτισμού. Διευθύνει ανασκαφές και εργασίες ανάδειξης μνημείων στη Νάξο, την
Επίδαυρο και την Παλαιομάνινα. Έχει δημοσιεύσει 11 βιβλία και μονογραφίες, 142
επιστημονικά άρθρα με θέμα την αρχαία ελληνική τέχνη, την αρχαία αρχιτεκτονική,
την τοπογραφία της αρχαίας Ελλάδας, την επιγραφική, την αρχαία θρησκεία και
λατρεία, τη θεωρία της Αρχαιολογίας, τη Διαχείριση και Ανάδειξη Μνημείων,
Οδηγούς αρχαιολογικών χώρων και πολλά άρθρα σε εγκυκλοπαίδειες. Είναι
συνεκδότης των διεθνών έργων αναφοράς Lexikon Iconographicum Mythologiae
Classicae [LIMC] και Thesaurus Cultus et Rituum Antiquorum [ThesCRA]. Τιμήθηκε
με τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής
Δημοκρατίας (2003) για την προβολή της Ελληνικής Ιστορίας και Αρχαιολογίας
διεθνώς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟΝ ΕΡΜΗ:
- Ο σχολιασμός-απαντήσεις των θεμάτων είναι της καλής συναδέλφου και φίλης του ΕΡΜΗ … Ε.Α
β1) α.Σ ,β.Λ, γ.Λ.
δ. Λ. ε. Σ.
Β2) διαίρεση,
αιτιολόγηση,-αποτέλεσμα και παραδείγματα
β)πρώτα απ όλα
=αρχικά παράλληλα=συνάμα, εξάλλου= άλλωστε
β3)διαδραματίζεται,υπολείμματα,αποζήτηση,πλησιάσματος,πλήρη
β)προοριζόταν,απραξία,ανεξερεύνητων,αγνοούμε,απόκρυψης
β4)συμπληρωματική
κ επηξηγηματική πληροφορία
γ) γ πρόσωπο=
αντικειμενικότητα
1.
Όταν ο άνθρωπος από τη νεαρή ηλικία έρχεται
σε επαφή με την παράδοση του τόπου του μέσω των μνημείων , είναι σε θέση να
γνωρίσει τις συνήθειες, τα ήθη, τη γλώσσα και την ιστορία του ίδιου του λαού
του. Μπορεί να αντλήσει πληροφορίες πολύτιμες όχι μονάχα για τον τρόπο ζωής στο
παρελθόν, αλλά και για την προσέγγιση της δικής του ζωής. Μέσα από τα
καλλιτεχνήματα μπορεί να διαπιστώσει τα γενεσιουργά αίτια των συνθηκών
διαβίωσης του και να εμβαθύνει στην πολιτιστική εξέλιξη. Μ' αυτό τον τρόπο
ωριμάζει πνευματικά, παύει να αντικρίζει επιφανειακά την εξωτερική
πραγματικότητα, αλλά την κατανοεί πληρέστερα, την ερμηνεύει πολύπλευρα και όχι μονοδιάστατα.
Διακρίνεται τότε για τη συγκροτημένη
και ολοκληρωμένη σκέψη του και όχι για την αδαημοσύνη και την άγνοια
του.
Η
γνώση των μνημείων συμβάλλει ακόμα στη διαμόρφωση εθνικής ταυτότητας,
συνείδησης. Έτσι, αποτρέπεται η άκριτη και άκρατη εισροή ξένων πολιτιστικών
στοιχείων, που θα συντελούσε στην αλλοτρίωση του λαού, στην αφομοίωση του και
στο σταδιακό αφανισμό του.
Επιπλέον
εμπνέει και σεβασμό στο παρελθόν
και τους εκφραστές- δημιουργούς του. Ο νέος άνθρωπος, λοιπόν, εκτός από τις γνώσεις
που αποκομίζει, αναγνωρίζει τη συνεισφορά των προγόνων του στην ποιότητα της
δικής του ζωής . Κατανοεί λοιπόν τη θέση του μέσα στην ομάδα. Παύει να
κατατρύχεται από εγωπάθεια, αναλγησία και συμφεροντολογική θεώρηση του κόσμου,
κοινωνικοποιείται ομαλά.
Η παράδοση αποτελεί το έναυσμα, το
βήμα για κάποιον που ποθεί να εκφραστεί,
να βαδίσει στην καινοτομία. Του δίνει όλες τις βάσεις, όλα τα «υλικά», ώστε
αυτός να μην είναι υποχρεωμένος να ξεκινήσει εκ του μηδενός και να προσπέσει σε
ανεξήγητα αδιέξοδα. Η γνώση της πολιτιστικής δραστηριότητας του παρελθόντος θα
αποτελέσει γι' αυτόν την αφετηρία, ώστε να συνθέσει κάτι πρωτότυπο, να
εναποθέσει ένα καινούργιο ιδιαίτερο χρώμα στον πίνακα του πολιτισμού. Αντίθετα,
αν η γνώση της πολιτιστικής προσφοράς του παρελθόντος είναι ελλιπής ή
ανεπαρκής, ο φιλόδοξος καινοτόμος θα παραμείνει καθηλωμένος στο στάδιο του
φερέλπιδα, του εκκολαπτόμενου, ποτέ όμως του πραγματικού δημιουργού.
Εκ του αντιθέτου, αν θελήσουμε σε μια
παράγραφο
Ο κίνδυνος επανάληψης των σφαλμάτων
ελλοχεύει για όποιον ανενδοίαστα εγκαταλείπει την κληρονομιά, θυσιάζοντας τη
στο βωμό ενός άκρατου προοδευτισμού ή μιας αλαζονικής ψευδαίσθησης
παντοδυναμίας του. Άλλωστε, για να διαφύγει κάποιος από τα τετριμμένα και να
ταξιδέψει σε νέους τόπους, πρέπει πρώτα να έχει γνωρίσει αυτόν στον οποίο ζει.
Η παράδοση εμπνέει και το ιδανικό της
ελευθερίας, παραδειγματίζει τους νέους από τις θυσίες και τους αγώνες των
προηγούμενων γενιών για την ανεξαρτησία. Η νέα γενιά εγκολπώνεται αυτό το
ιδεώδες, ενδυναμώνεται ψυχικά, είναι έτοιμη και εκείνη να συνδράμει με θυσίες
για τη διασφάλιση της ελευθερίας και της δημοκρατίας.
2.
Γνώση των θησαυρών του παρελθόντος: Αυτή θα
αναζητηθεί και θα κατακτηθεί από ανθρώπους που γαλουχήθηκαν με την ιδέα ότι το
να είναι ανιστόρητοι δε συνάδει με την αξιοπρέπεια τους και την ιδιότητα τους
ως μελών μιας κοινωνίας.
Μέριμνα της πολιτείας: Αυτή θα εκδηλωθεί με
κρατικές πρωτοβουλίες για προβολή των εθνικών θησαυρών από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης,
διάσωση και διαφύλαξη τους σε σύγχρονες βιβλιοθήκες ή ηλεκτρονικά αρχεία, σε
άρτια οργανωμένα μουσεία, σε καλά συντηρούμενους και φυλασσόμενους
αρχαιολογικούς χώρους. Επίσης, με πρωτοβουλίες για διοργάνωση πολιτιστικών
εκδηλώσεων με αναφορά στο παρελθόν και την παράδοση και με οικονομική ενίσχυση
των ανά την επικράτεια παραδοσιακών συλλόγων.
Η
μέριμνα και το ενδιαφέρον της παιδείας, η οποία, δίνοντας έμφαση στον
ηθοπλαστικό της ρόλο, θα απαιτήσει περιεχόμενο ανθρωπιστικό εμπνεόμενη από τα
δοκιμασμένα από το χρόνο ιδεώδη της παράδοσης, τα οποία και θα εμφυσήσει στους
νέους.
Το
καθήκον των ανθρώπων του πνεύματος: Αυτό συνίσταται στο ζωντάνεμα της παράδοσης
μέσω της γόνιμης αξιοποίησης της, στο δημιουργικό τους έργο και στην καθοδήγηση
της κοινωνίας προς τη γνωριμία και το σεβασμό σ' αυτή.
ΣΧΟΛΙΟ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΕΡΜΗ
Τα ίδια κάθε χρόνο.
Ως προς την συγγραφήν της εκθέσεως εξ ορισμού λανθασμένη εκκίνησις.
Απάντησις λένε –ακόμα
και μεγάλα φροντ/ρια- στο Α ζητούμενο, απάντησις στο Β ζητούμενο και τέλος. Οποία
διδακτική μεθοδολογία εκθέσεως. Δεν απαιτείται κάποιος μαθητής να διδαχθή κάποιαν
τεχνικήν. Δεν χρειάζεται να ξέρη ούτε τι είναι επιχείρημα ούτε πως τούτο συντίθεται. Απλά πρέπει να ξέρη να απαντάη σε ερωτήματα.
Κύριοι όμως η έκθεσις
δεν είναι απάντησις εις ερωτηματολόγιον τι. Δεν απαντάμε στα ερωτήματα απλώς
και κολλάμε έναν πρόλογον κι έναν επίλογον και τελειώσαμε.
Κάθε ζητούμενον –
αν υπάρχουν ζητούμενα – έλκει την βάσιν του εξ ενός Δεδομένου. Άραγε όσοι δίδουν
απαντήσεις εις τα θέματα πανελληνίων ξέρουν ποιο είναι το δεδομένον του εφετινού
θέματος;
Και τα ζητούμενα είναι
πάντοτε τριών ειδών. Ενθάδε τίνος είδους ζητούμενα έχομε;
Και το Δεδομένον; Είναι
δυνατόν να μην το αναπτύξωμε; Ας αναλογισθή κανείς αυτά μόνον και ας ανατρέξη
και εις τις περυσινές απαντήσεις των θεμάτων και ίσως καταλάβει περισσότερα. (ΕΔΩ)
Ας κάνωμε μιαν
μικρή διερεύνησιν του θέματος.
Σε ομιλία που θα
εκφωνήσετε σε ημερίδα του Δήμου σας με θέμα «Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς», να
εκθέσετε τις απόψεις σας (500-600 λέξεις) σχετικά με:
α) τους λόγους για
τους οποίους πρέπει το ευρύ κοινό να πλησιάσει και να γνωρίσει τους χώρους και
τα μνημεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και
β) τις
δραστηριότητες με τις οποίες οι πολίτες και ειδικότερα οι νέοι θα εξοικειωθούν
με αυτά
Είναι εμφανή τα 2
ζητούμενα τω όντι.
Α ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΝ: να εκθέσετε τις
απόψεις σας σχετικά με τους λόγους για τους οποίους πρέπει το ευρύ κοινό να
πλησιάσει και να γνωρίσει τους χώρους και τα μνημεία της πολιτισμικής μας
κληρονομιάς
Β ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΝ: να εκθέσετε τις
απόψεις σας σχετικά με τις δραστηριότητες με τις οποίες οι πολίτες και
ειδικότερα οι νέοι θα εξοικειωθούν με αυτά
Το δεδομένον ποίο
είναι; Κι αυτό εμφανέστατον όμως παραθεωρημένον από πολλούς. «Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής
μας κληρονομιάς». Μιλάς ω νέε ενώπιον ακροατηρίου που μελετά και εξετάζει αυτά
ακριβώς:
· Γιατί πρέπει να προστατέψωμε τα μνημεία μας (την πολιτιστικήν
μας κληρονομιά);
·
Πώς και γιατί πρέπει να τα αξιοποιήσωμε αυτά τα μνημεία;
Όμως υφέρπει κι ένα
τρίτον υποδεέστερον αλλά υπαρκτόν. Το β ζητούμενον λάθρα, κρυφίως αφήνει να
εννοηθή ότι οι πολίτες και ειδικώς οι νέοι δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτά, είναι
ξένοι προς αυτά, δεν τα στέργουν και δεν
τα νοιάζονται. Αυτό είναι ένα ίσως υποδεδομένον το οποίον το συγκρατούμε εντός
του νοός μας.
Αν μιλήσω εγώ
κατευθείαν στους συνέδρους και αρχίσω και τους μιλώ λοιπόν γιατί πρέπει να
πλησιάσωμε και γνωρίσωμε όλοι μας τα μνημεία του τόπου μας, αλήθεια απαντώ στο
ζητούμενον του συνεδρίου γιατί πρέπει να προστατεύει ενας λαός και γιατί/πώς πρέπει
να αξιοποιή τα μνημεία του; Ίσως στο β σκέλος ήθελεν να προκαταλάβη κανείς, ότι
αν απαντήσωμεν στο β ζητούμενον και τους πούμε μέτρα πώς θα φέρωμε τους πολίτες
και τους νέους κοντύτερα στην κληρονομιά τους ώστε να την αγαπήσουν και να την
αισθανθούν ως κομμάτι του εαυτού τους θα έχουμε απαντήσει σε αυτό το Δεδομένον.
Προσέξατε το Δεδομένον
και το Ζητούμενον ξανά.
·
ΔΕΔΟΜΕΝΟΝ: Πώς και γιατί πρέπει να τα αξιοποιήσωμε τα μνημεία;
·
ΖΗΤΟΥΜΕΝΟΝ: Πώς θα φέρωμε τους πολίτες και τους νέους κοντύτερα
στην κληρονομιά, στα μνημεία;
Σας φαίνονται τα ίδια;
Για παράδειγμα ίνα κατανοήσωμε απλούστερα το πράγμα. Έχω από τον πατέρα μου ένα
σπίτι στο χωριό, παλαιό. Είναι το ίδιο
αν σου ζητήσουν να εξηγήσης το πώς και γιατί πρέπει να αξιοποιήσης το σπίτι στο
χωριό του πατέρα σου με το πώς θα σε κάνη κανείς φίλε μου να αγαπήσης αυτό το
σπίτι; Στο πρώτο ερώτημα θα απαντήσω ανακαινίζοντάς το και έτσι κάνοντάς το κατάλληλο
για οίκησιν θα το αξιοποιώ τα καλοκαίρια για τις θερινές μου διακοπές μιας και
που τώρα δεν έχω θερινή κατοικία και κάθομαι και λυώνω στο κλεινόν άστυ βλέποντας
τους άλλου από την τηλεόραση να κάνουν διακοπές. Στο άλλο ερώτημα θα απαντήσω καπως
έτσι… «μα φυσικά νοιώθοντάς το, ζωντανεύοντας εντός του νου μου μνήμες από τα
παιδικά μου χρόνια και αγαπημένες στιγμές».
Κι ας μην βιασθή πάλι
κάποιος άλλος να είπη ότι απλούστατα το εξής: «δόλιε φιλόλογε μετέτρεψες το
Δεδομένον σου σε ερωτήματα, ζητούμενα και κάτι έκανες με αυτό;». Όχι. Το έκανα
σε ερωτηματική μορφή χάριν κατανοήσεως. Όμως το Δεδομένον δεν θεωρείται ΠΟΤΕ ως
κάτι αυταπόδεικτον. Είναι αυτό που κατ’ ουσίαν καλούμαι να αποδείξω. Το πώς
αποδεικνύω είναι άλλη υπόθεσις από την θεωρία γνωστά και έχουν απαντηθεί από εμέ
αλλού στον ΕΡΜΗ. (Πῶς
ἐπιχειρηματολογῶ καί πείθω στην παραγωγή κειμένου)
ΚΑΛΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
σε όλες και σε όλους.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΦΡΟΝΤ/ΡΙΩΝ:
1.
2.
3.
4.
5.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΙΣ
ΘΡΙΑΜΒΟΣ
ΔΕΙΤΕ ΤΙ ΕΙΧΕ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ
Ο ΕΡΜΗΣ
ΣΤΑ ΜΕΛΗ ΤΟΥ
ΔΕΙΤΕ ΤΙ ΕΧΕΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ Ο ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου