ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2015 / ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) - ΘΕΜΑΤΑ - ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2015

  

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.)

- ΘΕΜΑΤΑ - 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ
1.
2.
3.

 

 

Πανελλήνια Ενωση Φιλολόγων

Άποψη της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων για τα θέματα των Αρχαίων Ελληνικών Θεωρητικής Κατεύθυνσης στις Πανελλαδικές Εξετάσεις 2015

Γ΄ τάξης Ημερησίου και Δ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου

A.-

Εύστοχη η επιλογή του διδαγμένου κείμενου από τον Πρωταγόρα (322a-d), σχετικά με την πολιτική αρετή. Η μετάφραση δεν παρουσιάζει δυσκολίες.

Β.-

Β1. Η απάντηση προκύπτει από το ερμηνευτικό σχόλιο του σχολικού εγχειριδίου στη σελίδα 82.

Β2. Η απάντηση υποστηρίζεται από το σχολιασμό στις παρακάτω φράσεις-κλειδιά: ὤκουν σποράδην-ἀπώλλυντο

δημιουργική τέχνη

πολιτική-μέρος της η πολεμική

αἰδώ τε και δίκην

ἐπί πάντας νείμω.

Β3. Η επιβολή της θανατικής ποινής δικαιολογείται από:

-το γεγονός ότι όλοι μετέχουν στην πολιτική αρετή, «ἐπί πάντας… καί πάντες μετεχόντων».

-την επιταγή του Δία «κτείνειν ὡς νόσον πόλεως» αυτόν που  δεν μετέχει στην αιδώ και τη δίκη.

-το γεγονός ότι η αρετή είναι διδακτή.

Β4.

α. Σωστό

β. Λάθος

γ. Λάθος

δ. Σωστό

ε. Σωστό (παρόλο που η συμφωνία του Σωκράτη και του Πρωταγόρα ως προς το διδακτόν της αρετής προκύπτει από τη συνολική ερμηνευτική προσέγγιση του διαλόγου, ωστόσο, η ορθή απάντηση δίνεται με σαφήνεια στην Εισαγωγή του σχολικού εγχειριδίου (σ. 55), η οποία όμως δεν περιλαμβάνεται στη διδακτέα ύλη.

 Β5.

λοχαγός-ἂγοντα

αγαλλίασις-ἀγάλματα

θρέψις-τροφή

βαθμίς-βωμούς

άφιξις-ἱκανή

οχυρός-μετεχόντων

διάδημα-δεσμοί

νεογνός-γένοιντο

ολέθριος-ἀπώλλυντο

δεισιδαίμων-δείσας

Το αδίδακτο κείμενο είναι από τον Θουκυδίδη, Ιστορίαι Α, 15. 1-2, Αρχαιολογία, σύντομη επισκόπηση των παλαιότερων γεγονότων, κείμενο απαιτητικό, χαρακτηριστικό, όμως, για τη θουκυδίδεια πυκνότητα λόγου και ύφους.  

Γ1.

Ενδεικτική μετάφραση

Έτσι λοιπόν είχαν τα πράγματα με τις ναυτικές δυνάμεις των Ελλήνων, όσα έγιναν τον παλαιότερο καιρό και αργότερα. Ωστόσο, μεγίστη δύναμη απέκτησαν όσοι έστρεψαν την προσοχή τους στο ναυτικό και με την αύξηση των εσόδων και με την κυριαρχία επάνω στους άλλους· διότι έκαναν επιδρομές στα νησιά, και τα υποδούλωναν, ιδιαίτερα, όσοι δεν είχαν αρκετή γη. Πόλεμος, όμως, στην ξηρά τέτοιος ώστε να αναδειχθεί από αυτόν σημαντική στρατιωτική δύναμη δεν έγινε κανένας· όσοι έγιναν ήταν ανάμεσα σε γείτονες, και εκστρατείες σε ξένες περιοχές, πολύ μακρινές από τον τόπο τους, για να υποτάξουν άλλους, δεν επιχειρούσαν οι Έλληνες. Δεν προσχωρούσαν στις ισχυρότερες πόλεις ως υπήκοοί τους ούτε πάλι επιχειρούσαν, ενωμένοι ως ίσοι, κοινές εκστρατείες.

Γ2.

ἦν-ἒσται

ἐλαχίστην-ἐλάττοσι

προσσχόντες-προσσχῶμεν

ἐπιπλέοντες-ἐπιπλείτε

κατεστρέφοντο-κατεστράφθω

μάλιστα-μάλα

διαρκῆ-διαρκές

ἐκδήμους-ἐκδήμοις

οὐδείς-οὐδεμιᾶς

ἐξῆσαν-ἐξελθεῖν.

Γ3 α. τα ναυτικά: υποκείμενο του ἦν, αττική σύνταξη

αὐτοῖς: αντικείμενο στο προσσχόντες

ἂλλων: γενική αντικειμενική στο ἀρχῆ

ἐπί καταστροφῆ: εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού

ὑπήκοοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου.

Γ3 β) Ἅπαντες γιγνώσκουσι…ὅτι περιποιήσαντο

 Ἅπαντες γιγνώσκουσι… περιποιήσασθαι…τούς προσσχόντας

Ἅπαντες γιγνώσκουσι… περιποιησαμένους…τούς προσσχόντας.

ΣΧΟΛΙΟ:

Σε γενικές γραμμές τα θέματα είναι βατά - Ο Θουκυδίδης στο άγνωστο μάλλον θα δυσκόλεψε υποψήφιους.

Σε γενικές γραμμές τα θέματα είναι βατά. Στο διδαγμένο κείμενο ζητούνται 3 ερμηνευτικές παρατηρήσεις και η φετινή πρωτοτυπία είναι ότι η ερώτηση στην εισαγωγή είναι του τύπου «Σωστό-Λάθος» και στην λεξιλογική παρατήρηση δίνονται λέξεις της Αρχαίας Ελληνικής, για να βρεθούν οι ομόρριζές τους στο πρωτότυπο κείμενο. Η μετάφραση του αδίδακτου κειμένου απαιτεί σε κάποια σημεία ελεύθερη απόδοση, κάτι που συνηθίζεται στον Θουκυδίδη, αλλά μάλλον θα δυσκολέψει τους υποψηφίους. Οι γραμματικές παρατηρήσεις είναι βατές. Τέλος, στα συντακτικά προσοχή χρειάζεται το δεύτερο σκέλος, καθώς ζητούνται όλοι οι δυνατοί τρόποι για μεταφορά της Οριστικής σε Πλάγιο Λόγο.

ΜΤΦΡ. ΑΓΝΩΣΤΟΥ

Τοιαύτα λοιπόν υπήρξαν τα ναυτικά των Ελλήνων και τα παλαιά και τα νεώτερα. Οπωσδήποτε, όσοι έστρεψαν την προσοχήν και δραστηριότητα των εις αυτά, απέκτησαν σημαντικήν δύναμιν, όχι μόνον διά της αυξήσεως των εισοδημάτων των, αλλά και διά της επεκτάσεως της κυριαρχίας των επί άλλων. Διότι, πλέοντες κατά των νήσων, όσαι ιδίως δεν είχαν χώραν επαρκή, ήρχισαν να τας καθυποτάσσουν. Κατά ξηράν, όμως, κανείς πόλεμος δεν έγινε, τοιούτος, τουλάχιστον, από τον οποίον να προέλθη σημαντική αύξησις δυνάμεως, αλλ' όλοι όσοι τυχόν έγιναν, ήσαν πόλεμοι μεταξύ ομόρων, ενώ εκστρατείαι εις ξένας και μακρυνάς χώρας χάριν κατακτήσεως άλλων δεν επεχείρουν οι Έλληνες. Διότι ούτε με τα ισχυρότερα κράτη ετάσσοντο ως υπήκοοι, ούτε, εξ άλλου, ηνώνοντο εθελουσίως ως ίσοι προς κοινήν εκστρατείαν, ... [αλλ' οι πόλεμοί των ήσαν μάλλον πόλεμοι μεμονωμένως διεξαγόμενοι από ένα γείτονα εναντίον του άλλου.]

ΑΣΚΗΣΙΣ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ

«ὅμως οἱ προσσχόντες αὐτοῖς περιεποιήσαντο ἰσχὺν οὐκ ἐλαχίστην»

= όσοι έστρεψαν την προσοχήν και δραστηριότητα των εις αυτά, απέκτησαν σημαντικήν δύναμιν

Τροπή 

Εξάρτησις: «Ἅπαντες γιγνώσκουσι» = Άπαντες γνωρίζουν…

Εις τον πλάγιον λόγον θέλομε να έχωμε το εξής: 

1.    Α τρόπος: με ειδικήν δευτερεύουσαν πρότασιν

Άπαντες γνωρίζουν, ότι απέκτησαν σημαντικήν δύναμιν όσοι έστρεψαν την προσοχήν και δραστηριότητα των εις αυτά

→ ὅτι περιεποιήσαντο ἰσχὺν οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς

2.    Β τρόπος: με κατηγορηματικήν μετοχήν

Άπαντες γνωρίζουν, ότι οι αποκτήσαντες σημαντικήν δύναμιν ήσαν όσοι έστρεψαν την προσοχήν και δραστηριότητα των εις αυτά

→ Ἅπαντες γιγνώσκουσιν ἰσχύν περιποιησαμένους ὅμως οὐκ  ἐλαχίστην τοὺς προσσχόντας αὐτοῖς.

3.    Γ τρόπος: με ειδικόν απρμφ

Άπαντες γνωρίζουν, αποκτάσθαι σημαντικήν δύναμιν τους στραψαμένους την προσοχήν και δραστηριότητα των εις αυτά

→ Ἅπαντες γιγνώσκουσιν ἰσχὺν περιποιήσασθαι ὅμως οὐκ έλαχίστην τοὺς προσσχόντας αὐτοῖς.

***

Δείτε τις εκτιμήσεις του ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΕΡΜΗ και τι είχε ως προτεινόμενα για τα φετινά θέματα των ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2015: Τα SOS θέματα των Αρχαίων Ελληνικών της Θεωρ. Κατεύθυνσης