Ρήματα συντασσόμενα μετά γενικῆς

τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Ρήματα συντασσόμενα μετά γενικῆς είναι τα εξής:

1.    Τα επιμελείας και αμελείας (ἐπιμελοῦμαι, φροντίζω, ἀμελῶ, ὀλιγωρῶ, κήδομαι, προνοῶ κλπ)

Π.χ.

·        ὁ τῆς Θέτιδος υἱος ὠλιγώρησε τοῦ θανάτου

·        ἑαυτοῦ κήδεται ὁ προνοῶν ἀδελφοῦ

2.    τα φειδοῦς και ἀφειδίας (φείδομαι, ἀφειδῶ, κλπ)

π.χ

·        φείδου χρόνου

3.   τα μνήμης και λήθης

π.χ

·        ἐμαυτοῦ ἐπελαθόμην

·        τῆς ἀρχῆς μνημονεύομεν

ΣΗΜ: Τα μνήμης και λήθης σημαντικά ρήματα συντάσσονται επί προσώπων πάντοτε μετά γενικής, επί δε πραγμάτων μετά γενικής ή αιτιατικής αδιαφόρως

Π.χ

·        Δέσποτα μέμνησο τῶν Ἀθηναίων

·        ἐάν τα παρεληλυθότα μνημονεύῃς ἂμεινον περὶ τῶν μελλόντων βουλεύσει

·        ἂνθρωπος ὢν μέμνησο τῆς κοινῆς τύχης

4.    τα μετοχής και μεταλήψεως

πχ

·        ἀνθρώπου ψυχή τοῦ θείου μετέχει

·        τὸ ἀνθρώπινον γένος μετείληφεν ἀθανασίας

·        οὐ μετέλαβε το πέμπτον μέρος τῶν ψήφων

5.   τα απολαύσεως

πχ

·        οἱ ἀπολαύοντες τῶν σῶν ἀγαθῶν εὖνοὶ σοι γίγνονται

6.    τα επιτυχίας και αποτυχίας

πχ

·        γυναικός ἀγαθῆς ἐπιτυχεῖν οὐ ῥάδιον

·        ἐψευσμένος τῆς ἐλπίδος

ΣΗΜ: το επιτυγχάνω, όταν σημαίνει συναντώ, συντάσσεται μετά δοτικής

Πχ

·        ἐνταύθα Προξένῳ ἐπέτυχον (=συνήντησσαν)

7.    Τα εφετικά (ἐφίεμαι, ὀρέγομαι, ἐπιθυμῶ, κλπ)

Πχ

·        Ταύτης τῆς ἀρετῆς ἐφίεσαι

·        Πεινῶσι τοῦ ἐπαίνου ἒνιαι τῶν φύσεων

·        Αἰσχρῶν κερδῶν μὴ ἐφίεσο

·        Κορίνθιοι εἰρήνης ἐπεθύμουν

ΣΗΜ: Το φιλῶ (=αγαπῶ) και ποθῶ συντάσσονται μετά αιτιατικής. Το ἀγαπῶ επί μεν της σημασίας του φιλῶ συντάσσεται μετ’ αιτιατικής, επί δε της σημασίας του αρκούμαι συντάσσεται μετά δοτικής

Πχ

·        Οἱ ἀγαπήσαντες τὴν Ἑλένην

·        Φίλιππος οὐκ ἀγαπήσας τοῖς πεπραγμένοις ἡσυχίαν σχήσει

8.   Τα ενάρξεως

Πχ

·        ἣδε ἡ ἡμέρα μεγάλων κακῶν ἂρξει

·        Ξενοφῶν τοῦ λόγου ἢρχετο ὧδε

9.    Τα των αισθήσεων (πλην των όψεως) (αἰσθάνομαι, ὀσφραίνομαι, γεύομαι, ἀκούω, ἀκροῶμαι, ἃπτεται, δράττομαι, λαμβάνομαι, ἐπιλαμβάνομαι, ἀντιλαμβάνομαι, ἒχομαι, ἀντέχομαι, πειρῶμαι κλπ)

Πχ.

·        Τῶν μαρτύρων ἀκηκόατε

·        ἢθους δικαίου φαῦλος οὐ ψαύει λόγος

·        ἡ ἐπιστήμη τῆς ἀληθείας ἀντέχεται

·        νέος ὢν ἀκούειν τῶν γεραιτέρων θέλε

·        πονηρά φύσις ἐξουσίας ἐπιλαβομένη ἀπεργάζεται συμφοράς

ΣΗΜ: Το ἀκούω συντάσσεται μετά γενικής προσώπου και κατηγορηματικής μτχ επί αμέσου αντιλήψεως, επί αυτηκοίας

Πχ

·        ἢκουσα δὲ ποτέ αὐτοῦ και περί φίλων διαλεγομένου.

Συντάσσεται δε μετ’ αιτιατικής και κατηγορηματικής μετοχής ή μετ’ απαρεμφάτου ή μετά ειδικής προτάσεως επί εμμέσου αντιλήψεως, όταν δηλαδή έχει την έννοιαν του μανθάνω εκ μέρους άλλου.

Πχ

·        ἢκουε ἐν Κιλικίᾳ ὂντα (=ἐπληροφορεῖτο ὃτι…)

·        ἢκουεν αὐτόν καλόν κἀγαθόν εἶναι

Το ἀκούω συντάσσεται συνηθέστερον μετ’αιτιατικής, όταν το αντικείμενον είναι πράγμα σημαίνον αυτό το αντιληπτόν αίσθημα, πάντοτε δε μετ’ αιτιατικής, όταν το αντικείμενον είναι ουδέτερον αντωνυμίας

Πχ.

·        ἀκούω τον ἦχον, ἀκούω τους λόγους, ταῦτα ἢκουσα

Πολλάκις το ἀκούω πλην της αιτιατικής του πράγματος (άμεσον αντικείμενον) δέχεται και γενικήν του προσώπου ως έμμεσον αντικείμενον

Πχ

·        ὑμεῖς δ’ ἐμοῦ ἀκούσεσθε πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν

Μετά γενικής του προσώπου και αιτιατικής του πράγματος συντάσσονται και τα ρήματα αἰσθάνομαι, πυνθάνομαι και μανθάνω.

10.                       Τα αρχικά (ἂρχω, κρατῶ, ἡγοῦμαι, δεσπόζω, ἡγεμονεύω, βασιλεύω, τυραννῶ κλπ)

Πχ

·        Θεοί πάντων κρατοῦσι

ΣΗΜ: κρατῶ τινός=εἶμαι κύριος τινός, κρατῶ τινά=νικῶ κάποιον, ἡγοῦμαι τινος = εἶμαι ἀρχηγός, ἠγοῦμαι τινι = εἶμαι ὁδηγός, ἡγοῦμαι μετ’ ἀπαρεμφάτου = νομίζω

11.                       Τα πλησμονής και πληρώσεως (γέμω, βρίθω, πλουτῶ, εὐπορῶ, πίμπλαμαι κλπ). Ταῦτα δέχονται γενικήν της ύλης προς συμπλήρωσιν της εννοίας αυτών

Πχ

·        Τα Ἀναξαγόρου βιβλία γέμει τούτων τῶν λόγων

12.                       Τα ρήματα τα σημαίνοντα χωρισμόν, απομάκρυνσιν, απαλλαγήν, παύσιν, ένδειαν, στέρησιν δέχονται γενικήν του χωρισμού

Πχ

·        Ἀπέστη Μεσσήνη Ἀθηναίων

·        Λῆγε τῶν πόνων ἒτι πονεῖν δυνάμενος

·        Ἐπαύσαντο τῆς μάχης

·        ὁ μὴ ἀδικῶν οὐδενός δεῖται νόμου

13.                       Τα ρήματα τα έχοντα έννοιαν συγκριτικήν (ὑστερῶ, μειονεκτῶ, ὑπερτερῶ, πλεονεκτῶ, ἡττῶμαι, περίειμι, περιγίγνομαι, προέχω, ὑπερέχω, διαφέρω, προτιμῶ, προαιροῦμαι κλπ) δέχονται γενικήν συγκριτικήν

Πχ

ἂνθρωπος ξυνέσει ὑπερέχει τῶν ἂλλων

ἡ ἀρετή τοῦ πλήθους περιγίγνεται

14.                       Τα ρήματα τα σημαίνοντα καταγωγήν (εἰμί, γίγνομαι, φύομαι, κλπ) δέχονται γενικήν της καταγωγής

Πχ

·        Δαρείου και Παρυσάτιδος γίγνονται παῖδες δύο

15.                       Πολλά ρήματα σύνθετα μετά τινος των προθέσεων πρό, ἀπό, ἐκ, ὑπέρ, κατά, δέχονται γενικήν δια την πρόθεσιν

Πχ

·        Πολίτου ἀγαθοῦ νομίζω ἐθέλειν προκινδυνεύειν τοῦ πλήθους

·        Οὐδείς ποτ’ ἑαυτοῦ κατηγόρησε

·        Χρή μη καταφρονεῖν τοῦ πλήθους

·        Κῦρος προέταξε τους ἱππέας τῆς φάλαγγος

·        Αἰσχρόν, εἰ οἱ ἂρχοντες παρακελεύσονται τῶν μέν καταψηφίζεσθαι, τῶν δε ἀποψηφίζεσθαι.