Σαν σήμερα, στις 6 Μαΐου 1952 πέθανε σε
ηλικία 82 ετών η Μαρία Μοντεσσόρι, Ιταλίδα γιατρός και παιδαγωγός, εμπνεύστρια
της παιδαγωγικής μεθόδου, που φέρει το όνομά της. Η Μέθοδος Μοντεσσόρι δεν
είναι μια θεωρία. Είναι απόρροια της εμπειρίας που απέκτησε η μεγάλη
παιδαγωγός παρατηρώντας και δουλεύοντας με χιλιάδες παιδιά σε όλο το
κόσμο.
Αξίζει να μάθουμε λίγα πράγματα για την
σημαντική αυτή φυσιογνωμία, η οποία κατόρθωσε δύσκολα πράγματα για μια γυναίκα
την εποχή εκείνη, αλλά και για την επιτυχία της μεθόδου της που αναστάτωσε τον
παιδαγωγικό κόσμο διεθνώς. Πήρε το πτυχίο της Ιατρικής το 1896 και ήταν η
πρώτη γυναίκα που εξάσκησε την Ιατρική στην Ιταλία. Δούλεψε για 2 χρόνια με
παιδιά που είχαν νοητικά και ψυχικά προβλήματα, εφευρίσκοντας τρόπους να τα
διδάξει βασικές δεξιότητες. Στο τέλος κατάφερε αυτά τα παιδιά να δώσουν τις
εξετάσεις που έδιναν τα φυσιολογικά παιδιά στο σχολείο. Οι μαθητές της τα πήγαν
όχι απλώς το ίδιο καλά, αλλά και καλύτερα από τα φυσιολογικά παιδιά. Όταν την
ρώτησαν πώς κατάφερε αυτό το θαύμα, απάντησε ότι το πραγματικό θαύμα είναι πώς
τα φυσιολογικά παιδιά είχαν κρατηθεί σε τόσο χαμηλό επίπεδο!
Έτσι της ήρθε η ιδέα να εφαρμόσει τις
μεθόδους της και σε φυσιολογικά παιδιά. To 1907 έστησε το πρώτο της σχολείο στη
Ρώμη και το ονόμασε «Το Σπίτι των Παιδιών» (Casa dei Bambini). Εκεί οι μαθητές
της ήταν πάμφτωχα και εγκαταλελειμμένα μικρά παιδιά, χωρίς καθόλου τρόπους και
μόρφωση. Εφαρμόζοντας τη μέθοδο της, σε σύντομο χρονικό διάστημα τα παιδιά αυτά
μεταμορφώθηκαν σε ευγενικά, τακτικά και καθαρά πλάσματα που εργάζονταν με
ησυχία, μάθαιναν μόνα τους να γράφουν και να διαβάζουν και να φροντίζουν το
χώρο τους.
Από τότε συγκέντρωσε όλα τα βλέμματα πάνω
της όσον αφορά την εκπαίδευση και τον εκσυγχρονισμό της. Αφιέρωσε όλη της τη
ζωή στα παιδιά και είναι αξιοσημείωτο ότι προτάθηκε 3 φορές για το Νόμπελ
Ειρήνης. Έζησε και δίδαξε σε πολλές χώρες του κόσμου και η Μέθοδος της είναι
διεθνώς διαδεδομένη. Άφησε το γιο της Μάριο, άξιο συνεχιστή του έργου της.
Η Μοντεσσοριανή Μέθοδος είναι αρκετά
διαφορετική από το κλασσικό σύστημα εκπαίδευσης και δεν στοχεύει απλώς στη
στείρα γνώση που τα παιδιά αποκτούν γρήγορα (και συνήθως ξεχνούν γρήγορα!).
Αντίθετα ο στόχος της Μεθόδου Μοντεσσόρι είναι η ολοκληρωμένη ανάπτυξη της
προσωπικότητας του παιδιού. Για να είναι χαρούμενο και υγιές, το παιδί πρέπει
να αναπτυχθεί πολύπλευρα: κοινωνικά, γνωστικά, συναισθηματικά και
σωματικά. Η Μέθοδος Μοντεσσόρι το καταφέρνει αυτό γιατί παρακολουθεί την
ανάπτυξη του κάθε παιδιού ξεχωριστά.
Ο ρόλος της παιδαγωγού σε ένα τέτοιο
παιδοκεντρικό περιβάλλον είναι πολύ σημαντικός και δύσκολος. Αντίθετα με το
δασκαλοκεντρικό κλασσικό σύστημα, η παιδαγωγός χρειάζεται να παρατηρεί και να
γνωρίζει το κάθε παιδί ξεχωριστά, να προετοιμάζει το περιβάλλον και το υλικό
και να υπάρχει στο χώρο ενεργά, χωρίς όμως να επεμβαίνει συνεχώς. Ευθύνη της
είναι επίσης να τηρούνται οι κανόνες που έχουν τεθεί και να βοηθά τα παιδιά που
δυσκολεύονται να τους τηρήσουν, χωρίς ποτέ να καταφεύγει σε τιμωρίες που
ντροπιάζουν και μειώνουν.
Σημαντική διαφορά με το κλασσικό σύστημα
είναι επίσης η συνύπαρξη των ηλικιών στον ίδιο χώρο. Τα παιδιά δεν χωρίζονται
σε τμήματα, αλλά νοιώθουν πως ανήκουν σε μια πολυμελή οικογένεια, όπου υπάρχουν
μεγαλύτερα και μικρότερα παιδιά και οι ρόλοι συνεχώς αλλάζουν με φυσικότητα. Οι
ομαδικές δραστηριότητες και το ομαδικό παιχνίδι αποτελούν μέρος της
καθημερινότητας των παιδιών και τα βοηθούν να αναπτύξουν την κοινωνικότητά του
και να μάθουν κανόνες και όρια, χωρίς όμως ποτέ να υπάρξει πίεση για συμμετοχή
παρά τη θέληση κάποιου παιδιού.
Το αποτέλεσμα της Μεθόδου Μοντεσσόρι
λοιπόν είναι παιδιά που διαθέτουν αυτοπειθαρχία, αυτοσυγκέντρωση,
προσαρμόζονται εύκολα, ξέρουν να συνεργάζονται, εκφράζονται με ειλικρίνεια και
σεβασμό, παίρνουν πρωτοβουλίες και αποφάσεις, βρίσκουν χαρά στη δημιουργία και
στη ζωή. Άλλωστε όπως έλεγε και η ίδια "ικανός άνθρωπος ίσον ευτυχής
άνθρωπος. Η διαμόρφωση του χαρακτήρα δεν διδάσκεται. Προέρχεται από την
εμπειρία και όχι την εξήγηση."
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου