ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ "ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ" ΤΩΝ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΩΝ

ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΠΕΤΡΟΥΝΙΑ 
- ΗΛΙΑ ΜΗΝΙΑΤΗ 

ΠΟΙΑ ΗΣΑΝ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΣ

᾽Απὸ τὴν ἐποχήν, ποὺ ἔγινε τὸ σχίσμα μεταξὺ ᾽Ανατολικῆς καὶ Δυτικῆς ᾽Εκκλησίας, εἶχον περάσει ἐπτακόσια περίπου χρόνια. Εἰς τὸ διάστημα αὐτὸ τὰ ἤθη τῆς Δυτικὴς Ἐκκλησίας, ὅπως εἴδομεν, εἶχαν φθάσει εἰς μεγάλην παραλυσίαν. ῾Αποτέλεσμα τῆς παραλυσίας ταύτης ἦτο νὰ γίνῃ ἕνα νέον σχίσμα μέσα εἰς τοὺς κόλπους αὐτῆς τῆς Δυτικῆς ᾽Εκκλησίας.

Οἱ Πάπαι εἶχαν μεταβάλει τὴν διδασκαλίαν τοῦ Χριστοῦ. Μετέβαλον τὴν ἰερὰν παράδοσιν διὰ νὰ δικαιολογηθοῦν τὴν φιλαρχίαν καὶ τὰ ὑλικά τών συμφέροντα. Ἐδίδασκον, ὅτι ὁ χριστιανὸς σώζεται ὅχι διὰ τῆς μετανοίας καὶ τῆς πίστεως, ἀλλά μόνον μὲ τὰς νηστείας, τὰς προσευχὰς καὶ τὰ ταξείδια εἰς τοὺς ῾Αγίους Τόπους.

῾Η χειροτὲρα ὅμως ἀπὸ ὅλας τὰς ἄλλας καταχρήσεις τῶν Παπῶν ἦτο ἡ πώλησις τῶν συγχωροχαρτίων. Τὰ συγχωροχάρτια ἦσαν ἔγγραφοι ἀφέσεις τῶν ἀμαρτιῶν. Δηλαδὴ δελτία, τὰ ὁποῖα ἐπώλουν οἱ Πάπαι εἰς τοὺς χριστιανοὺς διὰ νὰ συγχωρηθοῦν αἱ ἁμαρτίαι των. ῾Η ἀξία αὐτῶν ἦτο μικρὰ ἤ μεγάλη ἀναλόγως μὲ τὸ εἶδος τῆς ἀμαρτίας. Οἱ Πάπαι διετίμησαν τὰς ἀμαρτίας ὅπως κάμνουν οἱ ἔμποροι μὲ τὰ ἐμπορεύματά των. Μὲ τὰ συγχωροχάρτια αὐτὰ κάθε χριστιανὸς ἠμποροῦσε νά ἐξαγοράσῃ ὅσα ἀμαρτήματα εἶχε κάμει καὶ ὅσα θὰ ἔκαμνε. ᾽Ακόμη ἠδύνατο νὰ ἀγορασῃ καὶ τὰ ἁμαρτήματα τῶν νεκρῶν συγγενῶν του.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΥΘΜΙΣΙΣ

Μαρτῖνος Λούθηρος, Σβίγγλιος, Καλβῖνος.

Αὐτὴ ἦτο ἡ κατάστασις τῆς Δυτικῆς ῾Εκκλησίας, ὅταν παρουσιάσθη ἕνας τολμηρὸς μεταρρυθμιστής. Οὗτος ἐλὲγετο Μαρτῖνος Λούθηρος, καὶ ἐγεννήθη εἰς τὴν Σαξωνίαν τὸ 1438. Ἦτο μοναχὸς καὶ θεολόγος καὶ ἐδίδασκεν ὡς καθηγητὴς εἰς τὸ Πανεπιστήμιον τῆς Βιττεμβέργης τῆς Γερμάνίας. ῾Ο Λούθηρος ἀπὸ τὴν μελὲτην τῆς ῾Αγίας Γραφῆς, ἐπείσθη, ὅτι ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία εἶχε μεταβάλει τὴν διδασκαλίαν τῶν ᾽Αποστόλων.

Πάπας κατὰ τὴν ἐποχὴν ἐκείνην, ἦτο ὁ Λέων ὁ Ι. Ὁ Λέων εἶχεν ἐξαποστειλεὶ διαφόρους μοναχοὺς εἰς διάφορα μέρη τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης νὰ πωλοῦν συγχωροχάρτια. Διὰ τοῦ τρόπου αὐτοῦ ὁ Πάπας εἰσέπραττε χρὴματα δια νὰ ἐπαρκοῦν εἰς τὸν πολυδάπανθον βίον του. ῞Ελεγεν ὅμως, ὅτι θὰ τὰ διέθετε διὰ νὰ ἀποτελειωσῃ τὴν οἰκοδομὴν τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Πέτρου. ῞Ενας ἀπὸ τοὺς μοναχοὺς αὐτούς, ὁ Τέζελος, ἧλθε μὲ τὸν σκοπὸν αὐτὸν καὶ εἰς τὴν Βιττεμβέργην.

῾Ο Λούθηρος ὁ ὁποῖος ἐγνώριζε τὰς καταχρήσεις τῶν Παπῶν, διότι ἄλλοτε εἶχε ἐπισκεφθῆ τὴν Ρώμην, δὲν ἠδυνήθη νὰ συγκρατὴσῃ τὴν ἀγανάκτησίν του. Μὲ τὴν βοήθειαν λοιπὸν πολλῶν φίλων ὀπαδῶν του ἐκηρύχθη ἐναντίον της Παπικῆς ᾽Εκκλησίας. ᾽Αμέσως δημοσιεύει καὶ τοιχοκολλεῖ εἰς τὴν Μητρὸπολιν τῆς Βιττεμβέργης μίαν προκήρυξιν ἐναντίον τοῦ Πάπα μὲ 95 κατηγορίας. ῞Επειτα ἤρχισε νὰ διδάσκῃ φανερὰ καὶ μὲ θάρρος εἰς τὸν λαόν, ὅτι τὰ συγχωροχάρτια εἶναι ἕνα ἀνήθικον ἐμπόριον τοῦ Πάπα. Ὁ χριστιανός, ἔλεγεν ὁ Λούθηρος, δὲν συγχωρεῖται μὲ τὰ χρήματα, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀληθινὴν πίστιν καὶ τὴν εἰλικρινῆ μετάνοιαν.

῾Η διδασκαλία τοῦ Λουθήρου ἔγινε γνωστὴ εἰς ὅλην τὴν Δυτικὴν Εὐρώπην καὶ ἔφερε μεγάλην συγκίνησιν εἰς τὰς λαϊκὰς τάξεις Τότε ὁ Πάπας ἐκάλεσε τὸν Λούθηρον νἀ ἔλθῃ εἰς τὴν Ρώμην διὰ νὰ ἀπολογηθῇ. ᾽Επειδὴ ὅμως ὁ Λούθηρος δὲν ὑπήκουσε, τὸν ἀφώρισε. Τὸ ἔγγραφον τοῦτο τοῦ ἀφορισμοῦ ἔκαυσεν ὁ Λούθηροςἐνώπιον πολλοῦ λαοῦ τὸ 1520.

Ὁ Πάπας, ἐπειδὴ εἶδεν, ὅτι μὲ τὰς ἀπειλὰς καὶ τοὺς ἀφορισμοὺς δὲν κατορθώνει νὰ σταματήσῃ τὰς νέας ἰδὲας, ἐκάλεσε συνέδριον εἰς τὴν Βορματίαν τῆς Γερμανίας τὸ 1521. Τοῦτο ἀπετελέσθη ἀπὸ Γερμανοὺς ἠγεμόνας καὶ ἀπὸ ἀνωτὲρους κληρικοὺς φίλους τοῦ Πὰπα. ᾽Ενώπιον τοῦ συνεδρίου αὐτοῦ ὁ Λοὺθηρος ὑπερήσπισε μὲ θάρρος τὰς ἰδὲας του.

Τὸ 1529 ἔγινεν ἄλλο συνέδριον εἰς τὴν Σπεῖραν τῆς Γερμανίας, τὸ ὁποῖον ἔλαβεν αὐστηρὰ μέτρα κατὰ τῆς ἐξαπλώσεως τῆς διδασκαλίας τοῦ Λουθήρου. ῾Ο Λούθηρος τότε καὶ οἱ ὀπαδοί του, διεμαρτυρὴθησαν διὰ τὰ μέτρα αὐτὰ καὶ ἀπὸ τὸτε ὠνομάσθησαν Διαμαρτυρόμενοι ἤ Προτεστάνται . Οὗτοι ἐχωρίσθησαν ἀμέσως ἀπὸ τὴν Δυτικῆν ῎Εκκλησίαν καὶ ἐσχημάτισαν τὴν ᾽Εκκλησίαν τῶν Διαμαρτυρομένων.

῞Οταν ὁ Λούθηρος ἐκήρυττε τὴν μεταρρύθμισιν εἰς τὴν Γερμανίαν, ἕνας ἅλλος μεταρρυθμιστής, ὁ Σβίγγλιος, ἐφάνη εἰς τὴν ῾Ελβετίαν τὸ 1519. Οὗτος ἐφονεύθη εἰς μίαν μάχην ἀπὸ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Πάπα.

Εἰς τὴν ᾽Ελβετίαν ἐφάνη καὶ ἄλλος μεταρρυθμιστής, ὁ Καλβῖνος. ῾Η διδασκαλία του διεδόθη καὶ εἰς τὴν ᾽Αγγλίαν.

ΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΩΝ

Αἱ Διαμαρτυρόμεναι ᾽Εκκλησίαι εἶναι αἱ ἑξῆς :

1) ῾Η ᾽Εκκλησία ἡ Λουθηρανικὴ ἢ Προτεσταντική, 2) ῾Η Καλβινικὴ καὶ 3) ἡ ᾽Αγγλικανικὴ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία λέγεται καὶ ᾽Επισκοπιανή, διότι διετήρησε τὸν βαθμὸν τοῦ ἐπισκόπου.

᾽Εκτὸς ἀπὸ τὰς ᾽Εκκλησίας αὐτὰς ὑπάρχουν καὶ ἄλλαι μικρότεραι ᾽Εκκλησίαι Διαμαρτυρομένων, αἱ ὁποῖαι ἔχουν μεταξύ των πολλὰς διαφοράς. ῞Ολαι ὅμως αἱ ᾽Εκκλησίαι αὗται καθὼς καὶ ἡ Δυτικὴ εἶναι αἱρετικαί.

Οἱ Διαμαρτυρόμενοι διὰ νὰ κατορθώσουν νὰ ἐπικρατήσουν ἔκαμαν πολλοὺς σκληροὺς πολέμους μὲ τοὺς ὀπαδοὺς τοῦ Πάπα καὶ πολλαὶ χιλιάδες διαμαρτυρομένων ἐφονεύθησαν. Τὴν νύκτα μάλιστα τοῦ ῾Αγίου Βαρθολομαίου ἐφονεύθησαν 30 χιλιάδες Οὐγενότοι (Γάλλοι Διαμαρτυρόμενοι, ὀπαδοὶ τοῦ Καλβίνου).

῾Η μεταρρύθμισις ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Γερμανίαν καὶ τὴν ῾Ελβετίαν ἐξηπλώθη εἰς τὴν ᾽Αγγλίαν, Γαλλίαν καὶ ῾Ολλανδίαν, Δανίαν καὶ ἄλλας χώρας τῆς Εὐρώπης. ᾽Επίσης καὶ εἰς τὴν ᾽Αμερικήν. Οἱ Διαμαρτυρόμενοι σήμερον ἀνέρχονται εἰς 180 ἑκατομμύρια.

῾Η μεταρρύθμισις ἔχει μεγάλην σημασίαν, διότι ἐξηνάγκασε καὶ τὸν Πάπαν νὰ βελτιώσῃ τὴν κατάστασιν τῆς Δυτικῆς ᾽Εκκλησίας.

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΩΝ

Οἱ Διαμαρτυρόμενοι, ἐπειδὴ ἀποκηρύττουν τὴν Δυτικὴν ᾽Εκκλησίαν νομίζουν, ὅτι αὐτοὶ ἀποτελοῦν τὴν ἀληθῆ καθολικὴν ᾽Εκκλησίαν. Οὗτοι παραδέχονται μόνον τὴν ῾Αγίαν Γραφὴν καὶ ἀπορρίπτουν τὴν Ἱερὰν Παράδοσιν, τὴν ὁποίαν μετέβαλον οἱ Δυτικοί. Διδάσκουν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος σώζεται, ὅταν ἔχῃ ἀληθινὴν πίστιν καὶ ὅχι μὲ τὰς νηστείας, τὰς προσευχὰς καὶ τὰ ταξείδια εἰς τοὺς ἁγίους τόπους. Παραδέχονται δύο μόνον μυστήρια τὸ Βάπτισμα καὶ τὴν θείαν Εὐχαριστίαν. Οἱ ἱερεῖς θεωροῦνται ὑπάλληλοι. Μόνον ἡ Ἐκκλησία τῆς ᾽Αγγλίας ἔχει ἐπισκόπους. Οἱ ἄλλοι Διαμαρτυρόμενοι ἔχουν μόνον πρεσβυτέρους καὶ διακόνους, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἔγγαμοι.

Ἡ ἀνάγνωσις τῆς ῾Αγίας Γραφῆς γίνεται εἰς τὴν γλῶσσαν τοῦ λαοῦ, διὰ νὰ τὴν ἐννοῇ. Τὸ κήρυγμα γίνεται τακτικά. ᾽Απορρίπτουν τὴν προσκύνησιν τῶν εἰκόνων. Καὶ οἱ τρεῖς μεταρρυθμισταὶ ἔχουν σχεδὸν τὰς αὐτὰς ἰδέας.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΣΙΣ, Η ΛΑΤΡΕΙΑ, Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΝΩΝ

Τὰς ᾽Εκκλησίας τῶν Διαμαρτυρομένων διοικοῦν ἐκκλησιαστικὰ συμβούλια ἀπὸ λαϊκοὺς καὶ πρεσβυτὲρους. Εἰς τὴν ᾽Αγγλίαν, διοικοῦν τὴν ᾽Εκκλησίαν οἱ Ἐπίσκοποι.

῾Η λατρεία των εἶναι ἀπλῆ, οἱ ναοί των κτίζονται σύμφωνα μὲ τὸν Γοτθικὸν ρυθμὸν καὶ δὲν ἔχουν κανένα στολισμόν. Αἱ προσευχαί των γίνονται μὲ ὕμνους, τοὺς ὁποίους ψάλλουν ὅλοι μαζὶ μὲ τὸ ἐκκλησιαστικὸν μουσικὸν ὄργανον, τὸ ἁρμόνιον.

Οἱ Καλβινισταὶ δὲν ἔχουν οὔτε ναούς, ἀλλὰ συναθροἱζονται εἰς αἰθούσας, ὅπου τελοῦν τὴν λατρείαν των.

῾Η ἐκκλησιαστικὴ παιδεία εἰς τοὺς Διαμαρτυρομένους ἀνεπτύχθη πολύ. Πολλοὶ δὲ σπουδαῖοι θεολόγοι ἐφάνησαν εἰς τὴν ᾽Εκκλησίαν τῶν Διαμαρτυρομὲνων.

Τὰ ἤθη τῶν Διαμαρτυρομένων εἶναι πολὺ καθαρώτερα ἀπὸ τὰ ἤθη τῆς Δυτικῆς ᾽Εκκλησίας. Εἰς τοῦτο συντελεῖ πολὺ καὶ τὸ τακτικὸν καὶ πρακτικὸν κήρυγμα.