ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

 (ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΜΙΑΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑΣ ΠΟΥ ΕΚΦΕΡΕΤΑΙ ΜΕ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ)

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

§        Μπορεί να ζητηθεί να αλλάξουμε το ρήμα εξάρτησης μιας δευτερεύουσας πρόταση που εκφέρεται με Υποτακτική από αρκτικό σε ιστορικό χρόνο ή αντίστροφα

Για τη μετατροπή αυτή:

§        Λαμβάνουμε υπόψη μας τον κανόνα της ακολουθίας των χρόνων (ή την ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων)

§        Δεν μεταβάλλουμε τη χρονική σχέση που δηλώνεται (σύγχρονο, προτερόχρονο ή υστερόχρονο, εκτός αν ζητηθεί)

Παραδείγματα

1.Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Ενεστώτα (χωρίς να μεταβληθεί η χρονική σχέση των δύο προτάσεων).

Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimaret, praesidium domesticorum in tecto conlocat. (υποτακτική παρατατικού από αρκτικό χρόνο, δηλώνει προτερόχρονο στο παρόν)

2. Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον ενεστώτα.

Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utitur, quo facilius divitias contemnere possit. (υποτακτική ενεστώτα από αρκτικό χρόνο – ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ:

ΚΕΙΜΕΝΟ 23

1.   Arria milites orabat, ut simul imponeretur. : να αναδιατυπωθεί η περίοδος, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Ενεστώτα, χωρίς να μεταβληθεί η χρονική σχέση των δύο προτάσεων.

2.   cum lacrimae suae diu cohibitae vincerent prorumperentque, egrediebatur : να αναδιατυπωθεί η περίοδος, ώστε οι δευτερεύουσες προτάσεις να δηλώνουν το προτερόχρονο στο παρελθόν.

ΚΕΙΜΕΝΟ 24

3.   Visne scire quid Nasica responderit? : να αναδιατυπωθεί η περίοδος, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Παρατατικό, χωρίς να μεταβληθεί η χρονική σχέση των δύο προτάσεων.

4.   Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur inquit : να γίνουν οι απαραίτητες μετατροπές, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει υποκειμενική – υποθετική αιτιολογία.

ΚΕΙΜΕΝΟ 25

5.   Interrogo vos quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore : να αναδιατυπωθεί η περίοδος, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Παρατατικό, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει το προτερόχρονο

ΚΕΙΜΕΝΟ 28

6.   Plato quidam Sardianus, cum eum fugitivum esse ex Aesopi litteris cognovisset, hominem comprehendit et in custodiam Ephesi tradidit. : να αναδιατυπωθεί η περίοδος, αφού μεταφερθούν τα comprehendit και tradidit στον Ενεστώτα.

ΚΕΙΜΕΝΟ 29

7.   Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem : να αναδιατυπωθεί η περίοδος, αφού μεταφερθεί το incitavit στον Ενεστώτα.

ΚΕΙΜΕΝΟ 31

8.   edixit ut omnes pugna abstinerent : να αναδιατυπωθεί η περίοδος, αφού μεταφερθεί το edixit στον Ενεστώτα.

ΚΕΙΜΕΝΟ 34

9.   Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση αιτιολογική πρόταση να δηλώνει το σύγχρονο.

ΚΕΙΜΕΝΟ 36

10.         Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον ενεστώτα.

ΚΕΙΜΕΝΟ 37

11.         sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον ενεστώτα.

12.         Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit. : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον παρατατικό

ΚΕΙΜΕΝΟ 38

13.         Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον ενεστώτα

14.         Nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθούν τα persedebat - expectabat στον ενεστώτα

ΚΕΙΜΕΝΟ 40

15.         Sulla, occupata urbe, senatum armatus coegerat ut C. Marius quam celerrime hostis iudicaretur. : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον ενεστώτα.

16.         licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. : : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον παρατατικό.

ΚΕΙΜΕΝΟ 41

17.         Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρ. taces στον Παρατατικό.

18.         Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit : να αναδιατυπωθεί ή περίοδος, αφού μεταφερθεί το ρ. της κύριας πρότασης στον Παρακείμενο.

19.         quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas  : να αναδιατυπωθεί ή περίοδος, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει το υστερόχρονο

ΚΕΙΜΕΝΟ 42

20.         qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem non credendo confirmaverunt; :  να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μετατραπεί η πρώτη κύρια πρόταση σε δευτερεύουσα χρονική εισαγόμενη με τον χρονικό σύνδεσμο cum ιστορικό που θα δηλώνει το προτερόχρονο

ΚΕΙΜΕΝΟ 43

21.         In hoc me longa vita et infelix senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? :  να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Ενεστώτα.

ΚΕΙΜΕΝΟ 44

22.         Nescio enim quis possit diligere eum  : α) να αναδιατυπωθεί ή περίοδος, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει το προτερόχρονο β) να αναδιατυπωθεί ή περίοδος, αφού μεταφερθεί το ρ. της κύριας πρότασης στον Παρακείμενο.

23.         tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum.  : α) να αναδιατυπωθεί ή περίοδος, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει το προτερόχρονο β) να αναδιατυπωθεί ή περίοδος, αφού μεταφερθεί το ρ. της κύριας πρότασης στον Παρακείμενο.

24.         Tum intellexi, quos fidos amicos habuissem :  α) να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Ενεστώτα. β) να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει το υστερόχρονο στο παρελθόν.

ΚΕΙΜΕΝΟ 45

25.         Να αναδιατυπωθούν τα παρακάτω αποσπάσματα, αφού μεταφερθούν τα ρήματα των κυρίων προτάσεων στο χρόνο που βρίσκεται στην παρένθεση :

α) Caesar ex captivis cognoscit  quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit. (Παρακείμενος)

β) Tum quidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat. (Υπερσυντέλικος)

γ) Curat et providet ne , intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur. (Παρατατικός)

δ) Gallus, periculum veritus, constituit ut tragulam mitteret. (Ενεστώτας)

ε) Ille epistulam perlegit militesque adhortatur  ut salutem sperent (Παρατατικός)

26.         Caesar ex captivis cognoscit  quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit :  να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει το υστερόχρονο στο παρόν.

ΚΕΙΜΕΝΟ 46

27.         Ex quo fit, ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat : να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Παρακείμενο.

28.         Να αναδιατυπωθούν τα παρακάτω αποσπάσματα, αφού μεταφερθούν τα ρήματα των κυρίων προτάσεων στο χρόνο που βρίσκεται στην παρένθεση :

α) ex quo illud natura consequitur, ut communem utilitatem nostrae anteponamus. (Παρακείμενος)

β) Ex quo fit, ut laudandus is sit, qui pro re publica cadat (Παρατατικός)

ΚΕΙΜΕΝΟ 47

29.         Να αναδιατυπωθούν  τα αποσπάσματα, αφού μεταφερθούν τα ρήματα των κυρίων προτάσεων στον Ενεστώτα :

α) Hac re audita Augustus voluit filiam deterrere quominus id faceret.

β) …interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva.

30.         Να αναδιατυπωθούν  τα αποσπάσματα, αφού μεταφερθούν τα ρήματα των κυρίων προτάσεων στον Παρατατικό :

α) Non dubito quin calva esse nolis.

β) Quid ergo non times ne istae te calvam faciant? 

ΚΕΙΜΕΝΟ 48

31.         Να αναδιατυπωθούν τα αποσπάσματα, αφού μεταφερθεί το ρήμα της κύριας πρότασης στον Ενεστώτα.

α) Sertorius omnibus persuasit cervam, instinctam numine Dianae, conloqui secum et docere, quae utilia factu essent. 

β) praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum amicis futurus esset.

ΚΕΙΜΕΝΟ 49

32.         Clamore deinde ancillarum in cubiculum vocatus Brutus ad eam obiurgandam venit, quod tonsoris praeripuisset officium. : α) να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού το ρήμα της κύριας πρότασης μεταφερθεί τον ενεστώτα β) να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει υστερόχρονο

33.         experiri enim volui, quam aequo animo me fero essem interemptura : α) να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, αφού το ρήμα της κύριας πρότασης μεταφερθεί τον ενεστώτα β) να αναδιατυπωθεί το απόσπασμα, ώστε η δευτερεύουσα πρόταση να δηλώνει σύγχρονο