τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
Α. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ Ενότητα 4η
(απόσπασμα α΄)
Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν μὴ ἀπόλοιτο πᾶν Ἑρμῆν πέμπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδῶ τε καὶ δίκην, ἵν’ εἶεν πόλεων κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί. Ἐρωτᾶ οὖν , Ἑρμῆς Δία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καὶ αἰδῶ ἀνθρώποις· “Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας νείμω; Νενέμηνται δὲ ὧδε. εἷς ἔχων ἰατρικήν πολλοῖς ἱκανὸς ἰδιώταις, και οἱ ἄλλοι δημιουργοί. καὶ δίκην δὴ καὶ αἰδῶ οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρωποις ἤ ἐπὶ πάντας νείμω;» «Ἐπὶ πάντας,» ἔφη ὁ Ζεύς, «καὶ πάντες μετεχόντων· οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν ὥσπερ ἄλλων τεχνῶν· καὶ νόμον γε θὲς παρ’ ἐμοῦ τὸν μὴ δυνάμενον αἰδοῦς καὶ δίκης μετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλεως.» Οὕτω δή, ὦ Σώκρατες, καὶ διὰ ταῦτα οἵ τε ἄλλοι καὶ Ἀθηναῖοι, ὅταν μὲν περὶ ἀρετῆς τεκτονικῆς ᾖ λόγος ἢ ἄλλης τινὸς δημιουργικῆς, ὀλίγοις οἴονται μετεῖναι συμβουλῆς, καὶ ἄν τις ἐκτός ὤν τῶν ὀλίγων συμβουλεύη, οὐκ ἀνέχονται, ὡς σὺ φῄς – εἰκότως, ὡς ἐγώ φημι - ὅταν δὲ εἰς συμβουλὴν πολιτικῆς ἀρετῆς ἴωσιν, ἣν δεῖ διὰ δικαιοσύνης πᾶσαν ἰέναι καὶ σωφροσύνης, εἰκότως ἅπαντος άνδρὸς ἀνέχονται , ὡς παντὶ προσῆκον ταύτης γε μετέχειν τῆς ἀρετῆς ἢ μὴ εἶναι πόλεις. Αὕτη, ὦ Σώκρατες, τούτου αἰτία.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ενότητα 14η
(απόσπασμα β΄)
Είναι φυσική λοιπόν η τάση του ανθρώπου να συνυπάρχει μαζί με άλλους σε μια τέτοια κοινωνία. Κι εκείνος όμως που πρώτος τη συγκρότησε, υπήρξε ένας από τους πιο μεγάλους ευεργέτες του ανθρώπου. Γιατί όπως ο άνθρωπος είναι το ανώτερο από όλα τα όντα όταν φτάσει στην τελειότητά του, έτσι όταν σπάζει τη σχέση του με τον νόμο και τη δικαιοσύνη γίνεται το χειρότερο απ΄ όλα. Δεν υπάρχει πιο ανυπόφορο και πιο ολέθριο πράγμα από την αδικία που διαθέτει όπλα. Ο άνθρωπος, από την άλλη, γεννιέται εφοδιασμένος από τη φύση με όπλα για να υπηρετήσει τη φρόνηση και την αρετή, που όμως μπορεί να τα χρησιμοποιήσει εξ ολοκλήρου και για αντίθετους σκοπούς. Γι’ αυτό ο δίχως αρετή άνθρωπος είναι από όλα τα όντα το πιο ανόσιο και το πιο άγριο, το χειρότερο από όλα στις ερωτικές απολαύσεις και στις απολαύσεις του φαγητού. Η δικαιοσύνη είναι στοιχείο συστατικό της πόλης , είναι αυτό που συγκρατεί την τάξη στην πολιτική κοινωνία.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ενότητα 12η
(απόσπασμα γ΄)
Επίσης: Ο τελικός λόγος για τον οποίο υπάρχει ένα πράγμα είναι κάτι το έξοχο, και η αυτάρκεια είναι τελικός στόχος, και , άρα κάτι έξοχο. Όλα αυτά κάνουν φανερό ότι η πόλη ανήκει στην κατηγορία των πραγμάτων που υπάρχουν εκ φύσεως και ότι ο άνθρωπος είναι ένα ον προορισμένο από τη φύση να ζει σε πόλη (πολιτικὸν ζῷον) ο δίχως πόλη άνθρωπος (θέλω να πω: ο εκ φύσεως δίχως πόλη άνθρωπος, όχι ο δίχως πόλη από κάποια τυχαία συγκυρία) ή είναι άνθρωπος κατώτερης ποιότητας ή είναι ένα ον ανώτερο από τον άνθρωπο , είναι σαν εκείνον που ο Όμηρος τον στόλισε με τους χαρακτηρισμούς «άνθρωπος δίχως σόι, δίχως νόμους, δίχως σπιτικό». αυτός ο άνθρωπος , ο δίχως πόλη από τη φύση του, είναι –την ίδια στιγμή –και άνθρωπος που παθιάζεται με τον πόλεμο: είναι σαν ένα απομονωμένο πιόνι στο παιχνίδι των πεσσών.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε το χωρίο: «Οὕτω δη, ὦ Σώκρατες …..τούτου αἰτία».
ΜΟΝΑΔΕΣ 10
2. «καὶ νόμον γε θὲς …… πόλεως.» : Πώς εξηγείται η ανάγκη νόμου για την τιμωρία όποιου δε μετέχει στην αιδώ και τη δίκη, αφού αυτές μοιράστηκαν σε όλους; ΜΟΝΑΔΕΣ 10
3. Αξιοποιώντας τα στοιχεία του α΄ και β’ απόσπασμα να εξηγήσετε το ρόλο της δικαιοσύνης στη συγκρότηση κοινωνιών τόσο κατά τον Πρωταγόρα όσο και κατά τον Αριστοτέλη. ΜΟΝΑΔΕΣ 10
4. Να συσχετίσετε τις απόψεις του Πρωταγόρα (απόσπασμα α΄) με τις απόψεις του Αριστοτέλη (απόσπασμα γ΄) αναφορικά με το ότι ο άνθρωπος ολοκληρώνεται μέσα σε ευνομούμενες κοινωνίες. ΜΟΝΑΔΕΣ 10
5. Να αναλύσετε τη μέθοδο που ακολούθησε ο Σωκράτης (σύμφωνα με τον Αριστοτέλη) προκειμένου να αναζητήσει την απόλυτη ουσία των ηθικών εννοιών. ΜΟΝΑΔΕΣ 10
6. σκεδαννύμενοι, διεφθείρετο , ἀπόλοιτο, πέμπει , συναγωγοί: Να δώσετε δύο ομόρριζες (απλές ή σύνθετες) για κάθε μία από τις παραπάνω λέξεις.
ΜΟΝΑΔΕΣ 10
Β΄ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἐπειδὴ τοίνυν, ὦ ἄνδρες δικασταί, θάνατος αὐτῶν κατεγνώσθη καὶ ἔδει αὐτοὺς ἀποθνῄσκειν, μεταπέμπονται εἰς τὸ δεσμωτήριον ὁ μὲν ἀδελφήν, ὁ δὲ μητέρα, ὁ δὲ γυναῖκα, ὁ δ’ ἥ τις ἦν ἑκάστῳ αὐτῶν προσήκουσα, ἵνα τὰ ὕστατα ἀσπασάμενοι τοὺς αὑτῶν οὕτω τὸν βίον τελευτήσειαν. καὶ δὴ καὶ Διονυσόδωρος μεταπέμπεται τὴν ἀδελφὴν τὴν ἐμὴν εἰς τὸ δεσμωτήριον, γυναῖκα ἑαυτοῦ οὖσαν. πυθομένη δ’ ἐκείνη ἀφικνεῖται, μέλαν τε ἱμάτιον ἠμφιεσμένη, ὡς εἰκὸς ἦν ἐπὶ τῷ ἀνδρὶ αὐτῆς τοιαύτῃ συμφορᾷ κεχρημένῳ. ἐναντίον δὲ τῆς ἀδελφῆς τῆς ἐμῆς Διονυσόδωρος τά τε οἰκεῖα τὰ αὑτοῦ διέθετο ὅπως αὐτῷ ἐδόκει, καὶ περὶ Ἀγοράτου τουτουὶ ἔλεγε ὅτι αἴτιος ἦν τοῦ θανάτου, καὶ ἐπέσκηπτεν ἐμοὶ καὶ Διονυσίῳ τουτῳί, τῷ ἀδελφῷ τῷ αὑτοῦ, καὶ τοῖς φίλοις πᾶσι τιμωρεῖν ὑπὲρ αὑτοῦ Ἀγόρατον
ΛΥΣΙΟΥ ΛΟΓΟΙ, ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ § 39 -42
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
- καταγιγνώσκω τινός τι:καταδικάζω κάποιον σε κάτι
- μεταπέμπομαι:στέλνω απεσταλμένο και προσκαλώ
- προσήκουσα, ἡ: η συγγενής
- μέλαν: μαύρο
- ἀμφιέννυμαι: φορώ
- ἐναντίον : απέναντι
- ἐπισκήπτω : παραγγέλλω, εξορκίζω, θερμοπαρακαλώ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο. ΜΟΝΑΔΕΣ 20
2.α. Να βρεθούν και να αναγνωρισθούν οι επιρρηματικές δευτερεύουσες προτάσεις της α’ περιόδου του κειμένου. Να δικαιολογηθεί η έγκλιση εκφοράς τους και να γραφεί η συντακτική τους θέση. ΜΟΝΑΔΕΣ 4
β. ἀποθνῄσκειν, πυθομένη, συμφορᾷ , αἴτιος , τοῦ θανάτου, τῷ ἀδελφῷ, πᾶσι, τιμωρεῖν: Να χαρακτηριστούν συντακτικώς οι όροι. ΜΟΝΑΔΕΣ 4
γ. «ἐπέσκηπτεν τιμωρεῖν Ἀγόρατον»: Να μεταφερθεί ο πλάγιος λόγος
σε ευθύ. ΜΟΝΑΔΕΣ 2
3. α. δικασταί ,μητέρα, γυναῖκα, ἱμάτιον: Να γραφεί η γενική πτώση του ενικού αριθμού.
ΜΟΝΑΔΕΣ 4
β. ἀποθνῄσκειν , ἀφικνεῖται : Να γραφούν οι τύποι όπου βρίσκονται στο μέλλοντα. ΜΟΝΑΔΕΣ 2
γ. τελευτήσειαν: Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο β΄ ενικό πρόσωπο στο χρόνο και στη φωνή που βρίσκεται ο τύπος (όχι απαρέμφατο και μετοχές). ΜΟΝΑΔΕΣ 4
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου