ἐπιμελεία τοῦ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ
-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς
πανεπιστημίου Ἀθηνῶν
Είναι χρήσιμο να γνωρίζουν οι μαθητές με ποια κριτήρια επιλέχθησαν οι πηγές.
Είναι πηγές σχετικές με το θέμα. Δίνονται στους μαθητές για την περαιτέρω διερεύνηση των πληροφοριών που αντλούνται από την πηγή ή τις πηγές, το κυρίως κείμενο του βιβλίου των. Γι’ αυτό πολλές φορές δεν είναι μονόπλευρες (εξασφάλιση πολυπρισματικότητας), ώστε να είναι δυνατή η κατανόηση διαφορετικών αποχρώσεων του παρελθόντος. Δηλαδή είναι δυνατόν μερικές πηγές να έρχονται εις αντίθεσιν με όσα γνωρίζουμε από το ιστορικό κείμενον του βιβλίου μας, να το ανατρέπουν, να παρουσιάζουν διαφορετικά τα γεγονότα, αίτια, συνέπειες ενός ιστορικού συμβάντος.
Τα κριτήρια πάντως με τα οποία θα είναι επιλεγμένες θα είναι τα κάτωθι
Κριτήρια επιλογής πηγής / πηγών:
ιστορική αξία: κρίνεται απαραίτητο η βασική πηγή (ή οι πηγές) να αναφέρεται στον πυρήνα του θέματος
συνεισφορά της πηγής στην ιστορική γνώση και την καλλιέργεια της σκέψης των μαθητών: η πηγή (ή οι πηγές) πρέπει να εκφράζει με τόση ζωηρότητα μια θέση, ώστε να δημιουργείται ενδιαφέρον για την αναζήτηση εκείνων των στοιχείων που θα την υποστηρίζουν ή θα την αμφισβητούν
Ερωτήματα κατά τη φάση επιλογής:
θα είναι ενδιαφέρουσες;
θα διευκολύνουν τους μαθητές να αναπτύξουν την προϋπάρχουσα γνώση τους;
θα τους επιτρέψουν να συσχετίσουν τις έννοιες, τις ιδέες και τα γεγονότα με τη γνώση που τους είναι οικεία;
θα είναι κατάλληλες για το γνωστικό επίπεδό τους;
πώς μπορεί να βοηθήσουν στη βαθύτερη κατανόηση του παρελθόντος;
πώς θα επιδράσουν στις αντιλήψεις των μαθητών για το ιστορικό θέμα ή την περίοδο;
πώς θα τους βοηθήσουν να εξαγάγουν συμπεράσματα;
κατά πόσο ανταποκρίνονται στους γενικότερους και ειδικότερους σκοπούς της διδασκαλίας και τα κριτήρια της μάθησης;
με ποιους τρόπους ζητούν από τους μαθητές να χρησιμοποιήσουν την ιστορική σκέψη τους;
ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΕΥΘΥΣ ΑΜΕΣΩΣ ΜΟΛΙΣ ΛΑΒΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΗΓΗ
Αναγνώριση πηγών
1. Σημασία ερωτήσεων: οι μαθητές δεν είναι αρκετό να απαντούν απλώς σε ερωτήσεις με βάση τις πηγές, αλλά να αποκτήσουν ιστορική οπτική ερμηνεύοντας τα γεγονότα. Τούτο σημαίνει ότι θα δώσετε ερμηνεία. Η απάντησίς μας δεν είναι απάντησις σε ερωτηματολόγιον
2. Πρόταξη βασικών ερωτήσεων: τι, ποιος, πότε, πού, γιατί. Δηλαδή στην πηγή απαραιτήτως σημειώνω όσα έχουν να κάνουν με αυτά τα ερωτήματα.
3. Συζήτηση για το νόημα της πηγής: σκοπός η ανάλυση και η συσχέτισή της με το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε (διατύπωση αξιολογικών κρίσεων και υποθέσεων για την εξήγηση των γεγονότων, για τον εντοπισμό σχέσεων, για τη σύνδεσή της με κάποιο θέμα)
οι μαθητές καλούνται να συνθέσουν με βάση τις πηγές ένα ιστορικό κείμενο. Πρόκειται για μια διαδικασία που θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται η αναπαράσταση του παρελθόντος. Συγκεκριμένα να έχετε εις τον νού σας ότι καλείσθε να εκπληρώσετε μέσω τις απαντήσεώς σας τους εξής δέκα(10) διδακτικούς στόχους. Η απάντηση που δείχνει ότι εκπληροί περισσότερους απ’ αυτούς ταυτόχρονα αποτελεί και τον τρόπον με τον οποίο θα λάβη υψηλοτέρα βαθμολόγησιν, αποτελεί άλλως και τον τρόπον αξιολογήσεώς της.
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ
1. ΓΝΩΣΗ.
Να θυμούνται, εκθέτουν, διηγούνται, ονομάζουν, εντοπίζουν, ορίζουν, περιγράφουν, αναγνωρίζουν, απαριθμούν, καταγράφουν κλπ
2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ.
Να συνδέουν, συσχετίζουν, παρακολουθούν την εξέλιξη, ταξινομούν, κατηγοριοποιούν, ιεραρχούν, διακρίνουν, συγκρίνουν, διαπιστώνουν, προσδιορίζουν, περιγράφουν την πορεία εργασίας κλπ
3. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ.
Να «μεταφράζουν» (μετατρέπουν), διακρίνουν, εξηγούν, συνοψίζουν, διατυπώνουν τις απόψεις τους, να κρατούν σημειώσεις κλπ
4. ΕΦΑΡΜΟΓΗ.
Να κατασκευάζουν, μετατρέπουν, σχεδιάζουν, μετρούν, υπολογίζουν, παραφράζουν, διαρθρώνουν, προσαρμόζουν, αναθεωρούν κλπ
5. ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ – ΕΠΕΚΤΑΣΗ.
Να προεκτείνουν το γνωστό στα άγνωστα, διατυπώνουν υποθέσεις, κάνουν προβλέψεις κλπ
6. ΑΝΑΛΥΣΗ.
Να διακρίνουν (και να εξηγούν) ομοιότητες και διαφορές, ξεχωρίζουν, συγκρίνουν, αντιπαραβάλλουν, συσχετίζουν, συγκροτούν διαγράμματα, εκτιμούν, αποφασίζουν κλπ
7. ΣΥΝΘΕΣΗ.
Να προγραμματίζουν, οργανώνουν, συνδυάζουν, δημιουργούν, εξάγουν συμπεράσματα, τροποποιούν, συνθέτουν, συγγράφουν κλπ
8. ΕΚΤΙΜΗΣΗ – ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ.
Να υπολογίζουν, εκφέρουν αξιολογικές κρίσεις, να υποστηρίζουν, επιχειρηματολογούν, ασκούν κριτική, ελέγχουν, επιλέγουν, γενικεύουν κλπ
9. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ: ΣΤΑΣΕΙΣ – ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ.
Να συνεργάζονται, επικοινωνούν, συντονίζουν, κατανέμουν εργασίες και καθήκοντα, οργανώνουν, συζητούν, παίρνουν αποφάσεις, εκφράζουν ιδέες και συναισθήματα κλπ
10. ΜΕΤΑΓΝΩΣΗ.
Να αναστοχάζονται, ασκούν αυτοκριτική, ρυθμίζουν και τροποποιούν την πορεία εργασίας και μάθησης, προσδιορίζουν τις μαθησιακές ανάγκες τους κλπ
Κατωτέρω σας δίδω τόσο υποδείγματα – μεθοδολογία αναλύσεως των πηγών που έχουν αναρτηθεί ενθάδε στον Ερμή, όσον και πηγές που είναι δυνατόν να τεθούν εις τις εξετάσεις αυτούσιες ή και παραπλήσιες…
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου