ΟΡΑΤΙΟΥ: 12 ΩΔΑΙ ΜΕΤΑ ΣΧΟΛΙΩΝ (ΜΕΡΟΣ Δ’) (ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΝ)

ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ Ν. ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ

  

LIBER ALTER

8. (VII)

1. O saepe mecum tempus in ultimum

deducte, Bruto militiae duce,

quis te redonavit Quiritem

dis patriis Italoque caelo.

5. Pompei, meorum prime sodalium?

cum quo morantem saepe diem mero

fregi, coronatus nitentis

malobathro Syrio capillos.

tecum Philippos et celerem fugam

10. sensi, relicta non bene parmula,

cum fracta virtus, et minaces

turpe solum tetigere mento;

sed me per hostis Mercurius celer

denso paventem sustulit aëre;

15. te rursus in bellum resorbens

unda fretis tulit aestuosis.

ergo obligatam redde Jovi dapem

longaque fessum militia latus

depone sub lauru mea nec

20. parce cadis tibi destinatis.

oblivioso levia Massico

ciboria exple, funde capacibus

unguenta de conchis. quis udo

deproperare apio coronas

25. curatve myrto? quem Venus arbitrum

dicet bibendi? non ego sanius

bacchabor Edonis: recepto

dulce mihi furere est amico.

ΣΧΟΛΙΑ: ΒΙΒΛΙΟΝ ΙΙ - ΩΔΗ VΙΙ

Ο Pompei ... prime meorum sodalium ... deducte. ῾Ο Πομπήιος Οὔαρος φίλος καὶ συμπολεμιστὴς τοῦ ποιητοῦ. ultimum tempus = ὁ ἔσχατος κίνδυνος. Bruto militiae duce : ἐννοεῖ την ἀρχηγίαν τοῦ Βρούτου κατὰ τὴν ἐν Φιλίπποις σύγκρουσιν αὐτοῦ καὶ τοῦ Κασσίου πρὸς τὸν Καίσαρα, ἧς μετέχει καὶ ὁ Πομπήιος Οὔαρος μετὰ τοῦ ῾Ορατίου. redono = δωροῦμαι πάλιν. Quiritem : ἐννοεῖ τὴν ἀποκατάστασιν τοῦ Οὐάρου εἰς τὰ πολιτικὰ δικαιώματα ἅτινα εἶχε στερηθῆ πρὸ τῆς χορηγήσεως τῆς ἀμνηστίας. sodalis = σύντροφος (μάχης) : δεσμοὶ φιλίας ἐν τῷ πολεμικῷ μετώπῳ ἀναπτυχθέντες εἶναι ἀδιάρρηκτοι. morans dies = ἡ βραδυποροῦσα ἡμέρα. Αἱ ἡμέραι ἐν στρατοπέδῳ ἐν καιρῷ πολέμου εἶναι ἀνιαραὶ καὶ ὡς τοιαῦται, κατὰ τὸ κριτήοιον τοῦ στρατιώτου, φαίνονται μακραὶ (πρβλ. ἡ ἡμέρα μοῦ φάνηκε χρόνος). merum -i = ὁ ἄκρατος οἶνος. nitentis capillos coronatus = ἐστεφανωμένος τὴν στὶλβουσαν κόμην. Malobathrum Syrium = Συριακὸν μαλόβαθρον : ἐλαιῶδες μύρον παρασκευαζόμενον ἐκ τῶν φύλλων δένδρου (πρβλ. brillantine). Philippos et celerem fugam tecum sensi = τὴν ἐν Φιλίπποις ταχεῖαν φυγὴν μετὰ σοῦ ἐδοκίμασα ἕν διὰ δυοῖν. parmula -ae = μικρὰ ἀσπίς. relicta parmula non bene. ῾Ο ῾Οράτιος ὡς ἀξιωματικὸς (tribunus militum) δὲν ἔφερεν ἀσπίδα, ἀλλὰ λέγει ταῦτα κατὰ μίμησιν τοῦ ᾽Αρχιλόχου, ἀπόσ. 6, πρὸς δήλωσιν τῆς ἀτάκτου φυγῆς. minax -acis = ὁ ἀπειλητικός: minaces εἶναι οἱ ἀνδρεῖοι στρατιῶται τοῦ Βρούτου, οἵτινες, παρὰ τὴν ἀνδρείαν των, ἡττήθησαν ὑπὸ τῶν δειλῶν ἀντιπάλων των. mentum -i = τὸ γένειον. turpe solum tetigere mento : τὸ ἔδαφος χαρακτηρίζει turpe = αἰσχρόν, ὡς ἀτιμασθὲν καί ρυπανθὲν διὰ τοῦ αἵματος τῶν γενναίως πεσόντων. densus = δασύς, πυκνός. paventem = κατεπτοημένον. Mercurius sustulit : ὁ λόγιος ῾Ερμῆς, προστάτης τῶν ποιητῶν, ἐξήρπασεν αὐτὸν καὶ καλύψας διὰ πυκνοῦ νέφους, τὸν ἔσωσε διὰ μέσου τῶν ἐχθρικῶν τάξεων (πρβλ. ᾽Ιλ. Γ, στ, 309, Ε, στ, 312. κ. ἑξ.). resorbeo -ere (β’) ἀναρροιβδῶ (ἐπὶ τῶν ἐξ ἐπιστροφῆς ἐπὶ τῆς ἀκτῆς θραυομένων κυμάτων). in bellum : ἐννοεῖ τὸν νέον πόλεμον, οὗτινος μετέσχεν ὁ Πομπήιος Οὔαρος ὑπὸ τὸν Σέξτον Πομπήιον ἐν Σικελίᾳ. fretis aestuosis = διὰ τοῦ κλυδωνικομένου πελάγους, ἤτοι τοῦ Σικελικοῦ, ὡς πεδίου τῶν νέων πολεμικῶν ἐπιχειρήσεων. obligatus = ὁ ὀφειλόμενος. daps -pis = δαίς, εὐωχία (κοινῶς τραπέζι). redde Jovi : ὡς ἐὰν ὁ Πομπήιος εἶχε κάμει τάμα , ἂν σωθῇ. depone sub lauru mea : ἐν τῇ ἐπαύλει τοῦ ποιητοῦ ὑπῆρχε δάφνη, ὑπὸ τὴν ὁποίαν θὰ ἀνέπαυε τὰ καταπεπονημένα ἐκ τῆς μακρᾶς στρατείας μέλη του. ῎Ισως ὅμως νὰ ὑπονοῇ, ὅτι ἐκτὸς τῆς πολεμικῆς δάφνης ὑπάρχει καὶ ἡ ἐν εἰρήνῃ, ἔπαθλον τῶν διακρινομένων ποιητῶν. cadus -i = ὁ κάδος (δοχεῖον πήλινον). destino, ρ. α’ = τάττω, ὁρίζω. obliviosus = ὁ προξενῶν λήθην (λαθικηδής). ciborium -ii = κιβώριον, εἶδος ποτηρίου πλατυστόμου (πρβλ. τὸ σημερινὸν ποτήριον σαμπάνιας). exple - funde : ζωηρὰ ἀναπαράστασις τοῦ συμποσίου, διὸ δίδει διαταγὰς «γέμιζε ... κέρνα». unguentum -i = ἡ ἀλοιφὴ μύρου. capax -acis = εὐρύχωρος. apium -ii = τὸ σέλινον. udus -i, ἐπίθ. = ὑγρός, εὔκαμπτος. concha -ae = ἀγγεῖον κογχόμορφον. depropero ρ. α’ = σπεύδω. Ἡ φυσ. σειρὰ τῶν λέξ. : quis (curat) deproperare myrto? ἡ ἄτακτος πλοκὴ δηλωτικὴ τῆς ψυχικῆς διεγέρσεως τοῦ ποιητοῦ ἐπὶ τῇ ἐπανόδῳ τοῦ φίλου του. iactus Venerus = ὁ βόλος τῆς ᾽Αφροδίτης. Κατὰ τὴν παιδιὰν τῶν ἀστραγάλων (εἶδος σημερ. ζαριῶν) ὅταν οἱ ἀστράγαλοι ριπτόμενοι παρουσίαζον ἐπὶ τῆς ἄνω ἐπιφανείας των τοὺς ἀριθμοὺς 1, 2, 4 καὶ 6 (3 καὶ 5 δὲν ὑπῆρχεν) ἦτο ἡ ἐπιτυχεστέρα βολή· ὅταν παρουσιάζετο καὶ εἰς τοὺς 4 ἀστραγάλους ὁ ἀριθ. 1, ἡ βολὴ ἦτο ἡ κακίστη. arbiter bibenti = ὁ συμποσίαρχος. bacchor ρ. α’ = βακχεύω, μαίνομαι (μεθῶ). Edoni - orum = οἱ ᾽Ηδωνοί: λαὸς Θρᾳκικός οἰνοπότης, διότι ἐκεῖ ἐπεχωρίζεν ἡ λατρεία τοῦ Βάκχου. recepto amico dulce est mihi furere : καὶ ἡμεῖς ἐπὶ ἀπροσδοκήτων εὐαρέστων γεγονότων λέγομεν «Θὰ τρελλαθῶ ἀπὸ τὴ χαρά μου».

9. (XX)

1. Non usitata nec tenui ferar

penna biformis per liquidum aethera

vates, neque in terris morabor

longius invidiaque maior

5. urbes relinquam, non ego, pauperum

sanguis parentum, non ego, quem vocas,

dilecte Maecenas, obibo

nec Stygia cohibebor unda.

iam iam residunt cruribus asperae

10. pelles et album mutor in alitem

superne nascunturque leves

per digitos umerosque plumae.

iam Daedaleo notior Icaro

visam gementis litora Bosphori

15. Syrtisque Gaetulas canorus

ales Hyperboreosque campos.

me Colchus et qui dissimulat metum

Marsae cohortis Dacus et ultimi

noscent Geloni, me peritus

20. discet Hiber Rhodanique potor.

absint inani funere neniae

luctusque turpes et querimoniae;

compesce clamorem ac sepulcri

mitte supervacuos honores.

ΣΧΟΛΙΑ: ΒΙΒΛΙΟΝ ΙΙ - ΩΔΗ ΧΧ

1-12.

usitatus -a -um (τοῦ usitor) = ὁ ἐν κοινῇ χρήσει, ὁ συνήθης. tenuis, ἐπίθ. = λεπτός. penna -ae = ἡ πτέρυξ. biformis -is = δίμορφος. vates -is = μάντις, ποιητής. urbis ἀντὶ urbes. ῾Η φυσ. σειρά : ferar per liquidum aethera biformis vates non usitata nec tenui penna.biformis : διότι φαντάζεται ἑαυτὸν ὡς κύκνον καὶ ποιητήν. ῾Ο ῾Οράτιος ὀνομάζει τὸν Πίνδαρον «Θηβαῖον Κύκνον». Κατὰ τὸν ᾽Αριστοτέλη αἱ ψυχαὶ τῶν ποιητῶν μετὰ θάνατον ἔζων ὑπὸ μορφὴν κύκνων, διατηροῦσαι οὕτω τὴν ἱκανότητα πρὸς τὴν ᾠδήν. non ego ... obido = ἐγὼ δὲν θ’ ἀποθάνω, δὲν θ’ ἀφανισθῶ. quem vocas = τὸν ὁποῖον προσφωνεῖς (μὲ τὸ ὕστατον χαῖρε). nec stygia cohibebor unda = οὔτε θὰ κρατηθῶ ἀπὸ τὰ ὕδατα τῆς Στυγός. iam -iam = μετ’ ὀλίγον (τὸ σημ. ἰδοὺ - ἰδού). residunt τοῦ resido = ἐπικάθημαι, περιβάλλω. crus, cruris = ἡ κνήμη. pellis - is = τὸ δέρμα. et album mutor in alitem = καὶ μεταβάλλομαι εἰς λευκὸν πτηνὸν (κύκνον). superne = ὕπερθεν, εἰς τὸ ἄνω μέρος τοῦ σώματός μου. leves plumae = λεῖα πτίλα. 

13 - 20.

visam μέλ. τοῦ viso = θεῶμαι, βλέπω. notior Daedaleo Icaro = γνωστότερος (ὀνομαστότερος) τοῦ ᾽Ικάρου τοῦ υἱοῦ τοῦ Δαιδάλου (ὁ ὑπαινιγμὸς γίνεται ὡς πρὸς τὴν τόλμην καὶ ὄχι τὴν πτῶσιν τοῦ Ἰκάρου). gementis Bosphori litora = τοῦ στενάζοντος Βοσπόρου τὰς ἀκτὰς (ὁ στεναγμὸς ἐξ αἰτίας τῆς βοῆς καὶ τοῦ παφλασμοῦ τῶν κυμάτων). Syrtisque Gaetulas = τὰς Γαιτουλικὰς Σύρτεις. ῾Η χώρα τῶν Γαιτούλων ἐν τῇ ᾽Αφρικῇ, πρὸς νότον τῆς Νουμιδίας. canorus ales = ᾠδικὸν πτηνόν. Hyperborei campi = αἱ πεδιάδες τῶν ῾Υπερβορείων, ἀγνώστων πρὸς Β. λαῶν. dissimulo = ἀποκρύπτω. ῾Η φυσ. σειρά : me noscent Colchus et Dacus qui dissimulat metum Marsae cohortis et ultimi Geloni = Οἱ Γελωνοί, λαὸς Σκυθικὸς (ἐν τῇ Οὐκρανίᾳ) πλησίον τοῦ Βορυσθένους. disco = μανθάνω, peritus = ἔμπειρος, πολιτισμένος. Hiber = ῎Ιβηρ (῾Ισπανός). potor -oris = πότης : potor Rhodani = ὁ παροικῶν τὸν Ροδανόν. 

21 - 24

absint inani funere neniae = μακρὰν ἀπὸ τὴν ἀνωφελῆ (περιττὴν ἐφ’ ὅσον θὰ εἶμαι ἀθάνατος) κηδείαν μου οἱ θρῆνοι. (Δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ μὲ κλαύσουν, ὅταν ἀποθάνω). nenia -ae = ἡ νηνία, ὁ ἐπικήδειος θρῆνος. luctusque turpes et querimoniae = καὶ τὰ ἀπρεπῆ (εἰς τὴν ἀθανασὶαν μου) πένθη καὶ οἱ σχετλιασμοὶ (αἱ μεμψιμοιρίαι) ἢ τὰ παραμορφοῦντα τὸ πρόσωπον πένθη. compresco -ui (γ’) = συγκρατῶ. clamorem (tuum). supervacuus = περιττός, ἀνωφελής. mitte supervacuos honores sepulcri = ἄφες τὰς ἀνωφελεῖς τιμὰς τὰς νενομισμένας κατὰ τὴν ταφήν.

LIBER TERTIUS

10. (VIII)

1. Martiis caelebs quid agam Calendis,

quid velint flores et acerna turis

plena miraris positusque carbo in

caespite vivo,

5. docte sermones utriusque linguae!

voveram dulcis epulas et album

Libero caprum prope funeratus

arboris ictu.

hic dies anno redeunte festus

10. corticem adstrictum pice demovebit

amphorae fumum bibere institutae

consule Tullo.

sume, Maecenas, cyathos amici

sospitis centum et vigiles lucernas

15. perfer in lucem: procul omnis esto

clamor et ira.

mitte civilis super Urbe curas:

occidit Daci Cotisonis agmen,

Medus infestus sibi luctuosis

20. dissidet armis,

servit Hispanae vetus hostis orae

Cantaber, sera domitus catena.

iam Scythae laxo meditantur arcu

cedere campis.

25. neglegens, ne qua populus laboret,

parce privatus nimium cavere et

dona praesentis cape laetus horae et

linque severa.

ΒΙΒΛΙΟΝ ΙΙΙ - ΩΔΗ VΙΙΙ

caelebs -ibis = ὁ ἄγαμος. Calendae Martiae ἢ Calendae femineae: κατὰ τὴν ἡμέραν ταύτην αἱ Ρωμαῖαι δέσποιναι ἑώορταζον ἐπὶ τοῦ ᾽Ησκυλίνου λόφου τὰ Matronalia πρὸς τιμὴν τῆς Junonis Lucinae ἀντιστοίχου πρὸς τὴν ἑλληνικὴν θεότητα Εἰλείθυιαν, τὴν προστάτιδα τῶν τοκετῶν. accera -ae = τὸ θυμιατήριον. tus -uris = τὸ θυμίαμα, ὁ λιβανωτός. caespes -itis = χορτόπλινθος : διὰ τοιούτων πλίνθων εἶχε κατασκευάσει, φαίνεται, ὁ ῾Οράτιος πρόχειρον βωμόν. docte. Ἡ φυσ. σειρά : miraris, docte, sermones utrius linguae : ἐννοεῖ τὸν Μαικήναν, ὅστις ἦτο κάτοχος πλὴν τῆς λατινικῆς καὶ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης. voveo -vi -otum (β’) = ὑπόσχομαι ἀφιέρωμα εἰς τὸν θεόν, «κάνω τάμα». epulae -arum = ἑορταστικὴ ἑστίασις (κοιν. γλέντι).albus caper = λευκὸς τράγος· εἰς τοὺς ἄνω θεοὺς ἔθυον λευκὰ ζῷα. prope funeratus = ὅτε μικροῦ δεῖν ἐκηδεύθην. arboris ictu. ictus -us = πλῆγμα : ὁ ποιητὴς ὁμιλεῖ περὶ κινδύνου, τὸν ὁποῖον διέτρεξε, πληγεὶς ὑπὸ καταπεσόντος κατὰ τῆς κεφαλῆς του δένδρου τοῦ κήπου του. festus -a -um = ἑορταστικός. anno redeunte = «περιτελλομένων ἐνιαυτῶν» (κάθε χρόνο). cortex -icis = ἡ πίσσα. hic dies demovebit corlicem (προσωποποιία). amphora -ae = ἀμφορεύς, amphora instituta bibere fumum: οἱ Ρωμαῖοι κατεσκεύαζον συνήθως τὴν οἰναποθήκην εἰς τοιαύτην θέσιν, ὥστε νὰ καπνίζεται ἀπὸ τὴν ἑστίαν, διότι εἶχον τὴν γνώμην ὅτι ὁ οἶνος ἀπέκτα ταχέως τὰς ἰδιότητας τοῦ παλαιοῦ οἴνου. consule Tullo : ὁ Α. Οὐολκάτιος Τύλλος, ὕπατος τὸ 33 π. Χ. ὅτε ὁ Μαικήνας ἐχάρισεν εἰς τὸν ῾Οράτιον τὴν Σαβινικὴν ἔπαυλιν. sume τοῦ sumo -mpsi -tum (γ’) = λαμβάνω, ἀναλίσκω. sospes -itis = σῶος. cyathos amici sospitis = ποτήρια (εἰς ὑγείαν) τοῦ σωθέντος φίλου. lucerna -ae = ὁ λύχνος. perfer in lucem = νὰ ἔχῃς τοὺς λύχνους ἀναμμένους μέχρι πρωίας. (῾Ο ῾Οράτιος ἐσκόπευε νὰ κάμῃ παννύχιον ἑορτήν). procul esto omnis clamor : ὁ ποιητὴς διαβεβαιοῖ τὸν φίλον περὶ ἀθορύβου καὶ ἀδιαταράκτου παννυχίδος. mitte civiles super urbe curas : εἶχε δίκαιον ὁ ποιητὴς νὰ συνιστᾷ εἰς τὸν πολυάσχολον Μαικήναν νὰ ἀφήσῃ κατὰ μέρος τὴν ἡμέραν ἐκείνην, τὰς ὑπὲρ τῆς πολεως φροντίδας «ρίξτο λιγάκι ἔξω». ῾Ο ᾽Οκταβιανὸς τότε εἶχε ταξιδεύσει εἰς τὴν ᾽Ανατολὴν ἀφήσας ἀναπληρωτήν του τὸν Μαικήναν. Cotiso -onis : βασιλεὺς τῶν Δακῶν, ἡττηθεὶς τῷ 29 π. Χ. μετὰ τῶν Σκυθῶν ὑπὸ τοῦ Μ. Κράσσου. infestus -a -um = δυσμενής ἐχθρός. dissideo -edi -essum (β’) = διίσταμαι. Medus dissidet sibi : ἐννοεῖ τὰς ἐμφυλίους ἔριδας Φραάτου καὶ Τιριδάτου. luctuosus -a -um = πολυπενθής. arbi (sibi) ΙποΙὶιοεἱ8; διότι ὁ ἐμφύλιος πόλεμος γίνεται πρόξενος πολλοῦ πένθους. luctuosis : ὁ Κανταβρικός : ἔθνος ῾Ισπανικόν. (Οἱ ῾Ισπανοὶ ἡττήθησαν τῷ 29 μ.Χ. ὑπὸ τοῦ Στατιλίου Ταύρου). catena -ae = ἡ ἅλυσις. serus -a -um = βραδύς ὄψιμος. laxo, ρ. α’ = χαλαρῶ. neglegens ne qua populus laboret : ἡ αὐτὴ σύστασις ἐδόθη ἐνωτέρω διὰ τοῦ mitte civiles curas. privatus = ἰδιώτης (κατ’ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ magistratus). parce nimium cavere = noli nimium cavere = μὴ στενοχωρῆσαι πάρα πολύ, «ρίξτο λίγο ἔξω». cape laetus dona praesentis horae = φαιδρὸς δέχου τὰ δῶρα τῆς παρούσης ὥρας.

11. (XXV)

1. Quo me, Bacche, rapis tui

plenum? quae nemora aut quos agor in specos

velox mente nova? quibus

antris egregii Caesaris audiar

5. aeternum meditans decus

stellis inserere et consilio Jovis?

dicam insigne, recens, adhuc

indictum ore alio. non secus in iugis

Edonis stupet Euhias

10. Hebrum prospiciens et nive candidam

Thracen ac pede barbaro

lustratam Rhodopen, ut mihi devio

ripas et vacuum nemus

mirari libet. o Naiadum potens

15. Baccharumque valentium

proceras manibus vertere fraxinos,

nil parvum aut humili modo,

nil mortale loquar, dulce periculum est,

o Lenaee, sequi deum

20. cingentem viridi tempora pampino.

ΒΙΒΛΙΟΝ ΙΙΙ - ΩΔΗ ΧΧV

Quo ἐπίρ. = ποῦ. nemus -oris = δρυμός, δάσος. ῾Η φυσ. σειρά : in quae nemora aut in quos specus agor : θεόληπτος ὁ ποιητὴς φαντάζεται ἑαυτὸν ἀπαγόμενον ὑπὸ τοῦ Βάκχου. mens nova = καινὸς νοῦς, ἐνθουσιασμός. meditir, ρ. = μελετῶ διανοοῦμαι. insero = ἐνείρω, συγκαταλέγω. recens -ntis = νέος καινός. non secus = οὐχὶ ἄλλως, δηλ. ὁμοίως. stupeo = θαυμάζω, ἐκπλήττομαι. Euhias -adis = ἡ Εὐιάς, Βάκχη, Μαινάς.candidus -a -un = στίλβων ἐκ λευκότητος. lustratus -a -um = ὁ περιοδευόμενος. devius -a -un (de -via) =ὁ ἐκτὸς τῆς ὁδοῦ ὤν, ὁ ἀποπλανώμενος τῆς ὁδοῦ. valentium vertere = τῶν δυναμένων νὰ ἐκριζώσουν. procerus -a -um = ἐπιμήκης. fraxinus -i = μελία (δένδρον). pampinus -i = βλαστὸς ἀμπέλου, οἰναρίς.

12. (XXX)

Exegi monumentum aere perennius

regalique situ pyramidum altius,

quod non imber edax, non aquilo impotens

possit diruere aut innumerabilis

5. annorum series et fuga temporum.

non omnis moriar multaque pars mei

vitabit Libuinam; usque ego postera

crescam laude recens, dum Capitolium

scandet cum tacita virgine pontifex.

10. dicar, qua violens obstrepit Aufidus

et qua pauper aquae Daunus agrestium

regnavit populorum, ex humili potens,

princeps Aeolium carmen ad Italos

deduxisse modos sume superbiam

quaesitam meritis et mihi Delphica

lauro cinge volens, Melpomene, comam.

ΒΙΒΛΙΟΝ ΙΙΙ - ΩΔΗ ΧΧΧ

Perennis -is (per - annus) = ὁ διαρκῶν ὅλον τὸ ἔτος, αἰώνιος. situs -us = ὁ εὐρὼς (κοινὸς μοῦχλα). regalis situs = ὁ βασιλικὸς εὐρώς, τὸ εὐρωτιῶν διὰ τῆς παρόδου τοῦ χρόνου μεγαλεῖον. edax -acis = ὁ διαβιβρώσκων, ὁ ἀφανίζων. imber edax : ἕνεκα τῆς διαβρωτικῆς δυνάμεως τοῦ ὕδατος. non omnis = δὲν θὰ ἀποθάνω ὁλόκληρος. (Ἐκ τοῦ «ἐγώ μου» θὰ ἀποθάνῃ μόνον τὸ φθαρτὸν σῶμα, τὸ πνεῦμά μου θὰ ζῇ εἰς τὰ ἀθάνατα ἔργα μου). Libitina -ae = ἡ Λιβιτίνη Ἀφροδίτη, ὡς θεὰ τῶν κηδειῶν καὶ τοῦ θανάτου. Παραδοξοτάτη σύγχυσις τοῦ ἔρωτος, τοῦ σφρίγους τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου, δηλ. τῆς Ἀφροδίτης καὶ τῆς Περσεφόνης. usque recens = ἀδιαλείπτως νέος. dum scandet Capitolium : δηλ. αἰωνίως, διότι κατὰ τοὺς Ρωμ. ἡ πόλις των ἦτο αἰωνία. cum tacita virgine = μετὰ τῆς σιωπηλῆς παρθένου : ἐννοεῖ τὴν Vestalem maximam, ἥτις κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς θυσίας βοηθοῦσα τὸν Pontificem ἵστατο σιωπηλὴ μετὰ τῶν ἀλλων ῾Εστιάδων. Aufidus -i = ὁ Αὔφιδος, ποταμὸς τῆς ᾽Απουλίας, πατρίδος τοῦ Ὁρατίου. Daunus = ὁ Δαῦνος, ἀρχαῖος βασιλεὺς τῆς χώρας· pauper aquae, οὕτω καλεῖται ὁ Δαῦνος ὡς βασιλεύων χώρας αὐχμηρᾶς. πτωχῆς εἰς ὕδατα. obstrepo -ui - itum (γ’) = ψοφῶ, θορυβῶ.ex humili potens (factus) : ὁ ῾Οράτιος διότι ἦτο υἱὸς πτωχοῦ ἀπελευθέρου. Aeolium carmen = τὸ Αἰολικὸν μέλος, ἡ λυρικὴ ποίησις τῆς Σαπφοῦς καὶ τοῦ ᾽Αλκαίου. sume superbiam Melponene = λάβε διὰ τὸ ἑαυτόν σου, ἀποδέχθητι τὴν ὑπερήφανον τιμὴν Μελπομένη. quaesitam meritis = quam (superbiam) meritis quaesivisti = ἣν διὰ τῶν ἐπαξίων ἔργων σου ἀπέκτησες. Ὁ ῾Οράτιος μετριάζων τὴν ὑπερηφάνειάν του, ἀποδίδει τὰ ποιήματά του εἰς τὴν ἐμπνεύσασαν αὐτὸν μοῦσαν Μελπομένην.