των
Νικηφόρου &
Καλλιρρόης Ελεοπούλου
«ὤ μοι, ἀναιδείην ἐπιειμένε, κερδαλεόφρον,
πῶς τίς τοι πρόφρων ἔπεσιν πείθηται Ἀχαιῶν 150
ἢ ὁδὸν ἐλθέμεναι ἢ ἀνδράσιν ἶφι μάχεσθαι;
οὐ γὰρ ἐγὼ Τρώων ἕνεκ’ ἤλυθον αἰχμητάων
δεῦρο μαχησόμενος, ἐπεὶ οὔ τἴ μοι αἴτιοί εἰσιν·
οὐ γάρ πώ ποτ’ ἐμὰς βοῦς ἤλασαν οὐδὲ μὲν ἵππους,
οὐδέ ποτ’ ἐν Φθίῃ ἐριβώλακι βωτιανείρῃ 155
καρπὸν ἐδηλήσαντ᾽, ἐπεὶ ἦ μάλα πολλὰ μεταξὺ
οὔρεά τε σκιόεντα θάλασσά τε ἠχήεσσα·
ἀλλὰ σοί, ὦ μέγ’ ἀναιδές, ἅμ’ ἑσπόμεθ᾽, ὄφρα σὺ χαίρῃς,
τιμὴν ἀρνύμενοι Μενελάῳ σοί τε, κυνῶπα,
πρὸς Τρώων· τῶν οὔ τι μετατρέπῃ οὐδ’ ἀλεγίζεις· 160
καὶ δή μοι γέρας αὐτὸς ἀφαιρήσεσθαι ἀπειλεῖς,
ᾧ ἔπι πολλὰ μόγησα, δόσαν δέ μοι υἷες Ἀχαιῶν.
οὐ μέν σοί ποτε ἶσον ἔχω γέρας, ὁππότ’ Ἀχαιοὶ
Τρώων ἐκπέρσωσ’ ἐῢ ναιόμενον πτολίεθρον·
ἀλλὰ τὸ μὲν πλεῖον πολυάϊκος πολέμοιο 165
χεῖρες ἐμαὶ διέπουσ᾽, ἀτὰρ ἤν ποτε δασμὸς ἵκηται,
σοὶ τὸ γέρας πολὺ μεῖζον, ἐγὼ δ’ ὀλίγον τε φίλον τε
ἔρχομ’ ἔχων ἐπὶ νῆας, ἐπεί κε κάμω πολεμίζων.
νῦν δ’ εἶμι Φθίηνδ’, ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτερόν ἐστιν
οἴκαδ’ ἴμεν σὺν νηυσὶ κορωνίσιν, οὐδὲ σ’ ὀΐω 170
ἐνθάδ’ ἄτιμος ἐὼν ἄφενος καὶ πλοῦτον ἀφύξειν.»
Τὸν δ’ ἠμείβετ’ ἔπειτα ἄναξ ἀνδρὼν Ἀγαμεμνων·
«φεῦγε μάλ’, εἴ τοί θυμὸς ἐπέσσυται, οὐδέ σ’ ἐγώ γε
λίσσομαι εἵνεκ’ ἐμεῖο μένειν· παρ’ ἐμοί γε καὶ ἄλλοι
οἵ κέ με τιμήσουσι, μάλιστα δὲ μητίετα Ζεύς. 175
ἔχθιστος δέ μοί ἐσσι διοτρεφέων βασιλήων·
αἰεὶ γάρ τοι ἔρις τε φίλη πόλεμοί τε μάχαι τε.
εἰ μάλα καρτερότ ἑσσι, θεός που σοὶ τό γ’ ἔδωκεν.
οἴκαδ’ ἰὼν σὺν νηυσί τε σῇς καὶ σοῖς ἑτάροισι
Μυρμιδόνεσσιν ἄνασσε, σέθεν δ’ ἐγὼ οὐκ ἀλεγίζω 180
οὐδ’ ὄθομαι κοτέοντος ἀπειλήσω δέ τοι ὧδε·
ὡς ἔμ’ ἀφαιρεῖται Χρυσηίδα Φοῖβος Ἀπόλλων,
τὴν μὲν ἐγὼ σὺν νηί τ’ ἐμῇ καὶ ἐμοῖς ἑτάροισι
πέμψω, ἐγὼ δέ κ’ ἄγω Βρισηίδα καλλιπάρῃον
αὐτὸς ἰὼν κλισίηνδε, τὸ σὸν γέρας, ὄφρ’ ἐῢ εἰδῇς 185
ὅσσον φέρτερός εἰμι σέθεν, στυγέῃ δὲ καὶ ἄλλος
ἶσον ἐμοὶ φάσθαι καὶ ὁμοιωθήμεναι ἄντην.»
Ὣς φάτο· Πηλεΐωνι δ’ ἄχος γένετ’, ἐν δέ οἱ ἦτορ
στήθεσσιν λασίοισι διάνδιχα μερμήριξεν,
ἢ ὅ γε φάσγανον ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ 190
τοὺς μὲν ἀναστήσειεν, ὁ δ’ Ἀτρεΐδην ἐναρίζοι,
ἦε χόλον παύσειεν ἐρητύσειέ τε θυμόν.
ἧος ὁ ταῦθ’ ὥρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,
ἕλκετο δ’ ἐκ κολεοῖο μέγα ξἴφος ἦλθε δ’ Ἀθήνη
οὐρανόθεν· πρὸ γὰρ ἧκε θεὰ λευκώλενος Ἥρη, 195
ἄμφω ὁμῶς θυμῷ φιλέουσά τε κηδομένη τε.
στῆ δ’ ὄπισθεν, ξανθῆς δὲ κόμης ἕλε Πηλεΐωνα
οἴῳ φαινομένη· τῶν δ’ ἄλλων οὔ τις ὁρᾶτο.
θάμβησεν δ’ Ἀχιλλεύς, μετὰ δ’ ἐτράπετ’, αὐτίκα δ’ ἔγνω
Παλλάδ’ Ἀθηναίην· δεινὼ δέ οἱ ὄσσε φάανθεν· 200
καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα·
«τίπτ’ αὖτ’, αἰγιόχοιο Διὸς τέκος, εἰλήλουθας;
ἦ ἵνα ὕβριν ἴδῃ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο;
ἀλλ’ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τελέεσθαι ὀΐω·
ᾗς ὑπεροπλίῃσι τάχ’ ἄν ποτε θυμὸν ὀλέσσῃ.» 205
Τὸν δ’ αὖτε προσέειπε θὲὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη·
«ἦλθον ἐγὼ παύσουσα τεὸν μένος, αἴ κὲ πίθηαι,
οὐρανόθεν. πρὸ δέ μ’ ἧκε, θεὰ λευκώλενος Ἥρη,
ἄμφω ὁμῶς θυμῷ φιλέουσά τε κηδομένη τε.
ἀλλ’ ἄγε λῆγ’ ἔριδος, μηδὲ ξίφος ἕλκεο χειρί· 210
ἀλλ’ ἦ τοι ἔπεσιν μὲν ὀνείδισον, ὡς ἔσεταί περ·
ὧδε γὰρ ἐξερέω, τὸ δὲ καὶ τετελεσμένον ἔσται.
καὶ ποτέ τοι τρὶς τόσσα παρέσσεται ἀγλαὰ δῶρα
ὕβριος εἵνεκα τῆσδε· σὺ δ’ ἴσχεο, πείθεο δ’ ἡμῖν.»
Τὴν δ’ ἀπαμειβόμενος προσέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς· 215
«χρὴ μὲν σφωίτερόν γε, θεά, ἔπος εἰρύσσασθαι
καὶ μάλα περ θυμῷ κεχολωμένον· ὣς γὰρ ἄμεινον.
ὅς κε θεοῖς ἐπιπείθηται, μάλα τ’ ἔκλυον αὐτοῦ.»
Ἦ καὶ ἐπ’ ἀργυρέῃ κώπῃ σχέθε χεῖρα βαρεῖαν,
ἂψ δ’ ἐς κουλεὸν ὦσε μέγα ξίφος, οὐδ’ ἀπίθησε 220
μύθῳ Ἀθηναίης· ἡ δ’ Οὐλυμπόνδε βεβήκει
δώματ’ ἐς αἰγιόχοιο Διὸς μετὰ δαίμονας ἄλλους.
Πηλεΐδης δ’ ἐξαῦτιτ ἀταρτηροῖς ἐπέεσσιν
Ἀτρεΐδην προσέειπε, καὶ οὔ πω λῆγε χόλοιο·
«οἰνοβαρές, κυνὸς ὄμματ’ ἔχων, κραδίην δ’ ἐλάφοιο, 225
οὔτε ποτ’ ἐς πόλἐμον ἅμα λαῷ θωρηχθῆναι
οὔτε λόχονδ’ ἰέναι σὺν ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν
τέτληκας θυμῷ· τὸ δέ τοι κὴρ εἴδεται εἶναι.
ἦ πολὺ λώιόν ἐστι κατὰ στρατὸν εὐρὺν Ἀχαιῶν
δῶρ’ ἀποαιρεῖσθαι ὅς τις σέθεν ἀντίον εἴπῃ· 230
δημοβόρος βασιλεύς, ἐπεὶ οὐτιδανοῖσιν ἀνάσσεις·
ἦ γὰρ ἄν, Ἀτρεΐδη, νῦν ὕστατα λωβήσαιο.
ἀλλ ἔκ τοι ἐρέω καὶ ἐπὶ μέγαν ὅρκον ὀμοῦμαι·
ναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον, τὸ μὲν οὔ ποτε φύλλα καὶ ὄζους
φύσει, ἐπεὶ δὴ πρῶτα τομὴν ἐν ὄρεσσι λέλοιπεν, 235
οὐδ’ ἀναθηλήσει· περὶ γάρ ῥά ἑ χαλκὸ ἔλεψε
φύλλα τε καὶ φλοιόν· νῦν αὐτέ μιν υἷες Ἀχαιῶν
ἐν παλάμῃς φορέουσι δικασπόλοι, οἵ τε θέμιστας
πρὸς Διὸς εἰρύαται· ὁ δέ τοι μέγας ἔσσεται ὅρκος·
ἦ ποτ’ Ἀχιλλῆος ποθὴ ἵξεται υἷας Ἀχαιῶν 240
σύμπαντας· τότε δ’ οὔ τι δυνήσεαι ἀχνύμενός περ
χραισμεῖν, εὖτ’ ἂν πολλοὶ ὑφ’ Ἕκτορος ἀνδροφόνοιο
θνήσκοντες πίπτωσι· σὺ δ’ ἔνδοθι θυμὸν ἀμύξεις
χωόμενος, ὅ τ’ ἄριστον Ἀχαιῶν οὐδὲν ἔτισας.» 244
Ἐπέμβασις τοῦ Νέστορος.
Ὥς φατο Πηλεΐδης ποτὶ δὲ σκῆπτρον βάλε γαίῃ 245
χρυσείοις ἥλοισι πεπαρμένον, ἕζετο δ’ αὑτός.
Ἀτρεΐδης δ’ ἑτέρωθεν ἐμήνιε· τοῖσι δὲ Νέστωρ
ἡδυεπὴς ἀνόρουσε, λιγὺς Πυλίων ἀγορητής,
τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης μέλιτος γλυκίων ῥέεν αὐδή.
τῷ δ’ ἤδη δύο μὲν γενεαὶ μερόπων ἀνθρώπων 250
ἐφθίαθ’, οἵ οἱ πρθσθεν ἅμα τράφεν ἠδ’ ἐγένοντο
ἐν Πύλῳ ἠγαθέῃ, μετὰ δὲ τριτάτοισιν ἄνασσεν.
ὅ σφιν ἐῢ φρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν.
«ὢ πόποι, ἦ μέγα πένθος Ἀχαιίδα γαῖαν ἱκάνει·
ἦ κεν γηθήσαι Πρίαμος Πριάμοιό τε παῖδες 255
ἄλλοι τε Τρῶες μέγα κεν κεχαροίατο θυμῷ
εἰ σφῶιν τάδε πάντα πυθοίατο μιαρναμένοιιν,
οἳ περὶ μὲν βουλὴν Δαναῶν, περὶ δ’ ἐστὲ μάχεσθαι.
ἀλλὰ πίθεσθ’· ἄμφω δὲ νεωτέρω ἐστὸν ἐμιεῖο
ἤδη γάρ ποτ’ ἐγὼ καὶ ἀρείοσιν ἠέ περ ὑμῖν 260
ἀνδράσιν ὡμίλησα, καὶ οὔ ποτέ μ’ οἵ γ’ ἀθέριζον.
οὐ γάρ πω τοίους ἴδον ἀνέρας οὐδὲ ἴδωμαι,
οἷον Πειρίθοόν τε Δρύαντά τε, ποιμένα λαῶν,
Καινέα τ’ Ἐξάδιόν τε· καὶ ἀντίθεον Πολύφημον,
Θησέα τ’ Αἰγεΐδην, ἐπιείκελον ἀθανάτοισιν 265
κάρτιστοι δὴ κεἶνοι ἐπιχθονίων τράφεν ἀνδρῶν-
κάρτιστοι μὲν ἔσαν καὶ καρτίστοις ἐμάχοντο,
φηρσὶν ὀρεσκῴοισι, καὶ ἐκπάγλως ἀπόλεσσαν.
καὶ μὲν τοῖσιν ἐγὼ μεθομίλεον ἐκ Πύλου ἐλθών,
τηλόθεν ἐξ ἀπίης γαίης· καλέσαντο γὰρ αὐτοί. 278
καὶ μαχόμην κατ’ ἔμ’ αὐτὸν ἐγώ· κείνοισι δ’ ἂν οὔ τις
τῶν, οἳ νῦν βροτοί εἰσιν ἐπιχθόνιοι, μαχέοιτο·
καὶ μέν μευ βουλέων ξύνιεν πείθοντό τε μύθῳ.
ἀλλὰ πίθεσθε καὶ ὔμμες, ἐπεὶ πείθεσθαι ἄμεινον.
μήτε σὺ τόνδ’ ἀγαθός περ ἐὼν ἀποαίρεο κούρην, 275
ἀλλ’ ἔα, ὥς οἱ πρῶτα δόσαν γέρας υἷες Ἀχαιῶν·
μήτε σύ, Πηλεΐδη, ἔθελ’ ἐριζέμεναι βασιλῆι
ἀντιβίην, ἐπεὶ οὔ ποθ’ ὁμοίης ἔμμορε τιμῆς
σκηπτοῦχος βασιλεύς, ᾧ τε Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν.
εἰ δὲ σὺ καρτερός ἐσσι, θεὰ δέ σὲ γείνατο μήτηρ, 280
ἀλλ’ ὅδε φέρτερός ἐστιν, ἐπεὶ πλεόνεσσιν ἀνάσσει.
Ἀτρεΐδη, σὺ δὲ παῦε τεὸν μένος· αὐτὰρ ἐγώ γε
λίσσομ’ Ἀχιλλῆι μεθέμεν χόλον, ὃς μέγα πᾶσιν
ἕρκος Ἀχαιοῖσιν πέλεται πολέμοιο κακοῖο.»
Τὸν δ’ ἀπαμειβόμενοα προσέφη κρείων Ἀγαμέμνων· 285
«ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα, γέρον, κατὰ μοῖραν ἔειπες,
ἀλλ’ ὅ δ’ ἀνὴρ ἐθέλει περὶ πάντων ἔμμεναι ἄλλων,
πάντων μὲν κρατέειν ἐθέλει, πάντεσσι δ’ ἀνάσσειν,
πᾶσι δὲ σημαίνειν, ἅ τιν’ οὐ πείσεσθαι ὀΐω.
εἰ δέ μιν αἰχμητὴν ἔθεσαν θεοὶ αἰὲν ἐόντες, 290
τοὔνεκά οἱ προθέουσιν ὀνείδεα μυθήσασθαι;»
Τὸν δ’ ἄρ’ ὑποβλήδην ἠμείβετο δῖος Ἀχιλλεύς·
«ἦ γάρ κεν δειλός τε καὶ οὐτιδανὸς καλεοίμην,
εἰ δὴ σοὶ πᾶν ἔργον ὑπείξομαι, ὅττι κεν εἴπῃς.
ἄλλοισιν δὴ ταῦτ’ ἐπιτέλλεο, μὴ γὰρ ἐμοί γε 295
σήμαιν᾽· οὐ γὰρ ἐγώ γ’ ἔτι σοὶ πείσεσθαι ὀΐω.
ἄλλο δέ τοι ἐρέω, σὺ δ’ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι·
χερσὶ μὲν οὔ τοι ἐγώ γε μαχήσομαι εἵνεκα κούρης
οὔτε σοὶ οὔτε τῳ ἄλλῳ, ἐπεί μ’ ἀφέλεσθέ γε δόντες·
τῶν δ’ ἄλλων, ἅ μοί ἐστι θοῇ παρὰ νηὶ μελαίνῃ, 300
τῶν οὐκ ἄν τι φέροις ἀνελὼν ἀέκοντος ἐμεῖο.
εἰ δ’ ἄγε μὴν πείρησαι, ἵνα γνώωσι καὶ οἵδε·
αἶψά τοι αἷμα κελαινὸν ἐρωήσει περὶ δουρί.»
Ὣς τώ γ’ ἀντιβίοισι μαχεσσαμένω ἐπέεσσιν
ἀνστήτην, λῦσαν δ’ ἀγορὴν παρὰ νηυσὶν Ἀχαιῶν. 305
στ. 148.187.
α) 148 - 160: ― ὑπόδρα = μὲ λοξὸν ἄγριον βλέμμα (ὑπὸ+ρίζ. δράκ - δέρκομαι). Ἐπίρρ. ― πόδας ὠκύς · Α 48. ― ὤ μοι· ἐπιφών. ἀγανακτήσεως. ― ἐπιειμένος = ἐνδεδυμένος, ρ. ἐπὶ ἓννυμαι, ἐφέννυμαι. ― κερδαλεόφρων = ὁ ἐπιζητῶν τὸ κέρδος (κερδαλέως+φρήν). ― πρόφρων· Α 77. ― τοὶ ἔπεσιν· σοὶ τοῖς λόγοι = εἰς τοὺτ λόγους σου. ― ὁδὸν ἐλθέμεναι = νὰ μεταβῇ εἴς τινα ἀποστολήν, δηλ. πρεσβείαν, ἐνέδραν κ.τ.τ. ― ἶφι· Α 38. ― οὐ γὰρ ἐγώ · ὁ γὰρ αἰτιολογεῖ τὴν ὑπονοουμένην σκέψιν τοῦ Ἀχιλλέως ὅτι πρῶτος αὐτὸς δὲν θὰ ὑπακούῃ εἰς τὸ ἑξῆς τὸν Ἀγαμέμνονα. ― ἕνεκα Τρώων μαχησόμενος ― μὲ τὸν σκοπὸν νὰ πολεμήσω τοὺς Τρῶας. ― αἰχμητὴς = ὁ χειριζόμενος δεξιῶς τὴν αἰχμὴν τοῦ δόρατος, πολεμιστής. ― οὔ τι = οὐδόλως. ― αἴτιός εἰμί τινι = βλάπτω, ἀδικῶ τινά. ― ἐλαύνω = ἀπάγω. ― οὐδὲ μὲν ἵππους· ὁ μὲν βεβαιωτικός. ― ἐριβῶλαξ = γῆ ἔχουσα μεγάλους βώλους χώματος, εὔφορος (ἐρι (ἐπιτ.)+βῶλαξ) — βωτιάνειρα = γῆ τρέφουσα ἄνδρας, τροφὸς ἡρώων (βόσκω, βώτωρ+ἀνήρ). ― δηλέομαι = βλάπτω (δηλητήριον). ― ἐπεὶ ἦ = διότι ἀλήθεια. ― οὔρεα σκιόεντα = σκιερά, ἄγρια βουνά. ― θάλασσα ἠχήεσσα = ἠχοῦσα ἀκαταπαύστως, πολυτάραχος. ― σοί· ἡ ἀντων. τίθεται μὲ ἔμφασιν πρὸ τοῦ ἅμ’ ἑσπόμεθα. ― μέγα ἀναιδὲς = ἀναιδέστατε. ― τιμὴν ἀρνύμενοι = ἐπιδιώκοντες νὰ λάβωμεν ἐκδίκησιν. ― Μενελάῳ σοί τε· δοτ. χαριστ. ― κυνῶπα· μόνον εἰς κλητ. = ποὺ ἔχεις ὄμματα κυνός, ἀναιδέστατε. ― πρὸς Τρώων = ἀπὸ τοὺς Τρῶας. ― μετατρέπομαι = στρέφω πρός τι, προσέχω κἄτι. ― τῶν οὔ τι μετατρέπῃ = αὐτὰ διόλου δὲν τὰ λαμβάνεις ὑπ’ ὄψιν. ― ἀλεγίζω = φροντίζω, ἐνδιαφέρομαι.
161-171: ― καὶ δὴ = καὶ ἰδού, καὶ ὁρίστε. ― αὐτός· προσδιορ. τὸ ὑποκείμ. τοῦ ἀφαιρήσεσθαι ― ᾧ ἔπι· ἐπὶ ᾧ = πρὸς ἀπόκτησιν τοῦ ὁποίου. ― μογέω = κοπιάζω, κουράζομαι. ― υἷες Ἀχαιῶν = οἱ Ἀχαιοί. Πρβλ. νεοελλ. τὰ Ἑλληνόπουλα = οἱ Ἕλληνες στρατιῶται. ― οὐ μὲν ἔχω = δὲν ἔχω ἄλλως τε. ― ἐῢ ναιόμενον = κατοικουμένην ἀπὸ ἐκλεκτοὺς κατοίκους, εὐτυχῆ καὶ πλουσίαν εἰς λάφυρα. ― πτολίεθρον = κάποιαν πόλιν. ― πολυάϊξ = προκαλῶν πολλὴν ταραχήν, ὁρμητικός. ― διέπω = διευθετῶ, διεξάγω. ― ἀτὰρ = ἐν τούτοις. ― δασμὸς = διανομὴ λαφύρων. ― τὸ γέρας = τὸ καθιερωμένον τιμητικὸν δῶρον. ― ὀλίγον τε φίλον τε = μικρόν, ἀλλὰ ἀρκετὸν δι’ ἐμέ. ― ἐπεί κε = ὁσάκις. ― κάμνω = κουράζομαι. Μετὰ κατηγρμ. μετοχῆς. ― νῦν δέ· τὸ δὲ ἐναντιωμ. ― ἐπὶ ἦ· Α 156. ― φέρτερον = καλύτερον. ― ἴμεν· ἰέναι. ― κορωνίς· μόνον εἰς τὴν ἔκφρ. νηυσὶ κορωνίσι = πλοῖα μὲ τοξοειδῆ ἄκρα. ― σ(οι) = πρὸς χάριν σου. ― ὀΐω = σκέπτομαι, εἶμαι διατεθειμένος. ― ἄτιμος = περιφρονημένος. ― τὸ ἄφενος = ἀγαθα, περιουσία (ἀφνειὸς = πλούσιος). ― ἀφύσσω = σωρεύω.
172-187: φεῦγε μάλα = μάλιστα, νὰ φύγῃς. ― ἐπέσσυται· ρῆμ. ἐπισσεύομαι = σπεύδω,ἐπιθυμῶ. ― λίσσομαι· Α 15. ― οἵ κε τιμήσουσι· τὸ κὲ μετὰ μέλλοντος ἐκφράζει τὸ ὁριστικόν, ― μητίετα = σύμβουλος, πάνσοφος (μῆτις, μητίομαι). Ἐπίθετον τοῦ Διός. ― ἔχθιστος = μισητότατος. ― διοτρεφὴς = ὁ παρὰ τοῦ Διὸς τραφείς, εὐγενής. Ἐπίθ. βασιλέων. ― καρτερός· κρατερὸς = ἰσχυρός. ― θεός που = κάποιος θεός, νομίζω. ― σῆς = σαῖς. ― Μυρμιδόνεσσιν = εἰς τὴν χώραν τῶν Μυρμιδόνων. ― ἀλεγίζω· Α 160. ― ὄθομαι = ἀνησυχῶ. ― κοτέω = εἶμαι θυμωμένος (κότος· Α 82). ― δέ τοι = μάλιστα. ― ὡς = ἀφοῦ. ― τὴν μὲν πέμψω = βεβαίως θὰ τὴν στείλω. ― κ(ὲ) ἄγω· ἀντὶ ἄξω. ― ἡ κλισίη = ἡ σκηνὴ (κλίνω). ― φέρτερος = ἀνώτερος. ― στυγέω = ἀποστρέφομαι, ἀποφεύγω. ― φάσθαι ἶσον ἐμοὶ = νὰ λέγῃ ὅτι εἶναι ἴσος μου. ― ὁμοιωθήμεναι (ἐμοὶ) ἄντην = νὰ παραβάλλεται ἀναφανδὸν μὲ ἐμένα.
β) ―Χρῆσις τοῦ ἐνεργητικοῦ τύπου τοῦ οἴομαι: ὀΐω .
―Σχηματισμὸς τοῦ υἱὸς κατὰ τὰ τριτοκλ. υἷες .
― Ν’ ἀναγνωρισθοῦν γραμματικῶς αἱ λέξεις : μητίετα, σέθεν, φάσθαι, αἰχμητάων, καρτερός.
γ) ― ἀναιδείην ἐπιειμένε: Ἡ ὀργίλη αὐτὴ ἔκφρασις τοῦ Ἀχιλλέως ἔχει ἀκριβεστάτην καὶ λεπτοτάτην ἔννοιαν. Ὁ ἐνδεδυμένος τὴν ἀναίδειαν φανερώνει αὐτὴν εἰς ὅλας του τὰς πράξεις, ὅπως ὁ καθεὶς ἔχει φανερὰ τὰ ἐνδύματατά του. ― οὐ νὰρ ἐμὰς βοῦς ἤλασαν ...: Συχνοτάτη αἰτία πολέμου κατὰ τοὺς ἡρωικοὺς χρόνους ἦτο ἡ διαρπαγὴ βοσκημάτων καὶ ἄλλων ἀγαθῶν. Ἐὰν οἱ ὑφιστάμενοι τὴν ἐπιδρομὴν κατώρθωναν νὰ διασώσουν τὰς πόλεις των, ἐπεχείρουν κατόπιν πόλεμον ἐκδικήσεως. ― Φθία : Λέγεται ἡ χώρα καὶ ἡ πόλις τῶν Μυρμιδόνων ἐν Θεσσαλίᾳ, ὅπου ἐβασίλευεν ὁ πατὴρ τοῦ Ἀχιλλέως Πηλεύς. ― οὔρεα σκιόεντα: Ὑψηλὰ καὶ δύσβατα τὰ Θρᾳκικὰ καὶ Μακεδονικὰ ὄρη χωρίζουν τὴν χώραν τῶν Τρώων ἀπὸ τὴν χώραν τοῦ Ἀχιλλέως. Τὸ ἐπίθετον σκιόεντα ὁρίζει τὴν σκοτεινὴν ὄψιν τῶν βουνῶν, τὰ ὁποῖα καλύπτονται ἀπὸ πυκνὰ δάση. ― τιμὴν ἀρνύμονοι Μενελάῳ σοί τε: Ἡ Τρωικὴ ἐκστρατεία εἶχε τὸν χαρακτῆρα τιμωρίας ἐπιβαλλομένης εἰς τοὺς Τρῶας, διότι προσέβαλον τὴν τιμὴν τῶν Ἀτρειδῶν διὰ τῆς ἁρπαγῆς τῆς Ἐλένης. ― ὀλίγον τε φίλον τε: Ἠ ἔκφρασις αὕτη, ὅπως καὶ ἡ ἐν Ὀδυσσείᾳ «δόσις ὀλίγη τε φίλη τε» (ζ 208), ἔχει καταστῆ παροιμιώδης. ― μητίετα Ζεύς : Ὁ μέγιστος τῶν θεῶν χαρακτηρίζεται ἀπὸ τὸν Ὄμηρον ὄχι μόνον ὡς κύριος τῶν φυσικῶν δυνάμεων (νεφεληγερέτα, ἐρίγδουπος, κελαινεφής), ἀλλὰ καὶ ὡς θεὸς μὲ ἠθικὰς καὶ πνευματικὰς ἰδιότητας. Τοιαύτας ἐκφράζουν τὸ συχνότατον τοῦ Διὸς ἐπίθετον πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε καὶ τὸ ἐδῶ ἀναφερόμενον μητίετα. ― Βρισηίς : Εἶναι ἡ κόρη τοῦ Βρισέως αἰχμαλωτισθεῖσα κατὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Λυρνησσοῦ.
στ. 188 - 222.
α) 188 - 201: ― τὸ ἄχος = λύπη, ἀγανάκτησις. ― ἐν στἡθεσσίν οἱ = μέσα εἰς τὸ στῆθός του. ― τὸ ἦτορ = ἡ καρδιά. ― λάσιος = μαλλιαρός. ― διάνδιχα = κατὰ δύο τρόπους (διὰ-ἀνὰ-δίχα). ― μερμηρίζω = διαλογίζομαι (μέρ-, μέριμνα): διάνδιχα μερμηρίζω = εἶμαι μὲ δύο γνώμας, ἀμφιταλαντεύομαι. ― φάσγανον = ξίφος (ἀντὶ σφάγανον, σφάζω). ― ἑρύομαι = σύρω, ἑλκύω. ― ἐρύω· Α 141. ― ἀνίστημι = ἐγείρω τινὰ ἀπὸ τὴν θέσιν του. Ἐδῶ: νὰ τοὺς σηκώσῃ καὶ νὰ τοὺς διαλύσῃ. ― ὁ δέ· ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ τοὺς μέν. ― ἐναρίζω = φονεύω. ― ἐρητύω = ἀναχαιτίζω, συγκρατῶ. ― ἧος = ἕως. ― ὁρμαίνω = ἀνακινῶ κατὰ νοῦν (ὁρμάω). ― κατὰ φρένα καὶ κατἀ θυμὸν = ἐνῷ ἐταλαντεύετο μεταξὺ σκέψεως καὶ πάθους. ― ἕλκετο = ἤρχισε νὰ σύρῃ. ― ὁ κολεὸς = θήκη ξίφους. ― ἦλθε δέ· τὸ δὲ ἐναντιωμ. = ἦλθεν ὅμως. ― πρὸ ἧκε· ρ. προΐημι = ἐκπέμπω, ἀποστέλλω. ― ὁμῶς = ὁμοίως, ἐξίσου. ― κήδομαι· Α 56. ― ὄπιθεν = ὄπισθεν. ― οἶος· Α 118. ― θαμβῶ = ἐκπλήττομαι. ― μετὰ τρέπομαι = στρέφω ὀπίσω. ― ἔγνω = ἀνεγνώρισε. ― δεινώ· κατηγ. τοῦ ὄσσε. ― ὄσσε· Α 104 ― φάανθεν· ἐφάνθησαν = ἤστραψαν. ― μιν = αὐτήν. Συναπτ. τῷ προσηύδα.
201-214: τίπτε· τίποτε = διατί λοιπόν. ― αὖτε = πάλιν. ― αἰγίοχος = ὁ κρατῶν τὴν αἰγίδα. Ἐπίθ. τοῦ Διός. ― εἰλήλουθας· ἐλήλυθας. ― τὸ τέκος = τὸ τέκνον. ― ἦ = μήπως. ― ὕβρις = ὑπεροψία, αὐθαιρεσία. ― ἐκ ἐρέω τοι = θὰ σοῦ βεβαιώσω. ― τελέεσθαι = ὅτι θὰ πραγματοποιηθῇ. ― ἧς· κτητ. ― ὑπεροπλίη = ὑπεροψία, θρασύτης (ὑπέροπλος). ― τάχα ποτέ = γρήγορα κάποτε. ― θυμὸς = ψυχή, ζωή. ― γλαυκῶπις = ἔχουσα σπινθηροβολοῦντας ὀφθαλμοὺς (γλαυκὸς = στιλπνὸς+ὠπ). ― τεόν· σόν. ― ἄγε λῆγε = ἔλα παῦσε. ― πίθηαι· πίθομαι = πείθομαι. ― ὡς ἔσεταί περ = ὅπως βεβαίως θὰ γίνῃ. ― ἐξερέω· Α 204. ― τετελεσμένον ἔσται = θὰ ἐκπληρωθῇ. ― καὶ τρὶς τόσα = ἀκόμα καὶ τριπλάσια. ― παρέσσεταί τοι = θὰ ἔλθουν κοντά σου, θὰ σοῦ δοθοῦν. ― ἴσχομαι = συγκρατοῦμαι. ― ἡμῖν = εἰς ἐμὲ καὶ εἰς τὴν Ἥραν.
215-227: ― μὲν = βεβαίως. ― σφωίτερον ἔπος = τὴν ἐντολὴν ὑμῶν τῶν δύο (σφῶι δυϊκ. τοῦ σύ). ― εἰρύσασθαι· ἐρύομαι = σῴζω, φυλάττω. ― κεχολωμένον περ· ἐναντ. μετοχ. ― ὣς = οὕτως. ― ἐπιπείθομαι = ὑπακούω. ― τ(ε) ἔκλυον· ἀόρ. γνωμ. Τὸ τὲ συνάπτει στενότερον τὰς δύο ἐννοίας: ἡ ὑπακοὴ πρὸς τοὺς θεοὺς ἔχει ὡς βέβαιον ἀποτέλεσμα νὰ εἰσακούσουν καὶ οἱ θεοὶ τὰς δεήσεις μας. ― κλύω· Α 37. ― ἦ = εἶπε· ρῆμα ἠμὶ (Λατ. aio). ― ἡ κώπη = ἡ λαβή. ― σχέθε· ἐσχε· ἔχω = κρατῶ. ― ἂψ = ὀπίσω. ― ὦσε· ὠθῶ. ― οὐδ’ ἀπίθησεν = ὑπήκουσε. Σχῆμα λιτότητος. ― βεβήκει· ὁ ὑπερστλ. δηλοῖ τὴν ταχεῖαν ἐξαφάνισιν τῆς Ἀθηνᾶς. ― μετὰ = μεταξύ. ― δαίμονες = θεοί.
β) ―Πατρωνυμικὸν τοῦ Πηλεὺς εἰς τὰς πλαγίας πτώσεις: Πηλεΐωνος, -ωνι, -ωνα.
―Χρῆσις παραλλήλων τύπων τοῦ ἕως: ἧος, εἵως.
―Ἐπικὸς τύπος τοῦ ὄπισθεν: ὄπιθε .
―Ἐπικοὶ τύποι τοῦ ὀνόματος Ἀθηνᾶ: Ἀθήνη, Ἀθηναίη.
―Κτητικὴ ἀντωνυμία ἐπὶ δύο κτητόρων δευτέρου προσώπου: σφωίτερον .
―Ἐπικὸς τύπος τοῦ ἀορίστου τοῦ ἔχω: ἔσχεθον (ἔσχον).
― Ν’ ἀναγνωρισθοῦν γραμματικῶς αἱ λέξεις : φ άανθεν, πίθηαι, ὕβριος, ὥς, τεόν, φάσγανον.
γ) ― ἕλκετο δ’ ἑκ κολεοῖο μένα ξίφος: Ἀφοῦ ἀμφεταλαντεύθη ὁ Ἀχιλλεύς, κατέληξεν εἰς τὴν ἀπόφασιν νὰ φονεύσῃ τὸν Ἀγαμέμνονα καὶ ἀκριβῶς εἰς τὴν κρίσιμον αὐτὴν στιγμὴν ἐπεμβαίνει ἡ Ἀθηνᾶ. ― ἦλθε δ’ Ἀθήνη : Οἱ Ὀλύμπιοι θεοὶ συχνότατα ἐμφανίζονται εἰς τοὺς Ὁμηρικοὺς ἥρωας, ἀόρατοι διὰ τοὺς ἄλλους, ὅπως τώρα ἡ Ἀθηνᾶ εἰς τὸν Ἀχιλλέα (οἴῳ φαινομένη) καὶ καθοδηγοῦν αὐτοὺς εἰς τὰς πράξεις των. ― ξανθῆς κόμης : χαρακτηριστικὸν καλλονῆς δι’ ἄνδρας καὶ διὰ γυναῖκας ἐθεωρεῖτο ἡ ξανθὴ κόμη καὶ γενικώτερον ἡ κόμη, ὡς εἰκάζομεν ἀπὸ τὰ ἐπίθετα, τὰ ὁποῖα χρησιμοποιεῖ ὁ ποιητής: ἐϋπλόκαμος, ἐῢκομος, κάρη κομόωντες κ. ἄ. ― δεινώ οἱ ὄσσε φάανθεν: Εὐστοχώτατα ὁ ποιητὴς ἐξαίρει ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ τῆς Ἀηνᾶς τὴν δεινὴν ἀνταύγειαν τῶν ὀφθαλμῶν της, ἡ ὁποία προπάντων παρέλυσε τὴν κίνησιν τοῦ Ἀχιλλέως καὶ τὸν ἔκαμε, νὰ κρατήσῃ τὸ χέρι του. ― αἰγίοχος : λέγεται οὕτως ὁ Ζεύς, διότι ὡς ἀσπίδα κρατεῖ αἰγίδα. Ἦτο δὲ ἡ αἰγὶς θεῖον καὶ τρομερὸν ὅπλον, συμβολίζον τὴν θύελλαν καὶ τὴν ἔκρηξιν τοῦ κεραυνοῦ (καταιγίς). ― ἐπ’ ἀργυρέη κώπῃ: Αἱ λαβαὶ τῶν ξιφῶν ἦσαν ποικιλώταται κατὰ τὸ σχῆμα καὶ κατὰ τὴν διακόσμησιν, ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὰ ξίφη, ἅτινα εὑρέθησαν εἰς τοὺς Μυκηναϊκοὺς τάφους. Τοιουτοτρόπως ἐχρησιμοποιοῦντο λαβαὶ ἐξ ἐλέφαντος, ἐκ χρυσῶν ἐλασμάτων καὶ ἄλλων πολυτίμων ὑλῶν. Τὸ κυρίως ξίφος ἦτο ἀπὸ χαλκὸν (Βλ. εἰκ. 6), εἶχε μῆκος ἑνὸς περίπου μέτρου, ἐφυλάσσετο ἐντὸς θήκης (τοῦ κολεοῦ) καὶ ἐκρέματο ἀπὸ τοῦ δεξιοῦ ὤμου ἐπὶ τοῦ ἀριστεροῦ μηροῦ δ ιὰ λωρίου (τοῦ τελαμῶνος).
στ. 223-244
α) 223-232: ― ἐξαῦτις = ἐκ νέου. ― ἀταρτηρὸς = βίαιος, δριμύς. ― οἰνοβαρὴς = βεβαρημένος ὑπὸ οἴνου, μέθυσος. ― κυνὸς ὄμματα ἔχων· περίφρασις τοῦ κυνῶπα. ― θωρήσσομαι = ἑτοιμάζομαι πρὸς μάχην (θώραξ). ― λόχος = ἐνέδρα, ἐπικίνδυνος ἀποστολή. ― ἀριστευς = ἡγεμών, ἀρχηγός. ― τλῆναι = τολμᾶν. Ὁ πρκμ. εἰς σημασίαν ἐνεστῶτος. ― τό· ἰέναι λόχονδε. ― ἡ κὴρ-ηρὸς = ἡ μοῖρα τοῦ θανάτου, ὁ θάνατος. ― εἴδεται = φαίνεται. ― ἦ· εἰρωνικῶς = βεβαίως, ἀλήθεια. ― λώιον· λῷον = καλύτερον, συμφερώτερον. ― κατὰ στρατὸν = εἰς τὴν περιοχὴν τοῦ στρατοπέδου. ― δῶρα = γέρα. ― ἀποαιρεῖσθαι· ἀφαιρεῖσθαι. ― ὅς τις · ἀναφ. ὑποθ. πρότασις = εἴ τις ... ― ἀντίον σέθεν = ἐναντίον σου. ― δημοβόρος = ὁ κατατρώγων τὰ δημόσια, ἁρπακτικὸς (δῆμος+βορά, βιβρώσκω). Ὁ κατ’ ὀνομαστικὴν χαρακτηρισμὸς καὶ ἐν γένει ἡ ἀνακόλουθος κατασκευὴ τοῦ λόγου μαρτυρεῖ τὴν ἔξαψιν τοῦ Ἀχιλλέως. ― ἐπεί· αἰτιολογεῖ τὸ δημορβρος ἐν σχέσει μὲ τὴν ἀνεκτικότητα καὶ τὴν ἀδιαφορίαν τῶν ὑπηκόων του. ― οὐτιδανὸς = μηδαμινός, τιποτένιος. ― ἦ γάρ · ἐνν. ἄλλως· τουτέστιν: ἂν δὲν εἶχες οὐτιδανοὺς ὑπηκόους. ― ὕστατα = διὰ τελευταίαν φοράν. ― λωβήσαιο ἂν = θὰ ἔκαμνες ἀτιμίαν· ρ. λωράομαι (λώβη).
233-244: ― ἔκ τοι ἐρέω· Α 204. ― ἐπὶ = πρὸς τούτοις, προσθέτως εἰς τὸν λόγον μου. ― τὸ μὲν = τὸ ὁποῖον βεβαίως. ― ὁ ὄζος = ὁ κλάδος. ― φύω = φυτρώνω. ― τομὴ = ὁ κορμὸς ἀπὸ τὸ ὁποῖον ἐκόπη (τέμνω). ― ἀναθηλέω = θάλλω, βλαστάνω. ― περὶ = τριγύρω. ― ἓ = αὐτό, δηλ. τὸ σκῆπτρον. ― χαλκὸς = τὸ ὀρειχάλκινον ἐργαλεῖον. ― λέπω = ξεφλουδίζω (λεπίς). ― μὶν = τοῦτο, τὸ σκῆπτρον. ― φορέω = κρατῶ διαρκῶς (θαμιστ. τοῦ φέρω). ― δικασπόλος = ὁ ἀπονέμων τὸ δίκαιον. ― αἱ θέμιστες = οἱ νόμοι, ἡ γνῶσις τοῦ δικαίου. ― ἐρύομαι = σῴζω, διαφυλάττω. ― πρὸς Διὸς = κατὰ παραχώρησιν τοῦ Διός. ― ὁ δὲ = οὗτος δέ. ― ἦ ποτε = ἀναμφιβόλως κάποτε. ― ποθὴ Ἀχιλλῆος ἵξεται = θὰ ποθήσουν τὸν Ἀχιλλέα, θὰ αἰσθανθοῦν τὴν ἀπουσίαν τοῦ Ἀγιλλέως (ἡ ποθή· παράλληλος τύπος τοῦ πόθος). ― ἄχνυμαι· Α 103. ― χραισμέω· Α 28. ― εὖτ(ε) ἂν = ὅταν. ― ὑφ’ Ἕκτορος· ποιητ. αἴτ. εἰς τὸ πίπτωσιν. ― ἀνδροφόνος = ὁ φονεύων ἄνδρας, φονικός. ― ἔνδοθι = μέσα σου. ― ἀμύσσω = ξεσχίζω, σπαράττω (ἀμυχή). ― χωόμενος· Α 44. ― ὅ τ(ε)· ὅς τε· ἀναφορ. αἰτιολ. πρότασις. Δηλ. θὰ θλίβεσαι σύ, διότι δὲν ἐτίμησες ... ― τίω = τιμῶ.
β)―Παράλειψις τῆς ἐκθλίψεως κατὰ τὴν σύνθεσιν: ἀπὸ-αἱρεῖσθαι.
―Ν’ ἀναννωτισθοῦν γραμματικῶς αἱ λέξεις: εἰρύαται, μιν.
γ) ― οἰνοβαρές : Ἡ ὑπερβολικὴ οἰνοποσία ἐθεωρεῖτο κακὸν καὶ διὰ τοῦτο ὁ Ἀχιλλεὺς ὀνειδίζει τὸν ἀντίπαλόν του μὲ τὸ ἐπίθετον αὐτό. ― μέγαν ὅρκον: Ἐπίσημον ὅρκον ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὰς συνήθεις διαβεβαιώσεις. Τοιοῦτος ἐπίσημος ὄρκος διὰ τοὺς βασιλεῖς ἦτο νὰ ὁρκισθοῦν εἰς τὸ σκῆπτρόν των. ― σκῆπτρον : Σύμβολον ἀρχόντων καὶ ἐν γένει ἐπισήμων προσώπων. Οἱ ἄρχοντες τὸ ἐκράτουν πάντοτε (φορέουσι) εἰς τὰς δημοσίας συγκεντρώσεις, ἐκτάκτως δὲ καὶ οἱ ὁμιλοῦντες εἰς τὴν ἀγορὰν ἐκράτουν κατὰ τὴν ὥραν τῆς ἀγορεύσεως σκῆπτρον, τὸ ὁποῖον ἐδίδετο εἰς αὐτοὺς ὑπὸ τοῦ κήρυκος. Τὰ σκῆπτρα τῶν βασιλέων ἦσαν πολλάκις χρυσοποίκιλτα (κατωτέρω: Α 246). ― χαλκός : Τὸ μέταλλον, τὸ ὁποῖον ὁ Ὅμηρος λέγει χαλκὸν καὶ τὸ ὁποῖον χρησιμοποιεῖται εἰς ὅπλα καὶ σκεύη, ἦτο ὀρείχαλκος, ἐφ’ ὅσον ὁ καθαρὸς χαλκὸς εἶναι ἀκατάλληλος διὰ κατασκευὴν στερεῶν ἀντικειμένων. Κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ Ὁμήρου ἦτο γνωστὸς καὶ ὁ σίδηρος. ― δικασπόλοι, οἳ θέμιστας πρὸς Διὸς εἰρύαται: Οἱ ἄνθρωποι τῶν ἡρωικῶν χρόνων ἐπίστευον ὅτι ὁ βασιλεὺς ἔχει λάβει ἀπὸ τὸν Δία τὴν ἐντολὴν ν’ ἀπονέμῃ τὸ δίκαιον, καὶ συγχρόνως τοὺς ἀγράφους τότε νόμους (τὰς θέμιστας), ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ὁποίων ἐδίκαζε τοὺς ὑπηκόους του. ― Ἕκτορος ἀνδροφόνοιο: Ὁ Ἕκτωρ ἦτο ὁ πρεσβύτετερος υἱὸς τοῦ βασιλέως Πριάμου, ὁ ἀρχηγὸς τοῦ Τρωικοῦ στρατοῦ. Ἀναφέρεται ἐδῶ διὰ πρώτην φοράν, ἀλλὰ εἰς τὴν ἐξέλιξιν τῶν ἐπεισοδίων τῆς Ἰλιάδος εἶναι ἀπὸ τὰ κύρια πρόσωπα τοῦ ἔπους. Ὡς πολεμιστὴς καὶ ὡς ἄνθρωπος εἶναι ἡ συμπαθεστέρα μορφὴ τῆς Ἰλιάδος, καὶ ὅλαι του αἱ πράξεις ἐμπνέονται ἀπὸ τὸν εὐγενῆ σκοπὸν νὰ σώσῃ τὸ πάτριον ἔδαφος καὶ τιὴν τιμὴν τοῦ βασιλικοῦ οἴκου τῆς Τροίας.
στ. 245-284.
α) 245-253: ― ποτὶ = πρός. Συναπτ. γαίῃ. ― βάλλω = ρίπτω, θέτω. ― ἧλος = καρφὶ (τοῦ ὁποίου τὸ ἐπάνω πλατὺ μέρος κοσμεῖ τὸ σκῆπτρον). ― πεπαρμένος· ρ. πείρω = διαπερῶ, καρφώνω (περόνη). ― ἡδυεπὴς = γλυκὺς εἰς τὴν ὁμιλίαν του. Ἐπίθετον τοῦ Νέστορος. ― ἀν(α)-ὀρούω = ἀναπηδῶ, ἐγείρομαι ταχέως. ― λιγὺς -εῖα -ὺ = ὁ ἔχων καθαρὰν φωνήν, εὔγλωττος. ― ἀγορητὴς = ρήτωρ (ἀγοράομαι). ― τοῦ καὶ ἀπὸ γλώσσης· καὶ ἀπὸ γλώσσης τοῦ ... ― γλυκίων· κτγρ. εἰς τὸ αὐδή. ― αὐδὴ = ἡ ὁμιλία. ― τῷ =κατὰ τὸ διάστημα τῆς ζωῆς του. ― μέροψ = θνητὸς (μόρος = θάνατος). ― ἐφθίατο· φθίνω = παρέρχομαι, χάνομαι. ― οἱ ἅμα· ἅμα οἱ = συγχρόνως μὲ αὐτόν. ― τράφεν ἠδὲ ἐγένοντο = ἐτράφησαν καὶ ἐγεννήθησαν. Σχῆμα πρωθύστερον. ― ἠγάθεος = ἱερώτατος (ἄγαν+θεὸς). ― μετὰ τριτάτοισιν = ἐπὶ τῆς τρίτης γενεᾶς. ― στ. 253 ὡς στ. 73.
254-273: ― ὤ πόποι· ἐπιφών. θλίψεως = πώ! πώ! ― ἦ = ἀληθῶς. ― Ἀχαιὶς γαίη· κυρ. ἡ χώρα τῶν Ἀχαιῶν. Ἐδῶ = ὁ λαὸς τῶν Ἄχαιῶν. — ἱκάνω = φθάνω, ἐπέρχομαι. ― γηθέω = χαίρω, εὐφραίνομαι (γαίω, γά Fιω, Λατ. gaudeo). ― κεχαροίατο· ρ. χαίρω. ― σφῶιν = διὰ σᾶς τοὺς δύο. Πρβλ. Α 216. ― μάρναμαι = πολεμῶ. Ἐδῶ ἀντιστοιχεῖ μὲ τὸ νεοελληνικὸν τσακώνομαι. ― περὶ ἐστὲ = ὑπερέχετε. ― βουλὴν = κατὰ τὴν σκέψιν, τὴν πολιτικὴν σύνεσιν. Αἰτ. τοῦ κατά τι. ― ἀρείων = καλύτερος, ἀνδρειότερος. ― ὁμιλῶ = συναναστρέφομαι, σχετίζομαι. ― καὶ οἱ γε = καὶ αὐτοὶ ἐν τούτοις. ― ἀθερίζω = δίδω ὀλίγην σημασίαν, περιφρονῶ. ― οὐ γάρ· ὁ γὰρ αἰτιολογεῖ τὸ ἀρείοσιν. ― ἴδωμαι· ἡ ὑπτκ. μὲ σημασίαν μέλλοντος. ― ποιμὴν λαῶν = ἀρχηγός, ἡγεμὼν λαοῦ. ― ἀντίθεος = ἀντιπαραβαλλόμενος μὲ θεούς ἰσόθεος. ― ἐπιείκελος = ὅμοιος. Πρβλ. θεοείκελος Α 131. ― δὴ = πράγματι. ― κάρτιστος· κράτιστος = γενναιότατος· καρτίστοις = πρὸς γενναιοτάτους ἀντιπάλους. ― ἐπιχθόνιος = ὁ ἐπὶ τῆς χθονός, ὁ ἐπὶ τῆς γῆς ἄνθρωπος. ― ὁ φὴρ - ρός· θὴρ = θηρίον ― ὀρεσκῷοι = κάτοικοι τῶν ὀρέων (ὅρος+κεῖμαι). ― ἐκπάγλως· Α 146. ― ἀπόλλυμι = ἀφανίζω. ― τοῖσι μεθομίλεον = μετὰ τοῖσιν ὁμίλεον. ― τηλόθεν = μακρόθεν. ― ἀπίη γαία = μακρινὴ χώρα. ― κατ’ ἔμ’ αὐτὸν = ὡς ἀνεξάρτητος ἡγεμών, μὲ τὸ ἰδικόν μου στράτευμα. ― κείνοισι· συναπτ. μαχέοιτο· ρημ. μαχέομαι-μάχομαι. ― βροτὸς = θνητὸς (μόρος, Λατ. mors-tis). ― καὶ μὲν = καὶ ἐπὶ πλέον. Δηλ. ὄχι μόνον μὲ ἐκάλεσαν ὡς συμπολεμιστήν, ἀλλὰ ἤκουον καὶ τὰς συμβουλάς μου. ― βουλέων· βουλῶν. ― ξύνιεν· ξυνίεσαν = ἐλάμβανον ὑπ’ ὄψιν.
274-284: ὔμμες· ὑμεῖς. ― ἀποαίρεο· ἀφαιροῦ· Α 230. Μετὰ δύο αἰτιατ.: κούρην τόνδε ― ἀγαθός περ ἐών· Α 131. ― ὡς πρῶτα = ἀφοῦ κατ’ ἀρχήν. ― γέρας· κτγρ. ― ἀντιβίην = ὡς ἐχθρός, μὲ πεῖσμα. ― ἔμμορε· πρκμ. τοῦ μείρομαι = λαμβάνω μέρος, ἔχω. ― κῦδος· Α 122. ― (ἐ)γείνατο = ἐγέννησε, γείνομαι = γεννῶμαι. ― φέρτερος· Α 186. ― πλεόνεσσιν· πλείοσιν. ― λίσσομαι· Α 15. ― Ἀχιλλῆι· συναπτ. τῷ χόλον = τὴν ἐναντίον τοῦ Ἀχιλλέως ὀργήν σου. ― μεθίημι = ἀφίνω, καταπαύω. ― ὃς μέγα ... Ἡ σειρὰ τῶν λέξ.: ὃς πέλεται μέγα ἕρκος πολέμοιο κακοῖο πᾶσίν Ἀχαιοῖς. ― τὸ ἕρκος = περίφραγμα, προπύργιον (εἴργω). Μετφ. ἐπὶ ἐξόγων ἡρώων = ὑπερασπιστής. ― πέλομαι = εἶμαι.
β)―Ἰδιάζοντες τύποι συγκριτικῶν: γλυκίων (γλυκύς), ἀρείων (ἀγαθός), πλέονες (πολλοί).
― φ ἀντὶ θ εἰς τὴν αἰολικὴν διάλεκτον: φὴρ ἀντὶ θήρ.
―Ν’ ἀναγνωρισθοῦν γραμματικῶς αἱ λέξεις: ποτί, τρίτατος, κεχαροίατο.
γ) ―Νέστωρ : Ἦτο υἱὸς τοῦ Νηλέως, βασιλεὺς τῆς Πύλου, ὁ γηραιότερος ἀπὸ τοὺς βασιλεῖς, οἵτινες ἔλαβον μέρος εἰς τὴν ἐκστρατείαν κατὰ τῆς Τροίας. Ἂν λάβωμεν ὑπ’ ὄψει τοὺς στίχ. 250-252, θὰ ἦτο περίπου 75 ἐτῶν. Οἱ ὡραῖοι ὁμηρικοἵ στίχοι 248-249 τὸν ἐξυμνοῦν ὡς ὑπέροχον ὁμιλητήν. Μὲ τρεῖς φραστικοὺς τρόπους ἐκ φράζει ὁ ποιητὴς τὴν θαυμαστὴν εὐφράδειαν τοῦ Νέστορος: ἡδυεπῆ τὸν χαρακτηρίζει διὰ τὴν ἐν γένει γλυκύτητα τοῦ λόγου του, λιγὺν διὰ τὸ κανονικὸν ὕψος τῆς φωνῆς καὶ διὰ τὴν καθαρὰν ἄρθρωσιν. Ἐπὶ πλέον δὲ μὲ τὸν ρέοντα καὶ ἠχηρὸν στίχον 249 περιγράφει τὴν γοητείαν, ἥτις κατεῖχε τοὺς ἀκροατάς, ἐφ’ ὅσον ὁ Νέστωρ ὡμίλει. ― ἐν Πύλῳ: Τὸ βασίλειον τοῦ Νέστορος περιελάμβανε τὴν μέσην καὶ μεσημβρινὴν Ἠλείαν καὶ μέρος τῆς Μεσσηνίας. Ἡ πρωτεύουσα τοῦ βασιλείου τοῦ Νέστορος Πύλος δὲν ἔκειτο ἀκριβῶς εἰς τὴν θέσιν τῆς Πύλου τῶν ἱστορικῶν χρόνων, ἀλλὰ εἰς τὰς ἀκτὰς τῆς Τριφυλίας πρὸς νότον τοῦ Ἀλφειοῦ. ― Τρῶες μέγα κεν κεχαροίατο θυμῷ: Συνετώτατα ὁ βασιλεὺς τῆς Πύλου ὑποδεικνύει εἰς τοὺς δύο ἐρίζοντας ἀρχηγοὺς ὅτι διαφωνίαι καὶ ἔριδες μεταξὺ τῶν ἀρχηγῶν τοῦ στρατοῦ γίνονται πρὸς ὄφελος καὶ πρὸς χαρὰν τῶν ἀντιπάλων. ― Πειρίθοον, Δρύαντα ... Πολύφημον: Οἱ ἥρωες οὖτοι ἀνῆκον εἰς τὸν θεσσαλικὸν λαὸν τῶν Λαπιθνῶν, οἴτινες ἔγιναν περίφημοι διὰ τὸν πόλεμόν των ἐναντίον τῶν Κενταύρων. Ἰδιαιτέρως εἶναι γνωστὸς ὁ Πειρίθους, ὅστις ὑπῆρξε καὶ φίλος τοῦ Θησέως καὶ ἔλαβε μέρος εἰς τὴν θήραν τοῦ Καλυδωνίου κάπρου. Ἐπίσης ὁ Πολύφημος ἀναφέρεται ὡς εἷς ἐκ τῶν Ἀργοναυτῶν. ― Θησέα τ’Αἰγείδην: Οἱ Ἀθηναῖοι, τῶν ὁποίων, ὡς γνωστόν, ἥρως ἦτο ὁ Θησεύς, ὁ υἱὸς τοῦ Αἰγέως, εἶχον παράδοσιν ὅτι ὁ Θησεὺς ἔλαβε μέρος εἰς τὴν μάχην τῶν Λαπιθῶν κατὰ τῶν Κενταύρων. ― φηρσὶν ὀρεσκῴοισι: Πιθανώτατα ὑπονοοῦνται οἱ Κένταυροι, αἱ περίεργοι αὐταὶ διφυεῖς μορφαὶ τῆς ἑλληνικῆς μυθολογίας κατὰ τὸ ἥμισυ ἄνδρες καὶ κατὰ τὸ ἥμισυ ἵπποι. Οὗτοι διέμενον εἰς τὰ θεσσαλικὰ ὄρη (ὀρεσκῷοι). Ὁ μῦθος ἀνέφερεν ὅτι οἱ ἐπιφανέστεροι τῶν Κενταύρων προσκληθέντες εἰς τοὺς γάμους τοῦ Πειρίθου μετὰ τῆς Ἱπποδαμείας ἠθέλησαν ν’ ἁρπάσουν τὴν νύμφην καὶ ἄλλας γυναῖκας. Συνήφθη τότε μάχη μεταξὺ Λαπιθῶν καὶ Κενταύρων. Τὸ θέμα τοῦτο ἐπαναλαμβάνεται συχνότατα εἰς τὴν ἀρχαίαν ἑλληνικὴν ποίησιν καὶ ἐπίσης εἰς τὴν ἑλληνικὴν τέχνην. Πλεῖστοι ἀρχαῖοι ναοὶ ἐκοσμοῦντο μὲ γλυπτὰς παραστάσεις τῆς κενταυρομαχίας (ἀέτωμα ναοῦ Διὸς ἐν Ὀλυμπίᾳ, μετόπαι Παρθενῶνος, ζωφόρος Θησείου κ. ἄ) ― ᾧ Ζεὺς κῦδος ἔδωκεν : Μεταξὺ τῶν σκηπτούχων βασιλέων ὁ Ἀγαμέμνων εἶχε τὸ κ- ῦδος νὰ εἰναι ὁ ἀνώτατος ἀρχηγὸς τῆς ἐκστρατείας. Καὶ ἐφ’ ὅσον ὁ Ζεὺς τοῦ ἔδωσε τὸ ἔνδοξον τοῦτο ἀξίωμα, οἱ ἄλλοι ἡγεμόνες ὀφείλουν νὰ σέβωνται τὰς θελήσεις του.
―Κρίνατε ἀπὸ τοὺς λόγους τοῦ Νέστορος, ἐὰν ὀρθῶς τὸν χαρακτηρίζῃ ὁ Ὅμηρος ἡδυεπῆ.
στ. 285-305.
α) 285-291: ― στ . 285 ὡς Α 129. ― ναὶ δή γε = ναὶ βεβαίως. ― κατὰ μοῖραν = ὀρθῶς. ― περὶ ἔμμεναι· Α 258. ― κρατέειν = νὰ ἔχῃ ἰσχύν. ― ἀνάσσειν = νὰ ἐξασκῇ βασιλικὴν ἐξουσίαν. ― σημαίνειν = νὰ δίδῃ διαταγάς. ― ἅ τινα οὐ πείσεσθαι = ὅτι κανεὶς δὲν θὰ τὸν ὑπακούῃ εἰς αὐτά, ἤτοι εἰς τὰς ἐγωιστικὰς αὐτὰς ἀπαιτήσεις. ― ὀΐο· οἴομαι. ― αἰχμητής· Α 152. ― τίθημι = καθιστῶ, κάμνω. ― τοὔνεκα = δι αὐτὸν τὸν λόγον. ― προθέουσι = ἐπιτρέπουσι. Πιθανῶς ἀντὶ προτιθέασι. ― ὀνειδος = ὕβρις.
292-303: ― ὑποβλήδην = διακόπτων αὐτὸν (ὑποθάλλω). ― οὐτιδανός· Α 231. ― πᾶν ἔργον = εἰς πᾶν ἔργον, εἰς ὅλα. ― ὑπείκω = ὑποχωρῶ. ― ἄλλοισιν δἡ = εἰν ἄλλους οἱουσδήποτε. ― ἐπιτέλλομαι = προστάζω. ― μὴ γὰρ = πάντως ὄχι. ― ὀΐω· Α 170. ― ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσι = βάλε εἰς τὸν νοῦν σου. Συνήθης ἔκφρασις παρ’ Ὁμήρῳ. ― ἐγώ γε οὐ μαχήσομαι χερσὶ = ἐγώ, ὡς Ἀχιλλεύς, δὲν θὰ καταδεχθῶ νὰ ἔλθω εἰς χεῖρας. ― μ’ ἀφέλεσθέ γε δόντες = μοῦ ἐπήρατε ὅ,τι μοῦ ἐδώσατε. ― τῶν δὲ ἄλλων = ἐκ τῶν ἄλλων ὅμως, δηλ. λαφύρων. ― ἀνελὼν οὐκ ἂν φέροις = δὲν θὰ σηκώσῃς τίποτε, διὰ νὰ τὸ ἀποκομίσῃς. ― εἰδ’ ἄγε· συμπλήρ.: εἰ δὲ βούλει, ἄγε. ― πειρῶμαι = κάμνω ἀπόπειραν, δοκιμάζω. ― αἶψα = ἀμέσως, εἰς τὴν στιγμήν. ― κελαινὸν = μαῦρον. ― ἐρωέω = ἐκρέω μὲ ὁρμήν.
304-305: ― τώ γε = αὐτοὶ οἱ δύο. ― ἀντίβιος· Α 278. ― ἀνστήτην· δυϊκ. ἀορ. τοῦ ἀνίσταμαι. ― λῦσαν = διέλυσαν.
β)―Σχηματισμὸς τοῦ ἀορίστου εἶπον ἐκ θέμ. Fειπ: ἐFειπες - ἐειπες.
―Ὁ ἀόρ. τοῦ γιγνώσκω εἰς τὴν ὑποτακτ. κατ’ ἐπέκτασιν: γνώω - γνώωσι.
―Ν’ ἀναγνωρισθοῦν γραμματικῶς αἱ λέξεις: ὅττι, ἀέκοντος, ἐμοῖο.
γ)― ἐπεί μ’ ἀφέλεσθέ νε δόντες: Ὁ Ἀχιλλεὺς γενικεύει τώρα τὴν ὀργήν του ἐναντίον ὅλων τῶν παρισταμένων, διότι δὲν τὸν ὑπεστήριξαν ἐναντίον τοῦ Ἀγαμέμνονος καὶ τοιουτοτρόπως ἔγιναν σχεδὸν συνένοχοι τῆς ἀδικίας τοῦ Ἀτρείδου. Διὰ τοῦτο καὶ κατωτέρω ἡ ἀπειλὴ ἀποβλέπει εἰς ὅλους τοὺς παρόντας (ἵνα γνώωσι καὶ οἵδε). ― τῶν δ’ ἄλλων : Τὰ λάφυρα, τὰ ὁποῖα ἐπῆρεν ὁ ἴδιος ὁ Ἀχιλλεὺς ἀπὸ διαφόρους πόλεις, τὰς ὁποίας ἐκυρίευσεν,ἐν ἀντιθέσει πρὸς ὅσα εἰς αὐτὸν ἔδωσαν ὡς γέρα οἱ Ἀχαιοί.
―Ἀναγνωρίσατε τας βασιλικὰς ἀρετὰς καὶ τὰς ἀνθρωπίνας ἀδυναμίας τῶν δύο ἀρχηγῶν.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου