του
Βασιλείου Σκούτερη
1. Μέγας Βασίλειος
Κατὰ τὸν χρόνον τῆς προετοιμασίας . Ὁ Μέγας Βασίλειος ἐγεννήθη εἰς τὴν Καισάρειαν τῆς Καπαδοκίας τὸ 33Ο μ.Χ. Τὰ πρῶτα στοιχεῖα τῆς χριστιανικῆς ἀνατροφῆς τὰ ἔλαβεν ἀπὸ τήν μητέρα του. ᾽Αφοῦ ἐσπούδασεν εἰς τὰ σχολεῖα τῆς πατρίδος του καὶ τοῦ Βυζαντίου, ὄπου ἐδίδασκον σπουδαίοι ρήτορες, μετέβη εἰς ἡλικίαν 2Ο ἐτῶν εἰς τὰς ᾽Αθήνας χάριν εὐρυτέρων σπουδῶν. ᾽Εκεῖ συνεδέθη διὰ τῆς φιλίας μὲ τὸν Γρηγόριον τὸν Ναζιανζηνόν. Ὁ Βασίλειος ἐσπούδασεν εἰς τὰς ᾽Αθήνας ἐπὶ τέσσαρα καὶ ἔδειξεν ἐξαιρετικήν ἐπιμέλειαν. Ἔπειτα ἐπανῆλθεν εἰς την πατρίδα του, ὅπου ἐξήσκησε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ ρήτορως. Τέλος, ἀφοῦ διένειμε τὴν περιουσίαν του εἰς τοὺς πτωχούς, κατέφυγεν εἰς κάποιον ἐρημικὸν τοπίον, πλησίον τῆς Νεοκαισαρεῖας, ὅπου ἔζησεν ὡς ἀσκητής, μελετῶν, συγγράφων καὶ προσευχόμενος. Ἐκεῖ ἔμεινεν ὁ Βασίλειος πέντε ὁλόκληρα ἔτη.
‘Αφοῦ ἐπανῆλθεν εἰς τὴν Καισάρειαν, μὲ τὸν πόθον νὰ προσφέρῃ τὰς ὑπηρεσίας του εἰς τήν ᾽Εκκλησίαν, ἐχειροτονὴθη διάκονος ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο τῆς πατρίδος του, τὸν ὁποῖον, ὅταν ἀπέθανεν, διεδέχθη.
Ἡ ἀκτινοβολία του . Ὥς ἐίσκοπος διεκρίθη διὰ τὴν ὑπεράσπισιν της ὀρθοδοξίας. Ἦτο ἔτοιμος καὶ τὴν ζωήν του νὰ θυσιάσῃ. Προς τὸν Μόδεστον τόν ἀπεσταλμένον τοῦ αὑτοκράτορος Οὐάλεντος, ὁ ὁποῖος τὸν ἠπείλησεν ἐξ ὁνόματος τού αὐτοκράτορος εἰς περίπτωσιν ποὺ θὰ ἐξηκολούθει νὰ πολεμᾷ τούς ἀρειανούς, ἀπήντησεν: «Ἡ ἐξορία δέν μὲ πτοεῖ, διότι εἰς τὸν κόσμον αὐτὸν εἶναι προσωρινή ἡ διαμονή μου· δήμευευσιν τῆς περιουσίας δὲν φοβοῦμαι, διότι δέν ἔχω καμμίαν περιουσίαν· τὰ βασανιστήρια δέν μέ φοβίζουν, διότι τό ἀσθενές σῶμα μου γρήγορα θὰ ὑποκύψῃ, τὸν δέ θὰνατον τὸν θεωρῶ εὐεργέτην, διότι δι’ αὐτοῦ θὰ φθάσω ταχύτερα πρὸς τὸν Θεόν».
᾽Εφρόντισεν ἐπίσης ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ διὰ τοὺς πτωχούς. Χάριν αὐτῶν ἵδρυσε περίφημον πτωχοκομεῖον, τὴν Βασιλειάδα, ὅπως ὡνομάσθη πρὸς τιμήν του.
῾Υπῆρξε ἐπίσης ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ σπουδαῖος σγγραφεύς. ῾Ἔγγραψε σοφὰ συγγράμματα. Μεταξὺ αὐτῶν περιλαμβάνεται καὶ ἡ θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία φέρει τὁ ὅνομά του καὶ ἡ ὁποία τελεῖται δέκα φορὰς τὸν χρόνον, δηλαδή τὴν πρώτην τοῦ ᾽Ιανουαρίου, τὰς πρώτας Κυριακὰς τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τήν Μεγάλην Πέμπτην, τὸ Μέγα Σάββατον, τὴν παραμονήν τῶν Χριστουγέννων καὶ τῶν θεοφανείων.
Σπουδαῖος εἶναι καὶ ἕνας Λόγος τοῦ Μεγάλου Βασιλείου πρός τοὺς νέους, τοὺς ὁποίους συμβουλεύει πῶς πρέπει νὰ μελετοῦν τοὺς τοὺς ἀρχαίους Ἕλληνας συγγραφεῖς, διὰ νὰ ὡφελοῦνται ἐξ αὐτῶν.
Αἱ διαρικεῖς ὅμως φροντίδες καὶ οἱ συνεχεῖς κόποι ἐκλόνισαν τήν ὑγείαν του ὁλίγον κατ’ ὁλίγον καὶ ἔπειτα ἀπό ἐπίμονον ἀσθένειαν ἀπέθανε τήν 1ην ᾽Ιανουαρίου τοῦ 379 μ.Χ. προτοῦ νὰ συμπληρώσῃ τὸ πεντηκοστόν ἔτος τῆς ἡλικίας του.
῾0 Βασίλειος ἦτο μεγάλη φυσιογνωμία. Οἱ ἴδιοι οἱ σύγχρονοι του τὸν ὠνόμασαν Μέγαν.
2. Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνὸς
Κατὰ τὸν χρόνον τῆς προετοιμασίας . ῾Ο Γρηγόριος ἐγεννὴθη εἰς τὴν ᾽Αριανζόν, χωρίον πλησίον τῆς Ναζιανζοῦ, τὸ 329 μ.Χ. ᾽Αφοῦ ἔλαβε τὴν πρώτην μόρφωσιν εἰς τὴν Ναζιανζόν, ἐσυνέχισεν ἔπειτα τὰς σπουδάς του εἰς τήν Καισάρειαν τῆς Καπαδοκίας καί τὴν Καισάρειαν τῆς Παλαιστίνης, εἰς τήν Ἀλεξάνδρειαν καὶ τέλος εἰς τὰς Ἀθήνας, ὅπου παρέμεινεν ἕξ περίπου ἔτη καὶ συνηντὴθη μέ τὸν Βασίλειον. Κατόπιν ἐπέστρεψε εἰς τὴν Ναζιανζὸν καὶ ἔπειτα ἦλθεν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Πόντου προς συνάντησιν τοῦ Μεγάλου Βασιλείου. Ὑπὸ τοῦ ἰδίου τοῦ Βασιλείου ἀργότερα ἐχειροτονήθη ἐπίσκοπος εἰς τὰ Σάσιμα, μικράν πόλιν τῆς Καισαρείας.
Ἡ ἀκτινοβολία του. Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ ἀρειανοῦ αὐτοκράτορος Οὐαλέντος ἐκλήθη εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν διὰ νὰ ἐνισχύσῃ τοὺς ἐκεῖ ὀρθοδόξους. Εἰς αὐτοὺς εἶχεν ἀπομείνει μόνον ὁ μικρός ναὸς τῆς ‘Αγίας ᾽Αναστασίας. Ὅλοι οἱ ναοὶ εῖχον καταληφθῆ ὑπὸ τῶν ἀρειανῶν, οἱ ὁποῖοι εἶχον τήν ὑποστὴριξιν τοῦ αὐτοκράταρος Οὐαλεντος. ᾽Εκεῖ τότε ὁ Γρηγόριος ἐξεφώνησε σπουδαίους λόγους περὶ τῆς Θεότητος τοῦ Χριστοῦ ἐκ τῶν ὁποίων ὡνομάσθη θεολόγος.
Διὰ τὴν τοιαύτην του δρᾶσιν ὁ αὐτοκράτωρ Μέγας Θεοδόσιος, ὁ ὁποῖος διεδέχθη τὸν Οὐάλεντα, ἀνέδειξε τὸν Γρηγόριον πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως καὶ θριαμβευτικῶς μὲ στρατιωτικὴν συνοδείαν εἰσήγαγεν αὐτόν εἰς τόν ναόν τῶν Ἁγίων ᾽Αποστόλων (38Ο μ.Χ.). Τὴν ἀπόφασιν τοῦ αὐτοκράτορος ἐπεκύρωσεν ἡ δευτέρα οἰκουμενικὴ σύνοδος, ἡ ὁποία συνῆλθε τὸ ἐπόμενον ἔτος. ᾽Αλλὰ μία μερὶς ἐπισκόπων ἔφερεν ἀντιρρήσεις διὰ τὴν ἐκλογήν του ὡς ἐπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως. ᾽Εξ αἰτίας τῶν ἀντιρρήσεων αὐτῶν ὁ Γρηγόριος, ἐπειδὴ δὲν ἤθελε νὰ γίνῃ ἀφορμὴ φιλονεικιῶν, παρητήθη ἀπὸ τὸν θρόνον καὶ ἀπεσύρθη εἰς τὴν ᾽Αριανζόν καὶ ἀπὸ ἐκεῖ εἰς τὴν Ναζιανζὸν καὶ πάλιν εἰς τὴν ᾽Αριανζόν, ὅπου καὶ ἀπέθανεν εἰς ἡλικίαν ἐξήκοντα περίπου ἐτῶν τὸ 39Ο μ.Χ., μελετῶν, συγγράφων καὶ προσευχόμενος. ῎Επειτα ἀπὸ μερικὰ ἔτη τὸ λείψανόν του μετεφέρθη εἰς τον ναὸν τῶν ῾Αγίων ᾽Αποστόλων τῆς Κωνσταντινουπόλεως. ῾Η μνήμη του ἑορτάζεται τὴν 25 ᾽Ιανουαρίου.
῾Ο Γρηγόριος διεκρίθη ὡς ρήτωρ. ᾽Εξεφώνησε πολλοὺς λόγους, ἐκ τῶν ὁποίων σώζονται 45 περίπου. ῎Εγραψεν ἐπίσης ὁ Γρηγόριος καὶ πολλὰ θρησκευτικὰ ποιήματα, εἰς τὰ ὁποῖα φαίνεται ἡ ποιητική του δύναμις.
3. Ιωάννης ὁ Χρυσόστομος
Κατὰ τὸν χρόνον τής προετοιμασίας . ῾Ο ᾽Ιωάννης ὁ Χρυσόστο μος ἐγεννήθη τὸ 345 μ.Χ. εἰς τὴν ᾽Αντιόχειαν τῆς Συρίας. Ὁλίγοιν χρόνον μετὰ τὴν γέννησίν του ἀπέθανεν ὁ πατέρας του, τὴν ἀνατροφὴ δὲ αὐτοῦ ἀνέλαβεν ἡ εἰκοσαέτις μητέρα του, μία ἐξαίρετος γυναίκα, διὰ τὴν ὁποίαν ὁ περίφημος ἐθνικὸς ρήτωρ καὶ διδάσκαλος τοῦ Χρυσοστόμου Λιβάνιος εἶπε κάποτε: «Θαυμάζω τὶ γυναῖκας ἔχουν οἱ χριστιανοί».
῾0 Χρυσόστομος ἀφοῦ συνεπλήρωσε τὰς σπουδάς του εἰς τήν ᾽Αντιόχειαν ἐξήσκησε τὸ ἐπάγγελμα τοῦ δικηγόρου. Πολὺ γρήγορα ὅμως ἄφησεν αὐτό καὶ ἐπὶ ἐννέα ἔτη ἔζησε βίον αὐστηροτάτης ἀσκήσεως καὶ μελέτης. Ἐκ τῶν ἐννέα αὐτῶν ἐτῶν τὰ τρία πρῶτα ἔζησεν εἰς τὴν οἰκίαν του, τὰ δὲ ὑπόλοιπα ἕξ ἔτη εἰς τὴν ἔρημον.
῾Η ἀκτινοβολία του. ᾽Αφοῦ ἐπανῆλθεν εἰς τήν ᾽Αντιόχειαν το 38Ο ἐχειροτονήθη διάκονος καὶ ἔπειτα ἀπὸ πέντε χρόνια πρεσβύτερος. ῾Ως πρεσβύτερος ἔθτρεψεν ἰδιαιτέρως τὴν προσοχήν του εἰς τὴν περίθαλψιν τῶν πτωχῶν καί τὴν ἐξάσκησιν τῆς φιλανθρωπίας. Καὶ ὅχι μόνον μὲ τὴν ζωήν του, ἡ ὁποία ἦτο παράδειγμα λιτότητος, ἀλλά καὶ μὲ τὰ κηρύγματά του προσεπάθησε νὰ ἐμπνεύσῃ εἰς τοὺς χριστιανοὺς αἰσθήματα ἀγάπης πρὸς τοὺς πάσχοντας.
Διὰ τὴν ἐξαίρετον αὐτὴν δρᾶσιν του ὁ αὐτοκράτωρ ᾽Αρκάδιος τὸν ἐκάλεσεν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, ὅπου ἐχειροτονήθη ἀρχιεπίσκοπος τῆς πρωτευούσης τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους. ᾽Εκεῖ ἠγαπήθη μέχρι λατρείας ἀπὸ τον λαόν.
Ἐξορία καὶ θάνατος . ᾽Εξ αἰτίας ὅμως τῆς εἰλικρινείας καὶ τοῦ θάρρους μὲ τὸ ὁποῖον ὡμίλει καὶ ἤλεγχε τὴν κακίαν, ἐδημιουργήθη κατ’ αὐτοῦ ἀντίδρασις ἐκ μέρους τοῦ ἐπισκόπου ᾽Αλεξανδρείας Θεοφίλου καὶ τῆς αὐτοκρατείρας Εὐδοξίας. Οὖτοι, ὅταν ἐδόθη ἡ κατάλλος εὐκαιρία, ἐπέτυχον τὴν καταδίκην του εἰς τὴν ἐξορίαν. ῾Η διαταγή ὅμως περί τῆς ἐξορίας του ἀνεκλήθη λόγω σεισμοῦ ὁ ὁποῖος συνέβη ἐν τῷ μεταξύ, καὶ ὁ Χρυσόστομος ἐπανῆλθε θριαμβευτικῶς.
Ὁλίγον ὅμως χρόνον μετὰ τὴν ἐπάνοδον τοῦ Χρυσοστόμου ἐκ τῆς ἐξορίας οἱ ἐχθροὶ του ἐπέτυχον ἐκ νέου τὴν ἐξορίαν του εἰς τὴν Κουκουσὸν τῆς ᾽Αρμενίας. ᾽Εκεῖ ὁ Χρυσόστομος.ὑπέφερε πολλά. ᾽Εν τούτοις δὲν ἔχασε τὸ θάρρος του. ᾽Αντιθέτως μάλιστα δὲν ἔπαυσεν οὔτε μίαν στιγμῆν νὰ ἀγωνίζεται διὰ τὴν πρόοδον καὶ τὰς ἐπιδιώξεις τῆς ᾽Εκκλησίας. Δι’ αὐτὸ καὶ εἶχε καθημερινὴν ἐπικοινωνίαν καὶ ἀλληλογραφίαν μὲ τοὺς φίλους του, πολλοὶ ἐκ τῶν ὁποίων ἤρχοντο να τὸνν ἐπισκεφθοῦν.
Οἱ ἐχθροί τοῦ Χρυσοστόμου εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν, οἱ ὁποῖοι παρηκολούθουν μὲ ἀνησυχίαν τὴν ἐπικοινωνίαν μὲ τοὺς φίλους που, κατώρθωσαν νὰ διαταχθῇ ἡ μεταφορά του εἰς τὴν Πιτυοῦντα τοῦ Πόντου. Τὸ σῶμα που ὅμως δὲν ἄνθεξε εἰς τάς ταλαιπωρίας τής νέας ὁδοιπορίας. ᾽Απέθανε καθ’ ὁδὸν εἰς τὰ Κόμανα τοῦ Πόντου τήν 14 Σεπτεμβρίου τοῦ 407.
Τριάκοντα ἔτη μετα τὸν θάνατόν του μετεφέρθη τὸ τίμιον λείψανον του εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν, ὅπου ἔγινε δεκτόν μὲ εὐλάβειαν ὑπό του πλήθους καὶ τοῦ αὐτοκράτορος Θεοδοσίου τοῦ Β´, υἱοῦ τοῦ ᾽Αρκαδίου καὶ τῆς Εὐδοξίας καὶ ἐτοποθετήθη εἰς τὸν ναόν τῶν ῾Αγίων Ἀποστόλων. ῾Η μνήμην του ἑορτάζεται τὴν 13 Νοεμβρίου.
Τα συγγράμματα του ῾Αγιου Ἰωαννου του Χρυσοστόμου εἶναι πολλά. Ἔγραψε διὰ τὸν κλῆρον, διὰ τὸν μοναχικὸν βίον καὶ ἠρμήνευσεν ὅλην τὴν Ἁγίαν Γραφήν. Προ παντός ὅμως διεκρίθη ὡς ρήτωρ.
Ἡ ἑορτὴ τῶν τριῶν ἱεραρχῶν. ῾Η ᾽Εκκλησία μας ἐκτὸς ἀπό τὴν ἰδιατέραν ἑορτὴν τοῦ Μεγάλου Βασιλείου τοῦ Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ καὶ τοῦ ᾽Ιωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἔχει ὁρίσει καὶ κοινὴν ἑορτὴν διὰ τοὺς τρεῖς αὐτοὺς ἱεραράρχας τὴν 3Ο ᾽Ιανουαρίου, ἡ ὁποία θεωρεῖται ἑορτὴ τῶν γραμμάτων. Κατὰ τὴν ἑορτὴν αὐτὴν ψάλλεται τὸ ἑξῆς ἀπολυτίκιον τῶν τριῶν ἱεραρχῶν.
«Τοὺς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας τῆς τρισηλίου θεότητος, τοὺς τὴν οἰκουμένην ἀκτῖσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντες, τοὺς μελιρρύτους ποταμοὺς τῆς σοφίας, τούς τὴν κτῖσιν πᾶσαν θεογνωσίας νάματα καταρδεύσαντας, Βασίλειον τὸν Μέγαν καὶ τὸν θεολόγον Γρηγόριον, σὺν τῷ κλεινῷ ᾽Ιωάννῃ τῷ τὴν γλῶτταν χρυσορήμονι, πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί, συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν· αὐτοὶ γὰρ τῇ Τριάδι ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσι».
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου