ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ-Η ΠΟΛΗ ΚΡΑΤΟΣ

επιμελεία της

 Γερακίνη Αλεξάνδρας

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποια εποχή χαρακτηρίζεται Αρχαϊκή και ποια τα χαρακτηριστικά της;
2. Για ποιο λόγο χρησιμοποιήθηκε η έννοια της πόλης – κράτους;
3. Ποια συστατικά στοιχεία παρουσιάζει η πόλη – κράτος;
4. Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις ύπαρξης της πόλης κράτους;
5. Ποια ήταν η σημασία του θεσμού της πόλης κράτους;
6. Η οργάνωση των ανθρώπων σε πόλεις – κράτη δεν ήταν κάτι καινούριο. Ποια ήταν η πρωτοτυπία της Ελληνικής πόλης – κράτους;
7. Πως οργανώθηκαν οι πρώτες πόλεις – κράτη;

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

•  Αρχαϊκή εποχή: μέσα περίπου του 8^ου αιώνα μέχρι και την πρώτη εικοσαετία του 5^ουαιώνα. Χαρακτηριστικά: οργανωμένες πόλεις – κράτη, ίδρυση αποικιών, ο 6^ος και 7^οςαιώνας αποτέλεσαν την  περίοδο πνευματικών αναζητήσεων και της διαμόρφωσης του αρχαίου Ελληνικού πολιτισμού.
•   Έννοια της πόλης κράτους: χρησιμοποιείται για να δηλώσει την έννοια του χώρου και συγχρόνως της οργανωμένης κοινότητας ανθρώπων κάτω από μια εξουσία. 
• Συστατικά στοιχεία πόλης - κράτους: Από γεωγραφική άποψη ένα χώρο τειχισμένο τις περισσότερες φορές που ονομαζόταν άστυ μια ευρύτερη περιοχή με μικρούς οικισμούς που ήταν η ύπαιθρος- χώρα. Από άποψη οργανωτική οι πολίτες συμμετείχαν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό στη λήψη αποφάσεων. Αυτό το στοιχείο έκρινε το χαρακτήρα του πολιτεύματος.
•  Προϋποθέσεις ύπαρξης πόλης-κράτους: ελευθερία, αυτονομία           ( θέσπιση νόμων για τη διακυβέρνηση της πόλης), αυτάρκεια(συμμετοχή των πολιτών στην παραγωγή).

         

•   Σημασία του θεσμού της πόλης-κράτους: η γενεσιουργός δύναμη των επιτευγμάτων και  της πολιτικής πορείας των Ελλήνων αν και πολλές φορές οι επιδιώξεις της κάθε πόλης- κράτους  ήταν εμπόδιο για την οργάνωση των Ελλήνων σε ένα ενιαίο κράτος και προκαλούσαν εμφύλιες συγκρούσεις.
•   Πρωτοτυπία της Ελληνικής πόλης- κράτους: μόνο μέσα στις Ελληνικές πόλεις οι έννοιες του πολίτη και της πολιτικής απέκτησαν υπόσταση και έγιναν πραγματικότητα. Οι κάτοικοι είδαν τη ζωή τους συνδεδεμένη με τις ιδέες της ελευθερίας και της αυτόβουλης δράσης για τα προβλήματα της πόλης. Όλα τα σπουδαία επιτεύγματα του Ελληνικού πολιτισμού γεννήθηκαν στα πλαίσια της πόλης- κράτους.
•   Οργάνωση των πόλεων- κράτη: α) οι πρώτες πόλη κράτη σχηματίστηκαν στα παράλια της Μ. Ασίας. β)Στον Ελλαδικό χώρο τμήματα διαφορετικών φυλών οργανώθηκαν μεταξύ τους ή γειτονικές κοινότητες ενώθηκαν σε ενιαίο χώρο ή ομάδες από χωριά συγκρότησαν δική τους ενιαία διοίκηση.(συνοικισμός)

Η “πόλη - κράτος”
 Κατά τον 8ο αιώνα π.Χ, τα αρχαία ελληνικά κράτη μεταβάλλονται από φυλετικά σε “πόλεις-κράτη”. Τη μορφή αυτή θα πάρουν πρώτα οι ελληνικές πόλεις της Μ. Ασίας και θα ακολουθήσουν οι υπόλοιπες της ηπειρωτικής Ελλάδας. Την πόλη-κράτος αποτελούσε μια πόλη που έδινε το όνομα της σε ολόκληρο το κράτος, που ήταν περιορισμένο σε αγροτική έκταση. Μέσα στα όρια της περιοχής υπήρχαν και άλλοι οικισμοί (χωριά). Οι κάτοικοι της πόλης και της περιοχής αποτελούσαν τον πληθυσμό του κράτους.
Η πόλη ήταν διοικητικό και πολιτικό κέντρο. Πυρήνας ήταν η ακρόπολη, σε ψηλό σημείο με οχύρωση. Γύρω της βρίσκονταν η αγορά, οι ναοί, οι χώροι συνελεύσεων και τα σπίτια. Ολόκληρη η πόλη περιβαλλόταν με τείχη, όπου κατέφευγε ο πληθυσμός της υπαίθρου σε ώρες κινδύνου. Κάθε πόλη επιδίωκε να είναι ελεύθερη, ανεξάρτητη από τα άλλα κράτη, αυτόνομη, να την κυβερνούν οι ίδιοι οι πολίτες της και να έχει αυτάρκεια και να ικανοποιεί τις ανάγκες των πολιτών σε υλικά αγαθά.
Οι πολίτες με τη σειρά τους λάμβαναν άμεσα μέρος στη διακυβέρνηση, όπου τα πολιτεύματα ήταν δημοκρατικά, υπερασπίζονταν την πόλη τους από εξωτερικούς κινδύνους και έπαιρναν όλοι μαζί αποφάσεις. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι αρχαίοι `Ελληνες κατόρθωσαν να ενωθούν πολιτικά και να δημιουργήσουν ένα ενιαίο κράτος.