Διαγώνισμα: Ἡ Εὐρώπη καί ὁ κόσμος τον 19ον αἰ. καί στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ (ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ)

 Επιμέλεια: Γκέκα Βάγια

Φιλόλογος

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α’ : Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19^ΟΑΙΩΝΑ (1815-1871)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ : ΑΠΟ ΤΟΝ 19^Ο ΣΤΟΝ 20^ΟΑΙΩΝΑ (1871-1914)

Α.1. Να δώσετε το περιεχόμενο των όρων:

• Αρχή της Δεδηλωμένης
• Εκσυγχρονισμός της Ελλάδας.
• Μακεδονικός Αγώνας
• Νεοτουρκικό Κίνημα

10 μ.

Α.2. Να επιβεβαιώσετε ή να διαψεύσετε τις ακόλουθες προτάσεις (Σ/Λ):

1. Η Ιερή Συμμαχία αποσκοπούσε στην προώθηση των φιλελεύθερων και εθνικών κινημάτων. [Εξετάσεις 2008]
2. Την κατάργηση της ανεξαρτησίας των χωρών της Λατινικής Αμερικής διακήρυξε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μονρόε το 1823 με το Δόγμα Μονρόε.
3. Η Α΄ Εθνοσυνέλευση θέσπισε το «Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος» [Εξετάσεις 2003]
4. Το Σύνταγμα του 1844 κατοχύρωνε τη λαϊκή κυριαρχία. [Εξετάσεις 2008]
5. Με τη Σύμβαση των Στενών καθίστατο ο Εύξεινος Πόντος κλειστή και ασφαλή θάλασσα της Ρωσίας  και αναγνωριζόταν σιωπηρώς στη Ρωσία το δικαίωμα εξόδου των πολεμικών σκαφών της στο Αιγαίο.

10 μ.

Α.3. Ποια τα αποτελέσματα από την επικράτηση της Επανάστασης της 3^ηςΣεπτέμβρη 1843;

10 μ.

Α.4. Τι γνωρίζετε για το μεταρρυθμιστικό και εκσυγχρονιστικό έργο του  Βενιζέλου;

10 μ.

Α.5. Τι γνωρίζετε για τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου;

10 μ.

Β. 1 Αντλώντας στοιχεία από το πιο κάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις:

α. Να αναφέρετε τους όρους του πρωτοκόλλου του Λονδίνου της 10ης/22α ς Μαρτίου 1829.

15 μ.

β. Να προσδιορίσετε τις επιδιώξεις τόσο των τριών Μεγάλων Δυνάμεων όσο και των Ελλήνων, τις οποίες εξυπηρετούσε η υπογραφή των πρωτοκόλλων της 3^ης Φεβρουαρίου 1830. [Εξετάσεις 2007]

10 μ.

Κείμενο

Τα πρωτόκολλα της 3ης Φεβρουαρίου 1830

[...] Στις 22 Ιανουαρίου / 3 Φεβρουαρίου 1830, η Διάσκεψη του Λονδίνου, ύστερα από αγγλική πρόταση, διακήρυξε την πολιτική ανεξαρτησία της Ελλάδος, με το άρθρο 1 πρωτοκόλλου που υπογράφεται από τους πληρεξουσίους της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας, Άμπερντην, Μονμορανσύ Λαβάλ και Λίβεν. Το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου της 3ης Φεβρουαρίου 1830 όριζε: «Η Ελλάς θέλει σχηματίσει εν Κράτος ανεξάρτητον, και θέλει χαίρει όλα τα δίκαια, πολιτικά, διοικητικά και εμπορικά, τα προσπεφυκότα εις εντελή ανεξαρτησίαν».

Η πανηγυρική αυτή διακήρυξη της πολιτικής ανεξαρτησίας της Ελλάδος συνιστούσε διεθνή αναγνώριση ελληνικού κράτους, άρα ίδρυσή του και έναρξη της υπάρξεώς του από την άποψη της διεθνούς κοινωνίας. Η πρόοδος, σχετικά με τους αντίστοιχους ορισμούς του πρωτοκόλλου της 10/22 Μαρτίου 1829, ήταν μεγάλη και είχε σπουδαιότητα κρίσιμη. Αντίθετα, οι ορισμοί του πρωτοκόλλου εκείνου για τα σύνορα του ελληνικού κράτους αθετούνταν μερικώς με ό,τι όριζε πολύ δυσμενέστερα για την Ελλάδα το άρθρο 2 του νέου πρωτοκόλλου.

[...]

Με το άρθρο αυτό* εκπληρωνόταν ο αρχικά διακηρυγμένος σκοπός της επεμβάσεως των τριών συμμάχων στον ελληνοτουρκικό αγώνα, δηλαδή η αποκατάσταση της ειρήνης και η εξασφάλιση της ναυτιλίας και του εμπορίου στην περιοχή.

Η εκπλήρωση του σκοπού αυτού εξαίρεται και στο «Συμπέρασμα» του πρωτοκόλλου, όπου «αι τρεις Δυνάμεις συγχαίρουν αλλήλας» για το «κλείσιμο», ύστερα από τόσο μακρές και δύσκολες διαπραγματεύσεις, του Ελληνικού ζητήματος και διατυπώνουν την ελπίδα ότι η συνεργασία τους θα συνεχισθή σε παρόμοιες περιστάσεις και δεν θα παύση να συμβάλη στην εμπέδωση της παγκόσμιας ειρήνης.

Οι Δυνάμεις έβλεπαν στο πρωτόκολλο την οριστική διευθέτηση ενοχλητικού ζητήματος. Οι Έλληνες αντίθετα έβλεπαν σ’ αυτό, και ιδιαίτερα στο πρώτο άρθρο του, απλώς την απαρχή του ελεύθερου πολιτικού βίου του Έθνους. Και πραγματικά, με το πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου του 1830 τερματιζόταν η Ελληνική Επανάσταση, αλλά και άρχιζε να υπάρχη επίσημα στη διεθνή κοινωνία το Ελληνικό Κράτος.

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, 1978, τόμος ΙΒ΄, σελ.

536-537 * (άρθρο 4)

Β.2. Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε: α. στις απαιτήσεις του Στρατιωτικού Συνδέσμου (1909),

Μονάδες 15

β. στον τρόπο με τον οποίο επιβλήθηκε ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος και στις πολιτικές συνέπειες που άμεσα προέκυψαν. [ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2007]

Μονάδες 10

Στο πρόγραμμα του Στρατιωτικού Συνδέσμου, δεν υπάρχει σημείο που να δείχνει ότι πίσω από τις ξιφολόγχες κρυβόταν η επαναστατημένη αστική τάξη. Οι αξιωματικοί: […] - απαιτούσαν, πάντως «όπως ο τε Διάδοχος και οι Βασιλόπαιδες απόσχωσι¹ της ενεργού και διοικητικής εν τω στρατώ και τω ναυτικώ υπηρεσίας». - υπέβαλαν «την παράκλησιν όπως εν τω μέλλοντι ο Βασιλεύς (…) απαιτή ίνα οι Υπουργοί των Στρατιωτικών και των Ναυτικών προέρχωνται εξ ανωτέρων αξιωματικών». - εκδήλωναν τον «πόθον (…) όπως η Διοίκησις της χώρας καταστή χρηστή και έντιμος, όπως η Δικαιοσύνη απονέμηται ταχέως μετ’ αμεροληψίας και ισότητος, (…) όπως η Εκπαίδευσις του Λαού καταστή λυσιτελής² διά τον πρακτικόν βίον και τας στρατιωτικάς ανάγκας της Χώρας, όπως η ζωή, η τιμή και η περιουσία των πολιτών εξασφαλισθώσιν και τέλος όπως τα οικονομικά ανορθωθώσι, λαμβανομένων των απαιτουμένων μέτρων προς λελογισμένην διαρρύθμισιν των εσόδων και εξόδων του Κράτους (…)»

(Γ. Δερτιλής, Κοινωνικός μετασχηματισμός και στρατιωτική επέμβαση 1880-1909, σελ. 186-187.)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α.1.

• Αρχή της Δεδηλωμένης

«Οι πολιτικοί αγώνες του πρώτου ….  με σταθερές αρχές και προγράμματα» [σχ. βιβλίο, σελ 36-37]

• Εκσυγχρονισμός της Ελλάδας.

«Εκσυγχρονισμός αυτήν την εποχή … της διεθνούς πίστης της χώρας» [σχ. βιβλίο, σελ 60]

• Μακεδονικός Αγώνας

«Ήταν ο Μακεδονικός Αγώνας ένας σκληρός πόλεμος … τη μεγάλη υπόθεση του έθνους» [σχ. βιβλίο, σελ 65-66]

• Νεοτουρκικό Κίνημα

«Και οι Οθωμανοί Τούρκοι ανέπτυξαν … την εκδίωξη των χριστιανών της χώρας» [σχ. βιβλίο, σελ 66-67]

Α.2.

1. Λ/ 2. Λ / 3. Σ / 4. Λ / 5. Λ

Α.3. Μικρή εισαγωγή: Η επανάσταση της 3^ης Σεπτεμβρίου 1843… υποχρέωσαν τον Όθωνα, δια της στρατιωτικής φρουράς … από την πλειοψηφία του κοινοβουλίου» [σχ. βιβλίο, σελ 36]

Α.4. Το κίνημα στο Γουδί και ο Ελευθέριος Βενιζέλος.  [σχ. βιβλίο, σελ 61-62]

Α.5. «Την 30^η Ιουλίου οι πληρεξούσιοι της Ελλάδας … ο οποίος έμεινε γνωστός ως Β’ Βαλκανικός Πόλεμος». [σχ. βιβλίο, σελ 73]

Β.1. α) «Η Ελλάδα της εποχής … με μεταγενέστερη ευσεβή εθνική αρχή» [σχ. βιβλίο σελ.31-32]

β) Σύμφωνα με τα Πρωτόκολλα της Ανεξαρτησίας το 1830 στο Λονδίνο, από τους πληρεξουσίους της Αγγλίας, Ρωσίας και Γαλλίας, οριζόταν ότι η Ελλάδα θα αποτελούσε ανεξάρτητο και ελεύθερο κράτος. Η διακήρυξη αυτή αποτελούσε τη διεθνή αναγνώριση του ελληνικού κράτους και την είσοδό του στη διεθνή σκηνή. Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο αναγνωρίστηκαν περιορισμένα εδαφικά σύνορα στο ελληνικό κράτος. Επίσης με το άρθρο 4, εκπληρωνόταν ο σκοπός της επέμβασης των τριών Δυνάμεων στον ελληνοτουρκικό αγώνα, δηλαδή η αποκατάσταση της ειρήνης και η εξασφάλιση της ναυτιλίας και του εμπορίου στην περιοχή. Οι μεγάλες Δυνάμεις συνεχάρησαν η μία την άλλη για την επίλυση του ελληνικού ζητήματος και εξέφρασαν την ελπίδα για αντίστοιχη επέμβαση σε παρόμοιες περιστάσεις για την εξασφάλιση της ειρήνης. Οι Έλληνες έβλεπαν στο Πρωτόκολλο την οριστική διευθέτηση του εθνικού τους ζητήματος και την απαρχή του ελεύθερου πολιτικού βίου του έθνους.

Β.2. α) Η πηγή συμπληρώνει τις ιστορικές μας γνώσεις αναφέροντας την απαίτηση του Στρατιωτικού Συνδέσμου ο διάδοχος και οι Βασιλόπαιδες να μην έχουν ενεργό λόγο στη διοίκηση του στρατού και του ναυτικού. Επιπλέον, παρακαλούσαν στο μέλλον ο Βασιλιάς να ζητά στις θέσεις των Υπουργών Στρατιωτικών και Ναυτικών το διορισμό ανώτερων αξιωματικών. Στη συνέχεια εκφράζεται η επιθυμία του Στρατιωτικού Συνδέσμου για σωστή και έντιμη διοίκηση, για γρήγορη, αμερόληπτη και χωρίς διακρίσεις απονομή της δικαιοσύνης και για ωφέλιμη εκπαίδευση που να ανταποκρίνεται στις πρακτικές ανάγκες της ζωής και του στρατού της Ελλάδας. Επίσης, επιθυμούν να εξασφαλιστεί η ζωή, η τιμή και η περιουσία των πολιτών, καθώς και να βελτιωθούν τα οικονομικά της χώρας με τα κατάλληλα μέτρα που θα ρυθμίσουν τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους.

β) « Ο Βενιζέλος προσκλήθηκε από την ηγεσία … και διοικητικές μεταρρυθμίσεις» [σχολ. βιβλίο σελ 61-62]