Έκθεση Λυκείου
Βιογραφικά είδη
Σύνολο διηγήσεων και μαρτυριών που αναφέρονται σε ένα πρόσωπο – επιστήμονα, ερευνητή, καλλιτέχνη, πολιτικό, στρατιωτικό - που με τη δράση του, άλλοτε θετική κι άλλοτε αρνητική, προκάλεσε το ενδιαφέρον συγχρόνων ή μεταγενεστέρων. Το σύνολο των πληροφοριών που παρουσιάζονται είναι αποτέλεσμα του στόχου του βιογράφου ανάλογα με το αν θέλει να εγκωμιάσει, να ψέξει, να διδάξει κ.λπ. ακολουθεί και άλλη οπτική γωνία προσέγγισης των πληροφοριών. Ποικιλία υπάρχει και ως προς τη γλώσσα και πάλι ανάλογα με το είδος. Για παράδειγμα η γλώσσα της μυθιστορηματικής βιογραφίας είναι λογοτεχνική, του ημερολογίου απλό και καθημερινό συνήθως, της συστατικής επιστολής λιτό και αυστηρό.
Τα βιογραφικά είδη λοιπόν, είναι αφηγήσεις, σε πεζό λόγο, της ζωής ενός προσώπου. Περιλαμβάνονται σ’ αυτά όχι το σύνολο των πληροφοριών για τη ζωή του βιογραφούμενου προσώπου, αλλά κάθε φορά ο βιογράφος επιλέγει εκείνα τα στοιχεία που θεωρεί πιο σημαντικά για το σκοπό του. Η πρόθεση του βιογράφου, να ανακαλύψει την αλήθεια, να εγκωμιάσει, να ψέξει ή να διδάξει, καθορίζει και την οπτική γωνία της αφήγησης. Επίσης το ύφος και η γλωσσική ποικιλία που χρησιμοποιείται διαφέρουν από είδος σε είδος ανάλογα με το σκοπό του βιογράφου και το δέκτη στον οποίο απευθύνεται. Μπορούμε να διακρίνουμε τα βιογραφικά είδη σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με τον αν ο βιογράφος είναι διαφορετικό πρόσωπο από τον βιογραφούμενο ή ταυτίζεται με αυτόν. Έτσι λοιπόν έχουμε:
Α) Βιογράφος: άλλο πρόσωπο
Β) Βιογράφος: ο αυτοβιογραφούμενος
1. Βιογραφία
2. Μυθιστορηματική βιογραφία
3. Βιογραφικό σημείωμα
4. Συστατική επιστολή
5. Βίοι - Συναξάρια
1. Αυτοβιογραφία
2. Μυθιστόρημα με αυτοβιογραφικά στοιχεία
3. Αυτοβιογραφικό σημείωμα
4. Ημερολόγιο
5. Απομνημονεύματα
Συγκεκριμένα για το κάθε είδος θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι:
Α1. Βιογραφία ονομάζουμε την αφήγηση, σε πεζό λόγο, της ζωής ενός επιφανούς -συνήθως- ανθρώπου, ενός ιστορικού προσώπου, γραμμένη όχι από τον ίδιο αλλά από κάποιο άλλο πρόσωπο, το βιογράφο του. Η ιδανική βιογραφία οφείλει να είναι εμπεριστατωμένη, τοποθετημένη στην εποχή του προσώπου που βιογραφείται και, φυσικά, εστιασμένη στην προσωπικότητα, το χαρακτήρα, τον τρόπο σκέψης και το έργο του. Μ’ άλλα λόγια, μια βιογραφία δεν πρέπει απλώς να στοχεύει στην αποκάλυψη της προσωπικής ζωής του βιογραφούμενου αλλά να επιδιώκει τη συνολική και συστηματική παρουσίαση όλων τωνπτυχών της ύπαρξής του . και για να το πετύχει αυτό, χωρίς φυσικά να προδώσει την ιστορική αλήθεια, πρέπει να στηριχτεί σε πραγματικά και αποδεδειγμένα γεγονότα και να εμβαθύνει στη μελέτη του συγκεκριμένου ατόμου και της εποχής του.
Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, ΟΕΔΒ, σ. 34
Παράδειγμα:
«Στα πενήντα ένα του χρόνια, ο θεληματικός Θρακιώτης έμπορος [Δανιηλόπουλος] ήταν πρόσφυγας για έβδομη φορά. Είχε χάσει, παιδί ακόμα, την πατρίδα του και την περιουσία του. Είχε αλλάξει δύο υπηκοότητες και δεκατρία επαγγέλματα. Είχε ζήσει τη θύελλα της ρωσικής επανάστασης, είχε επιζήσει δύο αυτοκρατοριών που κατέρρευσαν, δύο παγκοσμίων πολέμων κι ενός κομμουνιστικού καθεστώτος. Οι δυσκολίες δεν τον τρόμαζαν. Δεν τον τρόμαξαν ποτέ. Είχε εμπιστοσύνη στα χέρια του, στο μυαλό του, στην πείρα του.»
Μαριάννα Κορομηλά, Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα, εκδ. Πολιτιστική Εταιρεία Πανόραμα, Αθήνα 1988, σ. 222
Α2. Στη Μυθιστορηματική Βιογραφία ο συγγραφέας ξεκινά από τα πραγματικά γεγονότα της ζωής ενός ανθρώπου. προσθέτει, όμως, πολλές ανεξακρίβωτες πληροφορίες ή και δικές του επινοήσεις, ώστε να προσδώσει στο έργο του πραγματική λογοτεχνική αξία.
Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, ΟΕΔΒ, σ. 35
Παράδειγμα:
«Περνούσαν οι άρχοντες, προσκυνούσαν, φιλούσαν τα γόνατα του Φωκά, έλεγαν το “εις πολλούς και αγαθούς χρόνους” και η Θεοφανώ που καθόταν ακίνητη, ντυμένη μωβ χιτώνα πάνω από το μαύρο φόρεμά της, όπως ταίριαζε στο πρόσφατο πένθος της, κρατώντας στα χέρια της χρυσό κλαδί με μεγάλες μαργαρίτες, προσπαθούσε να κρατήσει τη σοβαρότητά της, γιατί όπως ήταν ντυμένος ο Φωκάς, με το στέμμα και τα χρυσά του ρούχα, έμοιαζε περισσότερο παρά ποτέ, όπως πίστευε, με το αγρίμι που τον παρομοίαζε: την αρκούδα.»
Κ. Δ. Κυριαζή, Θεοφανώ, εκδ. Βιβλιοπωλείον της “Εστίας”, Αθήνα 1966, σ. 367
Α3. Βιογραφικό σημείωμα είναι μικρό σε έκταση κείμενο στο οποίο παρουσιάζονται τα κυριότερα στοιχεία της ζωής του βιογραφούμενου προσώπου. Σκοπός του είδους αυτού είναι να “συστήσει” τον βιογραφούμενο στο κοινό δίνοντας πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του, ώστε ο αναγνώστης να σχηματίσει μια, όσο γίνεται, εποπτική εικόνα γι’ αυτόν. Το ύφος είναι τυπικό και επίσημο.
Παράδειγμα:
«Η Ιζαμπέλ Αλιέντε –ανιψιά του προέδρου της Χιλής Σαλβαδόρ Αλιέντε, που σκοτώθηκε στο πραξικόπημα του 1973- γεννήθηκε το 1942, παντρεύτηκε δυο φορές και απέκτησε δυο παιδιά και δυο προγονούς. Δούλεψε ασταμάτητα από τα δεκαεπτά της χρόνια, πρώτα σαν δημοσιογράφος κι έπειτα σαν συγγραφέας. Το 1982, όταν δημοσίευσε το πρώτο της μυθιστόρημα, Το σπίτι των πνευμάτων, έγινε αμέσως ένα από τα κορυφαία ονόματα των συγγραφέων στη γλώσσα του Θερβάντες. Ακολούθησαν, με την ίδια επιτυχία, άλλα τέσσερα μυθιστορήματά της, Του έρωτα και της σκιάς, Εύα Λούνα, Ιστορίες της Εύας Λούνα και Το επουράνιο σχέδιο. Τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από είκοσι γλώσσες».
Δομή βιογραφικού σημειώματος
Οι πληροφορίες που περιλαμβάνει το βιογραφικό σημείωμα σχεδόν πάντα δομούνται σε δύο άξονες:
1) πληροφορίες που αφορούν τη ζωή του βιογραφούμενου προσώπου και συγκεκριμένα:
α. καταγωγή (γέννηση και θάνατος) β. σπουδές γ. βιοπορισμός δ. γνωρίσματα του χαρακτήρα
2) πληροφορίες που αφορούν το έργο του βιογραφούμενου προσώπου, όπως:
α. γενικός χαρακτηρισμός του έργου β. θεματολογία γ. γλώσσα (των έργων) δ. σύνθεση (των έργων) ε. εκδόσεις
Ωστόσο, οι πληροφορίες που κάθε βιογράφος θα συμπεριλάβει ποικίλουν. Τη δομή αυτή μπορούμε να ανιχνεύσουμε στο ακόλουθο βιογραφικό σημείωμα:
Η ΖΩΗ
α. Καταγωγή
β. Σπουδές
γ. Βιοπορισμός
ΤΟ ΕΡΓΟ
α. Γενικός χαρακτηρισμός
β. Θεματολογία
γ. Γλώσσα
δ. Χαρακτηριστικά
ποιητικού έργου
ε. Έργα - Εκδόσεις
Ο Γεώργιος Βιζυηνός γεννήθηκε στη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης το 1849 και πέθανε στην Αθήνα το 1896. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών και μετά στη Γερμανία, όπου ασχολήθηκε κυρίως με τη φιλοσοφία και την αισθητική. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα σκόπευε να διδάξει στο Πανεπιστήμιο, αλλά τελικά μπήκε καθηγητής στο Ωδείο Αθηνών. Ένα άτυχο επεισόδιο κλόνισε τα νεύρα του και τον έκλεισαν στο φρενοκομείο.
Ο Βιζυηνός μαζί με το Βικέλα είναι ο δημιουργός της πεζογραφίας στην Ελλάδα και δίκαια ονομάστηκε πατέρας του διηγήματος. Κύριο χαρακτηριστικό των πεζογραφημάτων του είναι ότι κατορθώνει να παρουσιάζει ολοκληρωμένους χαρακτήρες, τους οποίους ψυχογραφεί σε βάθος. Τα θέματά του τα αντλεί από τις παιδικές του αναμνήσεις, την οικογενειακή ζωή και το περιβάλλον του χωριού του. Έγραψε σε καθαρεύουσα, όμως στο διάλογο χρησιμοποίησε μια γλώσσα θαυμάσια πλαστική λαϊκή, που αποδίδει τέλεια το ήθος των προσώπων. Στην ποίηση ταλαντεύεται ανάμεσα στο παλιό και το καινούργιο και δεν κατορθώνει να απαλλαγεί από τις αδυναμίες του ρομαντισμού. Έργα του: Ποίηση: Ποιητικά πρωτόλεια, Κων/πολη 1873, Ο Κόδρος, Επικόν ποίημα (1874), Βοσπορίδες Αύραι, 1876 (ανέκδοτο), Ατθίδες Αύραι, Λονδίνο 1883 (1884), άλλα ποιήματα, ποιήματα από τα χειρόγραφα “Λυρικά”, Παιδικά (ανέκδοτα). Πεζά: Δημοσιεύτηκαν στην Εστία από το 1883 – 1895. Το αμάρτημα της μητρός μου, 1883, Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου, 1883, Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως, 1883, Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας, 1884, Το μόνον της ζωής του ταξίδιον, 1884, Μοσκώβ Σελήμ, 1885. Μελέτες: Ανά τον Ελικώνα, 1894, Άπαντα, τομ 1, 1955.
Α4. Η συστατική επιστολή καλύπτει καθημερινές, πρακτικές ανάγκες. Με αυτή ο συντάκτης βεβαιώνει ότι ένα πρόσωπο διαθέτει ή δεν διαθέτει τα απαιτούμενα προσόντα για την κάλυψη μιας θέσης ή για μια υποτροφία κ.λπ.
Η συστατική επιστολή, χωρίς να ανήκει στα βιογραφικά είδη, σχετίζεται άμεσα με αυτά, γιατί, όπως και τα αυτοβιογραφικά σημειώματα, έχει πληροφοριακό χαρακτήρα και συντάσσεται για να εξυπηρετήσει πρακτικές ανάγκες. Διαφέρει από αυτά, γιατί στις συστατικές επιστολές ο συντάκτης είναι πρόσωπο διαφορετικό από τον βιογραφούμενο.
Με τη συστατική επιστολή κάποιος βεβαιώνει ότι ένα πρόσωπο διαθέτει ή δεν διαθέτει τα απαιτούμενα για μια θέση προσόντα. Απευθύνεται σε ένα άτομο που δεν γνωρίζει προσωπικά, γι’ αυτό το ύφος της συστατικής επιστολής οφείλει να είναι επίσημο και τυπικό, για να πείθει για την αντικειμενικότητα του συντάκτη της.
Μια συστατική επιστολή έχει συνήθως την ακόλουθη μορφή:
Προλογικά α) Ο συντάκτης της επιστολής αναφέρει πόσο καλά και πόσο καιρό γνωρίζει τον ενδιαφερόμενο. ή β) Προτάσσει τη γενική θέση του.
Ανάπτυξη Αναλύει τα προσόντα ή τα ελαττώματα του υποψηφίου.
Επιλογικά Συνιστά ή αποτρέπει την πρόσληψη.
Η συστατική επιστολή ανάλογα με τη θέση που παίρνει ο συντάκτης της μπορεί να χαρακτηριστεί θετική, αρνητική, ουδέτερη, πολύ θερμή, συγκρατημένη κ.λπ.
Παράδειγμα:
Αγαπητέ κ. συνάδελφε,
Ο κ. Ν. Π. υπήρξε φοιτητής μου κατά το πανεπιστημιακό έτος 1997 – 98. Η επίδοσή του στις εξετάσεις του μαθήματος ήταν καλή. Δείχνει διάθεση για μάθηση και προσπαθεί να ανταποκριθεί με επιτυχία στις φοιτητικές του υποχρεώσεις. Νομίζω ότι, αν δεχτείτε την εγγραφή του, στο μεταπτυχιακό σας τμήμα, θα ενθαρρύνετε τη διάθεσή του αυτή.
Με εκτίμηση Αθήνα, 15/12/1999
(σχολ. βιβλ., σ. 113)
Α5. Οι Βίοι και τα Συναξάρια είναι βιογραφίες, κυρίως αγίων, όπου τονίζεται η ηθική συμπεριφορά και η προσφορά του βιογραφούμενου αγίου στο έργο της εκκλησίας αλλά και στην καθημερινή ζωή.
Παράδειγμα:
«Τη ΙΑ΄ (11η) του μηνός Μαρτίου, μνήμη του Αγίου Πατρός ημών Σωφρονίου, Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων. Σωφρόνιος ο εν Αγίοις Πατήρ ημών εγεννήθη εις Δαμασκόν περί το έτος φπ΄ (580) από Χριστού υπό γονέων ευσεβών…»
Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, τ. Β, Αθήνα 1979, σ. 214
Β1. Με τον όρο αυτοβιογραφία χαρακτηρίζουμε συνήθως ένα συνεχές αφηγηματικό κείμενο, στο οποίο ένας άνθρωπος γράφει ο ίδιος την ιστορία της ζωής του (ή ενός μέρους της). Η αυτοβιογραφία, στις περισσότερες περιπτώσεις γράφεται σε χρόνο αρκετά μεταγενέστερο από τα όσα εξιστορεί και σ’ αυτό οφείλει τουλάχιστον ένα μέρος της λογοτεχνικότητάς της.
Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, ΟΕΔΒ, σ. 25
Παράδειγμα:
«Έτυχε να επισκεφτώ ένα μικρότερο χωριό κι εκεί συνάντησα μερικές γυναίκες με πολύ βρώμικα φορέματα. Παρακάλεσα τη γυναίκα μου να τις ρωτήσει γιατί δεν ξέπλεναν τα ρούχα τους. Μια απ’ αυτές οδήγησε τη σύζυγό μου στην καλύβα της και της είπε: “Κοίταξε, δεν έχω ούτε ντουλάπια, ούτε σεντούκια για να φυλάω τα φορέματα. Το σαρί που φοράω είναι το μοναδικό που έχω, και πώς μπορώ να το πλύνω; Πες στο Μαχάτμα Γκάντι να μου δώσει ένα άλλο και σου υπόσχομαι να πλένομαι και να φορώ πάντα καθαρά φορέματα”. Δυστυχώς η περίπτωση αυτή δεν αποτελούσε εξαίρεση, αλλά ήταν πολύ κοινή σε κάθε ινδικό χωριό. Χιλιάδες Ινδών ζουν σε καλύβες χωρίς κανένα έπιπλο και δεν έχουν ούτε ένα φόρεμα ν’ αλλάξουν.»
Γκάντι, Αυτοβιογραφία, εκδ. Ιάμβλιχος, Αθήνα 1997, σ. 230
B2. Το μυθιστόρημα με αυτοβιογραφικά στοιχεία, όπως και το όνομά του δηλώνει, είναι ένα μυθιστόρημα που διανθίζεται με κάποια αυτοβιογραφικά στοιχεία. Στόχος του είναι κυρίως να τέρψει αισθητικά τους αναγνώστες.
Παράδειγμα:
«Είχα φτάσει ως το δρόμο, δεν μπόρεσα να τον περάσω, ήταν ποταμός, και στάθηκα και κοίταζα: μαζί με τα νερά κυλούσαν αγκαλιές τα μεσοξεραμένα σταφύλια, ο μόχτος της χρονιάς, έτρεχαν κατά τη θάλασσα και χάνουνταν. Ο θρήνος δυνάμωνε, μερικές γυναίκες είχαν χωθεί ως τα γόνατα μέσα στα νερά και μάχουνταν να περισώσουν λίγη σταφίδα. Άλλες, όρθιες στην άκρα του δρόμου, είχαν βγάλει τις μπολίδες τους και συρομαδιούνταν. Είχα γίνει μουσκίδι ως το κόκαλο. Πήρα το δρόμο κατά το σπιτάκι. Βιαζόμουν να δω τι θα ‘κανε ο πατέρας μου. Θα ‘κλαιγε, θα βλαστημούσε, θα φώναζε; Περνώντας από το χωράφι είδα πως όλη η σταφίδα είχε φύγει.»
Ν. Καζαντζάκη, Αναφορά στον Γκρέκο, εκδ. Ελένη Καζαντζάκη, Αθήνα 1965, σ.σ. 102-103
Β3. Το (αυτό)βιογραφικό σημείωμα –ή CV (curriculum vitae) όπως είναι ευρύτερα γνωστό και ζητείται- είναι μικρό σε έκταση κείμενο στο οποίο κάποιος άνθρωπος αναφέρει τα σημαντικότερα στοιχεία της ζωής του. Επειδή το αυτοβιογραφικό σημείωμα γράφεται για έναν πρακτικό σκοπό, π.χ. την κατάληψη μιας θέσης, για μια υποτροφία κ.λπ., προβάλλονται σ’ αυτό εκείνα τα στοιχεία-προσόντα που εξυπηρετούν καλύτερα τον επιδιωκόμενο στόχο.
Οι πιο συνηθισμένες θεματικές ενότητες ενός βιογραφικού σημειώματος είναι οι ακόλουθες:
• Προσωπικά στοιχεία: ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, ημερομηνία γέννησης, τηλέφωνο, e-mail (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο), υπηκοότητα (αν το βιογραφικό θα αποσταλεί εκτός Ελλάδας). Προαιρετικά μπορείτε να αναγράφετε, τον τόπο γέννησης, την οικογενειακή κατάσταση (άγαμος - έγγαμος) και την εκπλήρωση ή όχι των στρατιωτικών υποχρεώσεων.
• Στόχος (οι) σταδιοδρομίας: Πρόκειται για προαιρετική αναφορά. Σε δύο - τρεις γραμμές μπορείτε να προβάλλετε τους στόχους σας, οι οποίοι πρέπει να είναι ρεαλιστικοί και να έχουν σχέση με την - προς πλήρωση - θέση.
• Εκπαίδευση: Ξεκινήστε την αναγραφή των τίτλων σας από τον πιο πρόσφατο ή τον πιο σημαντικό (λχ.. διδακτορικό δίπλωμα). Στη συνέχεια αναφέρετε τις πτυχιακές σπουδές σας (επίπεδο σπουδών: Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι., Ι.Ε.Κ.) και τις λυκειακές σπουδές. Ο βαθμός του πτυχίου και του απολυτηρίου αναγράφεται εφόσον είναι αξιόλογος. Εδώ, μπορείτε να αναφέρετε και το αν έχετε συμμετάσχει σε προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών (λ.χ. Erasmus).
• Σεμινάριο, συνεχής κατάρτιση: Πρέπει να αναφέρετε τη συμμετοχή σας σε σεμινάρια, συνέδρια κτλ. (ημερομηνία, τίτλος σεμιναρίου, φορέας και τόπος υλοποίησης), καθώς και το αν υπάρχει κάποια κατάρτιση διάρκειας, που οδήγησε στην πρόσκτηση κάποιου διπλώματος.
• Επαγγελματική εμπειρία: Σ’ αυτή την ενότητα πρέπει να αναφέρετε το χρονικό διάστημα (λ.χ. 1998-2000) κατά το οποίο μείνατε σε μία θέση, καθώς επίσης, τη θέση (ονομαστικά) ή τις αρμοδιότητες (ευθύνες, καθήκοντα) που είχατε. Στη συνέχεια, αναφέρετε το όνομα της εταιρείας, επιχείρησης, ιδρύματος ή φορέα, στον οποίο δουλέψατε. Σε περίπτωση που η εμπειρία σας ήταν σύντομη, πρέπει να αναφέρετε και τους μήνες, που εργαστήκατε (π.χ. 7/1999-11/1999). Σ’ αυτή την ενότητα, μπορείτε εξάλλου, να αναγράψετε την άμισθη ή έμμισθη πρακτική σας εξάσκηση.
• Διακρίσεις: Αναφέρετε εφόσον υπάρχουν υποτροφίες ή άλλες τιμητικές διακρίσεις που σας απονεμήθηκαν.
• Ξένες γλώσσες: Αναφέρετε τις ξένες γλώσσες που γνωρίζετε και σε τι επίπεδο (λχ.. Γαλλικά, πτυχίο DALF).
• Άλλες γνώσεις: Εδώ αναφέρονται οι εξειδικευμένες γνώσεις, που δεν συμπεριλήφθηκαν στις πιο πάνω κατηγορίες (λ.χ. γνώσεις Η/Υ). Εάν υπάρχουν μόνο γνώσεις Η/Υ, η ενότητα αυτή μπορεί να μετονομαστεί σε: Γνώσεις Η/Υ.
• Προσωπικά ενδιαφέροντα: Εδώ μπορείτε να αναφέρετε τη δραστηριότητά σας σε αθλητικούς συλλόγους ή περιβαλλοντολογικές οργανώσεις. Ακόμα αναφέρετε την ενασχόλησή σας με τη μουσική (μουσικό όργανο) ή με τον κινηματογράφο, την ζωγραφική, το θέατρο. Αποφύγετε αναφορές για συμμετοχή σε θρησκευτικές ή πολιτικές οργανώσεις.
• Συστάσεις: Προτιμότερη είναι μία απλή αναφορά: «Συστάσεις διαθέσιμες εφόσον ζητηθούν», στο τέλος του βιογραφικού, παρά η λεπτομερής αναφορά σε αυτές.
Β4. Με τον όρο ημερολόγιο εννοούμε τη συστηματική καταγραφή από ένα άτομο των πιο σημαντικών γεγονότων της προσωπικής του ζωής, καθώς και της δημόσιας ζωής της εποχής του. Το ημερολόγιο είναι κείμενο με προσωπικό χαρακτήρα. Κατά κανόνα, δηλαδή, δεν γράφεται για να δημοσιευτεί ή να διαβαστεί από άλλους πλην του ίδιου του συγγραφέα του. Γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται από ελλειπτική ή και συνθηματική πολλές φορές γραφή, ενώ περιέχει σχόλια, παρατηρήσεις, κρίσεις, σκέψεις και, γενικά, μια προσωπική και υποκειμενική καταγραφή όλων όσων απασχολούν το άτομο που κρατά ημερολόγιο.
Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, ΟΕΔΒ, σ. 78
Κάποια χαρακτηριστικά που μας βοηθούν να κατατάξουμε ένα κείμενο στο
βιογραφικό είδος του ημερολογίου είναι:
Μορφής: _ ο χρονικός προσδιορισμός στην αρχή του κειμένου
Ø ο προσωπικός – εξομολογητικός χαρακτήρας
Ø η κυριαρχία του α΄ ρηματικού προσώπου
Ø η αποσπασματικότητα
Ø ο ελάχιστος χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στα συμβάντα (χρόνος των γεγονότων) και την καταγραφή τους (χρόνος της αφήγησης)
Περιεχομένου:
Ø η καταγραφή προσωπικών γεγονότων και βιωμάτων αλλά και γενικότερων προβλημάτων της εποχής, ιδωμένα όμως πάντα από την οπτική γωνία του ατόμου που κρατά το ημερολόγιο.
Παράδειγμα:
29 Ιουλίου 1943, 5 το πρωί
Οι ημέρες περνάνε, τα γεγονότα το ‘να πίσω από τ’ άλλο μ’ εμποδίζουν να γράψω. Κι όμως πρέπει να ενημερώσω το ημερολόγιό μου.
15 Ιανουαρίου 1944
Άλλο δεν αντέχω: Ένα αυγό 40.000 δρχ. Ένα λεμόνι 3.000 δρχ. Η κυβέρνηση από χτες διπλασίασε το μισθό μας. Αυτό το ποσό ίσα ίσα φτάνει για 4-5 μέρες. Ας σταματούσαν τουλάχιστον οι τιμές ν’ ανεβαίνουν... Η καταστροφή του Πειραιά ήταν τρομερή. Από τις 12 Ιανουαρίου καραβάνια προσφύγων φτάνουν κάθε μέρα στην Αθήνα. Τα σπίτια, τα σχολεία, οι εκκλησίες επιτάσσονται για να τους στεγάσουν. Έκλαψα χτες βλέποντας τόσους δυστυχισμένους μέσα στο κρύο να ψάχνουν για στέγη. Πολύ φοβάμαι πως και το δικό μας σπίτι θα επιταχθεί.
Σωκρ. Σαρηβαξεβάνης (σχολ. βιβλ., σ. 108)
Β5. Με τον όρο απομνημονεύματα χαρακτηρίζουμε συνήθως την από μνήμης γραπτή έκθεση ή αφήγηση γεγονότων, που ο συγγραφέας τα έζησε από πολύ κοντά, ως αυτόπτης μάρτυρας, ή πήρε κι ο ίδιος μέρος σ’ αυτά. Με άλλα λόγια, τα απομνημονεύματα είναι ένα κείμενο στο οποίο ο συγγραφέας αφηγείται ένα μέρος από την ιστορία της ζωής του. Διαφέρουν, όμως, από την αυτοβιογραφία γιατί στα απομνημονεύματα ο συγγραφέας- πρωταγωνιστής δεν αφηγείται ολόκληρη τη ζωή του αλλά μόνο το κομμάτι εκείνο που συνδέεται με τη συμμετοχή του σε σημαντικά γεγονότα της εποχής του. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα απομνημονεύματα αναφέρονται σε σημαντικά πολιτικά ή στρατιωτικά γεγονότα και πρόσωπα. Φυσικά, αφού είναι γραμμένα από άνθρωπο που έζησε τα συγκεκριμένα γεγονότα, έχουν ένα χαρακτήρα και ένα ύφος καθαρά προσωπικό και υποκειμενικό. Για το λόγο αυτό, παρόλο που συγγενεύουν με την ιστορία, δεν μπορούν να θεωρηθούν ιστορικά κείμενα . έχουν όμως αδιαμφισβήτητη ιστορική αξία και πολύ συχνά χρησιμοποιούνται ως ιστορική πηγή.
Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων, ΟΕΔΒ, σ. 19-20
Παράδειγμα:
«Ήτο καιρός πλέον να επιστρέψω εις τας Αθήνας. Άφησα την Μακεδονίαν ικανοποιημένος. Η επαφή μου με την χώραν, τα προξενεία, τους μητροπολίτας, μου είχαν δώσει μίαν ζωντανήν εικόνα της καταστάσεως της Μακεδονίας. Ενώ είχα βρη προηγουμένως εις την Θεσσαλονίκην την ελληνικήν αντιπροσωπείαν άβουλον, εις πλήρη αμηχανίαν, μη αντιλαμβανομένην την πραγματικήν θέσιν των ζητημάτων, την άφηνα εις τα στιβαρά χέρια του Κορομηλά».
Περικλέους Αλεξ. Αργυροπούλου, Ο Μακεδονικός αγών - Απομνημονεύματα, εκδ. Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου Αίμου, Θεσσαλονίκη 1984, σ. 37
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΕΙΔΗ-1 by ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου