Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά

απόσπασμα από το βιβλίο
των θΡΗΣΚΥΤΙΚΩΝ της Α' Λυκείου

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά (Μ.τ.Ι.) πρωτοεμφανίζονται στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ το 1874, όταν, με πρωτοβουλία του Κάρολου Τ. Ρώσσελ, μια ομάδα μελέτης της Αγίας Γραφής μετασχηματίστηκε σε αυτόνομη θρησκευτική οργάνωση με την ονομασία «Σπουδαστές της Γραφής». Οι απόψεις τους βρήκαν ανταπόκριση και διαδόθηκαν στις ΗΠΑ, αλλά και σε όλο τον κόσμο.

Οι Μ.τ.Ι. δίνουν έμφαση στη Γραφική Μελέτη. Επιδιώκουν να συζητούν κάποιο χωρίο της Αγ. Γραφής με όσους ενδιαφέρονται και το επιθυμούν (επισκέψεις πόρτα - πόρτα). Γι' αυτούς «έχει ζωτική σημασία να βασίζονται οι πεποιθήσεις τους στην Αγία Γραφή και όχι σε ανθρώπινες θεωρίες ή θρησκευτικά σύμβολα πίστης» (Μάρτυρες τον Ιεχωβά. Ποιοι είναι; Τι πιστεύουν;, σ. 3, έκδ. Σκοπιά, Βιβλική και Φυλλαδική Εταιρία, Brooklyn 2000).

Στην Ελλάδα, δραστηριοποιούνται από το 1906. Οι πρώτοι οπαδοί φαίνεται ότι ήταν μετανάστες που είχαν γνωρίσει τη διδασκαλία των Μ.τ.Ι. στην Αμερική. Το πρώτο γραφείο της Εταιρίας στην Αθήνα ιδρύθηκε το 1922.

1.   Ονομασία - Αποστολή

Για τους Μ.τ.Ι., το μόνο αποδεκτό όνομα του Θεού είναι Ιεχωβά (Εξ. 6, 3 και Ησ. 42, 8). Έτσι, «για να ξεχωρίζουν από τα δόγματα του Χριστιανικού κόσμου» (Μάρτυρες τον Ιεχωβά. Ποιοι είναι; Τι πιστεύουν;, σ. 7.), υιοθέτησαν το 1931 την ονομασία «Μάρτυρες του Ιεχωβά». Στην Ελλάδα, καθιερώθηκε από τους ίδιους το όνομα «Εκκλησία των Χριστιανών Μαρτύρων του Ιεχωβά».

Οι Μ.τ.Ι. «επιδιώκουν», κατά τον ισχυρισμό τους, «να αποκαταστήσουν την αγνή, απλή θρησκεία του Ιησού Χριστού» (Οι Μ.τ.Ι. στην Ελλάδα, σ. 5). Σύμφωνα με τη διδασκαλία τους, η πρώτη Χριστιανική Εκκλησία απομακρύνθηκε πολύ από την αρχική πίστη, προκαλώντας τη Μεγάλη Αποστασία. Οι αληθινοί Χριστιανοί, όπως θέλουν να αποκαλούνται οι Μάρτυρες, παρέμειναν στην αφάνεια, μη ακολουθώντας τις κρατικές εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου. Η «αποκατάσταση και αληθινή κατανόηση της ανόθευτης διδασκαλίας του Ιησού Χριστού» (Οι Μ.τ.Ι. στην Ελλάδα, σ. 5), καθώς και η οργανωμένη επαναφορά των αληθινών Χριστιανών στο προσκήνιο της ιστορίας ξεκίνησε, όταν ο Κ.Τ. Ρώσσελ και οι σύντροφοι του άρχισαν να μελετούν προσεκτικότερα την Αγία Γραφή.

2.   Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, η Αγία Γραφή και η Ιερά Παράδοση

Για τους Μ.τ.Ι., η Αγία Γραφή είναι ο αλάθητος λόγος του Θεού, αποτελείται από 66 βιβλία, είναι πιο αξιόπιστη από την Παράδοση, και αποτελεί αποκλειστικά τη βάση των πεποιθήσεων τους. Η διδασκαλία τους, όπως οι

ίδιοι αναφέρουν, αναπτύσσεται και διαμορφώνεται μέσα στο «αυξανόμενο φως από τον Ιεχωβά, ο οποίος συνεχίζει να φωτίζει το δρόμο του λαού του... από οργανωτική, δογματική και ηθική άποψη», (Σκοπιά 15 Φεβρ. 2006 σ. 26). Το κείμενο της Αγίας Γραφής που κατεξοχήν χρησιμοποιούν είναι η Μετάφραση του Νέου Κόσμου, η οποία ολοκληρώθηκε το 1961 και έγινε από τους Μ.τ.Ι. προκειμένου να αξιοποιηθούν «τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης λόγιας μελέτης και να είναι ανόθευτη από δόγματα βασισμένα σε παραδόσεις του Χριστιανικού κόσμου» (Σκοπιά, 15 Φεβρ. 2006 σ. 26 και 29). Υποστηρικτικό υλικό για τη Γραφική Μελέτη παρέχουν τα δύο δεκαπενθήμερα περιοδικά, Σκοπιά και Ξύπνα!.

Οι βασικές δοξασίες και πρακτικές τους διαφέρουν πολύ από ό,τι γενικά αποδέχονται οι χριστιανικές Εκκλησίες και Ομολογίες, τόσο σε ζητήματα πίστης όσο και σε ζητήματα ερμηνείας της Αγίας Γραφής. Εντούτοις αυτοπροσδιορίζονται ως «Χριστιανοί».

Ας γνωρίσουμε μερικές από τις διαφοροποιήσεις τους:

·        Α' Ως προς το περιεχόμενο της πίστης

    Ο Ιεχωβά αποκαλείται Πατέρας, επειδή είναι ο Αιώνιος και ο Δημιουργός των πάντων. Ο Ιησούς είναι ο πρώτος από τους ουράνιους γιους (Σκοπιά 15 Φεβρ. 2006, σ. 20) του Ιεχωβά. είναι το πρώτο δημιούργημα του. Το άγιο πνεύμα είναι ενεργός δύναμη του μέσω της οποίας ο Ιεχωβά επιτελεί το σκοπό Του.

    Για τους Μ.τ.Ι., οι προφητείες της Αγίας Γραφής για τα έσχατα (2 Τμ. 3, 1-5) ολοκληρώθηκαν το 1914. Ο Ιησούς έχει ενθρονιστεί στον ουρανό ως Βασιλιάς του Θεού και κυβερνάει τη γη μαζί με 144.000 «χρισμένους» («μικρό ποίμνιο», Αποκ. 14, 1). Στον ουρανό έγινε πόλεμος, ο Σατανάς ηττήθηκε και ρίχτηκε στη γη. Τώρα πια το θέλημα του Θεού γίνεται ανεμπόδιστα στον ουρανό. Επειδή ο Σατανάς είναι πολύ θυμωμένος, προξενεί στη γη μεγάλα δεινά («τα αλίμονο»). Οι «τελευταίες ημέρες» άρχισαν και ο πόλεμος (Αρμαγεδδών) του Θεού του Παντοδύναμου με το κακό πλησιάζει. Όσοι επιζήσουν, μαζί με τους αναστημένους νεκρούς («μεγάλο πλήθος»), θα ζήσουν την Ημέρα της Κρίσης, η οποία θα διαρκέσει 1.000 χρόνια (Χιλιετής Βασιλεία του Χριστού). Στο διάστημα αυτό ο Σατανάς θα είναι φυλακισμένος, και στη γη θα γίνεται το θέλημα του Θεού. Μετά το τέλος της Ημέρας της Κρίσης, ο Σατανάς θα ηττηθεί τελειωτικά, η γη θα είναι επίγειος παράδεισος (Ψαλμ. 37, 29) με άφθονα υλικά αγαθά και όμορφα σπίτια, όπου θα κατοικούν ευτυχισμένοι και υγιείς άνθρωποι (Τι διδάσκει πράγματι η Αγία Γραφή, εκδ. Σκοπιά 2005, σ. 27, 77-87, 214-218).

·        Β' Διαφοροποιήσεις ως προς τη λατρεία

    Κάθε εβδομάδα, προσεύχονται και αινούν τον Ιεχωβά, μελετούν και αναλύουν χωρία της Αγίας Γραφής στις κατά τόπους «Αίθουσες Βασιλείας» και σε ιδιωτικές κατοικίες. Επίσης, συμμετέχουν σε «συνελεύσεις», οι οποίες γίνονται σε μεγάλους χώρους, στάδια ή αίθουσες. Στις «συνελεύσεις» γίνονται και ομαδικές βαπτίσεις. Μέρος της λατρείας, είναι και η διάδοση των πεποιθήσεων τους (Τι διδάσκει η Αγία Γραφή, σελ. 189).

    Μία φορά το χρόνο τελούν συμβολική «Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού» (Δείπνο του Κυρίου). Στα «εμβλήματα της Ανάμνησης» (άζυμο ψωμί και κόκκινο κρασί) μετέχουν μόνο όσοι από τους «χρισμένους» ή «αναγεννημένους» (144.000) βρίσκονται σήμερα στη ζωή («υπόλοιπο»),

    Στη λατρεία τους, δεν χρησιμοποιούν ομοιώματα (αγάλματα) ή εικόνες του Χριστού, της Παναγίας, των αγίων. Επίσης, απορρίπτουν το σύμβολο του Σταυρού, όπως το γνωρίζουμε, επειδή υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς πέθανε πάνω σε πάσσαλο και όχι σε σταυρό. Θεωρούν ότι η προσκύνηση των εικόνων και του Σταυρού είναι ειδωλολατρική πράξη και προτρέπουν όσους υιοθέτησαν την αληθινή λατρεία κι έχουν ακόμη στο σπίτι τους εικόνες να τις καταστρέψουν (Τι διδάσκει η Αγία Γραφή, σ. 155).

    Δεν δέχονται τις θρησκευτικές εορτές, όπως είναι η ανάμνηση γεγονότων από τη ζωή του Χριστού, της Παναγίας, οι μνήμες των αγίων, (Σκοπιά, 15 Φεβρ. 2006, σ. 29. Τι διδάσκει η Αγία Γραφή, σ. 156), επειδή θεωρούν ότι αυτές δεν θεμελιώνονται στην Αγία Γραφή.

·        Γ΄ Διαφοροποιήσεις με κοινωνικό αντίκτυπο

Στη σχέση τους με το Κράτος, οι Μ.τ.Ι. «αποδίδουν σε όλους ό,τι τους οφείλεται» κατά τη βιβλική παραγγελία, όπως οι ίδιοι λέγουν. Σε όποια χώρα και αν δραστηριοποιούνται οφείλουν να τηρούν άψογη και απαρέγκλιτη πολιτική ουδετερότητα και να είναι νομοταγείς (Τι διδάσκει η Αγία Γραφή, σ. 149). Στο πλαίσιο αυτό:

    Δεν επιδιώκουν πολιτικά αξιώματα.

    Δεν ενθαρρύνονται να συμμετέχουν, αλλά και δεν τους επιβάλλεται η αποχή από πολιτικές ή συλλογικές διαδικασίες, όπως π.χ. είναι οι εκλογές και οι αρχαιρεσίες (Σκοπιά, 1η Νοεμβρίου 1999, σ. 28).

    Θεωρούν ότι ο χαιρετισμός στη σημαία αφενός αντιφάσκει στην πολιτική ουδετερότητας που ακολουθούν και αφετέρου ισοδυναμεί με λατρεία ειδώλου. Ισχυρίζονται, πάντως, ότι αναγνωρίζουν τη σημαία και τον εθνικό ύμνο, ως εθνικά σύμβολα.

    Αναγνωρίζουν στα έθνη την εξουσία να συγκροτούν στρατεύματα και να αμύνονται. Οι ίδιοι, όμως, αρνούνται ένοπλη συμμετοχή στο στρατό σε καιρό ειρήνης ή πολέμου (Τι διδάσκει η Αγία Γραφή, σ. 148).

    Δεν δέχονται την ιατρική πρακτική μετάγγισης αίματος (Πραξ. 15, 29). Η θέση τους αυτή δημιουργεί προβλήματα στην ιατρική κοινότητα, δεδομένου ότι οι αναίμακτες εναλλακτικές θεραπείες δεν είναι παντού και πάντοτε εφικτές.

3.   Η θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας

Η πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας πηγάζει και βασίζεται στην Αγία Γραφή (76 βιβλία) και στην εκκλησιαστική Παράδοση (Β'Θεσ. 2, 15). Οι Οικουμενικές Σύνοδοι, η διδασκαλία των Πατέρων και ο πλούτος της

λατρείας εκφράζουν την καθολική - αποστολική πίστη της Εκκλησίας και βοηθούν τους χριστιανούς να προσεγγίσουν τη Θεία Αποκάλυψη. Οι μεμονωμένες πεποιθήσεις και οι αυθαίρετες ερμηνείες της Αγίας Γραφής ονομάσθηκαν, ήδη από την αποστολική εποχή, αιρέσεις (Τιτ. 3, 10, Πετρ. 2, 1-22, ΑΊω. 2, 18).

Κέντρο της ζωής της πρώτης Εκκλησίας ήταν η συμμετοχή στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και η διδαχή (Πράξ. 2, 47), όπως αυτά παραδόθηκαν από τον Κύριο στους αποστόλους. Όπου χρειαζόταν, οι απόστολοι, ως αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες του κηρύγματος του Χριστού (Α Ίω. 1, 1- 4), συμβούλευαν και διόρθωναν τους πρώτους χριστιανούς στη ζωή και στην πίστη είτε με επισκέψεις είτε με επιστολές (Β'Τιμ. 2, 1-2). Η Καινή Διαθήκη είναι η καταγραφή, χάριν της Εκκλησίας, της Αποκάλυψης του Θεού στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού (διδασκαλία, θαύματα, Ανάσταση, Πεντηκοστή).

Ο ακρογωνιαίος λίθος της ορθόδοξης πίστης είναι η θεότητα του Χριστού (Ησ. 35, 4-6. Ιω. 1,1), γεγονός που δικαιολογεί και την καθιέρωση της ονομασίας «χριστιανοί» για τα μέλη της Εκκλησίας από την αποστολική ήδη εποχή. Η κοινότητα των «Χριστιανών Μαρτύρων του Ιεχωβά» δεν μπορεί να αποτελέσει εκκλησία-μέλος του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών, επειδή ακριβώς δεν αποδέχεται τη θεότητα του Χριστού. Ο Ιησούς Χριστός δεν είναι δημιούργημα (κτίσμα). Είναι ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού και υπάρχει προαιωνίως, ως το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα (Πραξ. 10, 38. Λουκ. 2, 26-30). Ο Τριαδικός τρόπος ύπαρξης του Θεού βιώνεται από την πρωτοχριστιανική κοινότητα και δηλώνεται με σαφήνεια στην Αγία Γραφή (Ματθ. 27,19).

Η ενανθρώπηση του Ιησού Χριστού, η επίγεια ζωή του, η διδασκαλία του, τα θαύματα του (Ματθ. 10, 7) φανέρωσαν στους ανθρώπους τη Βασιλεία του Θεού, η οποία στην Καινή Διαθήκη περιγράφεται ως ήδη παρούσα αλλά και προσδοκώμενη. Μετά την Πεντηκοστή, η Εκκλησία ως σώμα με κεφαλή τον Χριστό και μέλη τους πιστούς, πορεύεται εν Αγίω Πνεύματι προς τα έσχατα. Με την ένδοξη επάνοδο του Ιησού Χριστού θα αναστηθούν οι νεκροί και η Βασιλεία του Θεού θα φανερωθεί πλήρως. Αυτό θα σημάνει, επίσης, την ανακαίνιση και τον αφθαρτισμό του κόσμου. Το πότε θα συμβεί είναι άγνωστο και ως εκ τούτου απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση και ετοιμασία (Εφεσ. 4, 4-6. Ιω. 5, 28-29).

Στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, που τελείται κατά την λειτουργική σύναξη της Κυριακής (Πραξ. 20,17) και στις εορτές των αγίων (Παροιμ. 10, 7) και των μαρτύρων, όλοι οι πιστοί χωρίς διακρίσεις (Ιω. 6, 50-58. Γαλ. 3, 26-28. ΑΊω. 3,2) καλούνται να κοινωνήσουν το Σώμα και το Αίμα του Ιησού Χριστού.

Η τιμητική προσκύνηση των εικόνων είναι η έμπρακτη παραδοχή της ενανθρώπησης του Υιού και Λόγου του Θεού, συνδέει τον κτιστό κόσμο με τον άκτιστο Θεό και δεν συνιστά ειδωλολατρία.

Το σχήμα και το σύμβολο του Σταυρού αποτελεί για κάθε χριστιανό

ομολογία πίστης στη Σταύρωση και στην Ανάσταση του Χριστού [Α'Κορ. 4, 1).

Με τα Μυστήρια της Εκκλησίας (Βάπτισμα, Θεία Ευχαριστία κ.ά.), οι Ορθόδοξοι χριστιανοί γίνονται παιδιά του Θεού κατά χάρη και προγεύονται τη Βασιλεία του.

Τέλος, πρέπει να επισημάνουμε ότι η αναγνώριση της σημαίας και του Εθνικού Ύμνου ως εθνικών συμβόλων από πλευράς των Μ.τ.Ι. θα έπρεπε να συνεπάγεται και την απόδοση τιμής σ' αυτά, εφόσον η οικουμενικότητα του Χριστιανισμού δεν αρνείται τη φιλοπατρία.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΦΙΛΟΛΟΓΟΥ ΕΡΜΗ: 

Το πρόβλημα έγκειται εις το ότι συγγραφείς του βιβλίου αναφέρονται οι εξής:

1. Χρήστος Γκόστης, Θεολόγος - συγγραφέας

2. π. Γεώργιος Μεταλληνός, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών

3. Γεώργιος Φίλιας, Επίκουρος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών

Τώρα μανθάνουμε τα εξής εξωφρενικά…

1. «Ἀπίστευτον! Οἱ ἰεχωβάδες καὶ οἱ Μασόνοι" ἔγραψαν" κεφάλαια εἰς τὸ Βιβλίον τῶν Θρησκευτικῶν. Τὸ παιδαγωγικὸν ἰνστιτοῦτον τοῦ ὑπουργείου Παιδείας ἱκανοποίησε ὅλα τὰ αἰτήματά των … Ἀφοῦ προηγουμένως ἀπῄτησαν τὴν ἀφαίρεσιν ὅλων τῶν κεφαλαίων τοῦ βιβλίου, τὰ ὁποῖα ἀναφέρονται εἰς αὐτούς. 
   Τελικῶς τὸ παλαιὸν βιβλίον ἀπεσύρθη πρὸ τῆς κυκλοφορίας του καὶ τὰ ἀφαιρεθέντα κεφάλαια ἐγράφησαν ὑπὸ τῶν Μασόνων καὶ τῶν Ἰεχωβάδων μὲ τὴν σύμφωνον γνώμην τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου, τὸ ὁποῖον προωθεῖ τὴν κατάργησιν τοῦ κατηχητικοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν καὶ τὴν ἀντικατάστασίν του ὑπὸ τῆς Θρησκειολογίας.»

2. «Ἡ διαφωνία τῶν Χιλιαστῶν προκλήθηκε ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ συγγραφεῖς τοῦ βιβλίου τῶν Θρησκευτικῶν τῆς Α´Λυκείου δὲν ἀποδέχονταν τὴν ἀπόφαση τοῦ ὑπουργείου Παιδείας (Α3/108,98/6.10.99), μὲ τὴν ὁποία ἀναγνώριζε τοὺς “Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ” ὡς “Χριστιανούς”. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ προκάλεσε τὴν ἀντίδρασή τους καὶ μετὰ ἀπὸ αἴτημα ποὺ ὑπέβαλαν τὸ 2007 πρὸς τὸ Συνήγορο τοῦ Πολίτη –θέση ποὺ τότε κατεῖχε ὁ νῦν δήμαρχος Ἀθηναίων, κ. Γιῶργος Καμίνης–, τὸ Παιδαγωγικὸ Ἰνστιτοῦτο δέχτηκε νὰ ἀποσύρει τὸ ἐπίμαχο κεφάλαιο καὶ νὰ τὸ ἀντικαταστήσει μὲ ἕνα διορθωμένο. Ποιός, ὅμως, ἐπιμελήθηκε τὶς διορθώσεις αὐτές; Οἱ ἴδιοι οἱ “Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ”! Αὐτὸ ἀναφέρει ὁ σύμβουλος τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου κ. Σταῦρος Γιαγκάζογλου, σὲ ἄρθρο του μὲ τίτλο “Ἡ θεολογία τῆς ἑτερότητας καὶ τὸ θρησκευτικὸ μάθημα στὴν Ἑλλάδα”, ὅπου μεταξὺ ἄλλων παραδέχεται ὅτι “τὸ Παιδαγωγικὸ Ἰνστιτοῦτο τοῦ ὑπουργείου Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων συνεργάζεται στενὰ μὲ ὑπηρεσίες καὶ φορεῖς θεσμικὰ κατοχυρωμένους (π.χ. Συνήγορος τοῦ Πολίτη), οἱ ὁποῖοι λειτουργοῦν ὑπὲρ τῆς προστασίας τῶν δικαιωμάτων κάθε θρησκευτικῆς μειονότητας καὶ στὸ ἑλληνικὸ σχολεῖο. Πρόσφατο παράδειγμα ἀποτελεῖ ἡ ἐκ μέρους τοῦ Ἰνστιτούτου ἀλλαγὴ τοῦ περιεχομένου τῆς διδακτικῆς ἑνότητας στὸ βιβλίο τῶν Θρησκευτικῶν τῆς Α´ Λυκείου, ποὺ ἀφοροῦσε στοὺς Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ: Οἱ τελευταῖοι, διαμαρτυρόμενοι μέσῳ τοῦ Συνηγόρου τοῦ Πολίτη γιὰ μειωτικοὺς χαρακτηρισμοὺς στὸ περιεχόμενο τῆς παραπάνω ἑνότητας, ζήτησαν τὴν ἀλλαγὴ καὶ τὴν τροποποίησή της.  Τὸ Παιδαγωγικὸ Ἰνστιτοῦτο, κρίνοντας ὡς δίκαιο τὸ αἴτημα, προχώρησε στὴ συγγραφὴ καινούριας διδακτικῆς ἑνότητας μὲ νέα στοιχεῖα γιὰ τὴν Ὀργάνωση τῶν Μαρτύρων τοῦ Ἰεχωβᾶ, ποὺ προέρχονται σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀπὸ ἔντυπα τῶν ἰδίων”»

3. Ὅπως ἀποκαλύπτουν σήμερα τὰ “Ἐπίκαιρα”, ἐνῶ καταδικάζεται ἡ “Ὀρθόδοξη κατήχηση”, τὴν ἴδια στιγμὴ ἐπιτρέπεται στοὺς ἐκπροσώπους τῶν ἄλλων θρησκειῶν (ἢ ὀργανισμῶν, ὅπως αὐτοαποκαλοῦνται) νὰ καθορίζουν ἐκεῖνοι τὸ περιεχόμενο τοῦ βιβλίου τῶν Θρησκευτικῶν, ποὺ διδάσκονται τὰ παιδιά μας στὸ σχολεῖο! Ἀκόμη καὶ σήμερα, ποὺ τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν γίνεται “ὑπὸ τὸν ἔλεγχο” τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, οἱ μαθητὲς τῶν ἑλληνικῶν σχολείων μαθαίνουν γιὰ τὴ Μασονία καὶ τοὺς Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ ὅ,τι ἐπιθυμοῦν οἱ ἴδιοι οἱ Τέκτονες καὶ οἱ Χιλιοστὲς νὰ μάθουν – καί, μάλιστα, μὲ τὰς εὐλογίες τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου!

Φυσικά οι ίδιοι οι συγγραφείς του βιβλίου αγνοήθησαν… οποία παιδαγωγική μέθοδος… συγχαρητήρια… την επάυριον κύριοι του παιδαγωγικού αν θέλετε να διδάξητε τα παιδιά μας για τον Ναζισμό καλύτερα να δώσητε να γράψη το οικείο κεφάλαιο ένας θιασώτης αυτού. Τα παιδιά θα το καταλάβουν καλύτερα και τι πρεσβεύει και τι προσπαθεί να επιτύχη. Εσείς οι ίδιοι εξάλλου δεν διατυμπανίζετε ότι δεν διώκονται τα φρονήματα; Ιδού η πρόκλησις. Δώσατε εις έναν νεοναζί να συγγράψη την θεωρία του ναζισμού προς πλήρην ελευθερίαν της εκφράσεως και των πεποιθήσεων.

Σαν δεν ντρέπεστε!!! Καταντήσατε τα σχολεία φυτώρια της γνώσης του κακού. Αύριο μεθαύριο που δεν θα έχετε παρά εκθρέψει ανήθικους και άηθους ανθρώπους θέλω να ιδώ τι θα κραυγάζετε για τον ανθρωπισμό που φονεύσατε…