Τίς ἀγορεύειν βούλεται;

Αδαμαντίου Κοραή

ἐπιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

-μεταπτυχιακοῦ ἐφηρμοσμένης παιδαγωγικῆς

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

Όταν εις τας εκκλησίας των προγόνων ημών ήτον ο λόγος περί της σωτηρίας της πατρίδος, και εκκλησίαι περί τούτου πολλάκις εσυναθροίζοντο, αφ’ ού έκαμναν τας συνηθισμένας τότε θυσίας εις τους θεούς και τας ευχάς των, εσηκώνετο ο κήρυξ και έλεγεν μεγαλοφώνως, «Τις αγορεύειν βούλεται;»

Την φωνήν ταύτην ουχί ο κήρυξ αλλ’ αυτή η πατρίς με το στόμα του κήρυκος την εφώναζεν εις όλους τους πολίτας . . . «Τις αγορεύειν βούλεται;» Τουτέστιν… τους έλεγεν ωσάν τα εξής «Τέκνα μου, τίς από σας έχει φρόνησιν ικανήν και αγάπην προς εμέ ειλικρινήν δια να συμβουλεύση τα κοινώς εις όλους συμφέροντα;». Κι τότε όστις ήθελεν από τους πολίτας εσυμβούλευεν ό,τι εγνώριζεν ωφέλιμον εις την πατρίδαν του. Αλλ’ αν και ευτυχούσα τότε η πατρίς είχεν όμως χρείαν συμβουλής από τα τέκνα της, πόσον είναι την σήμερον αναγκαιοτέρα η συμβουλή εις την πατρίδαν;

Από πολυχρόνιον δουλείαν κατασπαραγμένη, από πολλών αιώνων απαιδευσίαν ασχημισμένη, ίσχυσεν όμως να σηκώση από της γής το πληγωμένον της σώμα και να σταθή εις τους κλονουμένους αυτής πόδας, όχι δια να φωνάξη,  - και πού πλέον έμεινεν ισχύς εις αυτήν, ίνα φωνάξη - αλλά μεν συχνά κοπτόμενην από δάκρυα ταπεινήν φωνήν, δεικνύουσα προς όλους ημάς τας πληγάς της,  ίνα λέγη «Τις αγορεύειν βούλεται;

Βλέπετε εις οποίαν ελεεινήν αδοξίαν εκατήντησα εγώ η πατρίς των επιστημών και των τεχνών. Τις αγορεύειν βούλεται;. Τις από εσάς, ω τέκνα μου, είναι ικανός να εύρη και να συμβουλεύση τα πρόσφορα μέσα να επιστρέψω πάλι εις την αρχαίαν μου δόξαν;»

Ουαί και μυριάκις ουαί εις εκείνον από τους λογίους άνδρας του γένους, όστις δεν ακούσει της μητρός αυτού και πατρίδος το θλιβερόν κάλεσμα τούτο και δεν αποκριθεί πάραυτα εις αυτό.

«Εγώ, πατρίς μου… εγώ αγορεύειν βούλομαι». Μήτε επιστήμην έχω ικανήν να ερευνήσω και να καταλάβω το βάθος όλον των πληγών σου, μήτε δύναμιν αρκούσαν να τας θεραπεύσω. Αλλ’ όμως, ότι εμπορώ να κάμω δια εσέ δυστυχεστάτη μου πατρίς και μήτηρ, εις εσέ μετά χαράς το προσφέρω. Η προσφορά μου είναι πολλά μικρά το γνωρίζω αλλ’ είναι αναγκαία εις το ν’ αυξήση τον σωρόν των καλών, όσα δύνανται να προσφέρωσι εις εσέ οι άλλοι μου αδελφοί ή κάν να μ’ ελευθερώση από την καταισχύνην του μόνος εγώ να φανώ κωφός εις την φωνήν σου, μόνος εγώ να φανώ τυφλός εις τας πληγάς σου.

Τοσαύτη είναι την σήμερον η χρεία του συμβουλευτικού μέρους της Ρητορικής εις ημάς και πλήν από τους λογίους άνδρας άλλοι να πληρώσωσιν την χρείαν ταύτην δεν είναι καλοί.