Ὁ Δαυίδ ὡς προφήτης καί ποιητής (Βιβλία Βασιλειῶν - Ψαλμοὶ)

των 

Χ. ΕΝΙΣΛΕΙΔΟΥ-Δ. ΚΕΡΑΜΙΔΑ

 

᾽Εκτὸς ἀπὸ τὰ ἄλλα χαρίσματα, μὲ τὰ ὁποῖα εἶχε προικισθῆ ὁ Δαβίδ εἶχε λάβει ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ τὰ χαρίσματα τοῦ προφήτου καὶ ποιητοῦ, διὰ τοῦτο τιμᾶται ὑπὸ τῆς ᾽Εκκλησίας μας ἰδιαιτέρως ὡς προφήτης καὶ ἄναξ , δηλ. βασιλεύς, καὶ ὀνομάζεται προφητάναξ.

Ὑπῆρξεν ὅμως καὶ ἔξοχος ποιητής . Οἱ ὑπέροχοι ψαλμοί του, ἐκτὸς τῆς μεγάλης των θρησκευτικῆς καὶ προφητικῆς ἀξίας, θεωροῦνται καὶ σήμερον ἀκόμη ὡς ποιητικὰ ἀριστουργήματα.

Τὰ ποιήματά του (οἱ Ψαλμοὶ) εἶναι γεμᾶτα ἀπὸ ἔμπνευσιν, ἀπὸ λυρισμὸν καὶ θρησκευτικὴν ἔξαρσιν σπανίαν. Εἰς αὐτὰ ὁ Δαβὶδ ἀποκαλύπτει ὅλην τὴν ὡραιότητα καὶ εὐγένειαν τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ χαρακτῆρος του, ὡς καὶ τὴν ἀγαθότητα τῆς καρδίας του.

Ἀλλὰ καὶ αἱ προφητεῖαι του περὶ τοῦ Μεσσίου, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, αἱ ὁποῖαι εἶναι ἐγκατεσπαρμέναι εἰς τοὺς ψαλμούς του, εἶναι πολλαὶ καὶ προκαλοῦν ἰδιαιτέραν ἐντύπωσιν καὶ ἐξαιρετικὸν θαυμασμόν.

Αἱ προφητεῖαι τοῦ Δαβὶδ περὶ τοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ συνοψίζονται εἰς τὰς ἑξῆς:

α΄) Διὰ τὴν γέννησιν τοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ.

᾽Επροφήτευσεν ὅτι θὰ ἔλθουν βασιλεῖς καὶ ἡγεμόνες διὰ νὰ τὸν προσκυνήσουν (ψαλμ. 71), ὅτι ὅλα τὰ ἔθνη θὰ ὑποταχθῶσιν εἰς αὐτόν. Ὅτι τὸ ὄνομά του θὰ εἶναι εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνας, ὅλα τὰ ἔθνη θὰ τὸν μακαρίζουν, καὶ ὅτι δι’ αυτοῦ θὰ εὐλογηθοῦν ὅλαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς. 

β΄) Διὰ τὸν βίον αὐτοῦ

Προφητεύει ὅτι θὰ ἀποδοκιμασθῇ ἀπὸ τοὺς ᾽Ισραηλίτας, ἀλλὰ αὐτὸς θὰ νικήσῃ. Θὰ γίνη ἀκρογωνιαῖος λίθος τῆς ᾽Εκκλησίας. Θὰ εἶναι εὐλογημένος καὶ θὰ ἔλθῃ ἐξ ὀνόματος τοῦ Κυρίου (ψαλμ. 117). Θὰ εἶναι καὶ Θεὸς καὶ ἄνθρωπος (ψαλμ. 2). 

γ΄) Διὰ τὸν θάνατον αὐτοῦ

Προφητεύει ὅτι θὰ ταπεινωθῇ καὶ θὰ γίνῃ ὄνειδος τῶν ἀνθρώπων. Πάντες οἱ βλέποντες αὐτὸν θὰ τὸν περιπαίζουν καὶ θὰ κινοῦν ἐμπαικτικῶς τὴν κεφαλήν. Θὰ τὸν βασανίσουν, θὰ τὸν σταυρώσουν, θὰ ἀριθμήσουν ὅλα τὰ ὀστᾶ του. Θὰ μοιρασθοῦν μεταξύ των τὰ ἐνδύματά του μὲ κλῆρον. Μέσα εἰς τοὺς πόνους του θὰ φωνάξῃ: «Θεέ μου, Θεέ μου, διατὶ μὲ ἐγκατέλιπες;» (ψαλμ. 21). ῾Ως τροφὴν θὰ τοῦ δώσουν τότε χολὴν καὶ εἰς τὴν δίψαν του θὰ τὸν ποτίσουν ὄξος (ψαλμ. 68). Θὰ τὸν θάψουν εἰς λάκκον σκοτεινὸν (ψαλμ. 87). 

δ΄) Διὰ τὴν ἀνάστασίν του

Ὁ Χριστὸς ὅμως ὡς Θεὸς θὰ ἀναστηθῇ ἐκ νεκρῶν. Θὰ γίνῃ σεισμὸς κατὰ τὴν ὥραν τῆς ἀναστάσεώς του. Θὰ καθίσῃ εἰς τὰ δεξιὰ τοῦ Θεοῦ ὡς Θεὸς καὶ Υἱὸςτοῦ Θεοῦ. Θὰ ὑποταχθοῦν εἰς αὐτὸν ὅλοι οἱ λαοὶ τῆς γῆς. ᾽Εγεννήθη ἐκ τοῦ Πατρὸς προαιωνίως, καὶ θὰ εἶναι αἰώνιος Ἀρχιερεὺς κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ (ψαλμ. 81 καὶ 109). 

***

Ὁλόκληρος ἡ ἱερὰ Ὑμνολογία τῆς ᾽Εκκλησίας μας εἶναι γεμάτη ἀπὸ τὰ ὡραῖα θρησκευτικὰ ποιήματα τοῦ Δαβίδ. Τακτικὰ ἀκούομεν εἰς τὰς ἀκολουθίας τῶν μεγάλων καὶ τῶν μικρῶν ἑορτῶν τοὺς ὑπερόχους ψαλμούς του. Εἴτε ὁλοκλήρους εἴτε καὶ κατὰ στίχους.

Ἀπὸ τὰ ποιήματα τοῦ Δαβὶδ εἰς τὴν ᾽Εκκλησίαν μας ἄλλα ψάλλονται καὶ ἄλλα ἀναγινώσκονται. Ἀπὸ αὐτὰ ἔχουν ἐμπνευσθῆ ὅλοι οἱ μεγάλοι ποιηταὶ καὶ ὑμνογράφοι τῆς ᾽Εκκλησίας, καθὼς καὶ οἱ διασημότεροι μουσουργοὶ καὶ ποιηταὶ τῆς ἄλλης φιλολογίας.

Τοὺς ψαλμοὺς τοῦ Δαβὶδ τοὺς εὑρίσκομεν εἰς τὴν Παλαιὰν Διαθήκην, καὶ εἰς ἰδιαίτερον λειτουργικὸν βιβλίον τῆς ᾽Εκκλησίας, τὸ ὁποῖον λέγεται Ψαλτήριον .

Εἰς τὸν παρατιθέμενον 151ον καὶ τελευταῖον ψαλμὸν τοῦ ψαλτηρίου ὁ Δαβὶδ διηγεῖται τὸ κατόρθωμά του ἐναντίον τοῦ Γολιὰθ καὶ τὴν ἀνάδειξίν του ὑπὸ τοῦ Θεοῦ.

***

Ἀνάγνωσμα

Αὐτοβιογραφία τοῦ Δαβὶδ

(Ψαλμὸς 151ος)

Μικρὸς ἤμην ἐν τοῖς ἀδελφοῖς μου

καὶ νεώτερος ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ πατρός μου

καὶ ἐποίμαινον τὰ ποίμνια αὐτοῦ.

Αἱ χεῖρες μου ἐποίησαν ὄργανον

καὶ οἱ δάκτυλοί μου ἥρμοσαν ψαλτήριον.

Τίς ἀναγγελεῖ τῳ Κυρίῳ μου;

Αὐτὸς ὁ Κύριος, Αὐτὸς εἰσακούσει.

Αὐτὸ ἐξαπέστειλε τον ἄγγελον αὐτοῦ ()

καὶ ἦρε με ἐκ τῶν προβάτων τοῦ πατρός μου

καὶ ἐχρισέ με ἐν τῶ ἐλαίῳ τῆς χρίσεως αὐτοῦ.

Οἱ ἀδελφοί μου καλοὶ καὶ μεγάλοι

καὶ οὐκ εὐδόκησεν ἐν αὐτοῖς ὁ Κύριος.

Ἐξῆλθον εἰς συναντησιν τῳ ἀλλοφύλῳ ()

καὶ ἐπικατηράσατό με ἐν τοῖς εἰδώλοις αὐτοῦ.

᾽Εγὼ δὲ σπασάμενος τὴν παρ’ αὐτοῦ μάχαιραν

ἀπεκεφάλισα αὐτὸν

ταὶ ᾖρα τὸ ὄνειδος ἐξ υἱῶν ᾽Ισραήλ.