Ἐρωτήσεις συνδυασμοῦ στά ἀρχαία τῆς Γ' Λυκείου

 επιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

 

 ΠΛΑΤΩΝ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
Ενότητα 2^η (320d-321b5) - Η αρχή της δημιουργίας του ανθρώπου

1.     Να εντοπίσετε σ’ αυτό το τμήμα του μύθου εκείνα τα σημεία όπου γίνεται φανερό ότι συμφύρονται διαφορετικές αντιλήψεις – διδασκαλίες για την δημιουργία του κόσμου και να κάνετε το δικό σας σχόλιο σχετικά με αυτό το θέμα

2.     Ποια η σχέση του μύθου του Πρωταγόρα με άλλες αντίστοιχες μυθικές αφηγήσεις;

ΠΛΑΤΩΝ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
Ενότητα 4^η (322a-323a) - Η πολιτική αρετή, κοινό δώρο του Δία στους ανθρώπους, απαραίτητη ιδιότητα για τη συγκρότηση κοινωνιών

3.     Ποιες είναι οι αντιλήψεις του Πρωταγόρα για τους θεούς και τον άνθρωπο; Ποια σχέση έχουν αυτές με τις σοφιστικές αντιλήψεις γενικά;

ΠΛΑΤΩΝ - ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
Ενότητα 5^η (323a-e) - Η πολιτική αρετή ως κοινή και φυσική ιδιότητα όλων των ανθρώπων

4.     «γιατί, κατά τη γνώμη τους, είναι αναγκαίο ο καθένας να μετέχει με οποιονδήποτε τρόπο σ’ αυτή, διαφορετικά (είναι αναγκαίο) να μη συγκαταλέγεται ανάμεσα στους ανθρώπους»

Σε ποιο βαθμό νομίζετε ότι υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ των πλατωνικών και αριστοτελικών θέσεων σχετικά με αυτό το θέμα;

5.     Κατά τον Πλάτωνα υπάρχουν αγαθά φύσει και τύχη και άλλα, τα εξ επιμελείας και ασκήσεως. Ο Αριστοτέλης μιλάει για δυνάμεις και ενεργείας, οι οποίες οδηγούν σε έξεις. Μπορείτε να βρείτε ομοιότητες και διαφορές μεταξύ αυτών των θέσεων;

 ΠΛΑΤΩΝ - ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Ενότητα 12^η (519b-d) - Η αλληγορία του σπηλαίου. Η απροθυμία των φιλοσόφων

6.     «οι πρώτοι, γιατί δεν έχουν ένα συγκεκριμένο στόχο στη ζωή τους, τον οποίο κυνηγώντας πρέπει να κάνουν όλα ανεξαιρέτως όσα τυχόν πράττουν και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή»

Πόσο απαραίτητη νομίζετε ότι είναι η ύπαρξις στόχου στην ζωή των ανθρώπων, απλών πολιτών ή αρχόντων; Πώς αντιμετωπίζεται ο σκοπός από τον Αριστοτέλη;

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ
Ενότητα 3^η (Β 1, 5-7) - Άλλα επιχειρήματα για τη σχέση ηθικής αρετής και ηθικής πράξης

7.     «Γιατί, αν δεν ήταν έτσι τα πράγματα, καθόλου δεν θα χρειαζόταν ο δάσκαλος»

Στο ίδιο θέμα, το διδακτόν της αρετής, ποια είναι η θέση του Πλάτωνα, όπως τουλάχιστον εκφράζεται αυτή μέσα από τους διαλόγους της Α’ περιόδου;

8.     «οι νομοθέτες δηλαδή κάνουν τους πολίτες καλούς με τον εθισμό, και αυτή είναι η θέληση κάθε νομοθέτη, όσοι όμως δεν κάνουν αυτό σωστά δεν πετυχαίνουν αυτό που επιδιώκουν, και σ’ αυτό διαφέρει το καλό πολίτευμα από το λιγότερο καλό πολίτευμα»

Σύμφωνα με τα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας που έχετε μελετήσει αλλά και τις γνώμες των τραγικών ποιητών, τι ορίζεται ως αγαθή πολιτεία και ποιος είναι ο ρόλος της στην αγωγή των πολιτών;

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ
Ενότητα 5^η (Β 3, 1-2) - Η πραγμάτωση της ηθικής αρετής συνεπάγεται ευχαρίστηση για τον άνθρωπο

9.     Να παραθέσετε τις απόψεις που οι αρχαίοι φιλόσοφοι εξέφραζαν σχετικά με την ηθική και την αγωγή, καθώς και τον προβληματισμό τους γύρω από αυτές τις έννοιες

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ
Ενότητα 6^η (Β 6, 1-4) - Η αρετή καθιστά τον άνθρωπο ικανό να εκτελέσει το προορισμένο γι΄ αυτόν έργο

10.             «και το ίδιο το πράγμα το κάνει να φτάσει στην τέλεια κατάστασή του και το βοηθάει να εκτελέσει με τον πιο σωστό τρόπο το έργο που είναι προορισμένο γι’ αυτό»

Αφού ερμηνεύσετε την παραπάνω φράση, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στο έργον που προσιδιάζει στο κάθε όν, προσπαθήστε να συσχετίσετε αυτές τις αντιλήψεις του Αριστοτέλη με την χριστιανική διδασκαλία περί του προορισμού του ανθρώπου.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ
Ενότητα 7^η (Β 6, 4-8) - Η αρετή βρίσκεται στη μεσότητα. Προσδιορισμός της έννοιας "μεσότητα"

11.            Ποια είναι τα μέρη της ψυχής κατά τον Αριστοτέλη και ποια κατά τον Πλάτωνα;

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ
Ενότητα 10^η (Β 6, 14-16) - Ορισμός της αρετής

12.             Πως δικαιολογείτε την κριτική που ασκούσε ο Αριστοτέλης σε βάρος συναδέλφων του στην Ακαδημία, αλλά και του ίδιου του Πλάτωνα;

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ
Ενότητα 16^η (Γ 1, 3-4/ 6/ 12) - Ο πολίτης ορίζεται από τη συμμετοχή στην πολιτική και δικαστική εξουσία

13.            Να ελέγξετε αν η αθηναϊκή κοινωνία προσφέρεται προς μελέτη και έρευνα, οπότε αποτελεί για τον Αριστοτέλη «χώρο» προβληματιμού, προκειμένου να καταλήξη στον συγκεκριμένον ορισμό της έννοιας «πολίτης»

14.            Ποια είναι τα πολιτικά συγγράμματα του Πλάτωνα κι ποια του Αριστοτέλη; Ποια θέματα αναπτύσσονται σε γενικές γραμμές, σ’ αυτά τα κείμενα; Που οφείλεται κατά την γνώμη σας, ο διαφορετικός τρόπος προσέγγισης της πολιτικής από τους δυο μεγάλους φιλοσόφους;

15.            Ποιος είναι ο ρόλος της δικαιοσύνης στην συγκρότηση των κοινωνιών σύμφωνα με την αρχαίαν αντίληψη;

16.            Ποια στάση κράτησε ο Αριστοτέλης απέναντι στις πλατωνικές φιλοσοφικές αντιλήψεις; Τι θεωρείτε ως βασική αιτία της αλλαγής της πορείας του Αριστοτέλη, σε σχέση με εκείνην του Πλάτωνα;