της
Αλεξάνδρας Μπογατσά
Τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι (β΄ συζυγία, λ.χ. ρ. δείκνυμι, μείγνυμι, ὄμνυμι) διαφέρουν από τα βαρύτονα ρήματα σε –ω της α΄ συζυγίας (λ.χ. ρ. λύω) μόνο στον σχηματισμό του ενεστώτα και του παρατατικού της ενεργητικής και μέσης φωνής.
Όλα τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι σχηματίζονται ως εξής:
Θέμα - πρόσφυμα -νυ- κατάληξη -μι,
π.χ. δείκ-νυ-μι
Λήγουν:
α) σε -νυμι (τα αφωνόληκτα, ενρινόληκτα ή υγρόληκτα):
δείκνυμι, εἵργνυμι, μείγνυμι, ὄμνυμι, πτάρνυμι κ.ά.
β) σε -ννυμι (τα σιγμόληκτα):
ἀμφιέννυμι, κεράννυμι, σβέννυμι, σκεδάννυμι κ.ά.
γ) αλλά, ὄλλυμι.
*
Πίνακας κλίσης των συμφωνόληκτων ρημάτων
σε ενεστώτα και παρατατικό
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
| ||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
|
δείκνυμι
δείκνυς δείκνυσι(ν) δείκνυμεν δείκνυτε δεικνύασι(ν) |
δεικνύω
δεικνύῃς δεικνύῃ δεικνύωμεν δεικνύητε δεικνύωσι(ν) |
δεικνύοιμι
δεικνύοις δεικνύοι δεικνύοιμεν δεικνύοιτε δεικνύοιεν |
-
δείκνυ δεικνύτω - δείκνυτε δεικνύντων/δεικνύτωσαν |
ἐδείκνυν
ἐδείκνυς ἐδείκνυ ἐδείκνυμεν ἐδείκνυτε ἐδείκνυσαν |
Απαρέμφατο
|
Μετοχή
| |||
δεικνύναι
|
δεικνὺς
δεικνῦσα δεικνὺν | |||
ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ
| ||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
|
δείκνυμαι
δείκνυσαι δείκνυται δεικνύμεθα δείκνυσθε δείκνυνται |
δεικνύωμαι
δεικνύῃ δεικνύηται δεικνυώμεθα δεικνύησθε δεικνύωνται |
δεικνυοίμην
δεικνύοιο δεικνύοιτο δεικνυοίμεθα δεικνύοισθε δεικνύοιντο |
-
δείκνυσο δεικνύσθω - δείκνυσθε δεικνύσθων/δεικνύσθωσαν |
ἐδεικνύμην
ἐδείκνυσο ἐδείκνυτο ἐδεικνύμεθα ἐδείκνυσθε ἐδείκνυντο |
Απαρέμφατο
|
Μετοχή
| |||
δείκνυσθαι
|
δεικνύμενος
δεικνυμένη δεικνύμενον | |||
*
Πίνακες ενδεικτικού σχηματισμού και κλίσης ενεστώτα
και παρατατικού συμφωνόληκτων ρημάτων σε -μι
και παρατατικού συμφωνόληκτων ρημάτων σε -μι
ρ. ἀπόλλυμι (= καταστρέφω, χάνω)
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
| |||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| ||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
| |
α΄εν.
β΄εν. |
ἀπόλλυμι
ἀπόλλυς |
ἀπολλύω
ἀπολλύῃς |
ἀπολλύοιμι
ἀπολλύοις |
-
ἀπόλλυ |
ἀπώλλυν
ἀπώλλυς |
Απαρέμφατο
|
Μετοχή
| ||||
ἀπολλύναι
|
ἀπολλὺς
ἀπολλῦσα ἀπολλὺν | ||||
ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ
| |||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| ||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
| |
α΄εν.
β΄εν. |
ἀπόλλυμαι
ἀπόλλυσαι |
ἀπολλύωμαι
ἀπολλύῃ |
ἀπολλυοίμην
ἀπολλύοιο |
-
ἀπόλλυσο |
ἀπωλλύμην
ἀπώλλυσο |
Απαρέμφατο
|
Μετοχή
| ||||
ἀπόλλυσθαι
|
ἀπολλύμενος
ἀπολλυμένη ἀπολλύμενον | ||||
ρ. μείγνυμι (= σμίγω, ανακατεύω)
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
| ||||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Απαρέμφατο
|
Οριστική
| |
α΄ εν.
β΄ εν. |
μείγνυμι
μείγνυς |
μειγνύω
μειγνύῃς |
μειγνύοιμι
μειγνύοις |
-
μείγνυ |
μειγνύναι
|
ἐμείγνυν
ἐμείγνυς |
Μετοχή
| ||||||
μειγνὺς
μειγνῦσα μειγνὺν | ||||||
ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ
| ||||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Απαρέμφατο
|
Οριστική
| |
α΄ εν.
β΄ εν. |
μείγνυμαι
μείγνυσαι |
μειγνύωμαι
μειγνύῃ |
μειγνυοίμην
μειγνύοιο |
-
μείγνυσο |
μείγνυσθαι
|
ἐμειγνύμην
ἐμείγνυσο |
Μετοχή
| ||||||
μειγνύμενος
μειγνυμένη μειγνύμενον | ||||||
ρ. ὄμνυμι (= ορκίζομαι)
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
| ||||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Απαρέμφατο
|
Οριστική
| |
α΄ εν.
β΄ εν. |
ὄμνυμι
ὄμνυς |
ὀμνύω
ὀμνύῃς |
ὀμνύοιμι
ὀμνύοις |
-
ὄμνυ |
ὀμνύναι
|
ὤμνυν
ὤμνυς |
Μετοχή
| ||||||
ὀμνὺς
ὀμνῦσα ὀμνὺν | ||||||
ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ
| ||||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Απαρέμφατο
|
Οριστική
| |
α΄ εν.
β΄ εν. |
ὄμνυμαι
ὄμνυσαι |
ὀμνύωμαι
ὀμνύῃ |
ὀμνυοίμην
ὀμνύοιο |
-
ὄμνυσο |
ὄμνυσθαι
|
ὠμνύμην
ὤμνυσο |
Μετοχή
| ||||||
ὀμνύμενος
ὀμνυμένη ὀμνύμενον | ||||||
ρ. ῥώννυμι (= δυναμώνω)
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
| ||||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Απαρέμφατο
|
Οριστική
| |
α΄ εν.
β΄ εν. |
ῥώννυμι
ῥώννυς |
ῥωννύω
ῥωννύῃς |
ῥωννύοιμι
ῥωννύοις |
-
ῥώννυ |
ῥωννύναι
|
ἐρρώννυν
ἐρρώννυς |
Μετοχή
| ||||||
ῥωννὺς
ῥωννῦσα ῥωννὺν | ||||||
ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ
| ||||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| |||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Απαρέμφατο
|
Οριστική
| |
α΄ εν.
β΄ εν. |
ῥώννυμαι
ῥώννυσαι |
ῥωννύωμαι
ῥωννύῃ |
ῥωννυοίμην
ῥωννύοιο |
-
ῥώννυσο |
ῥώννυσθαι
|
-
|
Μετοχή
| ||||||
ῥωννύμενος
ῥωννυμένη ῥωννύμενον | ||||||
*
Σχηματισμός των άλλων χρόνων
Τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι σχηματίζουν τους υπόλοιπους χρόνους τους όπως τα βαρύτονα συμφωνόληκτα ρήματα, ανάλογα με τον χαρακτήρα του ρηματικού θέματος, χωρίς το πρόσφυμα -νυ-,
π.χ.: ρ. δείκνυμι
π.χ.: ρ. δείκνυμι
Ενεργητική Φωνή
| |
Μέλλοντας
|
δείξω
|
Αόριστος α΄
|
ἔδειξα
|
Παρακείμενος
|
δέδειχα
|
Υπερσυντέλικος
|
-
|
Μέση φωνή
| |
Μέλλοντας
|
δείξομαι
|
Παθ. Μέλλοντας
|
δειχθήσομαι
|
Αόριστος α΄
|
ἐδειξάμην
|
Παθ. Αόριστος α΄
|
ἐδείχθην
|
Παρακείμενος
|
δέδειγμαι
|
Υπερσυντέλικος
|
ἐδεδείγμην
|
*
Κατάλογος των συνηθέστερων συμφωνόληκτων ρημάτων σε -μι
|
Κανόνας τονισμού:
|
Τα συμφωνόληκτα ρήματα σε -μι όταν είναι σύνθετα τονίζονται όπως και απλά.
|
*
Ασκήσεις γραμματικής
ΑΣΚΗΣΗ 1
Να συμπληρώσετε και στις δύο φωνές τα κενά με τους τύπους του ενεστώτα και παρατατικού που λείπουν:
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| ||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
| |
Ενεργ. Φωνή:
|
κεράννυς
| ||||
Μέση Φωνή:
| |||||
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| ||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
| |
Ενεργ. Φωνή:
| |||||
Μέση Φωνή:
|
ἐκρήγνυνται
| ||||
Λύση
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| ||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
| |
Ενεργ. Φωνή:
|
κεράννυς
|
κεραννύῃς
|
κεραννύοις
|
κεράννυ
|
(ἐκεράννυν)
|
Μέση Φωνή:
|
κεράννυσαι
|
κεραννύῃ
|
κεραννύοιο
|
κεράννυσο
|
ἐκεραννύμην
|
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
|
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
| ||||
Οριστική
|
Υποτακτική
|
Ευκτική
|
Προστακτική
|
Οριστική
| |
Ενεργ. Φωνή:
|
ἐκρηγνύασι(ν)
|
ἐκρηγνύωσι(ν)
|
ἐκρηγνύοιεν
| ἐκρηγνύντων/ ἐκρηγνύτωσαν |
ἐξερρήγνυσαν
|
Μέση Φωνή:
|
ἐκρήγνυνται
|
ἐκρηγνύωνται
|
ἐκρηγνύοιντο
| ἐκρηγνύσθων/ ἐκρηγνύσθωσαν |
ἐξερρήγνυντο
|
ΑΣΚΗΣΗ 2
α) Να σχηματίσετε το β΄ενικό και β΄πληθυντικό της προστακτικής ενεστώτα των παρακάτω ρημάτων στη φωνή που βρίσκονται:
διασκεδάννυμι, εἵργνυμαι.
β) Να σχηματίσετε το απαρέμφατο ενεστώτα των παρακάτω ρημάτων στη φωνή που βρίσκονται:
ἀμφιέννυμι, εἵργνυμι, κεράννυμαι, πήγνυμαι, ῥήγνυμαι, σκεδάννυμι.
διασκεδάννυμι, εἵργνυμαι.
β) Να σχηματίσετε το απαρέμφατο ενεστώτα των παρακάτω ρημάτων στη φωνή που βρίσκονται:
ἀμφιέννυμι, εἵργνυμι, κεράννυμαι, πήγνυμαι, ῥήγνυμαι, σκεδάννυμι.
Λύση
α)
α)
Προστακτική
| ||
β΄ εν.
β΄ πλ. |
διασκεδάννυ
διασκεδάννυτε |
εἵργνυσο
εἵργνυσθε |
β) ἀμφιέννυμι → ἀμφιεννύναι
εἵργνυμι → εἱργνύναι
κεράννυμαι → κεράννυσθαι
πήγνυμαι → πήγνυσθαι
ῥήγνυμαι → ῥήγνυσθαι
σκεδάννυμι → σκεδαννύναι
ΑΣΚΗΣΗ 3
Να συμπληρώσετε τις προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο του ρήματος της παρένθεσης.
α) Μὴ ......... (μείγνυμι· προστ.) τὰ ἀληθῆ τοῖς ψευδέσι.
β) Ἀφροσύνην ......... (δείκνυμι· οριστ. ενεστ.) οἱ συμμειγνύντες τοῖς ἀνοήτοις.
γ) Τότε Μιλτιάδης πειρᾶται πείθειν τοὺς ἐτέρους φύλακας τὴν γέφυραν ......... (ῥήγνυμι· απαρ.).
δ) Στρατηγόν ......... ( ἀποδείκνυμι· οριστ. ενεστ.) οὐ τὀν ὑπερέχοντα τῇ ῥώμῃ, ἀλλά τῇ συνέσει.
ε) Οἱ κόλακες τοὐς ἄρχοντας πολλάκις ......... (ἀπόλλυμι· οριστ. ενεστ.).
α) Μὴ ......... (μείγνυμι· προστ.) τὰ ἀληθῆ τοῖς ψευδέσι.
β) Ἀφροσύνην ......... (δείκνυμι· οριστ. ενεστ.) οἱ συμμειγνύντες τοῖς ἀνοήτοις.
γ) Τότε Μιλτιάδης πειρᾶται πείθειν τοὺς ἐτέρους φύλακας τὴν γέφυραν ......... (ῥήγνυμι· απαρ.).
δ) Στρατηγόν ......... ( ἀποδείκνυμι· οριστ. ενεστ.) οὐ τὀν ὑπερέχοντα τῇ ῥώμῃ, ἀλλά τῇ συνέσει.
ε) Οἱ κόλακες τοὐς ἄρχοντας πολλάκις ......... (ἀπόλλυμι· οριστ. ενεστ.).
Λύση
α) μείγνυ ή μείγνυτε
β) δεικνύασιν
γ) ῥηγνύναι
δ) ἀποδείκνυσι
ε) ἀπολλύασι
α) μείγνυ ή μείγνυτε
β) δεικνύασιν
γ) ῥηγνύναι
δ) ἀποδείκνυσι
ε) ἀπολλύασι
ΑΣΚΗΣΗ 4
Να συμπληρώσετε τον πίνακα με τις άλλες εγκλίσεις της ενεργητικής φωνής των συμφωνόληκτων ρημάτων σε –μι
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
|
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
|
ΕΥΚΤΙΚΗ
|
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
|
πήγνυς
| |||
μείγνυσι
| |||
σβέννυτε
| |||
σκεδαννύασι
|
Λύση
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
|
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
|
ΕΥΚΤΙΚΗ
|
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
|
πήγνυς
|
πηγνύῃς
|
πηγνύοις
|
πήγνυ
|
μείγνυσι
|
μειγνύῃ
|
μειγνύοι
|
μειγνύτω
|
σβέννυτε
|
σβεννύητε
|
σβεννύοιτε
|
σβέννυτε
|
σκεδαννύασι
|
σκεδαννύωσιν
|
σκεδαννύοιεν
|
σκαδαννύντων/σκεδαννύτωσαν
|
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου