Παρεκκλίσεις ἀπό τῆς ἀκολουθίας τῶν χρόνων τῆς Λατινικῆς

 

εἰς τάς ἐξηρτημένας προτάσεις

επιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

 

Δεν τηρούνται οι δύο βασικοί κανόνες της ακολουθίας των χρόνων (δια τους δύο αυτούς κανόνας πρβλ εδώ) αλλά τίθενται εκείνοι οι χρόνοι, οίτινες θα ετίθεντο, εάν η εξηρτημένη ήτο ανεξάρτητος:

α) εις τας δια του ut ή δι’ άλλης λέξεως ισοδυναμούσης προς το ut (π.χ. qui = ut is) εισαγωμένας συμπερασματικάς προτάσεις ανεξαρτήτως του χρόνου, εκ του οποίου εξαρτώνται αύται, εάν μεν το αποτέλεσμα διαρκή μέχρι του χρόνου, καθ’ όν ομιλεί ή γράφει τις, τίθεται Ενεστώς της υποτακτικής, εάν δε το αποτέλεσμα παρίσταται ως εξηκριβωμένον γεγονός, τίθεται ο Παρακείμενος της υποτακτικής (όστις αντιστοιχεί προς τον Αόριστον της ελληνικής).

π.χ

·        Περιπτώσεις αποτελέσματος διαρκούς μέχρι του χρόνου, καθ’ όν ομιλεί ή γράφει τις

Cum tanta laude Pericles urbi Atheniensim praestitit ut vel hodie multis videatur perfecti principis praebere imaginem

(= μετά τοσούτου επαίνου ο Περικλής προέστη της πόλεως των Αθηνών, ώστε και σήμερον εις πολλούς να φαίνεται, ότι παρέχει την εικόνα τελειωμένου ηγεμόνος)

Ή παραδείγματα των κειμένων της Γ’ Λυκειου:

1.    […] tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit esse […] (28)

2.     In eum locum res deducta est, ut […] salvi esse nequeamus. (37) (=Σε τέτοιο σημείο έχουν οδηγηθεί τα πράγματα, ώστε να μην μπορούμε να σωθούμε)

3.     Ea victores ferociores reddit, ut […] necessitate esse cogantur. (37) (=αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους, ώστε, να πιέζονται από ανάγκη να γίνουν.)

4.     […] exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant (=Γιατί η έκβαση είναι πάντα τέτοια, ώστε να γίνονται όχι μόνο αυτά)

5.     […] sed etiam ut victor obsequatur iis […] (37) (=αλλά ακόμη ώστε να κάνει ο νικητής το χατίρι εκείνων)

·        περιπτώσεις αποτελέσματος ως εξηκριβωμένον γεγονός

Ardebat Hortensius cupiditate dicendi sic, ut in nullo umquam flagrantius stadium viderim (αντί viderem)

(= Ο Ορτένσιος τόσον εφλέγετο υπό της επιθυμίας του λέγειν, ώστε εις ουδένα ποτέ φλογωδεστέραν σπουδήν είδον)

Ή παραδείγματα των κειμένων της Γ’ Λυκειου:

1.    Arria funus ita paravit, ut ignoraretur a marito. (23) (=Η Αρρία του ετοίμασε κηδεία με τέτοιο τρόπο ώστε να μη καταλάβει τίποτε ο σύζυγός της)

2.    Tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent. (37) (=τόση μανία σας είχε πιάσει όλους, ώστε να επιθυμούν να πολεμούν)

3.     n hoc […] me traxit, ut primum exsulem deinde hostem te viderem? (43) (=Σε τέτοιο σημείο με κατάντησε, ώστε να σε δω πρώτα εξόριστο κι έπειτα εχθρό;)

Εις πάσαν άλλην περίπτωσιν εις τας συμπερασματικάς προτάσεις εφαρμόζεται η ακολουθία των χρόνων

Β) Εις τας δευτερεύουσας απορηματικάς του παρελθόντος, εις τας δυνητικάς προτάσεις του παρελθόντος και εις τας προτάσεις του απραγματοποιήτου τίθεται παρατατικός αντί ενεστώτος

π.χ

Quero ex te, quid facerem

(= ερωτώ να μάθω από εσέ τι να έπραττον)

* δηλαδή εκφέρεται η δευτερεύουσα απορηματική ως έαν ήτο ανεξάρτητος , ήτοι “quid facerem?”