Ρήματα συντασσόμενα μετά γενικῆς εἰς τήν Λατινικήν

επιμελεία τοῦ

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-πτυχιούχου κλασσικῆς φιλολογίας

πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

  

Μετά γενικής εις την λατινικήν συντάσσονται ελάχιστα ρήματα, διότι τα πλείστα μέν των ρημάτων, τα οποία εις την ελληνικήν συντάσσονται μετά γενικής, εις την λατινικήν συντάσσονται μετ’ αφαιρετικής, η οποία αναπληρώνει την απολεσθείσαν ελληνικήν αφαιρετικήν, ολιγώτερα δε συντάσσονται μετά δοτικής.

1.     Ούτω ρήματα συντασσόμενα μετά γενικής είναι μόνον τα:

·        Μνήμης και λήθης σημαντικά και τα

·        Αναμνηστικά

Memini, mentinem facio, venit mihi in mentem, reminiscor, obliviscor

πχ

·        Memini beneficiarum, oblitus sum injuriarum (= μέμνημαι των ευεργεσιών, επελαθόμην των αδικιών)

·        Caesar reminiscebatur saepe diei, qua Rubiconem transit (= ο Καίσαρ ανεμιμνήσκετο πολλάκις της ημέρας, κατά την οποίαν διέβη τον Ρουβίκωνα)

·        Namquam obliviscar amici mei (= ουδέποτε θα λησμονήσω τον φίλον μου)

·        Vivorum memini, nec temen Epicuri licet oblivisci (= μέμνημαι των ζώντων, δεν είναι όμως δυνατόν να λησμονήσω τον Επίκουρον)

·        Venit mihi in mentem illius noctis (=ενεθυμήθην εκείνην την νύχτα)

Σημείωσις 1

Επί των ανωτέρω ρημάτων το αντικείμενον τίθεται κατά γενικήν, όταν τούτο είναι πρόσωπον, τίθεται δε κατά γενικήν ή συχνότερον κατά αιτιατικήν, όταν είναι πράγμα, πάντοτε δε κατ’ αιτιατικήν, όταν τούτο είναι ουδέτερον επιθέτου ή αντωνυμίας ή ουδέτερον μετοχής λαμβανομένης ως ουσιαστικόν

πχ

·        Obliviscor decoris et officii (= λησμονώ το πρέπον και το καθήκον)

·        Illud simper memini, cetera oblitus sum (= εκείνο πάντοτε ανθυμούμαι, τα λοιπά έχω λησμονήσει)

·        Memini mandata Caesaris, oblitus sum dicta Pompei (= ενθυμούμαι τα προσταχθέντα του Καίσαρος, ελησμόνησα τα λεχθέντα του Πομπηίου)

Σημείωσις 2

Τα μνήμης ή λήθης και συνηθέστερον τα αναμνηστικά ρήματα συντάσσονται και εμπροθέτως με την πρόθεσιν de και αφαιρετικήν.

πχ

Admoneo patrem de tuo adventu (= υπενθυμίζω εις τον πατέρα την ιδικήν σου άφιξιν)

Παρατήρησις:

Εκ των αρχικών ρημάτων, τα οποία συντάσσονται εις την ελληνικήν μετά γενικής, μόνον το potior (= γίνομαι κύριος τινός) συντάσσεται και με γενικήν και με αφαιρετικήν.

πχ

Caesar oppido potitus est και Caesar oppidi potitus est (= ο Καίσαρ έγινε κύριος της πόλεως)

Αλλά πάντοτε potior rerum (= γίνομαι κύριος των πραγμάτων, της καταστάσεως)

*

2.     Μετά γενικής συντάσσονται απρόσωπα ρήματα ψυχικού πάθους, όπως:

·        Piget (=λυπεί, ανιά)

·        Pudet (= αισχύνη εστί μοι)

·        Paenitet (= μεταμέλει

·        Taedet (= αηδώς έχω προς τι)

·        Pertaesum est (= κόρος εστί)

·        Miseret (= οίκτος κατέχει)

αλλά η γενική αύτη δεν είναι του αντικειμένου, αλλά γενική της αιτίας. Τα ρήματα ταύτα δέχονται κατά γενικήν (ή αιτιατικήν ουδετέρου επιθέτων ή αντωνυμίας) εκείνο, το οποίον προκαλεί το αίσθημα, κατ΄αιτιατικήν δε το πρόσωπον το οποίον δέχεται το αίσθημα.

·        Miseret me fratris (= λύπη, οίκτος εστί μοι δια τον αδερφόν)

·        Pudeat te pigritiae tuae (= ας με κατέχη εντροπή ένεκα της ιδικής σου νωθρότητος)

·        Suae quemque fortunae painitet; me tamen meorum factorum atque consiliorum numquam paenitebit (= έκαστος μετανοεί δια την τύχην του. Εγώ όμως ουδέποτε θα μετανοήσω ένεκα των πράξεών μου και των αποφάσεών μου)

*

3.     Με γενικήν της αιτίας ή του εγκλήματος (ουχί του αντικειμένου) συντάσσονται τα δικαστικά ρήματα.

·        Accusare (= κατηγορείν)

·        Absolvere (= αθωούν)

·        Insimulari (= διώκειν)

·        Arguere (= ελέγχειν, ενοχοποιείν)

·        Postulare (= διώκειν)

·        Arcessere (= καλείν τινά εις δίκην)

·        Reum facere (= κατηγορείν)

·        Convincere (= ελέγχειν, εξελέγχειν)

·        Coarguere (= εξελέγχειν)

·        Damnare, condemnere (= καταδικάζειν)

·        Insimulare (= κατηγορείν)

Ταύτα εις την ενεργητικήν φωνήν δέχονται και αιτιατικήν του άμεσου αντικειμένου.

Πχ

·        Catilina accusatus est conjurationis (= ο Κατιλίνας κατηγορήθη δια συνωμοσίαν)

·        Acutius Rufus postulavit Afranium prodidionis (= ο Ακούτιος Ρούφος κατηγόρησε τον Αφράνιον δια προδοσίαν)

·        Pompejus accusavit eum furti, ambitus (= ο Πομπηίος κατηγόρησεν αυτόν δια κλοπήν, δια σπουδαρχίαν)

·        Coarguitur avaritiae (= εξελέγχεται δια φιλαργυρίαν)

Σημείωσις

Ενίοτε συνάπτεται μετά γενικής ταύτης και η αφαιρετική  Crimine (= εγκλήματι), nomine (= ονόματι) judicio (= κρίσει)   αντί δε της γενικής ταύτης τίθεται και η de μετ’ αφαιρετικής και σπανίως inter, propter, κλπ μετ’ αιτιατικής

Πχ

·        Damnatus est crimine repetundarum pecunjarum (= κατεδικάσθη εγκλήματι παρανόμου εισπράξεως χρημάτων)

·        Multi damnati sunt d vi, de majestate, inter sicarios (= πολλοί κατεδικάσθησαν επί βιαιοπραγία, επί εσχάτη προδοσία, επί φόνω)

Το τριτοπρόσωπον ρήμα interest (μέλει μοι τινός) συντάσσεται μετά γενικής, η οποία δηλοί το πρόσωπον, το οποίον έχει το ενδιαφέρον, το δε πράγμα, το οποίον ενδιαφέρει κάποιον δηλούται δι’ απαρεμφάτου, δι’ ονομαστικής ουδετέρου αντωνυμίας, δια πλαγίας ερωτήσεως και σπανίως δια τελικής προτάσεως.

Την ίδιαν σύνταξιν έχει και το retert (re fert) (=ενδιαφέρει, μέλει).

·        Ducis maxime intererat quam primum cum hostibus pugnare (= τον ηγεμόνα μάλιστα ενδιέφερε να συνάψη μάχην προς τους πολεμίους, όσον το δυνατόν πρωτύτερον)

·        Imperatoris interest, ut milites fortes sint (= τον στρατηγόν ενδιαφέρει, ίνα οι στρατιώτες είναι γενναίοι)

*** Στον VIP ΦΙΛΟΛΟΓΟ ΕΡΜΗ, 

τα παραδείγματα της γενικής με ρήματα των κειμένων της Γ’ Λυκείου