Προλεγόμενα στα «Πολιτικά» του Αριστοτέλους (ΜΕΡΟΣ ΣΤ’)

επιμελεία του

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-κλασσικού φιλολόγου-

[Ενθάδε συν θεώ ολοκληρώνω την παρουσίαση των προλεγομένων εις τα «Πολιτικά» του Αριστοτέλους, μετά των τελευταίων διδαγμάτων των απορρεόντων εκ του συγγράματος, χρήσιμον ανάγνωσμα, ουχί μόνον δια τους μαθητάς μας των Λυκείων της χώρας, προκειμένου να τα έχωσι υπόψη κατά την προετοιμασίαν των δια τας εξετάσεις των, αλλά και εις τον καθένα φρόνιμον άνθρωπον, όντινα αγαπά να ερευνήση, πόθεν προκύπτει η κοινή ωφέλεια εις έν έθνος. Κι αν μεν μετά των «Ηθικών» του ο Σταγειρίτης σοφός μας έδειξεν τον τρόπον ίνα αποκτήσωμεν την ατομικήν ευδαιμονίαν, μετά των πολιτικών ενθάδε μας δεικνύει, άπαξ και δια παντός την συλλογικήν, την κοινωνικήν ευδαιμονίαν.]

*

Δια να διαφυλάξωμε την ελευθερίαν, δέον να ορώμεν τας αιτίας, αίτινες κι εμπόδισαν τους αρχαίους Έλληνας εκ της διαφυλάξεως ταύτης. Η ανισότης ετάραττεν την ομόνοιάν των και η θρησκεία των, η διαγείρουσα τα πάθη. Η μόνη αποδεκτή ανισότης δέον να είναι η εκ της αρετής και της παιδείας και οι διαπρέποντες εις αυτήν δέον να εκλέγωνται και εις τα πολιτικά επαγγέλματα.

Ουδείς να μην λαμπρύνηται δια τας αρετάς των προγόνων, αν δεν έχη ιδίας, ιδικάς του να επιδείξη και ουδείς να μην πλουτίζηται αδίκως, μηδέ να μεταχειρίζηται τον δίκαιον πλούτον εις άλλο παρά εις την κοινήν ωφελείαν της πατρίδος.

Μόνη ακίνδυνος και δια τους ευγενείς και δια τους ασήμους συμβίωσις είναι η υποταγή εις τους δικαίους νόμους. Ο μέλλων να δεχθή βουλευτικόν ή διακαστικόν ή άλλο πολιτικόν επάγγελμα, πρέπει είναι αληθώς φίλος της αρετής, ήτοι να προτιμά το κοινόν συμφέρον από το ίδιον.

Και τα ευτελέστατα πολιτικά επαγγέλματα δέον να εκτελούνται με την αυτήν προθυμίαν ως και τα λαμπρότατα. Ίνα αποκλείωνται από τα πολιτικά αξιώματα οι ανάξιοι, δέον αυτά να δίδωνται άμισθα.

Η πολιτεία ευδαιμονεί και από τα ευτελέστερα επαγγέλματα, τα οποία έχει ανάγκη, όπως η γεωργία, αι τέχναι, η εμπορία. Ο φωτισμός των πολιτών εστί αναγκαίος και μάλιστα η χρηστή ανατροφή των νέων. Καθώς ο πλούτος, παρόμοια και ο φωτισμός της διανοίας τότε μόνον ωφελεί την πολιτείαν, όταν διασπείρεται αναλόγως εις όλους τους πολίτας.

ΤΕΛΟΣ