Ἡ διδασκαλία τῆς ἐκκλησίας περί τῶν Ἀγγέλων

ΚΥΡΙΑΚΗ Β´ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

31ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

Ἀπόστολος: Ἑβρ. α´ 10 – β´ 3

Εὐαγγέλιον: Μᾶρκ. β´ 1 – 12

Ἦχος β´ — Ἑωθινόν: Ι´

ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

του

Μελέτιου Ἀπ. Βαδραχάνη

Ἀρχιμανδρίτου

επιμελεία

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ

-φιλολόγου

ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ

Γιὰ τοὺς ἀγγέλους μᾶς μιλᾶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ἑβραίους ἐπιστολή του, στὸ πρῶτο κεφάλαιο, ὅπου συγκρίνει τὸν Χριστὸ μὲτὰ ἄϋλα αὐτὰ πνεύματα καὶ σαφῶς τὸν βρίσκει ἀνώτερο. Λέγει λοιπὸν ἐκεῖ ὅτι οἱ ἄγγελοι εἶναι «λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν».

Μʼ ἀφορμὴ αὐτὸ τὸ ρητὸ ἂς δοῦμε τί λέγει ἡ Γραφὴ γιὰ τοὺς ἀγγέλους. Σύμφωνα μὲ τὴ διδασκαλία τῆς ἁγίας Γραφῆς, μεταξύ τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων, ὑπάρχουν κι ἄλλα πρόσωπα κατώτερα ἀπὸ τὸ Θεὸ καὶ ἀνώτερα ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Τὰ πρόσωπα αὐτὰ εἶναι χωρισμένα σὲ δύο παρατάξεις. Στὴ πρώτη εἶναι τʼ ἀγαθὰ πνεύματα, ποὺ ἐκτελοῦν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ ἀγαποῦν τοὺς ἀνθρώπους. Στὴ δεύτερη εἶναι τὰ πονηρὰ πνεύματα, ποὺ ἀντιστέκονται στὶς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ καὶ μισοῦν τὸ ἀνθρώπινο γένος. Τʼ ἀγαθὰ πνεύματα εἶναι οἱ ἄγγελοι καὶ τὰ πονηρὰ οἱ δαίμονες. Καὶ οἱ ἄγγελοι καὶ οἱ δαίμονες δημιουργήθηκαν ἀπὸ τὸ Θεὸ πρὶν δημιουργηθεῖ ὁ κόσμος.

Γράφει τὸ βιβλίο τοῦ Ἰὼβ στὴ Π. Δ. «ὅτε ἐγενήθησαν ἄστρα, ἤνεσάν με φωνὴ μεγάλῃ πάντες οἱ ἄγγελοί μου» (Ἰὼβ 38,7). Δηλαδὴ προϋπῆρχαν οἱ ἄγγελοι. Καὶ γιὰ νὰ μὴ γίνει καμμία παρεξήγηση –λόγῳ τῆς προϋπάρξεώς τους– μὲ τὸ πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, ὁ Παῦλος γράφει· «ὅτι ἐν αὐτῷ (τῷ Χριστῷ) ἐκτίσθη τὰ πάντα, τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς,  τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα, εἴτε θρόνοι εἴτε κυριότητες εἴτε ἀρχαὶ εἴτε ἐξουσίαι· τὰ πάντα δι ̓ αὐτοῦ καὶ εἰς αὐτὸν ἔκτισται· καὶ αὐτός ἐστι  πρὸ πάντων, καὶ τὰ πάντα ἐν αὐτῷ συνέστηκε» (Κολ. 1,16-17). Θρόνοι, κυριότητες, ἀρχαί, ἐξουσίαι εἶναι ὀνομασίες ταγμάτων ἀγγέλων.

Ἰδιότητες τῶν ἀγγέλων

Οἱ ἄγγελοι δημιουργήθηκαν κατʼ εἰκόνα Θεοῦ, ἀγαθοί, ἀθάνατοι, μὲ τὴ δυνατότητα νὰ μποροῦν νὰ κάνουν τὸ καλὸ ἢ τὸ κακὸ ἀνάλογα μὲ τὴ θέλησή τους. Δὲν ἔχουν τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ, τὴν παγγνωσία του, τὴν πανταχοῦ παρουσία του, οὔτε εἶναι ἅγιοι ἀπὸ μόνοι τους. Πρὸ τῆς δημιουργίας τοῦ κόσμου καὶ τοῦ ἀνθρώπου, δοκιμάσθηκαν κατὰ πόσο χρησιμοποιοῦν τὴν ἐλευθερία τους πρὸς τὸ καλὸ ἢ τὸ κακό. Καὶ τότε ἄλλοι μὲν πονηρεύτηκαν κατὰ τοῦ Θεοῦ, προσπάθησαν νὰ τὸν ὑποτάξουν, καὶ ἔτσι ἔπεσαν στὸ σκότος καὶ ἔγιναν πονηροί, ἄλλοι δὲ ἔμειναν πιστοὶ καὶ ὑπάκουοι στὸ Θεὸ καὶ στερεώθηκαν ὁριστικὰ στὸ καλὸ καὶ παρέμειναν ἀγαθοί.  Οἱ ἄγγελοι δὲν ἔχουν σῶμα, διότι εἶναι πνεύματα ὅπως εἴπαμε.

Γι ̓αὐτὸ λέγονται καὶ ἀσώματοι. Ἐπειδὴ ὅμως ὡς πνεύματα εἶναι ἀόρατοι,

ὅταν στέλνονται στοὺς ἀνθρώπους λαμβάνουν ἕνα εἶδος σώματος, παίρνουν μία μορφή, μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ ἐπικοινωνήσουν μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Ἐπίσης οἱ ἄγγελοι δὲν ἔχουν φτερά. Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος λέγει, ὅτι ὅταν ἡ Γραφὴ ἀναφέρει ὅτι ἔχουν φτερὰ καὶ πετοῦν, τὸ κάνει γιὰ νὰ μᾶς δείξει τὸ ὕψος τῆς φύσεώς τους καὶ ὅτι ἔρχονται ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ὡς ἀγγελιοφόροι τοῦ Θεοῦ. Ὄχι ὅτι πράγματι ἔχουν φτερά.

Τὸ ἔργο τῶν ἀγγέλων

Α ́. Ἡ συνεχὴς δοξολογία τοῦ Θεοῦ.

Ἐὰν διαβάσουμε τὸ 6ον κεφάλαιο τοῦ Ἠσαΐα, θὰ δοῦμε τὰ Σεραφεὶμ νὰ περιτριγυρίζουν τὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ψάλλουν τὸν ὕμνο «Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος, Κύριος Σαβαὼθ πλήρης πᾶσα ἡ γῆ τῆς δόξης αὐτοῦ». Τὸ ἴδιο βλέπουμε καὶ στὰ ὁράματα τῆς Ἀποκαλύψεως· οἱ ἄγγελοι προσφέρουν ἀενάως καὶ συνεχῶς δοξολογία στὸ Θεό, χωρὶς νὰ κουράζονται, χωρὶς νὰ πέφτουν στὴν ἀκηδία, ἀλλὰ ἀντίθετα νοιώθουν ἡδονή, εὐχαρίστηση, ἄπειρη καὶ ἀνέκφραστη ἀγαλλίαση. Συνεχῶς πόθος καὶ λαχτάρα καὶ μεράκι τοὺς συνέχει, ὅταν προσφέρουν τὴν δοξολογία στὸ Θεό. Πλησμονὴ καὶ κορεσμὸς δὲν ὑπάρχει, ἀλλὰ ἀντίθετα αὔξηση τοῦ πόθου καὶ τῆς ἡδονῆς παρουσιάζεται.

Τὴν δοξολογία τῶν ἀγγέλων προσπαθεῖ ἡ Ἐκκλησία μας νὰ μιμηθεῖ στὶς ἀκολουθίες της καὶ συνεχῶς θυμίζει στοὺς πιστοὺς μὲ τὶς ψαλμωδίες καὶ τὶς εὐχὲς της τοὺς ἀγγέλους. Εἰδικὰ ἡ τάξη τῶν μοναχῶν δημιούργησε παλαιότερα τὶς λεγόμενες μονὲς τῶν ἀκοιμήτων, ὅπου μοναχοὶ χωρισμένοι σὲ βάρδιες προσέφεραν δοξολογία στὸ Θεὸ ὅλο τὸ 24ωρο. Βέβαια τὸ τόλμημα αὐτὸ δὲν συνεχίσθηκε γιὰ πολύ, γιατί δυστυχῶς στὸ νῦν αἰώνα, ἡ ἀσθένεια τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ροπή του πρὸς τὰ γήινα, δὲν ἐπιτρέπουν τέτοια ὑψηλὰ πετάγματα. Πάντως οἱ φιλόθεες ψυχὲς λένε καὶ σʼ αὐτὴ τὴ ζωὴ συνεχῶς τὰ λόγια τοῦ Δαυίδ· «ἐξομολογήσομαί σοι, Κύριε, ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου καὶ ἐναντίον ἀγγέλων ψαλῶ σοι» (Ψαλμ. 137,1). Τὸ «ἐναντίον ἀγγέλων» ὁ ἱ. Χρυσόστομος τὸ ἑρμηνεύει «θὰ συναγωνισθῶ τοὺς ἀγγέλους σου Κύριε στὴν προσευχή». Αὐτὸ ἀρέσει πολὺ στοὺς ἀγγέλους, τῶν ὁποίων μία ἄλλη προσφορὰ εἶναι νὰ μεταφέρουν στὸ θρόνο τοῦ Θεοῦ τὶς προσευχὲς τῶν ἁγίων, ποὺ παρομοιάζονται μὲ θυμίαμα, ποὺ βρίσκεται μέσα σὲ χρυσὲς φιάλες (Ἀποκ. 5,7).

Β ́. Νʼ ἀναγγέλλουν τὰ θελήματα τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀποκαλύπτουν τὰ θεῖα σχέδια, νὰ ἑρμηνεύουν τὰ ὁράματα τῶν προφητῶν, καὶ νὰ διακονοῦν τοὺς πιστοὺς στὶς διάφορες ἀνάγκες τους. Αὐτὰ τὰ βλέπουμε σὲ πολλὰ μέρη τῆς Γραφῆς.

Ἔτσι ἄγγελοι παρουσιάζονται στὸν Ἀβραάμ, τοὺς φιλοξενεῖ καὶ κεῖνοι τοῦ ἀναγγέλλουν πότε θʼ ἀποκτήσει μωρό. Ἄγγελοι εἰδοποιοῦν τὸν Λὼτ νὰ φύγει ἀπὸ τὰ Σόδομα καὶ τὸν προστατεύουν ἕως ὅτου φύγει.  Ἄγγελοι παρουσιάζονται στὸν Δανιὴλ καὶ τοῦ ἀποκαλύπτουν τί σημαίνουν διάφορα ὁράματα, ὅπως καὶ στὸν Ἰωάννη τὸν Θεολόγο στὴν Ἀποκάλυψη.  Ἄγγελος παρουσιάζεται στὸ Ζαχαρία καὶ τοῦ ἀναγγέλλει ὅτι θὰ γεννηθεῖ ὁ Πρόδρομος, ἄγγελος στὴ Μαρία, στὸν Ἰωσὴφ στὸ ὄνειρό του, στοὺς ποιμένες, στὶς μυροφόρες, καὶ ἀργότερα ἄγγελοι μιλοῦν γιὰ τὴν ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ στοὺς μαθητές του, καὶ ἄγγελος ἐλευθερώνει τοὺς ἀποστόλους Πέτρο καὶ Ἰωάννη ἀπὸ τὴ φυλακὴ, ὅπως καὶ σὲ ἄλλη περίπτωση ἐλευθερώνει τὸν Πέτρο ἀπὸ τὴ φυλακὴ τοῦ Ἡρώδη.

Ἐπίσης ὅπως φαίνεται στὰ ὁράματα τῆς Ἀποκαλύψεως, ἄγγελοι τιμωροῦν τοὺς ἀσεβεῖς ἢ ἐξαγγέλλουν τὴν τιμωρία τους.  Καὶ γιατί διακονοῦν τοὺς ἀνθρώπους; Ὄχι ὅτι ἔχει ἀνάγκη ὁ Θεὸς ἀπὸ τὴ βοήθειά τους, γιὰ νὰ τοὺς σώσει, ἀλλὰ τοὺς καθιστᾶ συνεργούς του, γιὰ νὰ τοὺς δίνει τὴν εὐκαιρία νὰ ἱκανοποιοῦν τὴν ἀγαθότητά τους, νὰ τοὺς προσθέτει δόξα καὶ χαρά, καὶ νὰ τοὺς συνδέει μὲ τοὺς ἀνθρώπους.

Πηγή: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ