επιμελεία της
Όλγας Τσόκα
Λανθάνων ονομάζεται ο υποθετικός λόγος του οποίου η υπόθεση δεν είναι φανερή αλλά "λανθάνει", κρύβεται.
Η υπόθεση μπορεί να κρύβεται:
· σε μια υποθετική μετοχή
α) Μὴ σωθέντων ἐκείνων τότε οὐδ’ ἂν ὑμεῖς ὑπήρχετε νῦν. (μτφρ. Αν δεν σώζονταν εκείνοι, τότε ούτε εσείς τώρα θα υπήρχατε.)
Υπόθεση: «εἰ μὴ ἐκεῖνοι ἐσώθησαν»
Απόδοση: «οὐδ’ ἂν ὑμεῖς ὑπήρχετε»
2ο είδος - Το μη πραγματικό.
β) Οἱ κολακεύοντες καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθέντες τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν. (μτφρ. Οι κόλακες και οι απατεώνες αν γίνουν πιστευτοί αδικούν όσους πίστευσαν.)
Υπόθεση: «Ἐὰν οἱ κολακεύοντες καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθῶσιν»
Aπόδοση: «τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν»
4ο είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον.
γ) Μὴ καμών, οὐκ ἂν δύναιο εὐδαιμονεῖν. (μτφρ. Αν δεν κουραστείς, δεν είναι δυνατό να ευτυχήσεις.)
Υπόθεση: «εἰ μὴ κάμοις»
Aπόδοση: «οὐκ ἂν δύναιο εὐδαιμονεῖν.»
5ο είδος – Απλή σκέψη του λέγοντος.
Παρατήρηση:
Tα στοιχεία που συναποτελούν τον υποθετικό λόγο είναι η μετοχή, που ισοδυναμεί με υποθετική πρόταση, και το ρήμα ή ο ρηματικός τύπος της πρότασης, που επέχει θέση απόδοσης. Για να αναγνωρίσουμε το είδος του υποθετικού λόγου, στηριζόμαστε κατ΄ αρχάς στην απόδοση και έπειτα στο νόημα. Η αναγνώριση του είδους, διευκολύνει στη συνέχεια να αναλύσουμε τη μετοχή στην αντίστοιχη υποθετική πρόταση, σύμφωνα με το είδος του υποθετικού λόγου.
· σε μια χρονικοϋποθετική πρόταση
α) Σπουδαίων τοίνυν ἐστὶν ἀνθρώπων, ὅταν βελτίστῃ τῇ παρούσῃ τύχῃ χρῶνται. (μτφρ. Αποτελεί λοιπόν χαρακτηριστικό των αξιόλογων ανθρώπων, όταν αξιοποιούν την καλύτερη ευκαιρία που παρουσιάζεται.)
Υπόθεση: «ἂν βελτίστῃ τῇ παρούσῃ τύχῃ χρῶνται»
Aπόδοση: «Σπουδαίων τοίνυν ἐστὶν ἀνθρώπων.»
4ο είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
β) Ἐπειδὰν γάρ τι δόξῃ καὶ ψηφισθῇ, τότ' ἴσον τοῦ πραχθῆναι ἀπέχει ὅσονπερ πρὶν δόξαι. (μτφρ. Διότι όταν κάτι θεωρηθεί καλό και ψηφισθεί, τότε απέχει τόσο από την εκτελέση, όσον και πριν αποφασισθεί.)
Υπόθεση: «ἄν τι δόξῃ καὶ ψηφισθῇ (σύνθετος υποθετικός λόγος)
Aπόδοση: «τότ' ἴσον τοῦ πραχθῆναι ἀπέχει»
4ο είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
γ) Ὁπόταν ὀργιζώμεθα, μαινόμεθα πάντες. (μτφρ. Κάθε φορά που οργιζόμαστε, γινόμαστε όλοι παράφρονες.)
Υπόθεση: «ἂν ὀργιζώμεθα»
Aπόδοση: «μαινόμεθα πάντες.»
4ο είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
Παρατήρηση:
Tα στοιχεία που συνθέτουν τον υποθετικό λόγο είναι η χρονικοϋποθετική πρόταση που ισοδυναμεί με υποθετική πρόταση (ως υπόθεση) και το ρήμα ή ο ρηματικός τύπος της κύριας πρότασης (ως απόδοση).
· σε μια χρονικοϋποθετική μετοχή
π.χ. Θυσίας δέ θύων μικρὰς ἀπό μικρῶν οὐδὲν ἡγεῑτο μειοῡσθαι τῶν ἀπό πολλῶν καί μεγάλων πολλά καί μεγάλα θυόντων. (μτφρ. Κάθε φορά που προσέφερε μικρές θυσίες από τη μικρή του περιουσία, θεωρούσε ότι δεν υστερούσε καθόλου από αυτούς που προσέφεραν πολλές και μεγάλες θυσίες από πολλή και μεγάλη περιουσία.)
Υπόθεση: «ὁπότε δὲ θυσίας θύοι μικρὰς ἀπό μικρῶν»
Απόδοση: «οὐδὲν ἡγεῑτο μειοῡσθαι τῶν ἀπό πολλῶν καί μεγάλων πολλά καί μεγάλα θυόντων».
6ο είδος - Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
· σε μια αναφορικοϋποθετική πρόταση
α) Ὅ,τι ἂν συμβῇ, τλήσομαι. (μτφρ. Ό,τι κι αν συμβεί, θα υπομείνω.)
Υπόθεση: «Ἄν τι συμβῇ»
Απόδοση: «τλήσομαι»
3ο είδος - Το προσδοκώμενο.
β) Διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι ἅπαντα τὸν σῖτον ἔμελλον ὁμολογήσειν ὅ,τι τις λέγοι. (μτφρ. Εξαιτίας του ότι υπήρχε έλλειψη όλων ανεξαιρέτως των τροφίμων επρόκειτο να δεχτούν οποιαδήποτε πρόταση τους έκανε κάποιος.)
Ο υποθετικός λόγος είναι και λανθάνων και πλάγιος υποθετικός λόγος. Είναι λανθάνων γιατί η υπόθεση κρύβεται στην αναφορικοϋποθετική πρόταση «ὅ,τι τις λέγοι» και πλάγιος γιατί η απόδοση βρίσκεται στο ειδικό απαρέμφατο «ὁμολογήσειν».
Στον ευθύ λόγο μετατρέπεται ως εξής:
Υπόθεση: «ἐάν τις λέγῃ»
Aπόδοση: «ὁμολογήσoυσιν»
3ο είδος - Το προσδοκώμενο
γ) Καὶ ὅτῳ δοκεῖ ταῦτ', ἔφη, ἀνατεινάτω τὴν χεῖρα. (μτφρ. Και όποιος συμφωνεί μ' αυτά, είπε, να σηκώσει το χέρι.)
Υπόθεση: «εἴ τινι δοκεῖ ταῦτ'»
Aπόδοση: «ἀνατεινάτω τὴν χεῖρα.»
1ο είδος - Το πραγματικό.
Παρατήρηση:
Tα στοιχεία που συνθέτουν τον υποθετικό λόγο είναι η αναφορικοϋποθετική πρόταση που ισοδυναμεί με υποθετική πρόταση (ως υπόθεση) και το ρήμα ή ο ρηματικός τύπος της κύριας (ως απόδοση).
· σε μια αναφορικοϋποθετική (επιθετική) μετοχή
π.χ. Οἱ μὴ τὴν πόλιν ὠφελήσαντες οὐ δίκαιόν ἐστι ταῦτα λέγειν. (μτφρ. Όσοι δεν ωφέλησαν την πόλη, δεν είναι δίκαιο να λένε αυτά.)
Υπόθεση: «Οἳ μὴ τὴν πόλιν ὀφελήσειαν,»
Απόδοση: «τούτους οὐ δίκαιόν ἐστι ταῦτα λέγειν».
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος.
· σε εμπρόθετους προσδιορισμούς ἄνευ, μετά, ἐκ, ἀπὸ, + γενική
α) εἰ δέ τις λέγοι ὅτι ἄνευ τοῦ τὰ τοιαῦτα ἔχειν καὶ ὀστᾶ καὶ νεῦρα καὶ ὅσα ἄλλα ἔχω οὐκ ἂν οἷός τ’ ἦ ποιεῖν τὰ δόξαντά μοι. (μτφρ. Αν κάποιος λέει ότι χωρίς [αν δεν είχα] αυτά, δηλαδή τα οστά, τα νεύρα και όσα άλλα έχω, δεν θα μπορούσα να κάνω αυτά που θέλω.)
Υπόθεση: «εἰ μὴ τὰ τοιαῦτα εἶχον»
Aπόδοση: «οὐκ ἂν οἷός τ' ἦ»
2ο είδος - Το μη πραγματικό
β) Ἄνευ χρημάτων οὐδέν ἔστι γενέσθαι. (μτφρ. Αν δεν υπάρχουν χρήματα τίποτα δεν είναι δυνατό να γίνει.)
Υπόθεση: «ἐὰν μὴ ὦσι χρήματα»
Aπόδοση: «οὐδέν ἔστι γενέσθαι / γενήσεται.»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο.
· σε επιρρήματα ἄλλως, ἀμαχεὶ, οὕτως, δικαίως, ἐκείνως, ταύτῃ
α) Οὕτως γὰρ πρὸς τὸ ἐπιέναι τοῖς ἐναντίοις, εὐψυχότατοι ἂν εἶεν. (μτφρ. Γιατί έτσι [αν έχουν έτσι τα πράγματα] οι στρατιώτες είναι γενναιότατοι στις επιθέσεις εναντίον των εχθρών).
Υπόθεση: «εἰ οὕτως ἔχοιεν πρὸς τὸ ἐπιέναι τοῖς ἐναντίοις»
Aπόδοση: «εὐψυχότατοι ἂν εἶεν»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
β) Νῦν δὲ οὕτως ἔχει ἀμαχεὶ μὲν ἐνθένδε οὐκ ἔστιν ἀπελθεῖν· [ἢν γὰρ μὴ ἡμεῖς ἴωμεν ἐπὶ τοὺς πολεμίους, οὗτοι ἡμῖν ὁπόταν ἀπίωμεν ἕψονται καὶ ἐπιπεσοῦνται.] (μτφρ. Τώρα έτσι έχουν τα πράγματα. Χωρίς να αγωνιστούμε δεν είναι δυνατό να αποχωρήσουμε από εδώ.)
Υπόθεση: «ἂν μὴ μαχώμεθα»
Aπόδοση: «ἐνθένδε οὐκ ἔστιν ἀπελθεῖν»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο.
Ασκήσεις συντακτικού
ΑΣΚΗΣΗ 1
Να βρείτε και να αναγνωρίσετε το είδος του λανθάνοντος υποθετικού λόγου στα παρακάτω παραδείγματα.
1. Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς.
2 Καὶ ὅσα αὐτὸς (Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο, διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο.
3. Ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν, ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη.
4. Ταῦτα παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν;
5. Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο.
6. Οὐκ ἂν ἔλαθεν ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ.
7. Ὁπότε τὸν μισθὸν ἔχοιμεν, ἀπίοιμεν ἄν.
8. Φαίη δ’ ἂν ταῦτα καὶ αὐτὸς ἐλεγχόμενος.
9. Mὴ ἀπέλθητε, πρὶν ἂν ἀκούσητε.
10. Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ' ἄν.
Να βρείτε και να αναγνωρίσετε το είδος του λανθάνοντος υποθετικού λόγου στα παρακάτω παραδείγματα.
1. Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς.
2 Καὶ ὅσα αὐτὸς (Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο, διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο.
3. Ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν, ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη.
4. Ταῦτα παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν;
5. Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο.
6. Οὐκ ἂν ἔλαθεν ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ.
7. Ὁπότε τὸν μισθὸν ἔχοιμεν, ἀπίοιμεν ἄν.
8. Φαίη δ’ ἂν ταῦτα καὶ αὐτὸς ἐλεγχόμενος.
9. Mὴ ἀπέλθητε, πρὶν ἂν ἀκούσητε.
10. Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ' ἄν.
Λύση άσκησης
1. «Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς». (μτφρ: Αν ενεργήσεις δίκαια, θα έχεις τους θεούς συμμάχους.)
Η μετοχή «δράσας» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «ἂν δίκαια δράσῃς»
Aπόδοση: «συμμάχους ἕξεις θεούς.»
3ο είδος – Το Προσδοκώμενο
2 «Καὶ ὅσα αὐτὸς (Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο, διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο» (μτφρ: Και για όσα ο ίδιος (ο Κύρος) ρωτούνταν από άλλους, εξαιτίας της εξυπνάδας του αμέσως απαντούσε.)
«Καὶ ὅσα αὐτὸς (Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο»:
Αναφορικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο»
Aπόδοση: «διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο»
4ο είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
3. «Ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν, ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη». (μτφρ: Εγώ διστάζω να επιβιβαστώ στα πλοία που έδωσε ο Κύρος.)
«ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη»:
Αναφορικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ταῦτα ἡμῖν Κῦρος δοίη»
Απόδοση: «ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν.»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
4. Ταῦτα παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν; (μτφρ: Αν παραβιάσεις αυτά και αποτύχεις σε κάτι από αυτά ποιο αξιόλογο δικό σου έργο θα πραγματοποιήσεις;)
Οι μετοχές «παραβάς», «ἐξαμαρτάνων» είναι υποθετικές μετοχές και αναλύονται ως εξής:
Υπόθεση: «ἐὰν ταῦτα παραβῇς» καὶ «ἐξαμαρτάνῃς τι τούτων»
Απόδοση: «τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν;»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο
5. «Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην, ἐδύνατ' ἂν πράττειν (ἃ ἐβούλετο)» (μτφρ: Γιατί ούτε αν είχε σώμα βοδιού και νου ανθρώπου θα μπορούσε ο άνθρωπος να κάνει όσα ήθελε.)
Η μετοχή «ἔχων» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «οὔτε εἰ εἶχε βοὸς σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην»
Απόδοση: «ἐδύνατ' ἂν πράττειν (ἃ ἐβούλετο).»
2ο είδος - Το μη πραγματικό
6. «Οὐκ ἂν ἔλαθεν ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ». (μτφρ: Δεν θα διέφευγε την προσοχή ο Κλέων, αν εξορμούσε με όλο το στράτευμα.)
Η μετοχή «ὁρμώμενος» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ὡρμᾶτο ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ»
Απόδοση: «οὐκ ἂν ἔλαθεν»
2ο είδος - Το μη πραγματικό
7. «Ὁπότε τὸν μισθὸν ἔχοιμεν, ἀπίοιμεν ἄν». (μτφρ: Όταν έχουμε τον μισθό θα φύγουμε.)
«Ὁπότε τὸν μισθὸν ἔχοιμεν»:
Δευτερεύουσα χρονικοϋποθετική πρόταση και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «Εἰ τὸν μισθὸν ἔχοιμεν»
Απόδοση: «ἀπίοιμεν ἂν»
5ο - Την απλή σκέψη του λέγοντος
8. «Φαίη δ’ ἂν ταῦτα καὶ αὐτὸς ἐλεγχόμενος». (μτφρ: Αυτά δε θα ισχυριστεί και ο ίδιος, αν εξεταστεί.)
Η μετοχή «ἐλεγχόμενος» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ καὶ αὐτὸς ἐλέγχοιτο»
Απόδοση: «Φαίη δ’ ἂν ταῦτα.»
5ο - Απλή σκέψη του λέγοντος
9. Mὴ ἀπέλθητε, πρὶν ἂν ἀκούσητε. (μτφρ: Μην αποχωρήσετε, πριν ακούσετε.)
«πρὶν ἂν ἀκούσητε»:
Χρονικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «ἂν ἀκούσητε»
Απόδοση: «μὴ ἀπέλθητε»
3ο είδος - Προσδοκώμενο
10. «Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ` ἄν». (μτφρ: Αν κάνετε αυτά θα έχετε τους θεούς βοηθούς.)
Η μετοχή «ποιοῦντες» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «Εἰ ταῦτα ποιοῖτε»
Aπόδοση: «τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ` ἂν»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
1. «Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς». (μτφρ: Αν ενεργήσεις δίκαια, θα έχεις τους θεούς συμμάχους.)
Η μετοχή «δράσας» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «ἂν δίκαια δράσῃς»
Aπόδοση: «συμμάχους ἕξεις θεούς.»
3ο είδος – Το Προσδοκώμενο
2 «Καὶ ὅσα αὐτὸς (Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο, διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο» (μτφρ: Και για όσα ο ίδιος (ο Κύρος) ρωτούνταν από άλλους, εξαιτίας της εξυπνάδας του αμέσως απαντούσε.)
«Καὶ ὅσα αὐτὸς (Κῡρος) ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο»:
Αναφορικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ὑπ’ ἄλλων ἐρωτῷτο»
Aπόδοση: «διὰ τὸ ἀγχίνους εἶναι ταχὺ ἀπεκρίνετο»
4ο είδος – Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
3. «Ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν, ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη». (μτφρ: Εγώ διστάζω να επιβιβαστώ στα πλοία που έδωσε ο Κύρος.)
«ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη»:
Αναφορικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ταῦτα ἡμῖν Κῦρος δοίη»
Απόδοση: «ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν.»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
4. Ταῦτα παραβὰς καὶ ἐξαμαρτάνων τι τούτων τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν; (μτφρ: Αν παραβιάσεις αυτά και αποτύχεις σε κάτι από αυτά ποιο αξιόλογο δικό σου έργο θα πραγματοποιήσεις;)
Οι μετοχές «παραβάς», «ἐξαμαρτάνων» είναι υποθετικές μετοχές και αναλύονται ως εξής:
Υπόθεση: «ἐὰν ταῦτα παραβῇς» καὶ «ἐξαμαρτάνῃς τι τούτων»
Απόδοση: «τί ἀγαθὸν ἐργάσῃ σαυτόν;»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο
5. «Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην, ἐδύνατ' ἂν πράττειν (ἃ ἐβούλετο)» (μτφρ: Γιατί ούτε αν είχε σώμα βοδιού και νου ανθρώπου θα μπορούσε ο άνθρωπος να κάνει όσα ήθελε.)
Η μετοχή «ἔχων» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «οὔτε εἰ εἶχε βοὸς σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην»
Απόδοση: «ἐδύνατ' ἂν πράττειν (ἃ ἐβούλετο).»
2ο είδος - Το μη πραγματικό
6. «Οὐκ ἂν ἔλαθεν ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ». (μτφρ: Δεν θα διέφευγε την προσοχή ο Κλέων, αν εξορμούσε με όλο το στράτευμα.)
Η μετοχή «ὁρμώμενος» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ὡρμᾶτο ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ»
Απόδοση: «οὐκ ἂν ἔλαθεν»
2ο είδος - Το μη πραγματικό
7. «Ὁπότε τὸν μισθὸν ἔχοιμεν, ἀπίοιμεν ἄν». (μτφρ: Όταν έχουμε τον μισθό θα φύγουμε.)
«Ὁπότε τὸν μισθὸν ἔχοιμεν»:
Δευτερεύουσα χρονικοϋποθετική πρόταση και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «Εἰ τὸν μισθὸν ἔχοιμεν»
Απόδοση: «ἀπίοιμεν ἂν»
5ο - Την απλή σκέψη του λέγοντος
8. «Φαίη δ’ ἂν ταῦτα καὶ αὐτὸς ἐλεγχόμενος». (μτφρ: Αυτά δε θα ισχυριστεί και ο ίδιος, αν εξεταστεί.)
Η μετοχή «ἐλεγχόμενος» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ καὶ αὐτὸς ἐλέγχοιτο»
Απόδοση: «Φαίη δ’ ἂν ταῦτα.»
5ο - Απλή σκέψη του λέγοντος
9. Mὴ ἀπέλθητε, πρὶν ἂν ἀκούσητε. (μτφρ: Μην αποχωρήσετε, πριν ακούσετε.)
«πρὶν ἂν ἀκούσητε»:
Χρονικοϋποθετική πρόταση που αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «ἂν ἀκούσητε»
Απόδοση: «μὴ ἀπέλθητε»
3ο είδος - Προσδοκώμενο
10. «Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ` ἄν». (μτφρ: Αν κάνετε αυτά θα έχετε τους θεούς βοηθούς.)
Η μετοχή «ποιοῦντες» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «Εἰ ταῦτα ποιοῖτε»
Aπόδοση: «τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ` ἂν»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
ΑΣΚΗΣΗ 2
Να μετατρέψετε την υποθετική μετοχή στο είδος που σας ζητείται.
1. Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεούς βοηθοὺς ἔχοιτ' ἄν.
Να γίνει μετατροπή στο προσδοκώμενο.
2. Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεοὺς.
Να γίνει μετατροπή στην απλή σκέψη του λέγοντος.
3. Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο.
Να γίνει μετατροπή στην αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον.
4. Κατεφαίνετο πάντα αὐτόθεν, ὥστε οὐκ ἂν ἔλαθεν αὐτὸν ὁρμώμενος ὁ Κλέων τῷ στρατῷ.
Να γίνει μετατροπή στην αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
5. Προθύμως μαχόμενοι ἐκρατοῦμεν ἂν τῶν πολεμίων.
Να γίνει μετατροπή στην απλή σκέψη του λέγοντος.
1. Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεούς βοηθοὺς ἔχοιτ' ἄν.
Να γίνει μετατροπή στο προσδοκώμενο.
2. Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεοὺς.
Να γίνει μετατροπή στην απλή σκέψη του λέγοντος.
3. Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο.
Να γίνει μετατροπή στην αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον.
4. Κατεφαίνετο πάντα αὐτόθεν, ὥστε οὐκ ἂν ἔλαθεν αὐτὸν ὁρμώμενος ὁ Κλέων τῷ στρατῷ.
Να γίνει μετατροπή στην αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
5. Προθύμως μαχόμενοι ἐκρατοῦμεν ἂν τῶν πολεμίων.
Να γίνει μετατροπή στην απλή σκέψη του λέγοντος.
Λύση
1 «Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ' ἄν». (μτφρ: Αν κάνετε αυτά θα έχετε τους θεούς βοηθούς.)
Η μετοχή «ποιοῦντες» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: « ἂν ποιῆτε ταῦτα»
Απόδοση: «τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἕξετε»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο
2 «Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς». (μτφρ: Αν ενεργήσεις δίκαια θα έχεις τους θεούς συμμάχους.)
H μετοχή «δράσας» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ δίκαια δράσαις / δράσειας»
Απόδοση: «συμμάχους ἂν ἕξοις θεούς»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
3. «Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο». (μτφρ: Γιατί ούτε αν είχε σώμα βοδιού και νου ανθρώπου θα μπορούσε ο άνθρωπος να κάνει όσα ήθελε.)
Η μετοχή «ἔχων» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχῃ σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην»
Απόδοση: «δύναται πράττειν ἃ ἐβούλετο»
4ο είδος - Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
4. «Κατεφαίνετο πάντα αὐτόθεν, ὥστε οὐκ ἂν ἔλαθεν αὐτὸν ὁρμώμενος ὁ Κλέων τῷ στρατῷ·». (μτφρ: Από εκεί όλα φαίνονταν, έτσι ώστε δεν θα διέφευγε την προσοχή του Κλέωνα, εάν εξορμούσε με όλο το στράτευμα.)
Η μετοχή «ὁρμώμενος» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ὁ Κλέων τῷ στρατῷ ὁρμῷτο»
Απόδοση: «οὐκ ἂν ἔλαθεν αὐτὸν»
5ο είδος - Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
5. «Προθύμως μαχόμενοι ἐκρατοῦμεν ἂν τῶν πολεμίων». (μτφρ: Αν πολεμούσαμε πρόθυμα, θα εξουσιάζαμε τους εχθρούς.)
Η μετοχή «μαχόμενοι» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ προθύμως μαχοίμεθα»
Απόδοση: «κρατοῖμεν ἂν τῶν πολεμίων».
5ο είδος – Απλή σκέψη του λέγοντος.
1 «Ταῦτα ποιοῦντες τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἔχοιτ' ἄν». (μτφρ: Αν κάνετε αυτά θα έχετε τους θεούς βοηθούς.)
Η μετοχή «ποιοῦντες» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: « ἂν ποιῆτε ταῦτα»
Απόδοση: «τοὺς θεοὺς βοηθοὺς ἕξετε»
3ο είδος – Το προσδοκώμενο
2 «Δίκαια δράσας συμμάχους ἕξεις θεούς». (μτφρ: Αν ενεργήσεις δίκαια θα έχεις τους θεούς συμμάχους.)
H μετοχή «δράσας» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ δίκαια δράσαις / δράσειας»
Απόδοση: «συμμάχους ἂν ἕξοις θεούς»
5ο είδος - Απλή σκέψη του λέγοντος
3. «Οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχων σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην ἐδύνατ' ἂν πράττειν ἃ ἐβούλετο». (μτφρ: Γιατί ούτε αν είχε σώμα βοδιού και νου ανθρώπου θα μπορούσε ο άνθρωπος να κάνει όσα ήθελε.)
Η μετοχή «ἔχων» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «οὔτε γὰρ βοὸς ἂν ἔχῃ σῶμα, ἀνθρώπου δὲ γνώμην»
Απόδοση: «δύναται πράττειν ἃ ἐβούλετο»
4ο είδος - Αόριστη επανάληψη στο παρόν - μέλλον
4. «Κατεφαίνετο πάντα αὐτόθεν, ὥστε οὐκ ἂν ἔλαθεν αὐτὸν ὁρμώμενος ὁ Κλέων τῷ στρατῷ·». (μτφρ: Από εκεί όλα φαίνονταν, έτσι ώστε δεν θα διέφευγε την προσοχή του Κλέωνα, εάν εξορμούσε με όλο το στράτευμα.)
Η μετοχή «ὁρμώμενος» είναι υποθετική μετοχή και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ ὁ Κλέων τῷ στρατῷ ὁρμῷτο»
Απόδοση: «οὐκ ἂν ἔλαθεν αὐτὸν»
5ο είδος - Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
5. «Προθύμως μαχόμενοι ἐκρατοῦμεν ἂν τῶν πολεμίων». (μτφρ: Αν πολεμούσαμε πρόθυμα, θα εξουσιάζαμε τους εχθρούς.)
Η μετοχή «μαχόμενοι» είναι υποθετική και αναλύεται ως εξής:
Υπόθεση: «εἰ προθύμως μαχοίμεθα»
Απόδοση: «κρατοῖμεν ἂν τῶν πολεμίων».
5ο είδος – Απλή σκέψη του λέγοντος.
ΑΣΚΗΣΗ 3
Να βρείτε και να αναγνωρίσετε τους λανθάνοντες υποθετικούς λόγους
- Ταῦτα γιγνώσκων πράττοις ἂν ἄριστα.
- Παρ’ ἐμοὶ οὐδεὶς μισθοφορεῖ, ὅστις μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα πονεῖν.
- Ὁποσάκις ἔλθοιεν, εὐμενῶς αὐτοὺς προσεδέχετο.
- Οὐκ ἂν ἐπεχειροῦμεν πράττειν, ἃ μὴ ἠπιστάμεθα.
- Λαβόντες δὲ τοὺς ἄρχοντας ἀναρχίᾳ ἂν καὶ ἀταξίᾳ ἐνόμιζον ἡμᾶς ἀπολέσθαι.
Λύση
- Ταῦτα γιγνώσκων πράττοις ἂν ἄριστα.
«γιγνώσκων»: υποθετική μετοχή,
Εἰ γιγνώσκοις ταῦτα, πράττοις ἂν ἄριστα. Απλή σκέψη του λέγοντος
- Παρ’ ἐμοὶ οὐδεὶς μισθοφορεῖ, ὅστις μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα πονεῖν.
«ὅστις μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα πονεῖν»: δευτερεύουσα αναφορικοϋποθετική πρόταση.
Εἰ μὴ ἱκανὸς ἐστὶν ἐμοὶ ἴσα πονεῖν, παρ’ ἐμοὶ οὐδεὶς μισθοφορεῖ. Πραγματικό
- Ὁποσάκις ἔλθοιεν, εὐμενῶς αὐτοὺς προσεδέχετο.
«ὁποσάκις ἔλθοιεν»: δευτερεύουσα αναφορικοϋποθετική πρόταση.
Εἰ ἔλθοιεν, εὐμενῶς αὐτοὺς προσεδέχετο. Αόριστη επανάληψη στο παρελθόν
- Οὐκ ἄν ἐπεχειροῦμεν πράττειν, ἃ μὴ ἠπιστάμεθα.
«ἃ μὴ ἠπιστάμεθα»: δευτερεύουσα αναφορικοϋποθετική πρόταση
Εἰ μὴ ἠπιστάμεθα, οὐκ ἂν ἐπεχειροῦμεν πράττειν. Μη πραγματικό
- Λαβόντες δὲ τοὺς ἄρχοντας ἀναρχίᾳ ἂν καὶ ἀταξίᾳ ἐνόμιζον ἡμᾶς ἀπολέσθαι.
«λαβόντες»: υποθετική μετοχή
ἐὰν λάβωσιν τοὺς ἄρχοντας, ἀπολοίμεθα ἂν ἀναρχίᾳ καὶ ἀταξίᾳ. Προσδοκώμενο
ΑΣΚΗΣΗ 4
Να αναλύσετε τις υποθετικές μετοχές σε αντίστοιχες προτάσεις.
- Ἀδικοῦντες βλάπτομεν ἡμᾶς αὐτούς.
- Πάντες οἱ στρατιῶται κακοὶ ἔσονται ὁρῶντες ἡμᾶς ἀθύμους.
- Ἔχων τι ἐδίδους ἄν.
- Ὁμολογῶν μὲν ἀδικεῖν ἀποθνῄσκει, ἀμφισβητῶν δὲ ἐλέγχεται.
- Μισῶν σε ἀπολοίμην.
- Ἐπιόντων τῶν Ἀθηναίων ὑπεχώρουν οἱ Λακεδαιμόνιοι.
- Σπουδαίου ἀνδρὸς δεηθεῖσα ἡ πόλις ἀπέβλεπε πρὸς τὸν Θεμιστοκλέα.
- Ταῦτα ποιήσαντες μισθὸν ἕξετε.
- Μὴ εἰσβαλόντων Περσῶν εἰς Ἀθήνας οὐκ ἂν οἱ Ἀθηναῖοι κατέλιπον τὴν πόλιν.
- Σὲ τοῦ λοιποῦ ποτ’ ἀφελόμενος χρόνου κάκιστον ἀπολοίμην.
Λύση
- Ἀδικοῦντες βλάπτομεν ἡμᾶς αὐτούς. Ἐὰν ἀδικῶμεν, βλάπτομεν ἡμᾶς αὐτούς. (αόριστη επανάληψη στο παρόν – μέλλον)
- Πάντες οἱ στρατιῶται κακοὶ ἔσονται ὁρῶντες ἡμᾶς ἀθύμους. Πάντες οἱ στρατιῶται κακοὶ ἔσονται, ἐὰν ὁρῶσιν ἡμᾶς ἀθύμους. (προσδοκώμενο)
- Ἔχων τι ἐδίδους ἄν. Εἰ εἶχες τι, ἐδίδους ἄν. (μη πραγματικό).
- Ὁμολογῶν μὲν ἀδικεῖν ἀποθνῄσκει, ἀμφισβητῶν δὲ ἐλέγχεται. Εἰ ὁμολογεῖ μὲν ἀδικεῖν, ἀποθνῄσκει, εἰ δὲ ἀμφισβητεῖ, ἐλέγχεται. (πραγματικό)
- Μισῶν σε ἀπολοίμην. Ἐὰν μισῶ σε, ἀπολοίμην. (προσδοκώμενο)
- Ἐπιόντων τῶν Ἀθηναίων ὑπεχώρουν οἱ Λακεδαιμόνιοι. Εἰ ἐπίοιεν οἱ Ἀθηναῖοι, ὑπεχώρουν οἱ Λακεδαιμόνιοι. (αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)
- Σπουδαίου ἀνδρὸς δεηθεῖσα ἡ πόλις ἀπέβλεπε πρὸς τὸν Θεμιστοκλέα. Εἰ σπουδαίου ἀνδρὸς δεηθείη ἡ πόλις, ἀπέβλεπε πρὸς τὸν Θεμιστοκλέα. (αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)
- Ταῦτα ποιήσαντες μισθὸν ἕξετε. Ἐὰν ταῦτα ποιήσητε, μισθὸν ἕξετε. (προσδοκώμενο)
- Μὴ εἰσβαλόντων Περσῶν εἰς Ἀθήνας οὐκ ἂν οἱ Ἀθηναῖοι κατέλιπον τὴν πόλιν. Εἰ μὴ εἰσέβαλον Πέρσαι εἰς Ἀθήνας, οὐκ ἂν οἱ Ἀθηναῖοι κατέλιπον τὴν πόλιν. (μη πραγματικό)
- Σὲ τοῦ λοιποῦ ποτ’ ἀφελόμενος χρόνου κάκιστον ἀπολοίμην. Ἤν σε τοῦ λοιποῦ ἀφέλωμαι χρόνου, κάκιστον ἀπολοίμην. (προσδοκώμενο)
ΑΣΚΗΣΗ 5
Να εντοπίστε τις λανθάνουσες υποθέσεις στις επόμενες προτάσεις και να σχηματίσετε υποθετικούς λόγους.
- Μισῶ πονηρόν, χρηστὸν ὅταν εἴπῃ λόγον.
- Κῦρος οὕστινας ὁρῴη τὰ καλὰ διώκοντας, πάσαις τιμαῖς ἐγέραιρεν.
- Μετὰ κινδύνων τὸ γέρας ἐκτήσαντο.
- Οὕτω γὰρ οὔτ’ εὐτυχῶν ἔσει περιχαρὴς οὔτε δυστυχῶν περίλυπος.
- Τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθεὶς οἰκεῖον καὶ καλὸν ἕξεις παράδειγμα.
Λύση
- Μισῶ πονηρόν, χρηστὸν ὅταν εἴπῃ λόγον.
χρηστὸν ὅταν εἴπῃ λόγον: χρονικοϋποθετική πρόταση.
Μισῶ πονηρόν, χρηστὸν ἂν εἴπῃ λόγον. (αόριστη επανάληψη στο παρόν ή στο μέλλον)
- Κῦρος οὕστινας ὁρῴη τὰ καλὰ διώκοντας, πάσαις τιμαῖς ἐγέραιρεν.
οὕστινας ὁρῴη τὰ καλὰ διώκοντας: αναφορικοϋποθετική πρόταση.
Κῦρος εἴ τινας ὁρῴη τὰ καλὰ διώκοντας, πάσαις τιμαῖς ἐγέραιρεν. (αόριστη επανάληψη στο παρελθόν)
- Μετὰ κινδύνων τὸ γέρας ἐκτήσαντο.
Μετὰ κινδύνων: εμπρόθετος προσδιορισμός.
Εἰ μὴ κινδύνους ἐκινδύνευον, οὐ τὸ γέρας ἂν ἐκτήσαντο. (μη πραγματικό)
- Οὕτω γὰρ οὔτ’ εὐτυχῶν ἔσει περιχαρὴς οὔτε δυστυχῶν περίλυπος.
οὔτ’ εὐτυχῶν, οὔτε δυστυχῶν: χρονικοϋποθετικές μετοχές.
Οὕτω γὰρ οὔτε, ὅταν εὐτυχῇς, ἔσει περιχαρής, οὔτε, ὅταν δυστυχῇς, περίλυπος. (προσδοκώμενο)
- Τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθεὶς οἰκεῖον καὶ καλὸν ἕξεις παράδειγμα.
ἀναμνησθεὶς: χρονικοϋποθετική μετοχή.
Ἐπὰν τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθῇς, οἰκεῖον καὶ καλὸν ἕξεις παράδειγμα. (προσδοκώμενο)
ΑΣΚΗΣΗ 6
Να διατυπώσετε τις ακόλουθες χρονικές προτάσεις ως υποθετικές και το αντίστροφο:
Να διατυπώσετε τις ακόλουθες χρονικές προτάσεις ως υποθετικές και το αντίστροφο:
- Ὑμᾶς δὲ χρή, ὅταν τελευτήσω, ὡς περὶ εὐδαίμονος ἐμοῦ τε λέγειν.
- Ὁπότε ἀπίοιεν πρὸς τὸ ἄλλο στράτευμα, ταὐτὰ ἔπασχον.
- Κῦρος ὑπέσχετο ἑκάστῳ ἀνδρὶ δώσειν πέντε μνᾶς, ἐπὰν εἰς Βαβυλώνα ἥκωσιν.
- Εἴ τις αὐτῷ δοκοίη βλακεύειν, ἔπαισεν ἄν.
- Ἢν ἐγγὺς ἔλθῃ θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν.
- Μαχούμεθα ἕως ἂν οἱ σύμμαχοι ἀφίκωνται.
Λύση άσκησης
- Ὑμᾶς δὲ χρή, ὅταν τελευτήσω, ὡς περὶ εὐδαίμονος ἐμοῦ τε λέγειν.
Ὑμᾶς δὲ χρή, ἂν τελευτήσω, ὡς περὶ εὐδαίμονος ἐμοῦ τε λέγειν.
- Ὁπότε ἀπίοιεν πρὸς τὸ ἄλλο στράτευμα, ταὐτὰ ἔπασχον.
Εἰ ἀπίοιεν πρὸς τὸ ἄλλο στράτευμα, ταὐτὰ ἔπασχον.
- Κῦρος ὑπέσχετο ἑκάστῳ ἀνδρὶ δώσειν πέντε μνᾶς, ἐπὰν εἰς Βαβυλώνα ἥκωσιν.
Κῦρος ὑπέσχετο ἑκάστῳ ἀνδρὶ δώσειν πέντε μνᾶς, ἂν εἰς Βαβυλώνα ἥκωσιν.
- Εἴ τις αὐτῷ δοκοίη βλακεύειν, ἔπαισεν ἄν.
Ὁσάκις τις αὐτῷ δοκοίη βλακεύειν, ἔπαισεν ἄν.
- Ἢν ἐγγὺς ἔλθῃ θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν.
Ἐπὰν ἐγγὺς ἔλθῃ θάνατος, οὐδεὶς βούλεται θνῄσκειν.
- Μαχούμεθα ἕως ἂν οἱ σύμμαχοι ἀφίκωνται.
Μαχούμεθα ἂν οἱ σύμμαχοι ἀφίκωνται.
ΑΣΚΗΣΗ 7
Να εντοπίσετε τους λανθάνοντες υποθετικούς λόγους των επομένων προτάσεων και, αφού αναγνωρίσετε το είδος τους, να τους τρέψετε στο προσδοκώμενο.
- Συμβουλεύει αὐτοῖς βουλομένοις ἀδεῶς ζῆν ἰέναι θαρροῦντας ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
- Ὁπότε θύοι Κρίτων, ἐκάλει Ἀρχέδημον.
- Ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη.
- Ἄκουσον ὡς ἂν μάθῃς.
- Φήσουσι σοφὸν εἶναι, εἰ καὶ μὴ εἰμί.
- Γελᾷ ὁ μωρός, κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ.
- Μακάριός ἐστι πᾶς ὁ μὴ θνητὰ φρονῶν.
- Οὐδὲ δὶς ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν ἀξίαν.
- Ἀγησίλαος καίπερ αἰσθανόμενος ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς.
- Μαινόμεθα πάντες ὀργιζόμενοι.
Λύση
- Συμβουλεύει αὐτοῖς βουλομένοις ἀδεῶς ζῆν ἰέναι θαρροῦντας ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
Βουλομένοις: υποθετική μετοχή. Την τρέπουμε σε υποθετική πρόταση μαζί με τους όρους της, με απόδοση το ρήμα της πρότασης και τους υπόλοιπους όρους του:
Εἰ βούλονται ἀδεῶς ζῆν, συμβουλεύει αὐτοῖς ἰέναι θαρροῦντας ἐπὶ τοὺς πολεμίους. Υποθετικός λόγος του πλαγίου λόγου. Μετατρεπόμενος σε ευθύ σχηματίζει τον υποθετικό λόγο του πραγματικού, ήτοι:
Εἰ βούλεσθε ἀδεῶς ζῆν, ἴτε θαρροῦντες ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
Τροπή του υποθετικού λόγου του πραγματικού σε προσδοκώμενο.
Ἐὰν βούλησθε ἀδεῶς ζῆν, ἴτε / ἴητε θαρροῦντες ἐπὶ τοὺς πολεμίους.
- Ὁπότε θύοι Κρίτων, ἐκάλει Ἀρχέδημον.
Ὁπότε θύοι Κρίτων: Χρονικοϋποθετική πρόταση. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει η κύρια πρόταση.
Εἰ θύοι Κρίτων, ἐκάλει Ἀρχέδημον.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο παρελθόν σε προσδοκώμενο:
Ἐὰν θύῃ Κρίτων, καλεῖ (= καλέσει) Ἀρχέδημον. - Ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη.
Ἃ ἡμῖν Κῦρος δοίη: αναφορικοϋποθετική πρόταση. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει η κύρια πρόταση.
Εἴ τινα (πλοῖα) ἡμῖν Κῦρος δοίη, ἐγὼ ὀκνοίην ἂν εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της απλής σκέψης του λέγοντος.
Τροπή του υποθετικού λόγου της απλής σκέψης του λέγοντος σε προσδοκώμενο:
Ἐάν τινα (πλοῖα) ἡμῖν Κῦρος δῷ, ἐγὼ ὀκνήσω εἰς τὰ πλοῖα ἐμβαίνειν.
- Ἄκουσον ὡς ἂν μάθῃς.
Ὡς ἂν μάθῃς: τελική πρόταση, εισαγόμενη με τον τελικό σύνδεσμο «ὡς» και εκφερόμενη με υποτακτική και το αοριστολογικό «ἄν». Αυτός ο τρόπος εισαγωγής και εκφοράς δηλώνει πως η πραγματοποίηση του σκοπού εξαρτάται από κάποια προϋπόθεση, από εκείνη δηλαδή που εκφράζει η κύρια πρόταση.
Τρέπουμε την κύρια πρόταση σε υποθετική και την τελική σε απόδοση.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος του προσδοκωμένου.
Ἂν ἀκούσῃς, μαθήσῃ (-ει).
- Φήσουσι σοφὸν εἶναι, εἰ καὶ μὴ εἰμί.
Εἰ καὶ μὴ εἰμί: εναντιωματική πρόταση. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει η κύρια πρόταση.
Εἰ καὶ μὴ εἰμί, φήσουσι σοφὸν εἶναι.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος του πραγματικού.
Τροπή του υποθετικού λόγου του πραγματικού σε προσδοκώμενο:
Ἄν καὶ μὴ ᾦ, φήσουσι σοφὸν εἶναι.
- Γελᾷ ὁ μωρός, κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ.
Κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ: παραχωρητική πρόταση. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει η κύρια πρόταση.
Κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ, γελᾷ ὁ μωρός.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο μέλλον.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο μέλλον σε υποθετικό λόγο του προσδοκωμένου.
Κἄν τι μὴ γελοῖον ᾖ, γελάσεται ὁ μωρός.
- Μακάριός ἐστι πᾶς ὁ μὴ θνητὰ φρονῶν.
ὁ μὴ φρονῶν: αναφορικοϋποθετική μετοχή. Την τρέπουμε σε υπόθεση και ως απόδοση θα λειτουργήσει το ρήμα της ίδιας πρότασης.
Ἐὰν μὴ θνητὰ φρονῇ, μακάριός ἐστι πᾶς.
Σχηματίζεται ο υποθετικός λόγος της αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο μέλλον.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο μέλλον σε υποθετικό λόγο του προσδοκωμένου.
Ἐὰν μὴ θνητὰ φρονῇ, μακάριος ἔσται πᾶς.
- Οὐδὲ δὶς ἀποθανόντες δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν ἀξίαν.
Οὐδὲ ἀποθανόντες: παραχωρητική μετοχή. Ισοδυναμεί με παραχωρητική πρόταση και αναλύεται σε ομόλογη πρόταση.
Καὶ εἰ δὶς ἀποθάνοιεν, οὐ δίκην δοῦναι δύναιντ’ ἂν ἀξίαν.
Η παραχωρητική σχηματίζει τον υποθετικό της απλής σκέψης του λέγοντος.
Τροπή του υποθετικού λόγου της απλής σκέψης του λέγοντος σε προσδοκώμενο:
Καὶ ἐὰν δὶς ἀποθάνωσιν, οὐ δίκην δοῦναι δυνή(-θή)σονται ἀξίαν.
- Ἀγησίλαος καίπερ αἰσθανόμενος ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς.
καίπερ αἰσθανόμενος: εναντιωματική μετοχή. Ισοδυναμεί με εναντιωματική πρόταση και αναλύεται σε ομόλογη πρόταση.
Ἀγησίλαος εἰ καὶ ᾐσθάνετο ταῦτα, ὅμως ἐπέμενε ταῖς σπονδαῖς.
Η εναντιωματική πρόταση σχηματίζει υποθετικό λόγο του πραγματικού.
Τροπή του υποθετικού λόγου του πραγματικού σε προσδοκώμενο:
Ἀγησίλαος ἂν καὶ αἰσθάνηται ταῦτα, ὅμως ἐπιμενεῖ ταῖς σπονδαῖς.
- Μαινόμεθα πάντες ὀργιζόμενοι.
ὀργιζόμενοι: χρονικοϋποθετική μετοχή. Ισοδυναμεί με χρονικοϋποθετική πρόταση και αναλύεται σε ομόλογη πρόταση.
Ὁπόταν ὀργιζώμεθα, μαινόμεθα πάντες.
Η χρονικοϋποθετική πρόταση σχηματίζει υποθετικό λόγο της αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο μέλλον.
Τροπή του υποθετικού λόγου της αόριστης επανάληψης στο παρόν και στο μέλλον σε υποθετικό λόγο του προσδοκωμένου.
Ὁπόταν ὀργιζώμεθα, μανησόμεθα / μανούμεθα πάντες.
1 σχόλιο:
Ιδέ και το
«λανθάνουσα υπόθεσις εις μετοχάς»
εις την ανάρτησιν
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2012/ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡ.Κ.) – ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ / ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ (ΜΕΡΟΣ Γ’)
http://filologos-hermes.blogspot.com/2012/05/2012_7662.html
Δημοσίευση σχολίου
Ο ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ σας γνωστοποιεί ότι είναι ευπρόσδεκτες τυχόν αναφορές προβλημάτων, ιδέες σχετικά με λειτουργίες του ιστοτόπου και γενικά σχόλια. Στο "ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΡΜΗΣ" εν γένει ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές και διατηρούμε το δικαίωμα να μην δημοσιεύουμε συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια όπου τα εντοπίζουμε. Σε κάθε περίπτωση ο καθένας φέρει την ευθύνη των όσων γράφει και το www.filologos-hermes.info ουδεμία νομική ή άλλη ευθύνη φέρει.