Ατομικά δικαιώματα

του

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ 

α) Η προσωπική ασφάλεια

 Η προσωπική ασφάλεια είναι θεμελιώδες στοιχείο της ελευθερίας. Για τον λόγο αυτό, το Σύνταγμα προβλέπει ειδικές εγγυήσεις, ώστε κανένα κρατικό όργανο να μην μπορεί να ασκήσει δίωξη κατά ενός ατόμου, αν δεν υπάρχει νόμος που να προβλέπει την πράξη του ως αξιόποινη: «κανένα έγκλημα δεν τιμωρείται, καμιά ποινή δεν επιβάλλεται χωρίς νόμο» (λατ. ‘nullum crimen nulla poena sine lege’).

 β) Η αρχή του νόμιμου δικαστή

 Η προστασία της προσωπικής ασφάλειας συμπληρώνεται με την αρχή του νόμιμου δικαστή. Νόμιμος δικαστής είναι εκείνος που ορίζεται εκ των προτέρων από τον νόμο ως αρμόδιος να δικάσει και κάθε άλλη υπόθεση όμοια, από άποψη περιεχομένου ή προσώπου, με τη συγκεκριμένη κάθε φορά υπόθεση. Αποτρέπεται έτσι το ενδεχόμενο επεμβάσεων στην απονομή της δικαιοσύνης και εξασφαλίζεται η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης στην αντικειμενικότητα της κρίσης των δικαστηρίων.

 γ) Το άσυλο της κατοικίας και η προστασία του ιδιωτικού βίου

 Το Σύνταγμα προστατεύει την κατοικία και την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή του ατόμου, την οποία θεωρεί «απαραβίαστη». Αναγνωρίζει δηλαδή στο άτομο το δικαίωμα να ζει απερίσπαστο, χωρίς εξωτερικές επεμβάσεις (π.χ. εκ μέρους των οργάνων του κράτους), μόνο ή με την οικογένειά του (οικογενειακό άσυλο). ‘My home is my castle’, («το σπίτι μου είναι το φρούριό μου»), κατά την παραδοσιακή αγγλοσαξονική έκφραση). Τι σημαίνει άσυλο; Άσυλο σημαίνει απαραβίαστος τόπος. Κανένας δεν επιτρέπεται να εισέλθει στο χώρο της κατοικίας, χωρίς τη συγκατάθεση του ενοίκου. Επίσης, κανένας δεν μπορεί να εμποδίσει τον ενοίκο να εισέλθει στην κατοικία του. Η κατ’ οίκον έρευνα επιτρέπεται μόνο κατά τους ορισμούς του νόμου.

 δ)Το δικαίωμα αναφοράς στις αρχές

 Το δικαίωμα αναφοράς είναι το δικαίωμα του καθενός, τηρώντας τους νόμους της πολιτείας, να αναφέρεται εγγράφως στις αρχές είτε για υποθέσεις που τον αφορούν και τον θίγουν άμεσα, είτε για ζητήματα που αφορούν την κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Από την άλλη πλευρά, οι αρχές της πολιτείας είναι υποχρεωμένες να ενεργούν σύντομα, σε χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο των 60 ημερών και να απαντούν αιτιολογημένα σε εκείνον που υπέβαλε την αναφορά, σύμφωνα με τον νόμο.

  Ο πολίτης που θεωρεί ότι αδικείται, μπορεί να καταφύγει είτε στα δικαστήρια είτε στον Συνήγορο του Πολίτη που λειτουργεί ως ανεξάρτητη διοικητική αρχή.

 ε) Η θρησκευτική ελευθερία

  «Η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη. Η απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός» (άρθρο 13 παρ. 1ο Σ.).

Ο καθένας είναι ελεύθερος να έχει τις θρησκευτικές πεποιθήσεις που επιθυμεί.

 Έχει επίσης την ελευθερία να εξωτερικεύει την πίστη και τα θρησκευτικά συναισθήματά του με ειδικές τελετουργικές διαδικασίες, εφόσον δεν προσβάλλει τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη.

 Εξάλλου το Σύνταγμα απαγορεύει τον προσηλυτισμό, την προσπάθεια δηλαδή προσέλκυσης οπαδών σε κάποια θρησκεία με αθέμιτα μέσα.

 στ) Η ελευθερία τύπου και έκφρασης

 «Καθένας μπορεί να εκφράζει και να διαδίδει προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του τηρώντας τους νόμους του κράτους» (άρθρο 14 Σ.).

 Η ελευθερία του τύπου αποτελεί πραγμάτωση της ουσίας της δημοκρατίας. Μέσω αυτής ασκείται η ελευθερία της έκφρασης, δηλαδή η δυνατότητα του καθενός να διατυπώνει τις σκέψεις του και να διαδίδει ελεύθερα τους στοχασμούς του. Δια μέσου του τύπου υλοποιείται η ύπαρξη πολυφωνίας. Ο τύπος άλλωστε είναι η αποκαλούμενη «τέταρτη εξουσία» που ελέγχει την άσκηση της κρατικής εξουσίας.

 Η ελευθερία του τύπου περιλαμβάνει την ελευθερία κυκλοφορίας, διανομής και πώλησης των εντύπων, εφημερίδων, περιοδικών κτλ. Το Σύνταγμα απαγορεύει τον έλεγχο του περιεχομένου του εντύπου, εφημερίδας, περιοδικού, κτλ. πριν από την κυκλοφορία του (λογοκρισία), είτε την αφαίρεση των φύλλων του εντύπου μετά τη δημοσίευση (κατάσχεση).
 Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η κατάσχεση του εντύπου, με παραγγελία του εισαγγελέα, μετά την κυκλοφορία του, στις εξής περιπτώσεις:
 • Για προσβολή της χριστιανικής και κάθε άλλης γνωστής θρησκείας.
 • Για προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας.
 • Για δημοσίευμα που αποκαλύπτει πληροφορίες σχετικά με τις ένοπλες δυνάμεις, ή έχει σκοπό τη βίαιη ανατροπή του πολιτεύματος ή στρέφεται κατά της εδαφικής ακεραιότητας του Κράτους.
 • Για «άσεμνα» δημοσιεύματα που προσβάλλουν ολοφάνερα τη δημόσια αιδώ, στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος.
 Υπάρχουν και άλλα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα, όπως το δικαίωμα της συνάθροισης (άρθρο 11 Σ.), της ιδιοκτησίας (άρθρο 17 Σ.), της συνδικαλιστικής ελευθερίας και της απεργίας (άρθρο 23 Σ.) κ.ά.

Τι σημαίνει κατοικία;

Κατοικία θεωρείται κάθε χώρος που χρησιμοποιείται για διαβίωση – μόνιμη ή προσωρινή, διαμονή ή απλώς παραμονή – ή για εργασία και στον οποίο η είσοδος δεν είναι δυνατή χωρίς τη συγκατάθεση του διαμένοντος στο χώρο αυτό. Δεν είναι απαραίτητο, ο χώρος να είναι οικοδομημένος, περιτοιχισμένος ή στεγασμένος. Αρκεί να είναι περιφραγμένος, ώστε να μην μπορούν άλλοι να μπουν ελεύθερα σε αυτόν.
Επομένως, κατοικία είναι: το οίκημα, το διαμέρισμα ή το δωμάτιο, όπου διαμένει κανείς (ως ιδιοκτήτης, αλλά και ως ενοικιαστής κτλ.). Επίσης, το δωμάτιο του ξενοδοχείου. Κατοικία θεωρείται επίσης, η αυλή, μια καλύβα, μια σκηνή, ακόμα και ένα όχημα ή ένα πλοίο. Κατοικία θεωρείται επίσης, η αυλή, μια καλύβα, μια σκηνή, ακόμα και ένα όχημα ή ένα πλοίο. Ως κατοικία επίσης νοούνται και προστατεύονται και οι χώροι εργασίας και επαγγελματικής απασχόλησης, δηλαδή γραφεία, ιατρεία, καταστήματα, εργαστήρια, όταν όμως είναι κλειστά για το κοινό. Κατά τις εργάσιμες ώρες, όταν δηλαδή είναι ανοικτά στην ελεύθερη (ανέλεγκτη) είσοδο οποιουδήποτε, δεν αποτελούν κατοικία.